Heimskringla - 15.12.1894, Blaðsíða 2

2
HEIMSKKINGLA 15. DESEMBER 1894.
komr út á Laugardðguin.
íaeileimskriiigla Ptg.& Puhl.Co.
útgefendr. [Publishers.]
Rlt'itjófinn geymir ekki greinar, sem
■eigi Terða uppteknar, og endrsendir
þær eigi nema írímerki fyrir endr-
•sending fylgi. Ritstjórinn svarar eng-
um bréfuir. ritstjórn viðkotnandi, nema
í blaðinu. Nafnlausum bréfmn er
enginn gaumr getinn. En ritstj. svar-
ar höfundi undir merki eða bókstóf-
um, ef höf. tiltek. «Jík* merki.
Uppsögnógiid að lögum,nema kaup-
andi sð alveg skuldlaus við bbrSið.
Ritsjóri (Editor):
EGGERT JÓHANNSSON.
Ráðsmaðr fBusin. Martager):
EINAR ÓLAFSSON.
OFFICE :
tCor. Ross Ave. & Nena Str.
i'. o. box :í<»g.
Bæjarkosningai-nar.
Þegar litið er á nöfn þeirra manna,
sem bjóða sig fram til formennsku
bæjarstjórnarinnar, þá getur helzt
engum hlandast hugur um hvern á
að kjósa. Það hofði sjálfsagt mátt
finna ánægjulegri inann til að gegna
þeim stðrfnm en Thorn«s fíilroy, en
miklu álitlegri er har.n, tieldur on
Alex. McMicken. Hann er greindur
maður, Asrætlega að sér f öllum bæj-
arstjórnarstörfum og verðnr ekki ann-
að séð, en að hann hafi reynt að
vinna bænum virkilegt gagn á und-
anförnum árum. Það helzta sem út.
á hann er setjandi er það, að hann
virðist æði framkvæmda daufur og
þessvegna Astæða, til að óttast að
hann verði latur á að leggja út í
nokkur stórfyrirtæki. En séu með-
xáðamennirnir framgjarnir. þá gætir
þess ekki mikið þó hann sé ófus til
framgöngu, enda er miklu heppilegra
að hann sé tre'-'ur heldur en hvetjandi
til útgjalda, því bærinn verður að
fara varlega. Alex. McMicken mundi
aftur á móti ólatur að leggja í stór-
ræði, sem 1 bráðina mundu að vísu
ioma sér vel, en sem jafnframt gætu
reynst skaðræði. Að minnsta kosti
er ekki ástæðlaust til að ætla að hann
mundi ör á fé bæjarins. Hann var
formaður baejarstjórnarinnar hérna um
árið þegar alt var í háa lofti,
þegar dollarinn sýndist ekki stærri
ín 25 centin nú. Það var margt
fundið að ráðsmennsku hans þá, enda
ekki viðkomandi að hann næði end-
urkosningu. Það má auðvitað gera
ráð íyrir að hann sé nú orðinn ráð-
settari en hann var þá, en þó mun
flestum virðast að enn só ekki útdáið
í gjálifiskolunum.
Meðráðenda-efnin þekkjura vér
ekki nema laklega og marga mennina
alls ekkert. Að eins vildum vér því
benda á, að það er spursmálslaust
"heppilegast fyrir bæinn, að í stjórn
hans sóu sein verkfróðastir menn.
Lögmenn og fasteignasalar geta verið
duglegir menn og framgjarnir, en fæst-
ir þeirra skilja nægilega þau mál-
efni sem mestmegnis snerta stræta-
gerð, skurðagröpt o. þ. 1. Eins og nvi
stendur er það einn maður og einn
einungis, sem öllurn verklogum fram-
kvæmdum ræður og metur kostnað-
inn, en það er verkfræðingur bæjar-
íns. Það er reglan að samþykkja eða
fella umsvifalaust það, sem hann seg-
ir um þetta eða hitt verkefnið, af þvi
.sem sagt, að enginn í stjórninni er
Tiógu verkfróður til að láta í ljósi
eigin álit um kostnað þessa eða hins.
Það getur vel verið að öllu só óhætt
ineð þessu fýrirkomulagi, en þó væri
miklu ánægjulegra að sem fiestir raeð-
ráðendurnir gætu af eigin þekking
borið um hvort kostnaðaráætlunin er
nærri lagi eða ekki.
í 4. kjördeildinni eru 2 meun í
kjöri, W. A. Chirleaicorth og Oeo. CraUj.
Þeir eru báðir duglegir menn og
framkvæmdainenn. í því efni er mis-
munur þeirra lielzt enginn. En Craig
er verzlunar maður og að því er oss
ær kunnugt ekki neitt verkfróður
anaður, auk þess sem hann hefir mik-
ið að gera sem forstöðumaður mik-
illar verzlunar. Charlesworth er húsa-
■smiður (contractor) og er sífelt á ferð-
inni fram og aftur um allan bæinn,
e.uk þess sem hanri getur af eigin
liekking sagt hvert rétt er metið verð
þsssa eða hins, scm að trésmíð lýtur.
Ef inenn þessvegna hugsa meir um
liag bæjarins, en minna um að þægj-
ast einstaklingnum sem býður sig
fram, þá er nokkurn veginn sjálfsagt
að kjósa þann rnanninn, sem verk-
fróðari er og sem sifelt er á ferð um
bæinn og sér hvar mest er þörfin á
umbótum.
Það er vandasamt að segja hvert
heppilegra verður að samþykkja eða
feila tillöguna um að verja $225,000
til að leiða vatn um bæinn hér og
þar, til lokræsaþvottar og til þess
að tryggja slökkviliðinu nægilegt
vatnsmagn. Þörfin er brýn, því verð-
ur ekki neitað, en livort aðferðin er
hin heppilegasta, það er annað mál.
Þegar vatnsveitinga fólaginu um árið
var selt einveldi í hendur, þá var
ætlast til að það (fél.) væri skyldugt
að leggja fram nægð af vatni til
allra hluta, til neyzlu í húsum, til
slökkviliðsins og til lokræsaþvottar.
En um langan tíma hefir íélagið full-
yrt að það só ekki skyldugt að leggja
til nema neyzlu-vtitn, og þessvegna
þegar harðnar að, er nú stungið upp
á þvi, að hærinn takist í fang vatns-
veitingar til slökkviliðs og ræsaþvott-
ar. Með því má virðast að bærinn
viðurkenni að félagið segi satt, hvað
skyldu þess áhrærir og^ sýndist því
að minnsta kosti eins sanngjarut og
undir eins ánægjulegra, að bærinn í
þesssu heimtaði úrskurð dómstólanna,
áður en hann legði út í þennan kost-
nað. Leyfi féltigsins er ekki .útrunnið
fyrr en eftir 7 eða 8 ár, eu þegar
sá tími er liðinn er lítill efi á að
bærinn ktvupir eignir þess og hefir
sjálfur á liendi allar vatnsveitingar.
Þessvegna mælir það með fy.-irtæki
bfejarins nú, að þetta verk þurfi aö
vinna hvort sem er og þegar vatns-
leysi þrengi að sé sýnna að byrja A
verliinu orðalaust, en standa í mála-
rekstri viö félagið, se.m á meðan
mundi ekkert aðhafast. Aftur á hinn
bóginn þykir líklegt að væri hafið
mál gegn félaginu og tilraun gerð að
svifta það leyfinu, mundu dómstól-
arnir álíta það búið að fyrirgera rétti
síuum, svo að bærinn gæti nú þegar
tekið til starfa við allsiierjar vatns-
veitingar. Það er heldur ekki ósenni-
legur úrskurður þegar litið er á, að
félagið hefir aldrei haft nýtilegt vatn
að bjóða, aldrei gert mannskapslega,
tilraun að leggja vatnspípur eftir nýj-
um strætum, er hefir það í för með
sér að ekki meir en sjötti hluti bæj-
arins hefir gagn af, og, að það neitar
að leggja til nægilegt vatn handa
slökkviliðinu og til ræsa-þvottar.
Eélagið hefir, með öðrum orðum, aldrei
frá upphafi uppfylt skyldur sínar.
Dominion-kosning'arnar
óttast “liberal”-blöðin stór og smá og
barma sér yfir því, að þeirri ógna-
hríð muni steypt yfir þjóðina óvið-
búna. Eftir allan gauragang Lauriers
um þvert og endilangt landið frá því
þingi ,var slitið í vor er leið, og stöð-
ugt í þeirn erindagerðum að búa
hinn andlega jarðveg kjósendanna
undir kosningar sem koma muni “eins
og þjófur á nóttu,” þá er þessi kvíði
og harmagrátur yfir vöntun alls und-
irbúnings, ekki síður hlægilegur en
hann er vesallegur. Ef Laurier með
aliri sinni mælsku og með hjálp sinna
mörgu lautenanta hefir ekki á síðastl.
sumri og hausti tekist að undirhúa
þjóðina undir kosningar, enda þótt
á óvæntum tíma kynnu að að bera,
hvernig ætlar hann þá að gera það,
þó hann og allir vissu í dag, að al-
mennar kosningar færu fram að t. d.
þremur mánuðum liðnum? Þó hann
fitjaði upp á nýtt, þá yrðu ræður hans
og útskýringar aðallega óþreyttar frá
þeim, sem hann þegar hefir flutt.
Sannleikurinn virðist vera sá, að
allar fregnirnar um þingrof og kosn-
ingar er bara 'Tiberal” uppspuni, gerð-
ur í þeim tilgangi að spana flokks-
menn til sem grimmilegasta átaka í
viðeign sinni við ímyndaða féndur á
ímynduðu kosninga leiksviði. Með
slíkum látlausum æfingum er vonast
eftir að þeir verði búnir sem bezt
má verða þegar hin virkilega orusta
byrjar. Vitaskuld ern kosningar
nærri. En áður en þær geta farið
fram verður að fullgera kjör-
skrárnar nýju og eftir því, sem nú
er auglýst endurskoðun peirra áhrær-
andi, þá verður vel haldið áfram, ef
þær verða altilbúnar fyrri en um
miðjan Eebrúar næstk. í fyrsta lagi.
Hvað sem þá þinginu kann að líða,
þá er af þessu auðsætt. að kosning-
arnar geta ekki farið fram fyrri en
einhverntíma í Marzmánuði. Ef nú
þingið skyldi sitja um þær mundir
og sem eklti er óliklegt, ef eftir vanda
lætur, þá er næsta ólíklegt að það
yrði uppleyst og efnt til kosninga
fyrri en eftir að nauðsynleg þingmál
yrðu afgreidd og mundi þá komið
fram á sumarið áður en til kæmi
færu fram.
Alt þetta blaður um að kosníng-
unum verði skellt á hina útvöldu
“liberölu” óviðbúna er álíka sanngjarnt
og rótt eins og þeirra marg-endur-
teknu uminæli, að toll-lækkunin á
á síðasta þingi liafi verið reykur og
ekkert annað og komi bændalýðnum
að engu haldi. Til hvers slík vitleysa
er borin fram, er engum manni unnt
að geta á, þsú enginn atkvæðisbær
maður er svo illa að sér í reikningi,
að hann trúi þvi að tollniðurfærsla
úr t. d. 35% í 20% sé reykur og komi
að engum notum, með öðrum orðum,
að mann muni ekkert um að honum
séu gefnir upp $15.00 af 35 dollara
skuld.
Einmitt þessu nemur tollniður-
færslan, sem síðasta þing samþykkti,
á þeim varningi, er bændalýðurinn
kaupir mest af — akuryrkjuvélum öll-
um. Á 12 til 20 öðrum varningsteg-
undum, sem allar eru nauðsynjavör-
ur bænda og verkalýðs nam toll-nið'-
urfærslan frá 14% til 50%, og að auki
var tollui’.inn alveg numinn af óhefl-
uðum borðviö. Alt þetta á að vera
til einskis, það rýri í engu gjaldbyrði
bændalýðsins. Eftir því að dæma er
það þá líklega til einskis lika, aö
þessi flokkur, sem ekki er að vonast
eftir nokki'ura umbótum frá! hefir á
síðastl. áratug svift tolli af 189 varn-
ingstegundum, er tollaðar voru undir
stjórn Richards Cartwrights, rneð-
al annars af kaffi, te og sykri, og léttu
með því gjaldbyrði almennings svo
nemur um xjö miljónum dollars á ári.
Umþessa byrði fannst Cartwright ekk-
ert, hægrihandarmanni Lauriers, ddnu
menninu, sem á stjórnarárum sínum
sagði hændum að “vinna meira og
éta minna,” er þeir kvörtuðu fyrir
honum. Þetta voru hans liknarorð þá,
er bændur báðu um grið. Hann gntþd
ekki lækkað, því síður numið burtu
toll á nauðsynjavörum allra búenda.
Hann getur nú lofað öllu fögru, á með-
an hann er að gaspra ábyrgðarlaust, eu
hann er jafnframt nógu klókur til þess,
eins og höfðingi hans, Laurier, að lofa
umbótum þannig, að ekki sé tilhugs-
andi að herma upp á hann ákveðið lof-
orð í einu einasta atriði.
Engilsaxneska veldið.
í mjög merkri bók, sem út kom fyr-
ir 3—4 árum, spáði hinn nafnkunni rit-
höfundur og ríkjafræðingur, Sir Char-
les Dilke því, að eftir ákveðinn ára-
fjölda yrðu öll hin enskutalandi ríki og
lönd sameinuð undir eina allsherjar-
stjórn. Gerði hiinn þar ráð fyrir að þá
gætu ekki talist nema 3 stórveldi í heim
inum, það engilsaxneska, það rúss-
neska og það kinverska. Sem stendur
virðast fremur horfur á, að hann verði
ekki saunspár að því er snertir Kína-
veldi. Eru miklu meiri líkur til, að í
stað Kínaveldis mætti setja hið japan-
iska keisaraveldi, svo framarlega sem
Evrópu-þjóðir láta þá hlutlausa í viðr-
eign sinni við ICinverja.
Að því er sameining enskutalandi
ríkja snertir, þá sýnist þar fremur von
til að ætla að spádómurinn rætist.
Nokkuð er það, að alt af eru þeir að
fjölga, sem rita um og mæla rrteð sam-
eining Bandaríkjanna og hins brezka
veldis alls, sameining í einhverri mynd,
bandalagi til sóknar og varnar, ef ekki
annað. Sem stendur er líklega langt
frá því að almenningur í þessum ríkjum
sé sameining hlyntur, enda ekki gert
ráð fyrir henni á næstu Arum og því síð-
ur er gert ráð fyrir, að í nokkru sé heft
löggjafarvald hinna ýmsu ríkja, að því
er þeirra sérstöku þjóðmál snertir. En
“dropinn holar klettinn”. Ef atkvæöa-
menn meðal hinna ýmsu enskutalandi
ættbálka halda áfram að prédika þetta
mál og sýna og sanna hagnaðinn og
frægðina, sem af samoiningunni stæði,
þá má mikið vera, ef hugur fjöldans
ekki hneigist að því með tíð og tíma.
Um þetta mál rituðu tveir merkir
menn í Nóvember-hefti tímaritsirs
Noktii American Review og eru báðir
einingunni meðmæltir. Annar þessara
manna er Beresford lávarður á Eng-
landi, en hinn er Capt. Mahan (Alfrtd
T. Mahan) foringi í sjóliði Bandaríkja
og viðurkendur merkur rithöfundur.
Eftir hann er nýlega út lcomin sjóflota-
saga, að sögn hin merkasta sem til er,
enda þótti Englerdingum svo mikið til
hennar koina, að háskólastjórnin í Cam-
bridge sæmdi hann í sumar er leið heið-
urs-náfnbótinni dohlor í Iðgnm (L. L. D.
fyrir það ritverk sitt, er lmnn nefnir :
“Tho Sea Power in History”. Nú, sem
sagt, hefir hann ritað um sóknar og
varnar samband Englands og Banda-
ríkja í “N. A. Review” og segir þar
ineðal annars : “Hver þjóðin fyrir sig
þarf að læra að meta lengd og breidd
síns eigin hagsmunar á hafinu. Þegar
þær hafa gert það, lilýtur að koma i
Ijós, að hagnaðurinn er sameiginlegur,
að það sem er hagnaður fyrir aðra þjóð-
ina, cr bagnaður fyrir hina”.
Um frægðina, sem leiddí af slíkri
sameiningu, segir hann : “Onnur ríki
stæra sig af landseign sinni, af því hún
er aðal-uppspretta allrar þeirra vel-
megunar. En Bretar og Bandarikja-
menn geta að auki stært sig af sæveldi
sínu, ef þeir kunna og vilja réttilega
meta þann part, sem þeim er úthlutað-
ur til að leika á framfara 'leiksviði
mannkynsins. Stjórn hafanna er í
þeirra höndum,ef þeir svo vilja,en tilþess
útheimtist sameinað afl beggja og sam-
komulag. Með því geta þeir yfir höfuð
að tala ráðið lögum og lofum á hafinu,
ekki nauðsynlega með frekju og ofbeldi,
heldur sem eigendur hafsins, oða aöal-
flotans á því, að svo miklu lej'ti, að úr-
skurðarvald þeirra hlyti að viðurkenn-
réttmæt krafa”.
Skvl (li: -sparisjóðui'.
I tímaritinu ?-í:w Review liafa
um undanfarinn tíi'utt verið ritgerðir
þar sern lýst hefir vei ið bæjarstjórn í
helitu bæjunum á Englandi og Skot-
lanði. I Desember-heftinu er ritgerð
um Manchester. Meðal annars er þar
sagt frá sérstakri lífsábyrgð, er bæjar-
stjórnin heimtar að vinnumenn sinir
allir, háir og lágir séu í. Bæjarstjórn-
iu rak sig á það, þegar vinnumenn
hennar féllu frá, að allur fjöldi þeirra
var ekki í nokkurri lífsábyrgð, en létu
eftir allslausa fjölskylduna. Hún lenti
og í vandræðum á þann hátt, að þegar
þeir sem höfðu verið í þjónustu hennar
fjölda mörg ár og voru orðnir of hrum-
til að vinna, þá áttu þeir ekkert, enda
þótt þeir hefðu haft arðsama atvinnu
og launin skilvíslega goidin.
Þetta varð til þess að bæjarstjórnin
tókzt á hendur að stofna sparisjóð fyrir
vinnumenn sína, eftir að hafa fengið
vald til þess frá þingi. Yar svo um bú-
ið, að bærinn hafði vald til að neyða
þjóna sína til að leggja í þann sjóð.—
Gengu lög þessi í gildi 1- Okt. 1892 og
hafa reynzt ágætlega á þessu 2 ára tíma
bili. Upphæðin sem hver og einn er
skyidur til að leggja í þennan sjóð er
3J%, en þar við bætir bærinn úr sínum
sjóði 1J%, svo að alls oru 5% lögð til
síðu í sparisjóð af launum hvers vinnn-
manns. Bæjarstjórnin geldur launin
við erida hverrar viku og dregur þá af
þeim sparisjóðsinnleggið, og geldur svo
af því fó 4% um árið. Á meðan maður-
inn er í þjónustu hæjarins getur hann
hvorki dregið út þessa peninga né selt
þá öðrum, noma heilsuleysi eða meiðsli
hafi gert hann ófæran til vinnu, f j'rr
enn hann er oröinn (55 ára gamall. Deyi
hann fyrir þann tíina, íá erfingjarnir
féð með öllum vöxtum viðlögðum.
Upphæðin, sem hver og einn leggur
í sjóðinn, er svo lítil, að hennar gætir
ekki. Maður sem fær $6,50 um í kaup
um vikuna, og það lætur nærri að sé
meðalkaup daglaunamanna hjá bœjar-
stjórninui í Manchester, hann leggur af
mörkum að eins rúm 24 cent á viku
hverri, þó hann með tillagi beejarins þá
eignist 32J cents í sjóðnum. En þrátt
fyrir það að upphæðin er lítil í viku
hverri, dregst hún saman í ekki svo
litla upphæð á 1, 2 eða 3 áratugum, því
bæjarstjórnin í Manchester er í því sem
öðru ólík bæjarstjórnunum hér, aðhún
rekur engan mann úr vinnu nema fyrir
glæpsamlegan tilverknað í einhverri
mynd.
Á síðastl. ári (frá 1. Okt. að telja)
hafði bæjarstjórnin í þjónustu sinni
6837 menn og galt þeim í laun alls um
$2. 250.000, eða sem næst $6,50 um vik-
una hverjum manni að meðaltali. Af
þessu er auðsætt, að þó tillag hvers
eins só lítið, myndar heildin ekki s vo
ólaglegan sjóð á ári hverju.
ISAK JÓNSSON
744 Ross Ave.
Tekur að sér allskonar smíðar, svo
sem húsmuni, húsabj'ggingar, viðgerðir
o. fl.
Oröa-belgrinn.
[Ollum, sem sómasamlega rita, er
velkomið að “leggja oröí belg;” en nafn-
greina verðr hver höf. sig við ritstj.,
þóft ekki vilji nafngreina sig í blaöinu.
Engin áfellis-ummæli um einstaka menn
verða tekin nema með fullu nafni undir.
Ritstj. afsalar sér allri ábj'rgð á skoðun-
umþeiin, sem koma fram í þessumbálki]"
Hnetubrot.
Eftir G. A. Dalmann,
Minneota, Minn.
Annaðhvort verðið þér að ganga í
lið með hinum rangláta mammonj eða
berjast fyrir drengskap þjóðarinuar ;
hverjum þeirra vh-ðist jðtir réttara að
fylgja? Hver þeirra er það að yðar
dómi sem útsígur hús ekkna og föður-
lausra ?
Hafið þér nákvæmlega tekið eftir
veðramörkum yfirstandandi aldarfars?
Hafið þér athugað hve skilmerkilega lin-
an er dregin milli hinna starfandi mil-
jóna og hinna fáu iðjuleysingja ? Á aðra
hlið er fjöWiinn er framleiðir auðinn n^ið
súrum sveita, en á hina itliðina eru þeir,
sem í laganna nafni, — er þeir hafa lát-
ið tilbúa fjTÍr eigin hagsmuna sakir, —
draga til síri meiri hluta af ávexti starf-
seminnar.
Hinn aldurhnigni dómari Lj'man
Trnmbull, sagði meöal annars, í ræðu
er hann flutti í Chicago síðastl. surnar :
“Enginn maður hefir frá licndi nátt-
úrunnar rótt til að ánafna auölegð sína
eftir sinn dag, hverjum er hotium sýn-
ist.” Blöð auðvaldsins ui'ðu bálvond út
af þessu, kölluðu hann lögleysiligja o«
öllum illum nöfnum. En hann vavöi
sig drengilega og sannaði ineð "Black-
stone,” sem innibeldur öll undirstöðuat-
riði vorra laga, að hann heföi farið með
sannindi. “Að kalla Blackstone lög-
leysingja,” sagði bann, “er viðlíkt vaa-
sæmi, eins og að kalla Krist, guðleys-
ingja eða George Washington landráöa-
mann’.
Siðastliðinn 4. Júlí var hátíðlegur
haldinn í smábæ einuni í ríkinu Indíana
Eins og siður er til, var frelsisskrá
Bandaríkjanna lesin, en svo bar við,
þegar lesarinn las þessar setningar :
“Vér trúum að allir menn séu skapaði?
jafnir og hafi hin sömu óskerðanleg rétt-
indi,” að þá stökk einn af tilheyrendun-
um úr sæti sínu og sagði : “Eg kom
ekki hér í dag til að hlusta á bölvaða
populista-lögleysu” (anarchism). Ef vér
nú luigsum oss að andi hetjunnar Thom-
as Jeffersons, er ritaði þessi orð, væri
einhverstaðar í hinu ómælandi rúmi í
þess konar ásigkomulagi. að hann gæti
heyrt borgara þessa lands fella slíkan
dóm yfir verk sín ; auðvitað mundi hon-
um ekki lika miður, en ef hann getur
vitað og skilið hversu þýðingarlaust
flapur þetta mikla verk hans er nú orð-
ið, ef dæma skal eftir framkomu þeirra
marana, er völdin og framkv*enadirnar
hafa.
Þegar saga hins mikla verkfalls, sem
kent er við Pullman, verður rituð af
sannsögli, mun hún hljóma likt i eyrum
hugsandi manna og ‘Uncle Toms Cabin’
forðum, og að öllum likindum enn við-
bjóðslegri. Sú hugmynd, að auðlegð só
fyrst, en drengskapur þjóðarinnar næst,
að nokkur dollaramergð sé meira virði
en einn einasti heiðarlegur borgari, er
voðaleg fásinna, og sé þessi hugmynd að
þroskast í anda þjóðarinnar, þá getur
það engum mannvin duliát, að het' ning
þvílíks glæps verður hræðileg. O, að
slíkur dómur verði ekki með blóði ritað-
ur.
Hvað svo sem sagt verður um úrslit
siðustu kosninga, þá virðist þó eitt at-
riði, er ber meira á en öll önnur, og það
er, að fjöldi af þegnum þessa lands eru
grunnhyngnir. Þeir glápa aðeins á yfir-
borð hlutanna, án þess að reyna að leita
að þeim orsökum, er í sameining hafa
hjálpað til að mynda aldarfar vorra
daga. Slik fásinna er skaðleg í lýðveldi,
þar sem hver einstakur er meölimur
stjórnaiinnar. Gleymið ekki bræður, að
með þeim borgaralegu réttindum sem
yður ern veitt, að um leið eru yður
þungar skyldur á herðar lagðar, er þér
verðið að uppfylla, því velferð þjóðarinn-
ar er í veði, ef þér vanrækið yðar þegn-
skj’ldur, og yðar eigin samvizka dæmir
yður sem landráðamenn.
, Aldrei hefir það átt sór stað, að
nokkur harðstjóri — hvort sem hann
hefir verið kallaður konungur, keisari.
páfi eða einhverju öðru nafni — hafi
kreist meira út af þegnum sínum en
hann hefir getað náð; auðvitað hafa her-
menn verið brúkaðir þegar hinir undir-
okuðu hafa veinað of hátt undir hinum
illbæru álögum. Altað einu fer anð-
valdið með oss, munurinn er sá, að hinir
krýndu böðlar sögðust fá vald sitt að
erfðum gegnum hið ósýnilega vald, en
vorir okrarar fá sitt vald frá sjálfum
okkur. Það er sannarlega viðbjóðslegt,
að heyra yður vera að álasaj vorum evr-
ópisku bræðrum fyrir hugleysi og bleiði-
skap, að þeir skuli liggja á knjánum fyr-
ir konungum og keisurum, að þeir skuli
ekki brjóta af sér hlekkina er þröngvað
hafa kosti þeirra um margar aldir, þeg-
ar þér eruð einmitt að losa yður við yð-
ar eigin frelsi og manndáð, frelsi, sem
var keypt með blóði forfeðra vorra.
Gætið vandlega að framkomu yðar, þér
eruð enn stjórnendur í því beztulandi er
sólin skín á, sem hefir þá beztu stjórnar-
skrá í lieirni. ef henni er að eins fylgt.
Væri það ekki reynandi að vér spyrðurn
•sjálfa oss : hvað lengi er þetta lýðveldi
líklegt að standa ? Hvaðlengier þessi
stjórn líkleg að vera fjöldans og fyrir
fjöldann ? Látum oss vera hreinskilna
og rannsaka alvarlega og ráðvatiillega,
hvort stjórn vor er þann dag í dag það
sem vér hölduin hún sé, það sem oss hef-
ir verið sagt hún væri: af alþýðu og
— fyrir atþýðu.
*
Iðjulausir auðmenn og iðjulausir
eru hvorirtveggja ómagar hinnar fram-
leiðandi starfseiiii. Allur munurinn er,
að hinir síðartöldu hafa margfalt færri
kröfur og mikið hægri upp að fylla.
Aldrei hefir nokkur harðstjóri lagt
svo þungar álögur á þegna sína, að
ekki hati hann og hans fylgjendur fund-
ið nægar ástæður til að mæla með breyt
ingunni og afsaka tilganginn, svo er
það með stjórn Bandaríkjanna, sem nú
er í þann veginn að bæta við htna nær
því óbærilegu rentubjrgði þjóðarinnar
ineð nýjum skuldabrófum. Öll hin
stóru bankafélög hrópa um þvert og
endilangt landið : meiri skuldabréf er
það sem þjóðin þarf að hafa, og þess
hærri sem renturnar eru, þvi ráðvendn-
islegri eru þau. Meistari Jón segir, að
djöfullinn tali um Krist, en hvað er það .
í samanburði við þjóðarbankana hér, að
þeir sknli vera svo blj’gðunarlausir að
tala um ráðvendni.
Hin siðasta bankastjóra-samkoma,
er haldinn var í Baltimore, ráðleggur
stjórninni aö kalla inn alla bréfpeninga
hennar, einnig silfur-ávísanir, er nema
að upphæð um $500 milj., og í þess stað
gefa út bankaseðla, er stjórnin býr til
fjrir þá ogauðvitað ábyrgist. En þvi
er bankastjórninni svo annt urn þessa
breyting? Af þeirri einföldu ástæðu,
að hin áðurnefnda upphæð dregur enga
rentui þeirra sjóð. Með öðrum orðum,
ef þetta fyrirkomulag kemst á, er varla
þarf að efa, þá geta þessar hlóðsugur
kreist i’tt af blóðugum sveita alþýðu
leigur af 500 milj. meir en þeir nú gera;
auðvitað er þetta gert af einskærri
elsku við dagiaunamenn, svo það séu
ráðvandir peningar, sem hann fær fyrir
vinnu sína !
Miklir dæmalausir bjánar hafa hlot-
ið að vera í ráðaneyti stjórnarinnar,
þegar þessi þingsályktun var samþykkt
og undirskrifuð af gamla Washington.
Enginn maður, sem beinlínis eða óbein-
linis er eigandi eða á hlut eða hluti í
banka eða bönkum, hvar svo sem þeir
eru, skal hafa sæti á löggjafarþingi
þjóðarinnar. Hvað margir bankaeig-
ertdur eiga nú sæti á þingi voru ? Auð-
vitað veiztu það, og enn fremur, að
þessir olturkarlar eru líklegastir til að
gera alþýðu alt það gagn, er hægt er
eða framast má verða, en sér sjálfum
ógagn, því ekki getur þér komið til hug
ar, að lög, sem fylla þeirra vasa af gulli
og járnbrauta farseðlum, er ekkert
kosta, séu liin haganlegustu fyrir þig
og þína líka. Er ekki kominn timi til
að hafa auga á þessum víxlurunum.
Þeir voru einu sinni reknir út úr must-
erinu og kallaðir ræningjar.
Avöxturinn af hinum republikanska
sigri í Minnesota er farinn að sýna sig,
þó lítið sé. Öll jámbrautafélög hafa
sett upp burðargjald á hveíti milli Min-
neapolis og Chicago, er nemur 11 centi
á skeffu, en þ.ar hveitiverð er ætíð reikn
að eftir Liverpool-markaði, þá fellur
hveitið hór vestra um 2 cent hver 60
pd. Eélögin eru hyggnari en þú, þau
vita að vinir sínir ráða lögum í rikinu-
svo þeim er óhætt með hvaða óhæfu er
vera skalj þau lögðu í kosningasjóðinn
í haust án þess að mögla, en auðvitað
verða bændur að borga það til baka með
ríflegum vöxtum. En hvað fáið þið
svo út úr öllu þessu ? Örbirgð og van-
virðu. En ef þið að eins þektuð yðar
eigin blj-gðun, þá væri vonandi að þið
yrðuð ekki dregnir á tálar við næstu
kosningar.
Timburþjófarnir, er þegar hafa
stoliö svo nemur $5 milj. frá skólasjóði
rikisins, fé, sem átti að verja til að
mennta börn rikisins um ókomnar ald-
ir, lögðu fram all-gilda sjóði til hjálpar
Knúti ríkisstjóra við síðustu kosningar.
Þeir vita að en er niikið af timbri óstol-
ið A skólalöndum ríkisins, enn fremur
vita þeir að rikisstjórnin er skjól og
skjöldur allra stórþjófa af þeirri teg-
nnd.
Það er tvennt, sem meira er talað
um en alt annað; öll önnur andvörp
þjóðarinnar eins og dej'ja og verða að
engu, þegar hagfræði fjárglæframanna
er velt yfir varnarlausa og fáfróða al-
Þýöu, af seldri saunfæringu einstakra
málaskúma og leigöum stórblöðum. Og
þetta tvennt er útgáfa nýrra skulda-
bréfa og að auka heraflann. Því hefir
enda vet ið lireyftí Washington, að bezt
væri að gefa forsetanum ótakmarkað
vald viðvikjanili herauka og herstjórn
yfir höfuð. Setjum svo, að forsetinn
hefði dálítið af metorðagirnd og eigin-
girni. Hvernig færi þá ? Lýðveldið liði
undir lok og vér fongjum konung eða
keisara. Þú segir að það yrði aldrei
verra en nú er. Verið getur það, en er
það ekki skylda þin og mín að styðja
lýðveldið og halda því við svo lengi sem
hægt er, en þoka landrúðamönnum
skör neðar.
Til rentu
eru herbergi á Broadway House, bæði
fyrir fjölskildu og lausafólk, mjög þægi-
leg fyrir veturinn. Þess skal getið að
brunnur er við húsið með ágætu vatni.
Komið og skoðið herbergin og spju'jið
um loiguskilmála bjá
T. Finkelstein,
Broadway House.