Heimskringla - 15.10.1896, Page 1

X. ÁR.
NR. 42.
WINNIPEG, MAN., 15 OCTOBER. 1896.
ASKORUN
til Vestur=Islendinga
Meiri jarðhristingur
á íslandi.
Það var ekki búið með jarðhrist •
inginn á íslandi 26. og 27. Ág., Jx5
það hafl menn eflaust vonað. Jarð-
skjálfta kviðurnar höfðu haldist af og
til mánuðinn út og fram í Sept., en
ekki stórfeldar fyrr en aðfaranótt
hins 6. Sept. Þá komu tvær hviður
hver á fætur annari og ollu miklu
meira tjóni en þær í Ágúst,— mann-
tjóni þá og meiðslum, þó furðanlega
lítið sé, auk bæja og húsahrunsins.
Er þetta sagður mestur jarðhrist-
ingur á íslandi síðan land bygðist. í
landskjálftanum eftir Skaptár-gosið,
1784, hrundu um 90 bæir og 400 til
500 útihús og peningshús. í þessum
hviðum nú hafa 155 bæir hrunið og
líklega um 1,000 útihús. Björn ritst.
Jónsson (ísaf.) fór í rannsóknarferð
austur, eftir fyrstu hviðurnar og var
staddur eystra (í Rangárvallasýslu)
þegar stór-hviðurnar seinni komu.
Tekur ferðasaga hans og skýrsla upp
10 dálka rúm í ísafold (9. Sept.).
Rúmlejsisvegna getum vér ekki tek-
ið nema lítillegan útdrátt úr henni.—
”Eftir skýrslum bænda á hreppsfundi
f Ölfusi (7. Sept.), hafa þar í hreppi
fallið 30 bæir og 30 aðrir skemst til
muna; í Eystrihrepp nál. 20; á Skeið-
um 10 á að gizka; í Ytri-hrepp lík-
lega annað eins; í Flóa eitthvað milli
10 og 20, eitthvað í Grímsnesi og
eitthvað (lítið) í Grafningi". Á
“Landinu” eru sagðir gjörfallnir 34
bæir með öllum útihúsum, af 40.
“Síðara hrunið er svo nýafstaðið”,
segir Isaf., “að ófengnar eru enn
skýrslur um hina hrundu bæi í Ár-
nessýslu, en nefna má fá eina að lianda
hófl um fram þá, er þegar er gctið:
Arnarbæli í Ölfusi gjörfallið ásamt
öllum útihúsum, 17 alls, en kyrkjan
stendur, mjög skekt þó á grunninum;
þangað flýði líka fólk allr. á staðnum
og lét þar fyrirberast um nóttina”.
Þessa bæi telur og blaðið fallna:
Kröggúlfsstaði, Þúfu, Yötn og Saur-
bæir tveir; Hlemmiskeið á Skeiðum;
Árhraun, Útverk, Álfstaði; Skeiðhá-
holt í sama hrepp hrundi í fyrri land-
skjálftanum, og aftur í hinum síðari
það sem upp var komið af nýju þá”.
Engar skemdir á Eyrarbakka eða
Stokkseyri. Timburhús hafa ekki
hrunið, en skemst hafa þau og lam-
ast, þar sem torf eða grjótveggir
voru að þeim. Sem vott um öldu-
gang landsins í hviðunum, er þess
getið, að um morguninn 27. Ágúst
horfðu menn á timbrn hús á Hvammi
á Landi lyftast til endanna á víxl
svo nam á að geta 4—6 þuml.
Skriðuhlaup urðu víða og or-
sökuðu töluverð landspjöll. Land-
spildur úr fjallahlíðunum höfðu rofn-
að og hlaupið niður á sléttlendið. Er
óttast að sumstaðar hafl fénaður orðið
fyrir þeim skriðum.
Hverir og laugar urðu og
fyrir áhrifum hristingsins. Þar sem
áður var Reykholtslaug í Byskups-
tungum, þar er nú hver, er gýs á
hverri klukkustund. Nýr hver kom
upp í Ölfusi vestanmegin Varmár,
gegnt Reykjum. Hafði sprengt frá
sér móbergsklöpp. Þann hver skoð-
aði Bjöm ritstj. Segir ketilinn á að
geta 3 álnir niður að vatni, sem að
eins sjái í, en sem bulli og sjóði í með
miklum nið. Ketillinn er sporöskju-
lagaður, um 2 faðmar á breidd um
miðjuna og um 6 faðma á lengd.
VKITT
HÆSTU VBRÐLAUN A HKIMSSÝNINOUNN
DH
BáhlNG
POWDfR
IÐ BEZT TILBÚNA
úblönduð vínberja Cream of Tartar
powder. Ekkert álún, ammonia eða
önnur óholl efni.
40 ára reynslu.
Laugar höfðu horfið hjá Vindási á
Landi í fyrri landskj. og hafa ekki
komið upp síðan. í sama skiftið
jókst hiti f laug á Reykjum á Skeið-
um og kom upp heitt vatn víðar í
grendinni, eu í seinni hristingnum
hvarf þetta alt. Vatn hafði vaxið í
Rangá ytri í fyrri landskjáltanum og
fengið jökullit, en er annars tært
bergvatn. Og víða höfðu ár og læk-
ir breytt lit, — orðið hvítgulir.
“Harðvellistún all hátt á Miðhúsum í
Gnúpverjahreppi varð að dýi alt neð-
anvert, en hlaupið var úr því aftur
nú um helgina síðustu” (6. Sept.).
í kippnum var öldugangurinn svo
mikill, að þar sem Þverá (á Rangár-
völlum) er hesti á síður, varð hún
þur með köflum. Kaupskip á leið-
inni að Eyrarbakka var 7 mílur út
þaðan aðfaranótt hins 6. Sept. og þar
var kippurinn svo mikill að hrikti í
hverju tré og skipið kipptist við, eins
og ef það hefði siglt á sker. Þar var
100 faðma dýpi.
Sprungur eru víða í jörðu og er
hin stærsta þeirra á Landinu. Er
hún að sögn á 2. mílu á lengd og
breiðust nær alin, en víða nær sam-
anfallin. Hvergi er hún djúp og
hvergi vatn í henni eða hiti.
Manntjón varð ekki nema lítið
Ekki getið um nema ein hjón á bæ
einum í Holtunum, Arnbjörn Þórar-
insson og Guðrúnu Magnúsdóttur.
Súðin lagðist ofan á þau í rúminu
og sperrukjálki lenti á þeim miðjum.
Voru þau örend, er þakið hafði verið
rist ofan af þeim. En víða skall
hurð nærri hælum. Gaflhlað, t. d..
hafði hrunið á Stóra-Núpi rétt við
rúm þeirra hjóna, séra Valdimars
Briem og frú Ólafar, — en féll út en
ekki inn. Fleiri áþekk dæmi mætti
nefna, segir Isafold. Nokkrir meidd-
ust og meðal þeirra Ólafur ísleifsson
er fór til íslands frá Winnipeg fyrir
1| ári. Var á Urriðafossi og flúði á-
samt öðru heimilisfólki út um glugga
á baðstofunni. Hafði þá skorið sig
mikið á höfðinu. Stór-brýrnar, yfir
Ölfusá og Þjórsá, eru sem ekkert
skemdar.
Lausafregn norðan um land seg-
ir að vart hafl orðið við jarðhristing-
inn að kvöldi hins 5. Sept. á Ási í
Vatnsdal í Húnavatnssýslu, en skaði
enginn orðið. Og vestur á ísafirði
hafði orðið jarðskjálfta vart 26. Ág.
Gull- og silfurmálið.
Eftir Isl. V. Leifur.
Nidurlag.
Þingið barðist við úrlausnina á
þessari flóknu gátu þar til 1853, að stað
fest voru ný pengingalög, um að bianda
eða minka silfrið í silfurpeningum þann
ig, að silfrið í 50 centa pening væri að
eins í raun og veru 48 centa virði sam-
kvæmt gulli (silfurdollarar voru lítið i
veltu;1836 voru slegnir 1000 silfurdollar-
ar 1839 500 dollarar). En aðalbreyting-
in var í því fólgin, að þar sem gulleig-
endur héldu áfram að fá gull slegið í
peninga fyrir eigin reikning, tók Banda
ríkjastjórn sjálf að sér að kaupa silfrið
eins og með þurfti til peningasláttu.
Silfurpeningar voru því slegnir upp á
stjórnarinnar kostnað. Sökum þess að
silfur varekki fullgildi gulls. voru menn
ekki skyldugir til að taka meira en 85 í
silfri í senn upp í skuldir né í 'öðrum
skiftum. Með öðrum orðum, ætlast til
að silfur væri notað við smávegis við-
skifti, gull við stærri viðskifti.
Með því að líta tU baka og horfa
yfir hið liðna tímabil, séstað 1792 voru
báðir málmarnir slegnir takmarka
laust. að gíldi peningannaí sjálfu sér
var hið saraa, að það jafngildi hvarf
áður en eitt ár leið, að óánægjan fór í
vöxt; [að sú óánægja fór i vöxt eftir því
sem árin liðu, að því dýrara sem gullið
varð í samanburði við silfur fór það að
þverra, því ódýrara sem silfur varð í
samanburði við gull, því meira þvarr
gullið. Orsakirnar voru tvær: Fyrri
orsökin er sú, að gildi silfurs breyttist
eins og á hverri annari vöru samkvæmt
gnægð þess. Hin orsökin byggist á
hinni fyrri, nefnU. sú, að gulleigendur
sköðuðust við að slá gull. Silfureig-
endurnir græddu á að slá silfur.' Til að
ráða bót á þessu var lögunum breytt í
gagnstæða átt 1834. Áhrifin urðu þau
sömu að eins hausavíxl á málmunum.
Silfureigendur sköðuðust við að láta slá
silfur sitt I peninga, af því það var of
dýrt; guUeigendur græddu áað slá gull
ið í peninga, af því það varð of ódýrt.
1853 var gátan ráðin. Þingið leyfði
guUeigendum að slá gull eins og áður,
en lögleiddi að stjórnin skyldi kaupa
silfrið og slá peninga á ;liennar kostnað
fyrir eigin hag, og svo hefir það verið
síðan. Frá 1853 og fram að þrælastríð-
inu var flítið slegið af silfurpeningum,
jafnvel þótt silfur væri brúkað sam-
hliða við guU. 1878 var farið að slá
silfur-dollara og hafa margar miljónii
verið slegnar síðað.
Væri nú með lögum leyft að ein-
stakir menn, þ. e. silfurnámaeigendur
og spekúlantar fengju að slá sitt eigið
silfur á eigin kostnað ótakmarkað,
kæmi hið sama fram, sem átti sér stað
i lok síðustu aldar og á fyrri helmingi
þessarar aldar, og af sömu orsökum.
Afleiðingarnar yrðu hinar sömu, nema
stórkostlegri. Gull hyrfi algerlega af
velli eins og áður; ódýrt silfur yrði að
eins ríkjandi. stöðugt lækkandi í verði,
og bréfpeningar, ef til vill, með ódýrt
silfur fyrir bakhjall: Imyndaðir pening-
ar grundvallaðir á valdboðnum pening-
um. Hið verulega markaðsgildi eða
málmgildi silfurs hlyti að fara þverr-
andi, af þeirri einföldu ástæðu, að silf-
ureigendur um víða veröld mundu
flykkjast hingað og hrúga upp silfri til
peningasláttu. Það mætti einu gilda
hvað lágt væri verð á sUfri í saman-
burði við gull. I Bandarikjum getur
þó æfinlega fengist 1 únza af gulli fyrir
16 únzur af silfri!!
Peningar eru vara, sem er keypt
annaðhvort fyrir aðrar vörur, svo sem
gripi, korn, vinnu, eða aðra peninga.
Séu nú þessir peningar minna virði í
sjálfu sér en ákvæðisverð þeirra sýnir,
það er, vottorðið sem á þeim er og ekkert
á bak við þá, hvað lengi mun ákvæðis-
verð þeirra haldast ? Að minu áliti er
það eins og galla-gripur, svikin vara.
Nágrannaþjóðir okkar, sem hafa gull-
mælikvarða gætu ekki notað þá sam-
kvæmt ákvæðisverði þeirra. Þar af
leiðandi gætum við sjálfir ekki notað þá
samkvæmt fullu ákvæðisverði. Þetta
eru engar bollaleggingar, engin heila-
spuni, heldur óhrekjandi vissa. Setjum
svo að maður þurfi að bregða sér til
Winnipeg. Fargjaldið kostar nú eitt-
hvað um $2,50. Ég hefi Bandaríkja frí-
sláttu silfurdoUara, 50 centa virði eða
þar fyrir neðan! og bið um farbréf.
Umboðsmaður farbréfanna þakkar fyr-
ir og bíður fyrirgefningar, en hann get-
ur ekki komist af með minn en rúma
5 dollara, fyrir fargjald til Winnipeg.
Ég skulda manni i Winnipeg 5 dollara,
en af því frísláttudollarinn er kring-
um 50 cts. (fer minkandi í verði), verð
ég að sendahonum $10. Nei, því er
ekki svo varið. Silfurlögin eiga að
hjálpa mér þar. Ég þarf ekki að borga
honum nema 5 silfurdollara, þó þeir
skaðist um helming á að hafa hjáipað
mér. FrísláttudoUararnir eiga að vera
í fullu gildi til hvers sem vera skal;
vizka og heiðarleiki silfurmanna fer
saman. En sendi ég þessum manni á-
vísun, segjum póstávísun, Express-
ávísun, ja, þá verð ég að borga fyrir-
fram, og þá verð ég að láta nóg, annars
verður ávísunin ekki borguð í Winnipeg
né á neinum útlendum markaði með
gull-mælikvarða. Sem dæmi upp á
þetta skulum við setja svo, að ég fái
til láns hjá einhverjum kunningja mín-
um hér $100, eða einhverja aðra upp-
hæð. Ég tek svo í mig að fara til Mexi
co og sezt þar að um tíma. Ég kemst
þar yfir 100 mexikanska dali, sem í
sjálfu sér er hér um bil sama og Banda-
ríkja-silfurdollar (jafmikið af silfri |i
báðum) og sendi þessum vini mínum,
sem fulla borgun á skuld sinni. Þegar
hérkæmi fengi þessi vinur minn aðeins
$50 og yrði að sitja með sárt ennið og
gera sér að góðu að tapa hinum 50 doll-
urunum. Þetta er stefnuandi silfur-
inga, og væru nokkur líkindi til aðþeir
kæmust að, er ekki ólíklegt að nýr at-
vinnuvegur mundi opnast í löndum
þeim er gullmælikvarða hafafyrir vissa
menn, að taka fé að lániog koma svo til
Bandaríkja og borga? skuld sína héðan
með Bandaríkja-peningum, sem að eins
yrðu hálfvirði eða minna, þegar heim
kæmi.
Ég sé að byrjað er að koma út í Lög-
bergi þýðing af ræðu frá Texas. Sú
ræða hefir inni að fialda nákvæma lýs-
ingu af glæpnum frá 1873! Fer ég því
ekki frekar út í það mál að sinni. Beztu
menn hverra hinna mentuðu og fram-
faramestu þjóða hafa varið starfa sín-
um, kröftum sínum og lifi, til að koma
peningamálum landa sinna í sem full-
komnast ásigkomulag. Frakkland,
Þýzkaland, England o. fl. hafa reynt að
brúka silfurmælikvarða, en misheppn-
ast algerlega og hafa nú tekið upp gull-
mælikvarða, og uppgangur þeirra þjóða
hefir verið mestur síðan. Það eru þó
ýms lönd í heiminum, sem hafa frísláttu
silfurs. Við skulum litastum í landinu
sem næst okkur er—Mexico.
Eins og kunnugt er, er þar fríslátta
silfurs. Ástandið er þannig, að öll
nauðsynjavara er mjög dýr. Vitinu-
laun, erfiðismanna minna en helmingi
lægri en hjá okkur. Menntun almenn-
ings á mjög .lágu stigi, vinnulýðurinn
þjakaður, og yfir höfuð enginn fram-
farahugur í miklum hluta þjóðarinnar.
Viðurværi og aðbúnaður almúgans svo
bágbcrinn að mönnum frá Bandaríkj-'
um þykir ekki viðvært. Gullpeningar
hafa ekki sézt þarsvo árum skifti, segja
þar búsettir menn frá Bandaríkjum.—
Silfurdollar frá Bandarikjum gildir þar
á við 2 dollara slegna í þeirra eigin ríki.
Þegar þeir kaupa varning frá útlönd-
um, t. d. New York, verða þeir að
borga sem næst $2000 fyrir $1000 virði.
Ríkisskuldir i útlöndum verða þeir að
borga á sama hátt. Örsökin blátt áfram
er sú, að þeirra eigin dollar er ekki
meira en sem svarar 50 centum á út-
lendum markaði. En fyrir Bandaríkja
dollarinn fá þeir dollar í silfri eða þess
virðií hverju sem þeir æskja, og á hverj
um stað.
Við skulum nú litast um í f jarlægu
landi, nefnil. Indlandi. Þar var gull
mælikvarði fram að 1542, að einn af
höfðingjum landsins lét slá hinn fyrsta
silfurpening, sem kallast Rupee; þeir
gilda nú sem næst 47 cents. Gnægð af
silfri var í landinu og ruddi það sér
smámsaman svo til rúms, að það varð
mælikvarði fyrir peningum á norður-
Indlandi, en í suðurpartinum var gull
mælikvarði fram að 1812, að Austur-
Indlandsfélagið lét slá hina fyrstu silf-
ur-Rupee. Ýmsir af hinum indversku
höfðingjum höfðu peningasláttu út af
fyrir sig með mismunandi verði, stærð
og hreinleik. Sumir af þeim voru leikn
ir i að smá minka, eða rýra peningana,
til að hafa sem mest upp úr þeim (það
hafa margir þann sið enn í dag, að tálga
af þeim eða bora gat á þá) og bjuggu
til nýja peninga úr afklippunni! Þar
af leiddi að í einu voru í veltu í land-
inu 224 innlendar og 59 útlendar teg-
undir af gullpeningum, og 556 tegundir
af silfur-Rupee-um og 155 útlendar teg-
undir af silfurpeningum. Svik og prett
ir voru í frammi hafðir við fávísan al-
múgann, sem ekki liafði vit á öðru en
trúa þvi sem skálkarnir sögðu honum.
Árið 1806 aðhyltist Indlandsstjórn bend
ingar Liverpools lávarðar : ‘Peningar
sem eiga að vera aðal mælikvarði fyrir
eignum manna, liljóta að eins að vera
slegnir úr einum málmi; peningar úr
gulli og silfri geta ekki verið í veltu
jafnhliða með fullu gildi i öllum við-
skiftum án mikils skaða, sökum hins
flögrandi verðmunará málmunum; eins
ómögulegt og það er að varna flögri
verðmunarins, eins ómögulegt er að
koma I veg fyrir afleiðingar af að hafa
peninga i veltu á þann hátt’. Silfurpen
ingar voru þá skipaðiraf stjórninni sem
verðmælir einungis. Þannig leið til
1818, að stjórnin sá ekki annað fært en
að reyna á ný að fá samræmi á milli
guUs og silfurs. Þá var reynt að miða
15 únzur silfurs við 1 únzu gulls. Þessi
tvöfaldi mælikvarði var eigi siður ó-
þokkasæll, en var þó látin standa fram
að 1835, að stjórnin gafst upp að berj-
ast við tvímálm sem mælikvarða. 1852
fyrirbauð landstjórinn Dalhouse lávarð-
ur að tekið yrði á móti gulli eftir 1.
Jan. 1853. Á þann hátt var gulli sem
peningum hrundið frá viðskiftum
manna, endahurfu þá samstundis 120
milj. pund sterling frá verzlunar við-
skiftum Indlands. Afleiðingarnar urðu
voðalegar, og var reynt að bjarga gull-
inu inn i viðskifti aftur, en árangurs-
laust, því ekki var hægt að finna stöð-
ugan verðmun milli málmauna. Síðan
heflr silfur einungis verið ríkjandi á
Indlandi. Naumast hefir nokkur einn
maður komið meiri þjóðarhörmung á
stað; ástand landsins hefir farið dag-
versnandi siðan, og búizt við að landið
verði gjaldþrota. Að hafa silfur fyrir
aðal verðmiðil hefir haft drepandi áhrif
á allar stéttir landsins og aUar eignir.
Útlendar skuldir Indlands eiga allar að
greiðast í gulli, og af þvi sífeld verð-
hnignun er á silfri eða minsta kosti á
niðurstígandi reiki, er stjórnin í vand-
ræðum með að kalla saman nógartekj
ur til að mæta hinum vaxandi kröfum,
Skattar eru lagðir á alt sem heiti hefir
og skattar auknir hvar sem hægt er að
koma því við. Öll kvittunarbréf, samn
ingabréf, Kaupbréf, sií.uskilmálar, á-
visanir, jafnvel fyrir 1 Rupee, formleg
leg klögun á þjóf o. s. frv., er keypt af
stjórninni. Leyfisbréf verður að fá til
hvers eins, hvort lieldur tU að gera eitt-
hvað, eða láta eitthvað ógert. Fátæk-
ar flökkukerlingar á sjávarströndinni
eru settar í varðhald, ef þær sjóða fá-
ein hrísgrjón í sjóvatni, af þvi það er
skattur á salti! Það er dagleg venja
kaupmanna í Kalkutta að auglýsa í
fréttablöðunum, að þessi eða hin varan
hækki í verði eftir tiltekinn dag, af því
að peningar hafi fallið í verði ! Það er
næstum hlægilegt að heyra að kartöflu
bush. só dýrara í dag en í gœr, því pen-
ingar hafi faUið! Hvernig skyldi hin-
um heiðruðu silfurvinum þykja að láta
það vera sitt fyrsta verk á morgnana að
spyrja um livað mikið að peningar hafi
falUðigær, svo þeir viti hvað mikið
dýrara þeir eigi að selja í dag, egg,
kartöflur o. s. frv. 1893 hætti stjórnin
að láta slá silfurpeninga, því silfur-
straumurinn óx stöðugt og reyndi með
öllu móti að koma á gull verðmiðil.
Bænarskrár voru sendar tU heimastjórn
arinnar undirskrifaðar af flestum stótt-
um manna og staðfestar af undirkon-
unginum (viceroy), en ekkert dugði. —
Indland «r látið eiga sig sjálft livað fjár
(Niðurlag á 3. bls.)
Eins og yður er kunnugt af því
sem staðið hefir f Heimskringlu og
Lögbergi, átti mikill jarðskjálfti sér
stað á suðurhluta fslands þann 26.
Ágúst síðastl. og gjörféllu þá tugir
af bæjum í sveitunum í kringum tak-
mörkin á milli Ámess- og Rangár-
vallasýslna. Það virtist að skaði sá,
sem fólkið í sveitum þessum varð fyr-
ir, væri ekki meiri en svo, að úr hcn-
um yrði bætt með hjálp hlutaðeig-
andi sveita- og sýslutélaga og sam-
skotum í landina sjálfu. En eins og
menn sjá af fréftum frá íslandi, sem
birtist í sama blaði og þessi áskorun,
átti annar og enn víðtækari jarð-
skjálfti sór stað í sömu sýslunum
þann 5. f. m. (Sept.), er olli miklu
meira tjóni en hinn fyrri, svo öll hús
bæði íbúðarhús og útihús, era alger-
lega lögð í rústir í stórum og blóm-
legum héruðum, en miklar skemdir á
húsum og jörðum í sveitum í ná-
grenninu, þó alt hafi ekki lagzt “þar í
rústir. Er álitið, að jarðskjálftar þess
ir só hinir mestu og haíi ollað meira
tjóni en nokkru sinni áður hefir kom-
ið fyrir á íslandi siðan það bygðist.
Það mun óhætt að fullyrða, að um
2000 manna sé algerlega húsvillt eft-
ir jarðskjálfta þessa, og hefzt fólk
þetta nú við í tjöldum og bráðabirgða
hreysum. Þar eð svo var orðið fram-
orðiðtima.er eyðilegging þessiskeði,
verður ómögulegt fyrir fólkið að
koma sér upp hæfilegum skýlum fyr-
ir veturinn. Það má því nærri geta,
að fólkið í jarðskjálftahéruðunum
hlýtur að líða mikið í vetur sökum
illra húsakynna fyrir sjálft sig og bú
pening sinn. En liér við bætist hið
afarmikla eignatjón, sem orðið hefir,
og sem vafalaust nemur fleiri hundr-
uðum þúsunda kr., þvl auk þess að
húsin hrundu, eyðilagðist mjög mik-
ið af matbjörg o.<r nllskonar munumí
þeim. Þnr t-o jarðskjálftar þessir
konm löngu áður en heyskap var lok
ið, urðn menn að hætta \ið heyskap
í miðju kafi, til að reyna að byggja
upp hin hrundu hús sín. Þau hey, er
menn voru búnir að afla, skemmdust
einnig og liggja undir skemmdum
sökum þess, að hlöður hrundu o.s. frv.
Af þessu leiðir, að menn neyðast til
að lóga miklu af skepnum sínum í
haust,svo bústofn manna í jarðskjálfta
sveitunum verður mjög mikið skert-
ur, en verður fólki til bjargaraukn-
ingar á komandi vetri. Fólkið mun
þannig að vísu framdraga lífið næsta
vetur,þó mjögertitt verði. En að vori
kemur til að byggja upp viðunanleg
hús í staðinn fyrir þau; sem hrófað
verður upp nú í haust, og afla sér
bústofns I staðinn fyrir þann sem
lógað verður.
Eins og liggur í augum uppi,
þarfnast fólkið I þeim 3veitum, sem
skaðinn varð mesturí, mjög mikillar
hjálpar til að geta bráðlega rétt við
aftur, og engar líkur eru til, að nóg
hjálp fáist í landinu sjálfu til þessa
Menn úr útgáfufélögum beggja ís-
lenzku blaðanna hér, Hkr. og Lögb.,
hafa því talað sig saman um þetta
mál og koinizt að þeirri niðurstöðu,
að það sé bróðurleg skylda Vestur-
Islendinga að leggja sinn skerf til
þess, að bæta úr hinum voðalegn
vandræðum, sem fólkið I jarðskjálfta
sveitunum hefir komizl I, á svo 6-
væntan og sviplegan hátt.
Ofannefndblaðaútgáfufélög hafa
því komið sér saman um,að vér und-
irskrifaðir skulum vera nefnd til þess
að gangast fyrir almennum samskot-
um meðal Vestur-íslendinga til l\jálp-
ar hinu nauðstadda fólki í jarðskjálfta
sveitunum í Árness- og Rangárvalla-
sýslum, og slcorum vér því á alla
Vestur-íslendinga, konurjafnt sem
karla, hvar sem þeir eiga heima í
Norður-Ameríku, að gefa fé eftir
mætti til þess, að hjálpa hinu nauð-
stadda fólki í nefndum sýslum til að
rétta við aftur.
Mr. Halldór S. Bardal, 613 Elgin
Ave., Winnipeg, Man., er féhirðir
nefndarinnar, og óskum vér að allir,
sem verða við áskorun vorri að legga
í jarðskjálfta-hjálparsjóðinn, sendi
honum tillög sín. Vér óskum að allir
sem senda féhirði peninga í hjáipar-
sjóð þennan, sendi þá í póstávísun-
um, express-ávísunum, eða í banka-
seðlum í registeruðu bréfi, en ekki í
banka-ávísunum eða frímerkjum. En
mönnum til hægðarauka erum vér
að gera ráðstafanir til að setja menn
í hinum ýmsu bæjum og bygðarlög-
um þar sem íslendingar eiga heima,
til að veita gjöfum manna í nefndan
sjóð móttölcu, og munum vér aug-
lýsa nöfn þeirra bæði í Hkr. og Lög-
bergi svo fljótt sem unt er. Þeir sem
taka á móti samskotum í nefndan
sjóð, senda féhirði skrá yflr alla gef-
endur og upphæðirnar, er þeir leggja
fram hver um sig, og verða öll nötn-
in og upphæðirnar auglýst í báðum
blöðunum, jafnótt og féhirðir fær
skrárnar, og eins auglýsir hann á
sama hátt nöfn og upphæðir allra, er
afhenda eða senda honum tillög sín
sjálfum beinlínis. Samskotum í sjóð
þenna verður veitt móttaka fram að
næstu árslokum (31. Des. 1896), og
verða því allir að vera búnir að senda
féhirði tillög sín fjTÍr þann tíma.
Peningarnir, sem koma í þenna sjóð,
verða lagðir hér á banka jafnótt og
þeir koma inn, og þegar samskotun-
um er lokið ráðstöfum vér fénu til
þeirra, sem það eiga að fá, á þann
hátt, er vér álítum heppilegast eftir
þeim upplýsingum, sem vér í milli-
tíðinni öflum oss frá Islandi, og á-
skiljum oss að mega haga sendingu
og útbýtingu sjóðsins 4 þann hátt er
vér álítum hentugast og notadrýgst
fyrir þá, sem orðið hafa fyrir tjóni af
ofannefndum jarðskjálftum.
Að endingu vonum vér, að mál-
efni þetta fái drengilegar undirtektir
hjá almenningi Vestur-Islendinga og
að hjálparsjóður þessi verði svo mik-
ill, að hið nauðstadda fólk, sem hann
er ætlaður, muni talsvert um hann.
Winnipeg, Man., 12. Okt. 1896.
SlGTR. JÓNASSON
Forseti nefndarinnar.
B. L. Baldwinson,
Ritari.
H. S. Bardal,
Féhirðir.
Á. Fredrikson.
Eggert Jóhannson.
“Fyrir rúmu ári síðan tók ég
að hærast or hárið að detta burt,
o(f Þó ég reyndi margt til að taka
fyrir þetta, fékk ég ekkert gagn-
legt fyr en óg reyndi Ayer’s Hair
Vigor. Eftir að liafa brúkað úr
einni fiösku var hár mitt orðið *
ist
&
£
*
*
Ertu gomul ?
Það gerir engan mun hve t
þú svarar þessari spurningu eða
ekki. Það er æfinlega satt að
kona er eins gömul og hún sýn-
Ekkert $etur aldursinnsiglið eins greinilega á kvennlega feg.
urð, eins og gráu hárin. Og hárið venjulega skiftir lit af því það
skortir næringu. Ef þú aflar því nauðsynlegrar næringar, þá nær
það sínum upprunalega lit aftur. Þannig nær maður eðlilegum lit
á hárið með því að brúka
AYER’S HAIR VIGQR. f
* Þessi viðurkenning er fullum stöfum í Ayer’s “ Curebook.” ásaint
hundrað annara. Ókeypis. Skrifið J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass.