Heimskringla - 21.06.1895, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 21. JÚNÍ 1895.
Heimskringia {
PUBLISHED BY
Tie Heimskringla I’rtg. k PubL Co. •
•• o«
Verð blaðsins i Canda og Bandar.: J
$2 um árið [fyrirfram borgað] •
Sent til Islands [fyrirfram borgað «
af kaupendum bl. hér] 81. A
©e»® %
Uppdögn ógild að lögum nema 9
kaupandi sé skuldlaus við blaðið. •
• ••• •
Peningar sendist i P. O. Money •
Order, Kegistered Letter eða Ex- •
press Money Order. Bankaávis- «
anir 4 aðra banka en í Winnipeg •
að eins teknar með afföllum. •
•• ea
EGGERTJOHANNSSON •
EDITOR. •
EINAR OLAFSSON J
BUSISESS MANAGER. •
• 0 •• J
Office : •
Corner Ross Ave & Nena Str. •
P <». Box 305.
••••••••••••••••••••••••
/
Islenzki froskurinn.
Það er nú svo sem fleira íslenzkt,
en það, sem á heima á Islandi, og eitt
af því er froskurinn. Það er skrítið
dýr, mórautt eða gulgrænt á litinn, í
löguninni næstum eins og maður og
lifir í drullu-pollum og foræðum eins og
Lögbergs-keldunni. Dæmisaga segir svo
frá einum froski, að hann hafi ætlað að
sýna liversu stórt það dýr væri, sem
naut er kallað, eða bos á latínu, eins og
Lögl). segir frá, en við þá tilraun hafi
hann þanið sig Svo gassalega, að gekk i
sundur á honum kviðurinn. Islenzki
I
froskurinn héma vestra er aftur á móti
svo vambmikill, að honum gengur
miklu betur að vera “bos” en honum
frænda hans gekk það í fyrndinni.
Kemur það af daglegri iðkun í þvi, að
steyta sig upp á vindi eða votu sulli, eftir
því, sem fyrir-fellur í Seymour, þangað
til alt “brúsar” og belgistupp, svo að
búkurinn fær nautsdigurð, eins og á
Glámi gamla forðum daga. Krafsar
hann þá svo mikið um sigíkeldunni
sinni, að hann kallast af því öðru nafni
“digri ritstjórinn”, og á þó illa við að
öllu, r.ema stærðinni. Einna mest
vandkvæði þykja það á íslenzka frosk-
inum hve illa hann temst, jafnvel
hversu gott uppeldi, sem hann hefir
fengið. Til þe.ss er ekki að taka þótt
æskunám hans lenti mest í því, að æfa
sig við að dingla rófunni, eða aftasta
parti bakhlutans. eins og hver annar
“pollywog” þarf að gera, en hitt er
verra, hve miklu ver hann er að sér en
aðrir froskar, síðan hann kom til full-
orðins áranna. Úr flestum froskakeld-
um heyrist garg aðeins örstuttan tíma
að voririu,,rétt ámeðan riðtíminn'stend-
ur yfir, en íslenzki froskurinn vill alt af
mega garga, og gefur sig svo lítið við
öðru, að Öii hans egg verða að fúleggj-
um. Horfir það til stórra vandræða
fyrir tilveru komandi kynslóðar, íjþrútt
fyrir alla æxlunar-fýsnina. Annars
ber íslenzki froskurinn sig svo til sem
aðrir froskar, í því, að hann festir
eggjakei fi sín við ílustráin í keldunni.
Eru þau, sem egg annara froska,ístór-
um kolsvörtum fl^-ksum og fyrirtaks-
viðbjóðsleg. Þá sjaldan nokkuð þorn-
ar til óþverrinn í keldunni, ber mést á
því hve andstyggileg þau eru, og verða
þau þá slepjuleg og glitrandi eins og
maurildi eða inarglittan, sem fjandinn
hrækti úr sér forðum, en þá glampa-
dýrð virðir froskurinn sjálfur ftieira en
stjörnuslyn á heiðskírri nóttu, og hefir
Steingr. kveðið um þann hugsunarhátt.
Sérstök virðing er það fyrir alla
froska, hversu merkilega þýðingu þeir
hafa haft fyrir segulaflsrannsóknir og
liffærafræði, vegna kviklátra áhrifa,
sem ýms æsandi meðöl hafa á vöðvana
í vissum pörtum af líkama þeirra, og
hefir íslenzki froskurinn viðurkendan
rétt til hluttekningar í þeim virðingu,
þar eð hann sé fullkomlega sama eðlis í
þeim efnum.
Mikið af vindinum, sem íslenzki
froskuriun hefir fram yfir aðra frændur
sína, kom í hann við tilfelli, sem fáir
aðrir froskar hafa orðið fyrir. Hann
varð uppnuminn úr keldunni sinni, og
skeði það eins og hér segir frá :
Tvær gæsir voru eitt sinn á flugi
með glumrugangi og illum látum ; var
önnur þeirra forustugæs og vestan úr
kjördæmi Greenways, en hin frá Vest-
ur-Selkirk. Þegar þær bar yfir Lög-
bergs-kelduna, létu froskinum hljóð
þeirra betur í eyrum, en annara fugla,
og hélt þær væru svanir. Girntist hann
þá mjög, að lyftast úr dýkinu mikla. og
bað gæsirnar ásjár ; en þær brugðust
vel við, og skildi froskurinn að það var
frjálsiyndi. Gripu þær kvist einn og
höfðu sterkan, því froskurinn var þung
ur, stupgu sin hvorum enda í munn
sér, en froskurinn gapti utan um miðj-
úna, og flaug svo hersingin af stað,
Margir, sem á horfðu, furðuðu sig stór-
um á þessari nýjungu, og spurðu hver
annan hver upp hefði fundið þessa
meistaralegu flugvél handa froskum,
þar sem mennirnir voru þó almennt án
sh’kra nauðsynja. Varð þá froskinum
það á, af andlegu vambleysi eða
heimsku, að hann opnaði ginið, og
gargar upp : “Það var ég”; en við þeim
ára höfðu gæsirnar ekki búist, og
fengu ekkert að gert, að íslenzki frosk-
urinn skall niður í veituna, S’un hann
var dreginn upp úr. Hafði hann tútn-
að svo 4 fluginu, að hann komst ekki
í samt lag aftur, og varð honum það
síðar meir að góðu, eins og sjá má af
þvi, sem næst kom fyrir.
Félag eitt, sem komizt hafði upp á
það vegna frjálslyndis, að mega mjólka
einn spenann á kúnni stjórnarinnar,
safnaði nytinni í könnu, sem kölluð
var “ritstofa”, og var kúskinum upp á
lagt, að drýgja í henni þegar færi byð-
ist. Jós hann eitt sinn í hana úr froska-
keldunni, sem öðrum pollum, en við
það skvampaðist íslenzki froskurinn
upp í “ritstofuna”. Var hann óvanur
mjólkinni, og brá fyrir sig ýmsum
leikjum í kæti sinni, því að honum
þótti gaman að sullinu og gott að
skekja mjólkina með fótunum. Kom
honum þá vindurinn í belgnum að svo
góðum notum sökum flotkraftarins, að
hann fekk gefið sig allan við fótaspark-
inu, og með því, að hún er kostagóð
mjólkin úr stjórnarkunni, og skilur sig,
ef vel er strokkað, þá sat hann á stór.
eflis sköku í mjólkinni, næst þegar að
var gætt, og var höfðinglegur. En
kúskurinn hélt hann liefði orpið smjör-
inu, og vildi fyrir engan mun af hon-
um missa, svo að til þess að froskurinn
geti verið í sínu “elementi”, er hann
látinn standa í horninu á Lögbergs-keld-
unni, skammt frá Seymour. Er nú
froskurinn sjálfur kominn á þá t.rú, að
hann geti orpið smjöri, og sparkar pví
af alefli um alla “ritstofuna”, en alt af
heyrist gargið, sem hann lærði í æsk-
unni, og ekki breytast svörtu flyksurn-
ar, sem frá honum koma, í neitt annað
bjartara. Mjólkurfélagið hefir samt
lýst velþóknun sinni yfir veru hans í
könnunni, og býst nú stöðugt við að
bráðum verði óþverrinn að smjöri, svo
að auk þess, sem “digri ritstjórinn”
þarf alt af að halda sér við með gargið,
æfir hann sig nú hlífðarlaust í að
sparka sparka, alt at að sparka.
“Soo”-skurðurinn.
Eins og menn vita dregur Efra-
vatnið (Lake Superior) nafn sitt af því,
að það stendur hærra, en Huron-vatnið
sem næst því iiggur. Til þess að skip
gætu gengið á milli þessara vatna
þurfti því skurð með þeim útbúnaði,
sem flytur skipin af einúm vatnsfleti á
annan, sem ekki hggur jafn-hátt eða
lágt. Sá útbúnaður er viðhafður í öll-
um þeim skurðum, sem grafnir eru nið-
ur eftir brekkum og kannast all-margir
lesendur blaðsins við, hvernig honum
er varið. A þeim stað í skurðinum,
sem lientugastur þykir, er bygð afar-
sterk kví, með hleypiloku að framan,
og má þannig tæma hana og fylla á
víxl, með vatninu, sem eftir skurðinum
rennur. Þegar t. d. skip kemur frá því
vatninu, sem lægra er í, verður kvíin
að hafa jafnlágan vatnsflöt, sem sá
partur skurðarins, er skipið kemur eft-
ir. Þegar það er komið inn í kvíarnar,
er Ioku hleypt fyrir hliðið að framan, og
byrjar þá það vatn, sem fram rennur
úr efri hluta skurðarins, að safnast fyr-
ir í kvínni, og lyfta skipinu, unz flötur-
inn undir því er jafn-hár vatninu, sem
að ofan rennur. Heldur það þá áfram
forð sinni inn eftir skurðinum, en kví-
in gæti nú tekið við öðru skipi, og
smálækkað það, um leið og vatninu er
hleypt út úr kvínni, þangað til það er
orðið jafnlágt því, sem var í fyrstu, og
gengur svo koll af kolli. Það segir sig
sjálft, að önnur eins mannvirki og
þetta, mega ekki vera af vanefnum
gerð, ef ekkert slys á að geta hlotizt af,
endahefir hinn svonefndi “Soo”-skurð
ur fram úr Efravatninu kostað 4 millí-
ónir dollars.
Skurður þessi var vígður fyrra
fimtudag, en skipaferðir hafaverið eft-
ir honum áður, með þvi að hann var
að mestu fullgjör á síðastliðnu hausti.
Eftir skýrslu um hann sést, að
aðal-skurðurinn er 3,500 feta langur, en
með báðum hálsum yfir 18.000 feta.
Breiddin við vatrisborð er 152 fet, í
botninn 145 fet, og vatnsdýpið er talið
um 20 fet. Kvíin er 900 feta löng, og
60 feta breið, með 60feta viðum hliðum.
Stíflugarðarnir eru 20 feta þykkir að
neðan, en 11 feta að ofan, með 25 feta
þykkum bryddingum alt í kring um
hliðin.
Sum þeirra skipa, sem eru í flutn-
ingum á vötnunum gætu borið í einni
ferð kornhleðsluna af sjö eða átta flutn-
ingslestum, þótt- 30 vagnar væru í
hverri, og 600 bush. í hverjum vagni,
og í gegn um 20 feta djúpan skurð
geta þau komist milli vatnanria, og
flutt með sér í einu lagi hveiti-upp-
skeruna af 15,000 ekrum. “Soo”-skurð-
urinn [á að koma þessu til leiðar,
enda er kvíin hin næst-stærsta, sem
•til er, og gegn um hana liggur vatna-
leið, sem er 2,384 mílna löng, innan
endimarka Canadaveldis.
Kviksetning.
Það hefir vakið sérstaka eftirtekt,
að nýlega hafa þrjár manneskjur veríð
kviksettar, sín á hverjum stað á Frakk-
landi. Ein þeirra náðist lifandi úrgröf-
inni, en hinar höfðu látist eftir sýnileg
umbrot.
I Bandaríkjunum er félag eitt, sem
nefnist Amorican Humane Education
Society, og gerir það sér mikið far um,
að koma því í gang, að stjórnir hinna
ýmsu ríkja taki þetta þýðingarmikla
mannfélags-spursmál til íhugunar.
Meðal þoirra, sem eftirtektaverðar
raddir hafa komið frá í þessu efni, er
féhirðirinn fyrir Duluth-mannúðarfél-
agið. Hann segir að skýrsla hafi verið
gefin yfir flutning á líkum frá einum
grafreit til annars, og hafi þá fundist
50 lík, sem ýmist láu á grúfu eða voru
með höndurnar í hárinu. Viðvíkjandi
andláti níu af hverjum tíu þessara
manna segir hann að hafi verið gefin
læknisvottorð, og sýni það ljóslega
vanþekkingu læknastéttarinnar á mar-
traðar-ástandinu, þegar hjartað virðist
hætt að slá, blóðið að renna, og lungun
að framleiða andardráttinn. Hið eina
vissa dauðamerki, álítur hann að sé
rotnun, og sé því óumflýjanlegt, aðláta
lík standa uppi í nægum hita, þangað
til glögglega sjáist merki hennar.
Lögmaður einn í Boston heftr sömu-
leiðis tilgreint riokkur tilfelli, þar sem
að þvi var liomið, að fólk það yrði graf-
ið lifandi, sem vissi glöggt af því sjálft,
hvað fram fór í kring um það. I eitt
slíkt skifti höfðu tjórtán lœknar lýst yfir
því, að manneskjan væri dáin.
Það hefir talsvert verið um það tal-
að, hvernig komist yrði í veg fyrir slík-
an voða. og hafa menn einkum lagt það
til, að byggingar séu reistar til lík-
geymslu um lengri tíma en við verður
]vomið í heimahúsum. Einnig hefir ver-
ið stungið upp á því, að setja höndurn-
ar á jörðuðum líkum í samband við raf-
magns-bjöllur, svo að ef nokkur mann-
eskja, sem álitin væri önduð, skyldi
aftur vakna til þessa lifs í gröfinni,
fraipleiddi hún þegar í stað merki með
hreyfingum sínum, og aðstoðgætiþann-
ig komið í tima.
Fái sú skoðun rutt sór til rúms, að
einh ver slík endurbót á núverandi greftr-
unaraðferð hinna siðuðu þjóða sé nauð-
synleg, til þess að afstýra hryllilegum,
óafvitanlegum mannsmorðum, er ekki
ólíklegt, að það verði til þess að flýta
duglega fyrir þeirri hreyfingu meðalnú-
tíðarmanna, sem miðar til þess að fá
komið á líkbrenzlu, sem liinni viðkunn-
anlegustu, og í alla staði æskilegustu
aðferð til þess að verða af með hinar
sýnilegu leyfar vina sinna og vanda-
manna. Þeir sem liugsa kynnu um
þetta efni, mega engan veginn blanda
slikri brennslu saman við alvanalegbál.
og bendum vór í þvi efni 4 fyrirlestur
Dr. M. Halldórssonar, sem birtur var í
Febrúar-blaði Aldarinnar síðastliðið ár.
_tjof ff[e P^eumati^rl)
[d JWugcular
úng agairje!^
Whyijot /kl
riyrK,S«L.|
entijol Plagfer,
\j wife_gof me
me. ifcured
For a long time I suíTered with Rheumatismin
the Back ho téverely íhafc I could not even sifc
stroight. My wite advised a D. & L. Menthol
Plast er. 1 tried ifc and was soon going aboot all
right. Ö. C. Huktbh, öweefc’s Corners.
Prico 25c>
Kennarakaup.
Free Press getur þess, að einn af
bæjarráðsmönnum, sem voru að ræða
um niðurfegrslu á skrifstofukostnaði
bæjarins, hafi fengist talsvert um það,
að kennarar fengju of hátt kaup fyrir
tæpra sex stunda verk á dag, yfir fimm
daga í viku.
Um þetta efni farast svo blaðinu
þannig orð:
Það hlýtur að hafa orðið hlægilegt
í augum emhættismanna—sérstaklega
þeirra, sem áður hafa verið kennarar,
og yfirgefið þá stöðu, vegna annarar
hægari, frjálsari, og arðsamari—að lesa
hina þyrkingslegu lýsingu McCreary’s,
bæjarráðsmanns, á kennarastörfum. Á
öllum öðrum stöðum, á öllum öðrum
öldum, sem Free Fress hefir nokkurn
tíma heyrt um getið, hefir kennara-
staðan almennt þótt verst borguð af
öllum embættum; og hversu fáir kenn-
arar, einkum karlmenn, stnnda þá at-
vinnu lengi, sýnir bezt, að þeir, sem
allra kunnugastir eru starfinu og end-
urgjaldinu, leggja ekkert sérlegt upp
úr kennarastöðvjnni. Samanburður á
þeirri stöðu við önnur embætti sýnir
glöggast hver munurinn er. Menn
skoða það svo í það minnsta, að góðir
kennarar séu fæddir góðir, en ekki upp-
fóstraðir til þess að vera það, og samt
má sá, sem þetta er meðskapað, stunda
nám sitt af alefli í mörgár, og síðan fá
margra ára æfingu, áður en hann nær
sínu hæsta stigi. Þegar svo þar er
komið, finnur hann að það er eiginlega
ekkert upplífgandi, að hafa áhyggju-
fullt starf, fá lágt kaup, öðlast þá á-
nægju, að meðtaka athugasemdir frá
jafnmörgum íoreldrum, sem börnin eru
í bekknum hans, og seinast að horfa
fram á það, að einhvor skólanefndar-
maður eða ráðsmaður afli sér frægðar í
árbókum landsins. með því, að murka
niður svo sem 20 til 40 hundruðustu-
partana af kaupinu hans. Hann fer þá
frá kennslunni, og leitar fyrir sér i
annari grein, ef til vill helzt á lögfræði.*
Á meðan hann er að stunda það
nám, ávinnur hann sér þó nægilega
mikið til þess að gleyma því ekki alveg
hvernig peningar líta út, og er það
meira en sá fær orkað, sem er að búa
sig undir kennarapróf. Þótt börnin
hefðu hvild nokkuð af deginum þegar
hann var við kensluna, mátti hann gera
sitt ítrasta frá þvi kl. níu á morgnana
til fjögur á daginn. og oftar en hitt varð
hann að verja tíma til skólaverkanna
eftir lokunartíma skólans.
Við hitt starfið hafði hann reyndar
eins margar eða, jafnvel fleiri vinnu-
stundir, en þótt hann verði fimm tím-
um af niu til þess að gaspra við menn
úti á gatiíamótum, án þess það væri
endilega til þess að að úfcvega viðskifta-
menn, eða hagræddi í pípunni sinni og
sæti niðursokkinn í loftkastalabygging-
um, eða þá að eins enduiTÍtaðieitthvað,
þá var alt slíkt talið partur af dags-
verki hans. í hinni stöðunni var strit
og slit á taugunum á hverri dagskrá, í
þessari að eins stöku sinnum. í þeirri
fyrri gat hann að eins með erfiðn mán-
aðarverki áunnið sér 830 til $100 eftir
því hvernig hann var settur.í þeirri síð-
ari ávannst honum stundum seinni upp-
hæðin fyrir fárratíma vinnu, sem að
mestu var afrekað af skrifa, eða fyrir
að gefa upplýsingar, sem kunna og
kunna líka ekki að hafa orðið spyrjand-
anum að notum........Enginn maður
nöldrar um það, þótt lögmaðurinn lifi
af heiðarlega áunnum tekjum; og
það er ekki heldur neinn,—ef liann vill
mannfélaginu vel, vill láta ríkra manna
hörn og fátækra njóta sömu uppfræð-
ingar, — sem vildi koma til leiðar þeim
hreytingum, er setur fræðslumálí það
horf, að færustu mennirnir yrðu að
flýja kennarastöðuna. Ef nokkur skatt-
gjaldandi skyldi vera stífur á því, að
kennsla sé hægt verk, yrði sjálfsagt
margur sá, sem er kennari yfir 50—60
óþekkum krökkum, fús á að lofa hon-
um að afla sér eigin reynsiu í því efni;
með þvi móti samt, að hann vildi á-
byrgjast það, að enginn hausinn brotn-
aði. Grundvallaratriðið er vitanlega
það, að námsstarfi er ekki ’gengt eftir
klukkan fjögur, ekki á laugardögum,
og ekki um hitatímann, af þe;rri 4-
stæðu hlátt áfram. að hvorki nemendur
né kennarar hafa andlegan og líkamleg-
an þrótt til þess að leysa viðunanlegt
verk af liendi yfir lengri tíma.
*) McCreary hæjarráðsmaður er lög-
fræðingur.
Núliiö.
(Dálitil smásaga frá Winnippg.)
Eftir N. N.
I. A lwminu.
“Hvert ætlar þú að halda?” spurði
óg Þorbjörn Geirsson, þegar ég hitD
hann hér austur á strætinu um daginn.
“Ég er nú ekki alveg sjúr 4 því enn
þá”, anzaði hann, “en líkast til fer ég
oná hornið gamla, eins og aðrir bomm-
arar, sem ekki fá neitt til að starfa”,
“Við eigum þá samleið fyrst um
sinn”, svaraði óg, því ég var einmitt á
leið vestur á Aðalstræti í vissum er-
indagerðum.
Eftir nokkrar mínútur vorum við
svo komnir á “hornið” svo nefnda: norð
vesturhornið á Aðalstrætinu og Portage
Avenue, sem er nokkurkonar samkomu.
staður verkalýðsins þegar lítið er við að
vinna, mjög þægilegur staður til að
“drepa tímann”, eins og það er kallaðá
Winnipeg-íslenzku.
“Þá erum við nú hér komnir”
mælti ég,^ “en hvert ætlar þú svo að
halda? Eg fyrir mittleyti hefi hér ekk-
ert við bundið og ætla því ekki að tefja
lengi”,
“Og kærðu þig ekki demm, landi!”
svaraði Þorbjörn. “Þú ert olræt þó þú
stanzir hór dálítið; ég að minsta kosti
ætla að bíða hér solitið og vita, ef ég
gæti ketsað bosann minn, því ég þarf
að draga peninga út úr þeim sönn ovva
gönn, ef hann hefir þá nokkurt cent,
því ég er heldur stuttur af dollurum
núna, sérðu”.
“Við skiljum þá hér”, mælti ég, og
og bjóst til að halda áfram ferð minni.
“Well”, mælti Þorbj,, “kondu hér
i kring þegar þú kemur til baka. Við
getum þá gengiðsaman, ef ég verð ekki
farinnáður. Só long !”
“Hélt ég svo leiðar minnar. Eftir
hér um bil 1J klukkutíma kom ég á
hornið aftur að afloknu erindi mínu.
Var þar þá mannmargt eins og oftast
er á þolanlegum Marz-degi. Reyndar
var veðrið nokkuð kalt eftir því sem
það lýsingarorð þýðir heima á Fróni,
en sem Manitoba-veður var það all-
þægilegt, frostið ein 50 stig á Fahrenh.
(*>: 18 stig undir Zero=22 2/9Reaumur).
Ég litaðist um í mannþrönginni eftir
Þorbirni, en sá hann þar eigi, en all-
margir Islendingar fóru þar þó um eða
stóðu þar til að bíða eftir mönnum, sem
þeir höfðu unnið hjá, leitandi eftir
vinnu, eða til að ná ógreiddum vinnu-
launum sínum. Nokkrir biðu eftir því
að félagar þeirra lykju einhverjum er-
indum, eða þeir voru þar til að sýna sig
og sjá aðra. Nokkrir vora að tala við
kunningja sína um ýms vanaleg mál-
efni, einkanlega um trúmál, vantrúar-
mál og sumir um pólitilí. Enn aðrir
voru að hnýta við náunganum hver
við annan og hver fyrir annan ; sár-fáir
tóku svari fjarveranda. Flestir voru
ákafmæltir og oft var minnst á frelsi í
ýmsu sambandi. Mest var þar talað af
máli þvi, er Winnipeg-íslenzka er kall-
að, og mæltu það furðu vel ýmsir þeir,
sem ekki höfðu veríð nema stutta hríð í
landinu. Mig furðaði hve óhikað marg
ir landar gripu til ýmsra enskra eða
hálf-enskra orða, þótt þeir gætu alls
ekki “fleytt sér” á enskri tungu, þegar
það mál átti að tala. Og þegar ég átti
tal við nokkra þeirra, og mælti mína
gömlu Austur-íslenzku, þá spurðu þeir
mig ósjaldan hvort ég “meinti áð segja”
þetta eða hitt, um leið og þeir þýddu
á Winnipeg-íslenzku það er ég hafði
sagt.
Þegar ég hafði beðið þarna litla
stund, kom Grímur úr Eyjunum (eins
og iiann er almennt kallaður) til mín.
Ég þekki hann dálítið síðan við vorum
samferða að heimanfyrir 4 árum. Hann
er stór maður og hvatlegur, skrafhreif-
ur og eigi laus við að íinnast- dálítið til
sín. Yrti hann á mig að fyrra bragði.
því hann er maður sem ekki felur sig
fyrir fólki, sem í nánd er.
“Góðan daginn, Mister ! Hvernig
líður þér? Þetta er fagurt veður,
finst þér ekki ?”
Ég tók kveðju hans, og kannaðist
við að veðrið væri bjart og hreint en
ekki gat ég dázt mjög að hitanum.
“Well,” mælti hann, það er nú ekki
að bera veðrið hérna saman við loftslag-
ið í gámla landinu, þar sem altaf er
kalt; hér er veturinn ekki útaf eins
langur, og því væri ekki ósanngjarnt
að taka það ísí, þótt fáir dagar séu
nokkuð svalir. Það er líka nokkuð
hreinna loftslagið hérna, þar sem varla
sézt nokkurn tima ský á lofti. Það er
nú líka það, sem veslingsLandarþurfa:
þeir þurfa að herða upp vöðva sína með
hreinum og refrigerandi loftstraumum;
og það er sízt í andlegri merkingu að
þeim líðst að vaða hér til lengdar í
suddalofti og næðingum. Þeirra prins-
íp þurfa að klínast út, hugsjónirnar og
hugmyndalifið, — ég vil segja félags og
hversdagslífið þarf að verða minna neka-
tív en það var í gamla landinu; þeir
þurfa í einu orði að segja að verða,
sérðu, nýjir og betri menn eins og
Drummond segir; það er alt sern það
er !” ^
Eg gaf fátt út á þessa ræðu hans,
og vildi s»tt að segja sneiða hjá að segja
nokkuð það, er lengt gæti samtal þetta
að mun, ég braut því upp á öðru efni og
spurði Grím hvort hann hefði ekki orðið
var við Þorbjörn þar á horninu. Jú,
hann var ekki fjarri því ! “Hann er í
all hressu skapi nú, greyjið,” svaraði
hann; “hann situr hérna inn 4 mersjant
hotellinu með fieiri fjörugum piltum.
Eg þáði þar af honum góðan trit rétt
nuna, en af því ég er maður óhneigður
til áfengis, þá dvaldi ég þar ekki mjög
langi.”
Og þetta er hann, Good Templar-
inn sjálfur, sem hefir svarið við dreng-
skap sinn og æru að bragða eigi vín
neina eftir læknisráði, eða naumast það;
og þegar óg varð honum samferða hing-
að áhorniðí dag, þá hafði hann orðá
þvi við mig, að hann sæi naumast
hvernig hann gæti framfieytt lífi sínu
og fjölskyldu sinnar þangað tileitthvað
breyttist um atvinuu horfur- Samt sem
áður getur hann fengið af sér að kasta
ut fe fyrir vin handa sér og öðrum, sem
að líkum mætti þó eins vel vera látið
ógjört,” mælti ég alvarlega (því mér
ógnar oft hvað margir eru fúsir til að
hanga í þessum og öðrum félagsskap,
emungis til að gefa af sór misjöfn eftir-
dæmi, og án þess aðíhugahvortbreytni
þeirra vinnur málefninu í hag eða ó-
hag).
“Það eru nú fieiri en ein hlið á
þessu máli eins og öðrum málum”,
mælti Grímur, og var nú rómurinn alt
i einu orðinn alvarlegri; “Þorbjörn er,
serðu, einn af þes?um evvör kómísku
mönnum, Sem þjóð vor á svo endanlega
fátt af, og þegar hann er kominn í hóp
með kunningjum sínum, þeim er hann
finnur að liafa dálitla interest í liinum
mest brennandi lífsspurnsmálum þjóð-
flokks vors í þessu landi, þá er hann
ekki svo leiðitamur að hann láti eggjast
af óvitrum afturhaldsmönnum, sem
kanske 'eru jafnvel nýkomnir í þetta
frjálsa land, skiljandi ekki hvað það er í
raun og veru að vera liberal í anda og
sannleika, Ég fyrir mitt leyti get ekki
bleimað hann fyrir það, þótt hann sé
svo praktiskur i sinum hugsunarhætti,
að finna hvað absörd það væri að
sneiða hjá þeim tækifærum, sem gera
hans líf og hans lífsstefnu léttara og
heillaríkari í þjóðiegu samlifi, enda er
ég alveg sjúr á því, að Þorhjörn trítar
hvorki mér né öðrum i illum tilgangi,
og þú að likindum ekki neitar því, að
tilgangurinn helgar meðalið, gerirðu ?”
Það var komið all-mikið kapp í
Grím, og sáég að betra myndi að vera
ekki of stífur á móti, samt gat ég ekki
látið talið detta niður svo snögglega.
Ég gat þess hve undarlegt mér virtist
það, að þó maður léti sér standa á
sama hvað aðrir segðu um þá í það og
það sinnið, þá skyldi hann metaað vett-
ugi sjálfs síns ákvæði: loforðið að við-
lögðum drengskap og œru, Um að bragða
ekki áfengi, og að þvi er tilgang verkn-
aðarins snerti, gæti ég enga afsökun
sóð, því flestir mundu láta alveg óhugs-
að samband hans (verknaðarins) við
nokkurn tilgang. Ég fyrir mitt leyti
kvaðst vera þeim mönnum miklu þakk-
látari, sem aldrei gengju í neitt fólags-
bindindi, en hinum, sem leiddir eða ó-
leiddir gengju í einhverja “Stúku” og
bindust hinu fagra heitinu að standast
freistingarnar og vinna af alhuga að út
breiðslu bindindisins, en tækju sér svo
í staupinu þegar fyrsta tækifæri gæfist,
eða—jafnvel gerðu sér ferð að heiman
til að leita að slíkum tækifærum !
Það leyndi sér ekki á svip Gríms,
að |ég myndi hafa sagt nógu mikið,
enda bjóst ég ekki við að verja þetta
mál frekar. En auðvitað var honum í
mun að geta átt síðasta orðið, eins og
oftast er regla Vestur-íslenzkra mælsku
manna, þeirra sem nokkuð vilja láta
til sín taka. *
“Ekki ugði mig það, fóstri, segi ég,
eins og fornmenn endur fyrir löngu”,
mælti hann, “að jafn-skynsamur mað-
ur sem þú er”—því með þessum og lík-
um gullhömrum er oft siður manna í
Winnipeg að reyna að slá þann af lag-
inu, sem ræðúmaður álitur í svip-
inn nógu grunnhygginn til að hrekjast
svo liðugt af skoðun sinni—“vildir mo-
listera þau betrandi álirif, sem það hef-
ir, að minnsta kosti á ungdóminn, að
sem liestir verði meðlimir Good-Templ-
ara-orðunnar, og það ætti þó sérstak-
lega að vera fagurt af einum familíu-
föður að vera nokkurskonar “semper-
paratus” til betra og fegra lífs; og ef
það megnar ekki að framleiða Jivintess-
ið í mannlíftnu, ja, ])á veit ég ekki ráð
til þess. En að fara ætíð eftir því sem
aðrir myndu segja um þetta; eða hitt,
hygg ég að mætti flestu fremur með
sanni kaflast vanitas vanitatum, gerir
það ekki ? Ég vona nú að þú akseftir
þetta, sem þann fakt, sem er eins rétt
og korrekt hugsaðr eins ognokkuðþað,
sem nútíðar hugsun í gjörfrjálsu landi
getur dísædað”. — Þegar hér var kom-
ið sögunni, vildi svo vel til, að þar bar
að anna.n knnningja Grims, sem tók
hanu tali. Varð óg feginn að losast við
þjark þetta og bjóst til heimferðar í
skyndi. Ég fann vel að ég var ekki vax-
inn þvf, aö keppa um málefni við neinn
þann, sem eigi gat varist að tala næst-
um annaöhvort orð latínskt eða að
minnsta kosti óíslenzkt. Reyndar vissi
ég að Grímur myndi ekki rista djúpt í
tungumálum heldur, en eigi leyndi það
sér, að hann Var einn þeirra mörgu
Winnipeg-íslendinga, sem eru einkar
næmir á að hafaeftir og slá um sig með
ýmsum vöndum orðum, sem ef til vill
gætu komiö andmælanda i skilnings-
þrot. og gert hann hlægilegann, með
því að honum yrði annaðtveggja að
misskilja orðin, eða, sem neyðarlegra
væri, að spyrja um þýðiugu þeirra, og
opinhera ])annig fávizku sína, en
menntunar yfirburðiþess, er þau mælti.
Framhald.