Heimskringla - 03.01.1896, Blaðsíða 2
HEIMSKRINGLA 3. JANTJAR 1896.
2
Heimskringla
PUBLISHED by
The Heimskringla l’rtg. 4 Pabl. Co.
•• ••
Verð blaðsins í Canda ojj Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til íslands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. litír] S1.
••••
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
• •••
Peningar sendist í P. O. Money
Order, Reiristered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOH.
EINAR OLAFSSON
business masagur.
•• ••
Officf, :
Comer Ross Ave & Nena Str.
P O. Box 30S.
Avarp Greenways
hefir lítinn fróðleik að færa að undan-
teknu skólamálinu. Pað hefir margur
útskagasveitarfonuaður gert betri skil
fyrir gerðum sínum á kjörtimabilinu og
greinilegar skýrt fra stefnu sinni fram-
vegis, ef bann næði endurkosning, beld-
ur en stjórnarforrnaður fylkisins nú ger-
ir fyrir sinum gerðum og sinni stefnu.
Hann pjakkar altaf í sama farið, stag-
ast á ofríki sambandsstjórnarinnar í
sambandi við skólamálið, kvartar .yfir
skipun hennar og hropar a almenning
að duga sér nú og sýna, að engin breyt-
ing verði gerð á þeirn lögum, sem enda
höfundur þeirra, Joseph Martin, nú við-
urkennir að séu “rank Tyranny. þ. e..
römmustu harðstjórnarlög. Martin gaf
Greenway einu siuni þann vitnisburð,
að hann vœri "colossal liar” (erkilygari)
og Greenway sýnir það í þessu ávarpi
sínu, að sá eiginlegleiki loðir við hann
enn. Að minsta kosti er hér um 'tvexrt
að velja og tvent einungis, fyrir almenu-
ing og fyigismenn Greenways sérstak-
lega. Þeir verða að viðurkenna, að
annarhvor lýgur, Laurier eða Green-
way, því Greenway segir að stjórpin
hafi skipað ser að euduneisa hið tvöfalda.
skólafyrirkomulay með öllum þess gólUim,
en í ræðu á siðasta Dominionþingi sagði
Laurier, að sambandsstjórnin hefði “að
eins afhent Manitdb i úrskurð leyndarrdðs-
ins." Það sér hver maður, að hér fer
annarhvor með ósatt. Og þó báðir séu
jafnsekir í að beita þessu máli sem kosn-
ingaagni, og halda þvi á lofti eingöngu
i því skyni að hafa peningalegan hagn-
að af, þá hlýtur það að verða Greeways
eins að fara með ber ósannindi í þessu
máli. Því hvað sem um skólamálið má
segja, þá verður því ekki neitað, að
sambandsstjórnin hefir farið svo lipur-
lega i þetta mál og brúkað svo rnikla
eftirgangsmuni, sem framast varð búizt
við. Þegar boðskapurinn var sendur,
var hann auðvitað í skipunarformi, en
ekki var nú orðið, sem skipunina fol i
sér. strangara en það, að þetta væri .
required (æskilegt). Að auki hafa Green-
way verið send þrjú bréf, þar sem hann
hehr verið beðinn, að útkljá þetta mál
sjálfur, að bjóða einhverja breytingu,
svo að ekki kæmi til þess, að dominion-
stjórnin þyrfti að takast í fang að
skakka leikinn og með því binda Mani-
tobamönnum þann lagabagga, sem ekki
verður af þeim létt, nema máske með
sérstökum lögum á þingi Breta. Nú að
lyktum er greinilegt hvernig á því hefir
staðið, að Greenway hefir svarað öllum
þessum bréfuiu með þveru neii. Hann
var seldur Laurier með því skilyrði, að
Laurier hjálpaði honum að ná endur.
kosningu með skólamálinu. Laurier
skyldi með öðrum orðum leyfa Green-
wayað bera olíu í eldinn fyrir fylkis-
kosningar, en í mifiitiðinni skyldu báðii
flækja málið svo utan um sambands
Stjórnina, að hún uin síðir féili og Laur-
ier kæmist að völdum. Að þetta er
gangurinn sést af því: að fyrsta bréfinu
frá sambandsstjórninni (ritað í Júlí 1894)
svaraði Greenway ekki fyr en eftir að
Laurier hafði fund með honum í Win
nipeg; öðru bréfiuu (því í Marz 1895)
svaraði Greenway ekki fyr en eftir að
hann hafði setið á fundi með Laurier í
Ottawa. og þribjtí bréfinu (ritað í Júlí
1895), svaraði hann ekki fyrri en eftir
að Sifton hafði fundinn góða með Laur-
ier í Montreal. Þarna er ferill málsins í
seinnitíð svo greinilegur, að allir hljóta
aðsjá hann. Þarna sést hvort það er
Greenways höndire ein. sem heldur um
niálið, eöa livart liaun er ekki íremur
leppur lteirra Lauriers og kaþólika i
Quebec.
Þaðer þýðingarlaust fyrir Green-
wayinga að æpa og segja Jietta hæfu-
lausa lygi. Ferillinn sem hér hefir ver-
id bent á, er of glöggur til þess. O:
Laurier er ekki neinn viðvaningur.
Hann vissi. hvernig samningar stóðu
eftir fund þeirra Siftons, vissi að hann
þá hafði keypt Greenway-ráðaneytið
eins og svo margar kýr og kálfa og að
þá fyrst var honum óhætt að koma
fram ákveðinn og lofa umbótum f.vrir
Manitoba kaþólíka með hjálp og sam-
vinnu protestanta. Þessu inátti hann
ekki síðar lofa. Fyrir það vann hann
sigur bæði í Mon'treal Centre kjördæm-
inu og Jacgues Cartier.
Við öðru var ekki að búast af hin-
um “frjálslyndu” Greenwayingum.
Skólamálið endar eins og það varð til—
ísmán. Það varð til í því skyni, að
breiða yfir ódæðisverk og féglæfrabrögð
Greenwaysí sambandi við Northern-
Pacific samninginu o. fi. Það á enn að
leiða atliygli manna burt frá öflum
sviknum loforðum lians, fra Siftonsveit-
ar-hneikslinu, frá fylkisskuldinni, sem
hann hefir hlaðið upp síðan óhamingja
fylkisins hreykti honum upp í stjórnar-
formannssæt.ið, m. fi. Og svo að lykt-
um, komist Laurier að völdum, vor eða
sumar komandi, á það að hverfa af leik-
sviðinu fyrir aðgerðir Greenways sjalfs.
Þá er hann tilbúinn að éta alt ofaD í sig
sem hann til þessa hefir sagt með ofsa
og frekju.
Það má bjóða Manitobamönnum
flest og þeim enda tiest fullboðlegt, ef
þeir kjósa Greenway og satnsærismenu
hans til að stjórna sér lengur og ala ó-
sæmilegt 'trúarstríð. Þó er það vitan-
lega afsakandi, þó margur maður átti
sjg ekki á þessu, trui ekki þó hann sjái,
hve fádæma falskur maðurinn er, fyren
í ótíma er komið. Það er lika Green-
ways eina vonin. Með því að veita
svona stuttan tíma til umhugsunar,
vonar hann að menn mitt í kosninga-
hitareum taki ekki eftir og gefi sér ekki
tíma til að rannsaka, hvort satt er, að
hann sé þannig búinn að selja sig og þá,
en að þeir af vananum renui á agnið og
veiti sér á ný 4 ára stöðu með $4,600
launumáári. Fy'rir vönina um þessa
upphæð, fyrir væntanleg 1 ára laun, er
samtals nema $18,400, selur hami próte-
stanta í Manitoba, ef dæmt er eftir
fundahöldum þeirra Lauriers og Green
ways og Siftons og Lauriers, og eftir
því, sem gcrðist rétt eftir soinasta fund
inn í Montreal.
Um sparsemi
sírea hrópar Greenway við öll möguieg
tækifæri og státar allra manna mest af
því, hve vel hann fari með opinbera
fjármuni alla í fylkinu — þangað tii nu
í ávarpi sínu. Þar hefir hann svo lítið
að segja um þessi mál, að það er helzt
einskisvirði. Hann hefir eflaust búizt
við að óþægilegar athugasemdir kæmu
fram ef hann leiddi athygli kjósendanna
að jafnvel þeim gerðum slnum, sem
hann státar mest af. Skólamálið, með
öllum áskorununum um að standa nú
fast — þangað til hans tími kemur að
kútvenda — á að vera- ábreiðan, sern
hylur öll ufbrot fylkisstjórnarinnar.
En svo kemst hann að því smámsitman.
að á þessurn fáu dögtnn til 15. Janúar
verður tjaldinu lyft, ef ekki til fullnustu
þá samt hór og þar, svo að menn fái of-
urlitla hugmynd um sumt af því sem
gerst hefir, en sem nú þykir svo áríð-
andi að só hulið undir trúarstríðs-voð-
inni.
John Norijuay þótti eyðslusamur
og var það líka. Það er nokkuð, sem
engum dettur í hug að bera á móti.
En það viðurkcnna allir að á “boom”-
árunum liafi sú eyðslusemi verið afsak-
anleg. Það er engin þurð á mönnum,
gætnum möiinum og venjulega spar-
sömum, sem viðurkenna að í “boom”-ára
æðinu hafi þeir svo gleymt sjálfuin sér
og réttu verðgihli yfir höfuð að lala, að
jjeir hafi ekki horft meira í dollar þá, en
25 cents nú. Þegar á þetta er litið er
ekki ónáttúrlegt þó fylkisstjórnin fengi
snert af þessu sama, almenna æði. En
með allri sinni eyðslu skildi Norquay þó
þannig við stjórnina, að öll skuld fylk-
isins nam ekki nema $1.943,259,95. Alt
það fó liafði verið veitt til að styrkja
járnbrautarfélög. Nú eru liðin 7i ár
síðan Greenway tók við stjórninni.
Hann kom til ráða fyrir ótvíræð loforð
um sparsemi í einu og öllu og síðan
li.-fir áráð þannig að allir hafa viðhaft
sparsemi. Á síðastl. fi eða 7 arum hafa
allir, háir og lágir verið tiltöluiega eins
sparsamir og þeir fyrrum voru eyðslu-
samir. Það var þvi öll ástæða fyrir
Greenway að fylgja sparsemis-straumn-
um eins nákvæmlega og Norquay fyrr-
um fylgdi eyðslu-straumnum. En í
stað þess að gera það, hefir hann látið
sér nægja að bera sínar gerðir saman
við samskonar gerðir Norquay-stjórn-
arinnar. Gæti hann sýnt að þetta kost-
aði einum dohar og annað fimtíu centum
tninna en samskonar hlutir eða sams-
kouar verk höfðu kostaðá “boom”-arun-
um hjá Norquay-stjórninni, hefir við-
kvæðið æfinlega verið, að meira hafi
þetta kostað hjá Norquay! Það er eini
mælikvarðinn sem Greenway þekkir,
eða öllu heldur, sem hann vill þekkja.
Þegar Greenway tók við voru allar
skuldir fylkisins, sem sagt, $1.943,259,95
og öllu því fé hafði verið varið til járn-
brautagerðar. Samkvæmt síðustu fjár-
málaskýrslu Greenway’s þeirri í Febrúar
1895, voru allar veðskuldir fylkisins þá
$4,439,859,98. Á hálfu sjöunda ári hefir
Greenway þannig aukið veðskuldir fylk-
isins sem nemur $2,496,599,99, eða meir
en $384,000 á hverju ári að meðaltali.
Af þessu fé hefir hann veitt til járn-
brauta eitthvað um $.] milj. og eftir
\ oru í sjóði í lok ársins 1894 $608.929,84.
Þannig verður þá sýnt hvar $1 360,000,
eða um það bil, eru niðurkomnar, en
eftir er að sýna hvað orðið er af $1,135,-
t'00. Það má geta á að af þeirri upp-
bæð liafi fullar $60,000 farið í hótelsýn-
inguna í Chicago, en þá er samt eftir
meir en milj. dollars, sem Greenway
veit hvað orðið er af, en almenningur
ekki. Þetta er sýnishorn af sparsemi
Greenway’s! Á 14 stjórnarárum s'inum
batt hinn eyðslusami John Norquay
fylkinu skqjdabagga er nemur $1,943,-
259,95. Á 7 stjórnarárum sínum bind-
ur hinn sparsami og lýðholli Greenway
fylkinu skuldabyrði er nemur $2,496,-
599,99 !
Sem sagt viðhefur Greenway ekki
annan mælikvarða en liina eyðslusömu
Norquay stjórn. Honum kemur ekki í
hug, eða kærir sig ekki um, að líta i
kringum sig og athuga hvað samtíða
stjórnarformenn borga fyrir samskonar
Störf og hann hefir að launa. Hann
liefir lækkað laun þeirra lítillega, sem
minstar höfðu tekjurnar, en ekki um
einn eyri latin þeirra, sem mest hafa.
Laun ráðherranna, þingforsetans og
þingmannanna standa i stað og eftir
þvi er frain kom á siðasta þingi. er
hann ekki hlyntur því, að þau laun séu
lækkuð. Þó er sýnilegt að i fólksfleiri
fylkjum kemst alt af og gengur vel, þó
launin séu lægri. Til samanburðar
setjum vér hér þessa launa-upphæð í
Nova Scotia og New Brunswick.
í Nova Scotia (íbúatal 1891 : 450,-
523) eru ráðherralaunin samlögð $10,400;
þingforsetalaunin eru $800; þingmanna-
laun $5(X). Tekjur fylkisins $822,461,82.
í New Brunswick (íbúatala 1891 :
321 294) eru ráðherralaunin samtals
$8,800; þingforseta-launin $400 ; þing-
mannalaunin $300. Tekjur fylklsins
$686,912.73.
í Munitoba (íbúatala nú um 200:000)
eru ráðherralaunin alls 16,000; þingfor-
setalaunin $1,000; þingmannalaunin
$000. Tekjur fylkisins $630,000.
Með öðrum orðum : Af meir en
$820 þús. tekjum fá ráðherrar og þing-
menn í Nova Scotia samtals $30,200 fyr-
ir ársvinnu ; af nærri 700 þús. dollara
tekjum fá ráðherrar og þingmenn í New
Brunswick $21,500; en af 630 þús. doll.
tekjum fá ráðherrar og þingmenn í
Manitoba #41,000 fyrir ársvinnuna.
Af þvi að einhverjum kann að virð-
ast að vér seilumst of langt og á hinn
bóginn að nánasarlegt só að meta að
jöfnu Manitobamenn og lognhattana
austur í sjávarsíðufylkjum — af því
setjurn vór hér einnig til samanburðar
launin í þvi riki 'Bandaríkja, sem næst
liggur Manitoba, og sem hvað lands'
kosti og atvinnugreinar og auðlegð
snertir, er ekki öllu ólíkara Manitoba,
en er eitt kornið öðru á einu og sama
axi, — þ. e. Norður-Dakota (íbúar 1890 :
182,719). Þaðer alment álit að Banda-
ríkjamenn viðurkenrii verkamanninn
verðan launa sinna engu siður en ann-
ara þjóða menn, og Norður-Dakota-
menn eru líklega engin undantekning.
Og þó gera þeir sig ánægða með að
borga hverjum ráðherra sínum eíllþús
und dollars minni laun um árið, en Mani-
toba ráðherrunum er borgað. Og þing-
rnönnum sínum borga N.-Dakotamenn
að eins $5.00 fyrir hvern dag sem þeir
sitja á þingi, og þar eð lögin banna að
þing sitji lengur en 60 daga og ákveðið
að það komi saman annaðhvort ár, þá
verða þinglaunin aldrei meiri en $300
fyrir hvern einn, sama sem $l50áári.
Þingforseta sínum borga þeir að eins
tveirnur dollars meira á dag, en hinum
öðrum þingmönnum. Þannig sést þá,
að ráðherralaunin eru þriðjungi hærri,
þingmannalaunin fjórfalt hærri og þing-
forseta-launin nœrri sautjdnfalt hærri í
Manitoba, heldur en í N.-Dakota. Og
þó gumar N. Dakota stjórnin sízt meira
af sinni sparsemi, en Manitoba-stjórnin
núverandi, gumar af sinni óviðjafnan-
legu sparsemi og sem þannig kemur út
þegar hún er borin saman við eitthvað
annað, en “boom”-ára stjórn Norquays.
Ef tími væri til að leita, mætti
margt finna þessu líkt, sem vott um
hina makalausu sparsemi Greenways!
En Greenway sá við lekanum og setti
undir hann. Hann gaf mönnum ekki
tíma til að leita að veikum blettum á
brynju sinni, og þess vegna er ekki til
hugsandi að leggja í leit. Menn verða
að geia sér að góðu að grípa eitt og eitt
vottorð á stangli, enda er það nóg þeim
sem nokkuð hugsa. Þannig sér maður
af síðustu fylkisreikningum, að gjöld
dómsmálastjórans fyrir lögsóknir o. s.
frv., stigu úr $25,117 árið 1891, upp i
$39,571 árið 1894, og þó verður ekki séð,
að venju fremur stór glæpa-alda hafi
gengið yfir fylkið á því tímabili.—höfðu
á einu ári aukist um $10,000 ! Seinasta
árið sem Joseph Martin var dómsmála-
stjóri voru þessi gjöld samtals $23,121,
en undir eins á sínu fyrsta ári, færði
Clifford Sifton þau upp í $25,117, og hef-
ír þannig haldið áfram að auka þau ár
frá ári síðan. Á meðan Martin skipaði
sæti til vinstri handar við þingforseta,
var það yndi hans að kasta hnútum að
Norquay fyrir lögreglukostnaðinn, sem
á Norquays seinasta stjórnarári var
$3,164,50. Þegar Martin svo tók við
umsjón þeirrar deildar, færði hann þann
kostnað niður í $1.499,75, en þegar Sif-
ton tók við, þokaði hann honum upp,
þangað til lögi eglukostnaðurinn á síð-
astl. ári var kominn upp í $4.282.21 !
Það er sparsemi að tarna ! Tekjur
stjórnarinnar fyrir vínveitingaleyfi voru
litlu sem engu meiri 1891 en árið 1891,
en kostnaðurinn var sem næst þriðjungi
meiri ! Frá 1891 til 1894 hafði kostnað-
urinn við "Land Titles”-skrifstofuna í
Brandon avkist um $1.467, en á sama
tima höfðu tekjurnar á þeirri skrifstofu
rýrnað svo nam 15% ! Vel er á haldið
þar, enda á Sifton heimili í Brandon !
Hinn vígkæni ráðherra opinberra
starfa, Robert Watson, sem hefir lykla-
vald lifs og dauða fyrir allar útsveitir,
hvað snertir brúargerð yfir læki og
keldur, vegagerð, skurðagerð o. s. frv.
og sem manna bezt, lag hefir á að fram-
setja umbóta loforð með hátíðlegum al-
vörusvip á andlitinu, — þegar kosning-
ar eiu i nánd, er einn sparsemis-postul-
inn, enda hefir liann ekki aukið skrif-
stofukostnað sinn nema sem svarar $650
síðan haun tók við. Eins og vinnu-
menn hans er hann víðförull um fylkið,
til að lita eftir hvar mestur fengur sé i
að lofa skurði, eða brú yfir keldur. Og
slunginn er hann eins og Indíáni að
felaíörsín, og í því skyni hefir hann
búið sér til nýja gjaldliði í bókum sín-
um, sem, eins og aðrir liðir í bókunum,
vaxa ár frá ári, en ganga ekki saman.
Þessa gjaldliði nefnirhann : “mælinga-
kostnað”, og “ófyrirsjáanlegan og ým-
islegan” kostnað, Á þeim tveimur ár-
um, sem þessir gjaldliðir hafa verið til.
hafa þeir dregið til sín alls $10,968,65!
Vér segjum ekki að þetta alt sé beinn
sparnaður, en látum hvern einn geta til
eins og honnm þykir líklegast. Aftur
á móti er þaðbeinn Sparnaður, er hann
hefir svift sveitarstjórnirnar $60,000 árs-
tillagi úr fylkissjóði, síðan hann tók við
ráðsmennsku opinberra verka. Það sér
hver maður að þetta ér beinn sparnað-
ur fyrir fylkisstjórnina. En að fátæk-
ar sveitir, sem alt hafa til að vinna, en
fáa og smáa gjaldendur, er naumast
rísa undir skattaálögum—að þær sveitir
meti þennan sparnað, það er efasam-
ara. En það þarf eitthvað í skurðinn
að ganga. “Mælingakostnaðurinn” og
þetta “ófyrirsjáanlega ýmislega”, Etc.,
þarf einhvernveginn að hafast saman.
Ráðherrann á marga knnningja, sem
ekki ei* þægilegt að segja nei, ef þeir
þurfa að fá styrk til að höggva heybraut
eða “stássa” upp kjördeild í sveit fyrir
kosningadag, með því að rífa hrís úr
lækjardragi eða þvílíkt. Alt þetta
kostar peninga, og hvað þá annað sann-
gjarnara, en að svifta Sveitirnar þessu
sextíu þúsund dollara árstillagi? Þær
fá sinn skerf hvort sem er—einhvern-
veginn.
Þannig er allri sparsemi Greenways
varið. Hún er ekkert annað en hræsn-
isdula, glitmikil, en vita-efnislaus og
svo þunn að hver maður sem vill getur
séð í gegnum hana. Til að sannfærast
um það, þarf enda ekki annað en benda
á ein tvö atriði: Skulda-aukning svo
nemur hálfri þriðju miljón dollars á 7
árum og skurðgerðina um St. Andrews-
flóaun fyrir $91,700, en sem Greenway
sjálfur fyrir fáum árum sagði hófleysis-
lega dýra á $15,000! Þessi tvö atriði
sýna eins nægilega og þarf hvernig mað
urinn og stjórnflokkur hans er.
Atkvæða-rán.
Það hefir verið prédikað seint
og snemma fyrir íslendingum, að
Greenwaystjórnin sé frjálslynd. að
hún só all-vænlegur hluti af hinum
makalausa ‘frjálslynda’ stjórnmála-
flokki í Canada, og af þvi að hún sé
•frjálslynd’ sé sjálfsagt fyrir íslend-
inga að fylgja henni að vígum án
nokkurs tillits til þess hvort hún á
trjálslyndisnafnið skilið eða ekki.
Flokkurinn sem hún telur sig til-
heyra, er kallaður ‘frjálslyndur og
svo kallar hún sig þá auðvitað ‘frjáls
lyndu’ stjórnina, Það á að nægja
íslendingum, enda ekki séð nema
flnna mætti dæmi þar sem atkvæða-
smali Greenways hefir fengið loforð
um atkvæði fyrir þá einu skýringu,
að hann væri að vinna fyrir ‘frjftls-
lyndan’ mann, en engan “helvítis”
afturhalds-þorpara ! Það er heldur
enginn efi á að hér fyrrum glæptust
sumir menn á þessum nöfnum. En
menn eru óðum farnir að skilja að
það er ekki nóg að kallast þetta eða
hitt, en að öll framkoma, öll störf
flokks eða stjórnar h’jóta að vera
nafninu samkvæm, ef nafnið á að
hafa nokkurt gildi, sem kosninga-
beita.
Það er engum efa bundið að
eitt aðal-skilyrðið fyrir því, að ein
stjórn geti heitið -frjálslynd' er það,
að hún sjái um að a 11 i r menn inn-
an síns umdæmis, sem atkvæðisrétt
eiga, ffti tækifæri að sýna vilja sinn,
þegar almenn kjörþing eru háð. Það
er helgasta skylda réttvísrar stjórn-
ar, hvað þá þeirrar stjórnar sem
gerir ‘frjálslyndi’ að einkunnarorði
sínu, að veita þennan rétt og það or
heldur enginn hlutur auðveldari.
Til þess útheimtist að eins að sann-
gjarnir menn og réttlátir semji kjör-
skrárnar. Þegar Greenway tók við
stjóminni var það hlutverk sveitar-
ritara að sjá um það verk, en hann
breytti þeim lögum óðara og setti
síðan til þess ‘sína útvöldu’, Það
leyndi sér ekki árið 1892 að alls-
konar mögulegir klækir voru í
frammi til að ræna alla andvígis-
menn stjórnarinnar atkv. En fyrir
öflugar tilraunir conservatíva tókzt
það ekki í eins stórum stíl og Green-
way hinn ‘frjálslyndi’ vonaði. í
þetta skifti heflr betur tekizt. Con-
servatívar gerðu lítið sem ekkert—
vildu gjaman sjá. í eitt skifti fyrir
öll, hvað langt Greenway gengi í at-
kvæða-stuldinum í nafni frjálslyndis
og drengskapar !
Það vinst ekki tímí til, né held-
ur er þarflegt að nafngreina öll héruð
sem flestum atkvæðum hafa verið
rænd. Þær kvartanir koma úr öll-
um áttum og er óvinnandi að telja
þær allar upp. En sem sýnishorn
getum vér þess,að þar sem Greenway-
ingar 1892 létu sér nægja að svipta
atkv. 180 franska bændur í Morris-
kjördæmi, þá nægir það ekki nú.
A. F. Martin komst að þá, þrátt fyrir
atkv. þjófnaðinn og því var ekki um
annað að gera nú en taka dýpra í
árinni og svifta þá prótestanta atkv.
er víst var að mundu fylgja Martin
á ný. Ilvað margir af þessum fylgj-
endum hans voru útstrikaðir nú, er
ekki víst, en meðal þuirra eru nafn-
greindir 55 góðir og gildir bændur,
er sumir hverjir hafa búið yfir 20 ár
á sömu bújörðinni og sem vitanlega
eru á öllum kjörlistum, sem eftir er
farið. Þarna er eitt dæmið.
Annað stórfeldasta dæmið er
það, er eitt fylgishlað Greemvays,
“Hamiota Hustler,” f Saskatchewan-
kjördæminu skýrir frá og finnur að.
Ritstjórinn kveðst hafa hlaupið yfir
nafnskrána í þremur townships að-
eins. í þeim townships segir blaðið
161 búanda alls, en af þeim, eru 41
útstrikaðir, cða fjórði hver maðitr I
í Brandon var verzlunarmaður
einn, sem þar heflr verið í mörg ár
og öllum kunnur, strikaður út, en
verzlunarþjónn hjá honum, sem kom
austan úr Ontario í Sept. *var settur
á listann, þrátt fyrir að lögin heimta
eins árs heimili í fylleinu! Annar
maður engu síður kunnur flestum
bæjarbúum var einnig strikaður út,
en í hans stað settur á listann maður
sem fyrir minna en mánuði var kom-
inn frá Winnipeg, þrátt fyrir að lög-
in heimta 3 tnánaða heimilí í lcjör-
dæminu ! Einn maður enu og nafn-
kunnur í bænum var stiúkaður út,
en í hans stað settur “Commercial
Traveler,” sem ekki á heimili í
Brandon, en var þann daginn stadd-
ur þar! Þetta er nóg til að sýna að-
terðina, scm allstaðar er viðhöfð, í
smærri eða stærri stíl. Lengra en
Jetta verður naumast gengið og þó
er það að vissu leyti gert í einu kjör-
dæminu enn — í Woodlands. Þar
getur maður að nafni J. F. Larry
)ess, að þó hann í tæka tíð afhenti
kjörskrár-ritara nafn sitt komst það
ekki á skrána. í þeim tilgangi að
líta eftir bæði sínu nafni og annara,
fór liann 10 mílur frá heimili sínu til
að vera viðstaddur yflrskoðun kjör-
skránna. Þegar þar kom og hann
fann ekki nafn sitt á skránni, spurði
hann kjörskrárritarann hvernig stæði
á iið hann hcfði ekki uppfylt loforð
sitt. Og svo ósvífinn var kjörskrárrit-
arinn, að hann í viðurvist yfirskoð-
unardómarans kvaðst hafa gert þ.að
í eigingjömum tilgangi! Af því
kjörskrárritarinn þannig sveik loforð
sitt og engin umbeiðni kom fram í
tæka tíð komst nafn mannsins ekki á
kjörskrána.
Fleiri dæmi áþekk þessum mætti
flnna, en þess gerist ekki þörf. Þessi
sem að framan er getið um sýna svo
Ijóslega 3em auðið er, hvað mikla
heimild Greenwayog fiokkurinn,sem
hann telur sig tilheyra, heflr til að
kalla sig ‘frjálslyndann’.
Til þessa heflr þessum fantaskap
ekki verið beitt við íslendinga. Að
minsta kosti hefir Greenway ætíð
látist vilja fá nöfn þeirra allra á
skrána, enda gumað mikið af tilraun
um sínum til þess, og þá ekki sparað
að ljúga og láta Ijúgaupp á conserva-
tíva-flokkinn í því sambandi. í liaust
er leið lét hann einu ^sinni auglýsa
um þveran og endilangan Winnipcg-
bæ, að út væru gerðir tveir góðir og
gildir Islendingar—Magnús Paulson
<>g Jóhann Gunnarsson (Joseph Pol-
son) til að annast um að allir Islend-
ingar, sem atkv.rétt hefðu, kæmust á
kjörskrá. Svo vel hafa þeir s(;aðið í
stöðu sinni, að á litlum bletti í Fort
Rouge hafa verið útstrykaðir:
Sölvi Thorarinson,
William* Thoraiánson (sonur Sölva
Þórarinssonar).
William Thorarinson (sonur Sigfús-
ar Þórarinssonar),
Halldór Ilalldórsson,
Jón Bergsson.
011 þessi nöfn voru á gömlu fylk
iskjörskránni og einnig 4 seinustu
Dominion-kjörskrá. J. T. Huggard
lögmaður hér í bænum hefir þegar
sýnt fram á, að kjörskrárritarinn fyr-
ir Suður-Winnipeg, Alex. Moffat, er
útmeta skálkur, en þó er ekki sann-
gjarnt að skellaþessari skuld á hann.
Hann hcfði naumatt felt þessi nöfn af
skránni fyrir þekkingu sína á því, að
þessir menn væri líklegir til að vera
á móti Greenway. Skuldin hér hlýt
ur að skella á fslendingunum, sem
settir voru til að líta eftir nöfnum ís-
lendinga. Á hinn bóginn er afsak-
andi, þó þeir í þessu sem öðru vilji
levsa skylduverk sín svo vel af hendi
sem þeir kunna. Það er þeirra lífs-
viðurhald. Neiti þeir að hlýða boð-
um húsbændanna er atvinnu þeirra
lokið, og af fyrrgreindum atkvæða-
stuldi í Morris, Saskatchewan, Bran-
don og Woodlands, er auðsætt að
skipunin heflr í þetta skifti verið: að
stela atkvæði allra hugsanlegra aud-
vígismanna, svo framarlega sem
noklcur von væri til að það liepnaðist.
Það er Greenway og Greenways
fylgjendur í heild sinni. en ekki ein-
stakir þjónar þeirra, sem sekir eru.
Og á þeirn á befndin að koma niður,
sú réttláta hefnd, að vinna á móti
þeim og grpiða atkvæði á móti þeim.
Þeir setn sviftir eru atkv. eru ekki
sviftir tækifæri til að vinna á móti
Greenway og þeir sem hafa atkvæð-
isréttinn eru siðferðislega skyldugir
til að hefna landa sinna, sem þannig
helir verið farið með, mcð því að
standa nú fast og greiða atkvæði á
móti öllum hans útsendurum í öllum
kjördæmum, sem Islendingar eiga at-
kvæði í. Það er bókstaflega oini
vegurinn til að kenna ‘frjálslyndis’-
níðingnum Greenway að þetta ofsa-
lega atkvæða-rán verðtir undir eng-
um kringumstæðum liðið.