Heimskringla - 05.01.1895, Blaðsíða 2

«»
HEIMSKRINGLA 5. JANÚAR 1895.
kumr út á LaugardOiruin.
1,10 Heimskringla Ptg. k Publ.Co.
útgefendr. [Publisliers.]
Verð lilaðsins í Canada O"; b da
TÍkjunuiu er :
1 árgangur 12 mánuðir $2.00.
J ------ 6 -------- $1.00.
P.itstjórinn geyxnir ekki greinar, sem
etgi verða uppteknar, og eudrsendir
þær eigi nema Iríinerki fyrir endr-
3ending fylgi. Ritstjórinn svarar eng-
um brðfum ritstjórn viðkomandi, neina
í blaðinu. Nafnlausuin brófum er
enginu gaumr gefinn. En ritstj. svar-
ar höfundi undir inerki eða bókstöf-
um, ef höf. tiltek. “líkt merki.
Uppsögnógild að iög.im, nemakaup-
andi só alveg sknldlaus við blaltið.
Ritsjóri (Editor):
EGGEKT JÓHANNSSON.
Ráðsmaðr (Busin. Munager):
EINAR ÓLAFSSON.
Peningar sendist i P. O. Money Or-
der, Regis'ered Letter eða Express
Money Order. Banka-ávísanir á aðra
banka, en í Winnipeg. eru að ein-
teknar með nffölluni.
OFFICE: •
Cor. Ross.Ave. & Nena Str.
I. <>. KOX 305.
N O T I Ö E.
Mr. Jon Olafsson, Norden Ofíice,
281 Grand Ave., Chicago, is ouv only
authorized Advertising Agontin Chicago
The Ilkr. Prtg. tf Puhl. Co.
$ i-75
Það tilkynnist hér með vorum
heiðruðu viðskií'tamönnum, að í
Bæstu tvo mánuði,
111 28. Februar,
nð þeim degi meðtöldum, tökum vér
$ 1 75 Stím fult andvirði
IX. árgangs Heimskringlu og
III. órg. Aldarinnar.
Ijeng-ur stendur það boð vort ekki og
þýðing'arlaust að fara fram á frest.
En fjarlægxun viðskifkamönnum til
hægðarauka tökum vér g-ilt, að þeir
*endi peningana áleiðis til vor síð-
asta dag Febrúar, svo framarlega sem
i póstmerkinu á umslagi bréfsins
•tendur: 28. Febr. 1895. *
Frá þessari reglu víkjum vér
ekki og óskum þess vegna að enginn
fári fram á það.
Þessi afsláttur fæst þvi að eins,
að peningarnir verði sendir oss alveg
kostnaðarlaust. Ef ávísanir verða
■endar, verða þeir, er það gera, að
greiða hin nauðsynlegu víxil-laun.
Innheimtumenn vorir fá heldur eng-
In laun fyrir að senda oss þetta nið-
orsetta gjald og mælumst vér því til
að kaupendurnir fari ekki fram á að
þeir takist ómök og kostnað á liendur
í því sambandi.
Þetta boð gildir að eins að því
er snertir fyrirfram borgun fyrar IX.
4rg. (1895). Þeir sem skulda oss nú,
fyrir einn eða fieiri árganga blaðsins,
geta því að eins orðið þessa kostaboðs
aðnjótandi, að þeir jafnframt borgun-
inni fyrir 1895 sendialla uppliæðina,
sem þeir skulda nú, samkvæmt reikn-
Ingi á blaðinu.
Öllum skuldlausum viðskifta-
mönnum vorum er innanhandar að
hagnýta sér þetta tækifæri, að fá
blaðið með niðursettu verði, og von-
am vér nú að þeir bregði við og sýni
viðleitni að þægjast oss, sérstoklega
þar scm sú þága vorerþcirra hagur.
í harðxri, cins og nú, álítum vér
/jöldanum lx:tra—og miklu betra, að
lá 25 centa afslátt á blaðverðinu, en
borga 82,00 og fá einhverja “pre-
miu” með, sem efasamt verðgildi
hefir, enda þótt sú aðferðin kynni að
verða prentfélaginu kostnaðarminni.
Þetta vonum vér að kaupendur blaðs
iifs samsinni og láti oss njóta þess,
að vér reynum að liugsa um þcirra
hag ekki síður cn hag félagsir.s.
Minnist þess að boðið stendurtii
28. Febrúar
og ekki lcngur.
FeíjAGSNEFXDIX.
Xýbyrjaða rrið
óskum vér og vonum að reynist
fjöldanum at fólki voru hér vestra
arðsamara, en það umliðna. Að því
er aðgerðir náttúrunnar út af fyrir
sig snertir, var hið liðna ár hið á-
kjós inlegasta, alt til enda. Fyrstu
mánuðir þess voru ekki meira en í
meðallagi kaldir, vortíðin framan af
umhleypingasöm, en sumartíðin svo
hagstæð, að grasspretta og öll upp-
skera varð í heild sinni fyllilega í
meðallagi og nýting öll með lang
bezta móti. Ilausttíðin öll var og sér-
lega hagstæð, og fjöldi af bændum
þar af leiðandi betur og miklu lietur
búinn undir vorvinnuna næst, en í
fyrra. Hvað vetrartíðina snertir,
alt til síðustu stundar ársins, þá var
hún svo æskileg sem framast mátti
verða. Hið eina sem að henni var#
fundið var snjóleysi, er gerði örð-
ugra fvrir með vinnu í skógi, að-
drátt bændavöru o. íi. þvl.
í öllu þessu var þá hið liðna ár
reglulegt hagsældarár, en þá eru
líka kostir þess taldir. Verzlunar-
deyfðin, atvinnuskorturinn, pen-
ineaeklan og þar af leiðandi verð-
leysi á allri vöru tramleiðandans
umhverfði árinu í harðæristíð, þrátt
fyrir viðvarandi veðurblíðu og til-
tölulega góða uppskeru.
Ilvernig liið nýbyrjaða ár kann
að reynast, er ekki gott að segja, en
vist er það almenn von manna. á
hve góðum rökum sem hún kann að
vera bygð, að rýmra verði urn bönd-
inn í.peningapyngjum auðmannanna
og acf úr þcim hrjóti fleiri og stærri
peningar, heldur en raun varð á á
hinu liðna ári. Það er engum efa
undirorpið, að járnbrautirnar eru
nákvæmustu fjárhagsmæliranir í
landinu öllu. í lok ársins 1893
heyrðist engin uppástunga um járn-
brautalagning, enda hefir ekki lengi
verið jafnlítið um bygging jámbrauta
í allri Norður-Amerfku, eins ogásíð-
astliðnu ári. Það er fásinna að trúa
öllum sögum, sem híyrast, um járn-
brautalagning, að minnsta kosti væri
fásinna að trúa því, að þær verði
lagðar á umtöluðu tímabili, en þeg-
ar mikið er talað um járnbrautalagn-
ing, þá rná þó æflnlega eiga víst, ’að
eitthvað talsvert af því tali lyktar
mcð verklegum framkvæmdum. Um
síðastl, 4—5 ár hefir ekki verið tal-
að eins mikið um járnbrauta-Iagning
eins og um undantarna 3 — 4 mán-
uði. Það eru yflr 30 þýðingarmikl-
ar jámbrautir. sem nú er búið að
ráðgera að byggja innan Banda-
ríkja á nýbyrjuðu ári. Þó ekki yrði
nema einn flmti hluti bygður, þá
reyndist það stórmikil atvinna og
mikilfengleg framíör yfir síðastl. ár.
Að eins eina af öllum þessum fyrir-
huguðu brautum viijum vér nefna,
það er Duluth & Iron Range braut-
in frá Duluth norðvestur í jámnáma-
héraðin. Eigendur hennar eru stein-
olíu “kongarnir” — Rockefellers,
er nú vilja ná í hveitiflutning ekki
síður en jám. Ætla þeir sér nú að
sögn að leggja braut þessa vestur til
Grand Forks og þaðan í tveimur að-
alkvíslum, vestur um Dakota og hina
norður til Winnipeg og norðvestur
þaðan í Saskatche wan - da 1 i n n. Að
þetta verði gert með tímanum er
ekki ótrúlegt, en efasamt er að miklu
verði afkastað að sumri.
Hvað Manitoba snertir, þá er
ekki ólíklegt að tekið verði til starfa
við að byggja járnbraut vestur íDifup-
hin-hérað. Þegar kringumstæðurn-
ar eru athugaðar, þá er enda ótrú-
legt, að það verði ekki gert. Suð-
austurbrautin er líka á prjónunum
enn og verður það, eins og fyrr, kom
ið undir fylkisstjórninni hvort sú
braut verður bygð án frekari undan*
dráttar eða ekki. Stjórnin hefir þeg
ar fengið tilkynningu um, að ný
fjárveitinga bæn til styrktar þeirri
braut verði ílutt á næsta þingi, sem
tekur til starfa 24. þ. m. Af því er
auðsætt, að enn er tækifæri að út-
vega fylkinu þessa áríðandi braut í
áttina til stórvatnanna. Það má
gera ráð fyrir að þetta brauta-mál
verði sótt jafn knálega nú, eins og í
sumar cr leið og er ekki nema senni-
legt að saman gangi þá um síðir
með félaginu og stjórninni. Hvað
sem öðrum brautum líður er þess
vegna ckki neitt ólíklegt, að þessar
tvær brautir verði bygðar að sumri,
að einhverju eða ðllu leyti, Dauphin-
brautin og Suðausturbrautin. Ef
| þær báðar yrðu bygðar sama sumar-
ið, myndaðisí af því meiri atvinna
en hér hefir verið á boðstólum um
langan tima. llvað skyldi þá segja,
ef stórbrautin, sem ; vesturlandinu
öllu er allra brauta nauðsynlegust—
Iludsonsfióa-brautin, kæmist á skrið?
Það hefir verið og ]er enn tíðrætt um
að bygging hennar sé í nánd, en af
þvi svo oft er búið að kvelkja fals-
vonir hiá mönnum, að því er liana
snertir, þá trúa líklcga fáir að bygg-
ing hennar sé fyrir hendi—fyrr en
tekið er til starfa.
Eitthvað af þessu verður eflaust
framkvæmt, og þess vegna von til
að liið nýbyrjaða ár verði verkalýðn-
um arðsamara en hið síðástliðna.
Hvað búskap snertir, þá er það
ljós vottur um framfaravonir, að
gætnir menn og framsýnir hafa þeg-
ar ákvarðað að byggja 30 kornlilöð-
ur í Manitoba á komandi surnri, er
til samans taka talsvert yfir 1 inilj.
bush. Ogilvie fél. byggir 13, Skóga-
vatnsfél. 6, og Northem rdevator-fél.
hér í Winnipeg 11 kornhlöður, þar
af eina hér í bænum, er tekur 250,-
000 bush. Þeir menn, sem fyrir
þessu standa, eru engir “loftkastala”-
menn, og engin mirinsta ástæöa til
að ætla, að þeir ráðist í stór fyrir-
tæki að ástæðulausu. Þeir trúa á-
reíðanlega að þetta nýbyrjaða ár
verði vetra en liið liðna. IIví skyldu
ekki fleiri vera þeim jafn trúaðir ?
Réttlátur dórrnír.
þykir það ekki, sem um daginn var
kveðinn upp yflr Eugene V. Debs, eft
ir því sem ýms blöð úr Bandaríkjum
láta í Ijósi. Það er líka sannast, að
það virðist einkcnnilegt að Dcbs og
6 aðrir formenn félagsins skuli dæmd
ir til fangelsisvistar fyrir að hafa
gert það, sem þriggja manna nefnd
Clevelands forseta hafði skömmu áð-
ur sagt leyfilegt. Þó sú nefnd færi
þungum orðum um sumt er gerðist í
vinnustriðinu og þó hún léti í Ijósi
þá skoðun, að allsherjar vinnustríð
ættu helzt ekki að eiga sér stað, þá
gat liún ekki annað álitið, en að
verkamenn hefðu óefaðan rétt til að
sameina sig og gcra uppihald á
vinnu, ef annar væri ekki kostur til
að ÍVi kjör sin bætt. Samt sem áður
leyfir dómari einn í Chicago sér að
senda Debs í (i mánaða fangelsi fyrir
formennsku sína I stríðinu. Vita-
skuld var hann ekki dæmdur fyrir
formennsku sína beinlínis. Það sem
feldi hann, var kæran, að hann hefði
ekki hlýtt “forboði” dóinstólanna.
Þessi “forboð” (Injunctionu) eru ó-
viðkomandi þrepskjöldur í réttar-
ganginum, semaðallega sýnist upp-
fundinn til að villa mönnum sjónir
og teyma þá óafvitandi út frá aðal-
málinu. En þau eru undir eins
“hnappheidan sem heldur”, þvi
hvað sem málinu sjálfu líður, hlaupa
menn til að athuga og barma stir yflr
þeirri smán, sem dómstólnum heflr
verið sýnd, ef “forboðinu” var ekki
hlýtt. Þetta var það sem feldi Debs
og félaga lians. Hinar ýmsu jám-
brautir, er hann átti í erjum við,
létu dómstólana fyrirbjóða honum að
snerta nokkra þcirra eign eða gera
tilraun til að hindra lestaferðir.
Þessu boði hlýddi hann ekki, af þeirri
góðu og gildu ástæðu, eins og liann
lika bcnti á undireins og honum var
birt þetta bann, að honum var ó-
mögulegt að ráða við félagsmenn
sína mörg hundruð og þúsund mílur
burtu frá Chicago. Þrátt fyrir þetta
var hann í auguin laganna sekur.
Dómstólarnir fyrirbuðu honum sem
fyrirliða A. R. U. félagsins að snerta
eignir járnbrautarfélaganna, en hann
hlýddi ekki og gerði með því dóm-
stólunum skömm mikla. Fyrir það
var hann dæmdur í fangelsi. Þegar
ómögulegleikinn að ldýða er tekinn
til greina, og þegar jafnframt er at-
hugað nefndarálitið um rétt .verka-
manna til að gera uppihald á vinnu,
þá virðist nokkuð hæpið að þetta sé
réttlátur dómur. Dómstólarnir mættu
nokkurn vegin eins vel ætlast til, að
Debs gæti flogið til tunglsins eins og
til þess, að hann, staddur í Chicago,
gæti liindrað ærðan höp af félags-
mönnum sínum vestur í Colorado eða
vestur á Kyrrahafsströnd frá að
stöðva lestagang á einhverri járn-
brautinni. Þó virðist réttvísin minni
þcgar athugað cr, að brautarfélagið,
er knálegast sótti þetta mál móti
Debs, (Atcheson, Topeka & Santa Fé
brautin) er ekki síður sekt en hann í
að luifa fótum troðið forboð dómstól-
anna. Samkvæmt Inter-State verzl-
unarlögunum er öllum járnbrautum
forboðið að gefa nokkrum viðskifta-
mönnum sínum sérstaka ívilnun.
Þeir eiga allir að gjalda sömu upp-
hæð fyrir sömu vörutegund á jafnri
vegalengd, með hvaða járnbraut sem
er. En fyrir réttinum komst upp, að
Santa Fé félagið hefir á ákveðnu
timabili endursent viðskiftamönnum
sínum fullar S7 milj. af flutnings-
gjaldi því, er þeir voru skyldir að
borga samkvæmt lögunum. Af þcssu
sést hve stórkostlega félagið heflr
brotið þetta “forboð” dómstólanna.
Til þess að hafa flutning af öðrum fé-
lögum, endursendi það viðskifta-
mönnum sinum svo mikinn liluta
flutningsverðsins, eftir að hafa inn-
heimt fult gjí>ld samkvæmt lögunum.
Á þetta mintist dómarinn ekki einu
orði, sá ekki eða lést ekki sjá, að tfé-
lagið hefði smánað dómstólana í
miklu stærri stíl en Debs, og afleið-
ingin er, að Debs fær 6 mán. fang-
elsi, en félagið sieppur.
Tóbaks-ciiiveltlið.
Blaðið World f Ncw York berst
hreystilega gegn öllum einveldisfé-
lögum, tekur eitt þeirra eftir annað
fyrir og leiðirí Ijós allar þeirra athafn-
ir og vinnuaðferð, en sem félögin ætl-
ast til að séu í skugganum. Félagið
sem það sérstaklega er að elta ólar
við nú sem stendur, er tóbaks-ein-'
veldið. Varð það til þess, að New
Jersey-stjórnin hefir nú hafið mál
gegn félagi þessu, því undir lögum
þess ríkis fékk það tilveru sína. Að-
allega er sú sðkn hafin til að rann-
saka bókhald og al!a verzlunarað
ferð félagsins, en líkindi eru til að
fieira gagnlegt standi af rekstri þess-’
um. Þannig heflr komizt upp, að
einveldi þetta samanstendur nú af
11 stór-félögum, tóbaksgerðarfélög-
um, og að sameiginlcgur höfuðstóll
þess er $35 milj. Það hefir og verið
sýnt, scm “World” hélt fram, að
vald þessa félags er svo mikið, að
stórkaupmenn þora ekki annað en
kaupa að þvi. Ef þeir reyna að
kaupa af smáfélögum, sem enn eru
ekki drcgin inn í einveldið, kemur
einvcldið til sögunnar og sér um að
þeir geti ekkert fengið, kaupir held-
ur alt sem til er á því og því tíma-
bili sjálft. Með þessu móti er ein-
veldið vel á veg komið að eyðileggja
öll sjálfstæð tóbaksgerðarfélög. Þetta,
að kúga verzlunarmennina til að
skifta við eina stofnun einungis, álít-
ur blaðið sönnun fyrir að félagið hafl
ekld heimild til að starfa, að sú
verzlunarstofnun sé ólögleg tilvera,
sem leggur kapp á að takmarka við-
skifti og verzlun í stað þess að út-
breiða hvorttveggja, eins og lögin
ætlast til, þegar félaginu í byrjun er
veitt lagavernd og lagaleg tilvera.
Félagsskapur, sem starfar í al-
veg sömu átt og þessi, fer sívaxandi
hér í landi, bæði í Bandaríkjunum
og Canada, og er skaðræði. Þess
vegna er óskandi að “World” vinni
sigur í ;þessu máli, fullkomnari og
méiri sigur en andvigismenn slíki'a
félaga enn hafa unnið á öðrum stöð-
um í Bandaríkjunum. Yrði það
einusinni sýnt hvenær einveldi byrj-
ar að takmarka viðskifti og þar af
leiðandi vcrðskuldar lagalega upp-
leysing, þá yrði úr því vandalaust
fyrir aðrar þjóðir að taka fyrir
kverkarnar á slíkum félögum.
200 ára afmæli
sitt hélt “heimsbankinn” svo kallaði,
réttu nafni, Englands-bankinn, 1. Jan.
þ. m. Það var 1. Jan. 1695 að hann
tók algerlega til starfa sem banki, þó
formenn hans fengjn leyB til aðlána
Vilhjáími konuúgi III. 6 milj, dollars
gegn 8% afgjaldi, til að halda uppi ó-
friðnum við Frakka, 27. Júlí 1694.—
Fyrsta nafn stofnunarinnar var “The
Governor and Company of the Bank of
England”. Höfundur bankans, eða fé-
lagsins, var skozkur verzlunarmaður,
William Patterson að nafni, og kom
hann með þá tillögu sína, að stofna fé-
lagið, 1692. í byrjun var félaginu gefin
heimild til að halda reikuinga alla yíir
ríkisskuldir, gjalda ullar afborganir og
gefa út skuldabréf fyrir stjórnina, og
fékk fyrir þann starfa $20,000 þóknun
áári. Upphaflega var bankinn þunnig
verkfæri stjórnarinnar og heíir ávalt
síðan verið þjónn stjórnarinnar að meir
eða minna leyti, þó stöðugt séu þau
hönd að rofna i seinní tíð, en meira
hugsað. um viðskifti prívat manna.
Það eru nú full 160 ár síðan bank-
inn var fluttur á eign sina sem nú er,
en sem síðan hefir verið aukin ár frá
ári þangað til strætin umhverfis bannu
meirí útfærslu, enda þekur nú banka-
byggingin meir en 3J ekru aflandi
Strætin, sem liggja að bankanum eru :
að sunnan Threadneedle Str. (er þar að-
alinngangurinn), að vestan Princess
Str., að norðan Lothbury Str. og að
austan BartKolomew Lane. Byggingin
er mikilfengleg og ramger, en ekki
nema ein tasia á hæð og er því einkenni-
leg ’mjög. Ókunnugur ínaður mætti
ætla, að banki þessi væri takmark allra
í Lundúnum, því að honum safnast lát-
laus straumur aðkomenda úr öllum átt-
um og eru eilíf hróp. og köll að heyra
umhverfis liann, þar ökumenn eru að
troðast að eða frá með hesta sína og
farþegja. Einkennilog eiris og bygg-
ingin er utan áð sjá, er þó búningur
þjónanna, þegar inn er komið, enn ein-
konnilegri, Háir og lágir eru þeir—
mega allir til með að vera—eins klædd-
ir. Þeir eru allir með háan, gljáandi
silkihatt í rauðbleikum frakka síðum og
hárauðu vesti, en svörtum buxum.
Auk heldur sendiboðarnir, smádrengir,
sem fara með skeyti aftur og fram um
borgina, eru skyldir til að vera í þessum
einkennilega einkennis búningi.
Bankinn byrjaði með 6 milj. doll.
höfuðstól, en tveimur árum síðar var
hann aukinn um helming eða því sem
næst, var þá $11 milj. Árið 1710 var
höfuðstóllinn enn aukinn, færður upp í
27Jt milj. dolk og stóð hann þannig til
þess árið 1816, að innborgaður höfuð-
stóll var meir en tvöfaldaður, færður
upp í S72J milj., eða því sem næst, og er
það höfuðslóll bankans nú. Hlutabréf
bankans eru nú sem stendur um $1700
virði hvert, enda eru þau arðberandi
eign. Á síðastl. 20 érum hefir meðal-
vöxtur stofnfjárins verið 10% á ári
hverju. Á öllu tímabilinu hefir vöxtur-
inn orðið minnst 4J%, á tímabilinu 1753
til 63, en mestur hefir hann orðið 27J%,
árið 1697.
Fyrstu seðilpeningar er bankinn
gaf út, giltu 20 pund sterl., gefnir út
1695. Arið 1759 gaf hann út 10 punda
seðla, og 1793 5 punda seðla. Snemma á
þessari öld gaf hann út bæði 1 og 2 pd.
seðla, en 1814 voru þeir allir innleystir
og ekki gefnir út síðan. Smærsti seðil-
peningur bankans er nú 5 pund og hinn
stærsti 1000 pund sterling. Þessir seð-
ilpeningar eru viðurkendir verðmestir
seðilpeningar í heimi, ganga alstaðar
mótmælalaust með fullu nafnverði. Eng-
an seðil sinn gefur bankinn út tvisvar,
en innleysir hvern einn með gulli hve-
nær sem hann kemur til bankans. Er
þá hinn innleysti seðill merktur svo, að
ekki verður á honum villst og hann lát-
inn út úr bankanum aftur. Eftir að
seðlarnir eru þannig innleystir og merkt-
ir, eru þeir geymdir í þar til ætlaðri
hirzlu i 10 ár, og að þeim tíma liðnum
eyðilagðir.
Oft hefir banki þessi hinn mikli ver-
ið nær gjaldþrota, einkum á fyrstu ár-
um æfinnar. Árið 1825, þegar 770 bank-
ar urðu gjaldþrota á Englandi, var hann
æði hætt kominn, en stóðst þó. Við
byrjun ársins var gullsjóðyr hans nærri
71 milj. doll., en í lok ársins var ekki
eftir nema ein einasta milj. í gulli. Oft
hefir hann mætt ofsókn bæði leynt og
Ijóst, og árið 1780 var gerður aðsúgur að
byggingunni og átti að eyða henni. Frá
þeim tíma hefir bankinn 30 vopnaða her-
menn á verði á hverri nóttu í húsinu, frá
kl. 7 á kveldi til kl. 7 að morgni. Eru
herhúðir þeirra, vopnabúr o. s. frv. niðri
í kjallaranum, samhliða gull og silfur
hvelfingúnum, þar sem málmur allur,
sleginn og ósleginn, er geymdur á nótt-
unni í svo djúpu vatni, að 6 fet er ofan
að haugunum eða hlöðunum. Það er
þess vegna ekki auðgert fyrir þjófa að
bera burtu gull eða silfur, þó maður
setti sem svo, að þeim tækist ftð komast
gegn um hervörðinn og niður í kjallara,
því þar fyrir neðan aftur eru gull og
silfurhvelfíngarnar, barmafullar af
vatni.
Mesta upphæðin sem hankinn hefir
átt hjá stjórn Breta, er 74 milj. doll., ár-
ið 1816. Síðan 1860 hefir skuld stjórnar-
innar stöðugt verið frá 50 til 60 milj.
doll. og er sem stendur um 55 milj. Af
því fé geldur hún að éins 23%. Að með-
altali nema öll viðskifti bankans um 30
milj. doll. á dag. Viðskifti Englands-
lianka eru,meðöðrum orðum, álíka mik-
il á hvcrjum degi, eins og eru viðskifti
allra bankanna í Winnipeg til samans á
5 mánuðum.
Á bankanum vinna alls 1050 manns
og nema samlögð árslaun þeirra 7 milj.
dollara. I fólagsstjórninni eru 24 menn,
er hver um sig veröur að eiga 10,000
doll. virði af hlutum félagsins, ella kom-
ast þeir ekki í stjórnarnefndina. Laun
hvers nofndarmanns fyrir að mæta á
fundum eru $2,500. Hæztlaunaðir eru
þeir : ráðsmaður bankans og gjaldkeri.
Arslaun hvers um sig eru $5000.
Orða-belgurinn.
FRÁ MONTANA.
Fyrir rúmum 7 mánuðum siðan fór
ég vestur hingað til að reyna að fá bót
á heilsu rninni, sem hafði þann árangur,
að ég er heldur betri og vona að verði á-
framhald á því.
Helzt er ég að hugsa um aö liverfa
aftur til baka til kuuningja minna í
Argyle, enda þó að ég heyri sagt að þeir
hafifækkaðsíðan égfór—“Útiervinskap-
urinn, þá af er könnunni”—, með því
að það er orðið töluvert liart að fá hér
heimilisróttarlönd, nema þá eitt og eitt
hingað og þangað, en ég hefði heldur
kosið að ná þar landi, senj fleiri íslend-
ingar gætu tekið lönd. í tilefni af lín-
um þessum vildi ég geta þess, að það er
í orði að opnað veröi í vor töluvert stórt
landspláss (Reserve) fyrir heimilisrétt,
eitthvað 150 milur suðvestur héðan, er
eftir sögn liggur báðumegin við landa-
iriærin á Idaho og Washington og kvað
vera. frá 30—50 mílur frá járnbraut.—
Eg liefi talað við menn, sem hafa farið
1 gegnum þetta land. og ber öllum sam-
an um. að það só eitthvert það ágæt-
asta land, og að menn geti valið um
lönd, hvort heldur er til akuryrkju eða
kvikfjárræktar. Þetta er dalur með
fjöllum umhverfis og rennur á eftir
dalnum og er þar nægur skógur. Eg
hefi talaö við mjög marga, sem ætla að
reyna að ná þar landi, þegar það verð-
ur opnað, hvenær ’svo sem það verður.
Það er svo sem ekki neitt vist, að það
verði í vor; það er að eins tilgáta enn
sem komið er, því þó stjórnin hafi það
nú á prjónunum, þá er óvíst hvenær
hún fellir af, því reynslan hefir sýnt, »ð
samkynja mál hafa dagað uppi svo ár-
um skiftir. öpnist þettá land áður en
ég kem norður, þá hkast reyni ég til að
fara og skoða það; auðvitað er það
seint að skoða það eftir að það er ðpn-
að, ef maður ætlar sér að ná þar landi,
því óðar en svona lönd opnast, eru þau
upptekin.—Ef einhverjir vildu leita sér
frekari upplýsinga um land þetta, þá
þurfa þeir ei- ki annað eu að skrifa agent
í St. Paul, scpi hefir auglýst að hann
. skuli senda aflar nauðsynleHar upplýe-
ingar og landabréf ókeypis hverjum
sem óskar úr norðvesturríkjunum.
Addre.ss hanser: P. B. Groat, Gen’l Imi-
gration Agent, St. Paul, Minn.
Það er annars iperkilegl, að ís-
lendingar skuli ekki hafa álpast ofan á
neitt landsvæði^ hér í þessum yndislegu
fjalllöndum, Eg er viss urn að það
hefði átt betur við þá, heldur en slétt-
lendið og þó ekki sízt, þá tekið er tillit
til tíðarfarsins. Síðan ég kom hér hefir
verið sú bezta tíð, sem ég hefi lifað.—
Það þarf ekki að segja |um þetta land
eins og sagt var um Manitoba: “leikur
jafnan svalur andi um Manitoba-slétt-
urnar”, þvi meiri partinn af tímanum
er logn, og þá vindur er, er hannhægur.
Heita mátti að væri frostlaust nótt og
dag til 1, Desember, en síðan hefir fallið
lítfll snjór og er hægt frost og bezta
veður.
Hveitirækt er hér lítil, en hafra-
rækt meiri, Garð- og griparækt er
mikið stunduð ; margir hafa keypt 5—
10 ekrur af landi í grend við bæinn og
geta fjölskyldumenn lifað á þeim góðu
lífi; þeir hafa flestir 1—3 kýr, en þurfa
þó að kaupa hey handa þeim, sem er
dýrt—frá $7—10 tonnið, því alt hey
verður að rækta, en sumarhaga hafa
þeir nægann í fjalllendinu, sem er alt
ótekið land og verður aldrei tekið, því
menii hér eiga ekki á hættu að rækta
nokkuð án þess að geta hleypt vatni á,
enda eru allstaðar vatnsveitirigaskurð-
ir, sem flestir tilheyra sérstökum félög-
um, og þarf að borga þeim fyrir brúkun
vatnsskurðanna.—Mér sýnist að þeir
vinna hægt og rólega við þennan garð-
ræktarbúskap sinn og þeir segjast
græða á honum. en ég hefi enn ekki
getað komið því í mitt höfuð. Ekki
eru þeir skuldugir svo miklunemi, né
heldur bændur út um landið, en þeir
kvarta samt mjög yfir hörðum tímum,
en ég sé þá ekki hér og held að þeir
viti ekkf hvað harðir tímar eru. Ég
hefi lesið af og til 3 ensk blöð hór og
ekki séð eina einustu auglýsingu um,
að eigi að selja pantsettar vörur eða
gripi né lönd. Fjárrækt er hér víða í
stórum stíl, og segja þeir að hún borgi
sig betur en nokkuð annað,—Kaupgjald
var hér í sumar $2 á dag, en atvinna
heldur lítil, eftir því sem vant er,—
Vinna við skógarhögg er hér ætið nægi-
leg vetur og sumar og goldin 90 cents
til $1,25 á cord hvert; viður allur er hór
sagaður og klofinn með fleigum, axir
einungis brúkaðar til að höggva af lim;
undirviður s^gt hér ekki. Viðartegund-
iv eru mest, Pine, nokkuð af Tamrac,
en harðviður enginn.
Þorstbinn Antoniusson.
Missoula, Montana, 15. Des. 1891.