Heimskringla - 15.10.1896, Síða 2

HEIMSKRINGLA 15 OCT. 1896.
Heimskringla j
PUBLISHED BY •
The Heimskringla Prtg. k Publ. Co. •
•• •• •
Verð blaðsins í Canda og Bandar.: #
$2 um árið [fyrirfram borgað] •
Sent til íslands [fyrirfram borgað •
af kaupendum bl. bér] $ 1. •
• ••• «
Uppsögn ógild að lögum nema 0
kaupandi sé skuldlaus við b[aðið. •
•••• j
Peningar sendist i P. O. Money J
Order, Itegistered Letter eða Ex- •
press Money Order. Bankaávis- •
anir á aðra banka en í Winnipeg J
að eins teknar með aSöllum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON •
EDITOK. •
EINAR OLAFSSON J
BUSINESS MANAGEK. •
• • •• *
•
Office : •
Corner Ross Ave & Nena Str. •
P. O. Box 305 2
Ódæðis enskan.
Það er sagt að taki kínverskur mað-
ur, sem úr landi fer, upp háttu vest-
rænna þjóða og gangi hann í því efni
svo langt, að hann klippi af sér hárflétt-
una löngu, er Kínverjar allir dragnast
með. þá sé bann upp frá þeirri stundu
útlendingur og enginn Kínverji. Það
er ekki ólíkur þessu bugsanagangurinn
í grein, sem birtist í Lögbergi 8. þ. m.
Það er sagt “hneyksli” og sem vonað er
að aldrei komi fyrir aftur, að ensk tunga
sé töluð á ræðupalli á Islendingadag.
í>að er gefið í skyn, að þetta ógna
"hneyksli” sé að kenna Heimskringlu-
flokknum, og að það hafi aldrei átt sér
stað fyrri en í fyrra og nú aftu r í sum-
ar. En það er ekki rétt. í augnablik-
inu munum vér ekki svo vér þorum að
fuUyrða, að þetta “hneiksli”, ræða á
ensku, hafi átt sér stað á þeim öllum, en
vist hefir það átt sér stað á þeim flestum.
Hafi Lögbergs-menn ekki verið hvata-
menn þess, þá höfðu þeir að minsta
kosti ekki eitt orð á móti, að enska væri
um hönd höfð í fyrsta skifti sem Islend-
ingadagur var haldinn hátíðlegur. Og
hún hefir aldrei verið betur um hönd
höfð en einmitt þá. Vitaskuld voru það
ekki alt íslendingar, sem þá töluðu
ensku, en ef að þaðer “hneyksli” að Is-
lendingar tali hana á íslenzkri samkomu
þá er hneiksli að nokkur tali hana þar,
að minsta kosti vítavert að enska sé
töluð, því af því getur leitt, að einhver
fákænn ‘landi’fái þá löngun til að tala
málið eins óbjagað og ræðumaður, —
tala betur en Hollondingur þegar hon-
um tekst verst! En samkvæmt þessari
nýju kenningu, sem nú hið fyrsta bólar
á, getur það varðað brottrekstri úr tölu
íslendinga, ef íslendingur getur flutt
ræðu á ensku eins vel og hérlendur
maður getur það bezt.
Hór í landi hugsa hinir ýmsu þjóð-
flokkar um það öllu öðru fremur að
halda saman, þó tunga forfeðranna sé
týnd og þeim tekst það líka furðanlega
vel. Skotar eru Skotar og írar eru írar,
hvert heldur heima á ættlöndum sínum
eða í fjarlægum löndum, þó ekki kunni
nema einn af þúsundi nokkuð í sínu
forna feðramáli. Þeir hefðu ekki getað
þaðhefðu þeir, sem fyrstir lærðu hið
“erlenda” mál,—enskuna, verið úthróp-
aðir sem þjóðfóndur, er hvorki mátti
sjá eða heyra á opinberri samkomu.
Sama mætti segja um Þjóðverja, Svíao.
fl., o. fl. hér í landi, sem kunna lítið eða
ekkert í máli feðranna, en sem halda
saman og eru sannir vinir gamla “heim-
landsins”. Eru íslendingar svo margir
að þeir sér að skaðlausa geti flæmt þá
liðsmenn sina burtu úr flokki sínum,
. sem kringumstæðurnar hafa sett þann-
ig á æskuárum, að þeir kj'noka sér við
að flytja ræðu á íslenzku á opinberum
fundi, pa sem hafa ágætustu hæfileika
og undireins löngun til að taka þátt í
íslenzkum fundahöldum ? Af því Kín-
verjar eru 400 milj. að tölunni, sakar
þá ekki þó einn og einn sé flæmdur úr
flokki, fyrir að skella af sér fléttuna.
En af því íslendingar eru ekki meira en
80—90 þúsundir í mesta lagi, alt talið,
munar þá um hvern liðsmanninn. Norð-
ur hafið er á við Kínverjamúr utan um
ísland og þess vegna eðlilegt að þar sé
frjósamur akur fyrir allskonar “insular
prejudices” eða eylands fordóma. En
að gróðrarmagn það só svo mikið, að
það á stuttristund grípi þá menn heljar-
tökum, sem um mörg ár.hafa andað að
sér heilnæmara andlegu lofti, og litið
yfir mannlífið af víðsýnni, hærri sjónar-
hól, en skólavörðunni hjá Reykjavík,
það er ótrúlegt. Þó sýnist það vera til-
fellið.
Það eru tveir menn sem beinst er
að í þessari grein í Lögbergi, sem valdir
eru að “hneykslinu” í fyrra og í sumar.
Þeir B. G. Skúlason og Magnús Brynj-
ólfsson. Þar er ekki neinum blöðum
um að fletta. Það er satt, að Barði
talaði á ensku í fyrra.af því hann treysti
sér ekki til að tala íslenzku eins vel ög
hann vildi, en það er líka satt, að þá,
eins og endrarnær, í hóp íslendinga, er
hann sannur íslendingur og vill helzt
ekki tala annað en íslenzku, æskti
eftir með ótvíræðum orðum, að menn
ávalt töluðu íslenzku sín á milli. Það
er líka satt, að í ræðu sinni, þessari ó-
dæðis ensku (!) talaði hann ekkert síður
hlýlega til íslands en ræðumennirnir,
sem í það skiftið töluðu á íslensku. En
viðurkendur mælsku maður eins og
hann er meðal hérlendra manna, er það
þjóðar skömm! að hann skuli láta til sín
heyra á íslenzkri samkomu! Þar sér
maður einn angann af frjálslyndiskenn-
ingunni, sem prédikuð erí þessari frjáls-
lyndis-básúnu (!) Yestur-íslendinga.
Hvað Magnús Brynjólfsson snertir,
þá er það ekki satt, sem óbeinlínis er
gefiðí skyn, nð hann hafi ‘stiklað á
þeim’ (íslendinguni) 'til metorða’, og að
hann álíti ‘alt, sem íslenzkt er, einskis
nýtt og fyrirlitlegt’. Það sem hann er
kominn, það hefir hann komizt af eigin
ramieik, án nokkurar hjálpar Isl. eða
annara manna. Það er heldur ekki satt,
að hann álíti ‘alt íslenzkt einskis nýtt
og fyrirlitlegt’. Hann hefir einarðlega
haldið því fram, að íslendingar hefðu
hag af því, bæði í tilliti til efnahags og
mannvirðinga, að leggja meiri áherzlu
á enskunám og minni á íslenzku. Og
þó sú skoðun sé ekki samkvæm ramm-
islenzkum hugsunarhætti, er hún fylli-
lega virðingarverð og hefir við talsvert
að styðjast. Það leynir sér ekki, að
þeim manni gengur betur að komast í
góða stöðu, sem ágætlega er að sér í
þjóðmálinu, heldur en þeim, sem kann
það bara í meðallagi, — er ‘stautfær’ í
því. En í stað þess aðsegja alt íslenzkt
‘einskis nýtt og fyrirlitlegt’ en sannleik
urinn er sá, að hann hefir helzt aldrei
slept tækifæri til að brýna fyrir mönn-
um, að halda fast við alt það sem bezt
er af þjóðerniseinkennum Islendinga.
Að liann ‘fyrirlíti’ alt íslenzkt, og þá
vitanlega íslenzkuna, það sannar hvers-
dags framkoma hans, eða hitt þó held-
ur. Það er grunur vor að til séu í
flokki Lögbergs ekki svo fáir menn, er
gjarnar er að bregða fyrir sig ensku í
samtali við ‘landa’ sína, ef þeir eru í
hóp hórlendra manna, heldur en Magn-
úsi Brynjólfssyni. Hvað það snertir,
að hann leiti eftir stuðningi íslendinga
til kosninga, þá er það nú í fyrsta skift
ið að hann æskir þess. Og hann hefir
fulla ástæðu til að vonast eftir þeim
styrk og ekki einungis frá flokksbræðr-
um sínum, heldur einnig frá andvígis-
mönnum sínum, þar sem hann sækir
gegn. hérlendum manni. Hann átti sinn
ósvikna þátt í því að flokksbönd voru
að miklu leyti rofin, ef ekki algerlega,
um árið þegar E. H. Bergman var í
kjöri. Það er óséð að Mr. Bergman
hefði þá náð kjöri, hefði hann ekki not-
ið fylgis og atkvæða demókrata. Is-
lendíngar í Dakota hafa áður sýnt, að
sé jöfnuður að öðru leyti, meta þeir
heiður landa síns og um leið heiður
þjóðflokksins meira en flokkaböndin.
Þar í hefir þeim farizt betur heldur en
oss í Manitoba, enda hafa þeir ekki til
þessa haft sín á meðal eins ram-íslenzka
íslandsvini til að troða íslendinginn og
heiður islenzks þjóðernis undir fótum,
eins og vér hér megin línunnar. I því
efni erum vér miklu fremri en þeir, eins
og sagan sýnir. En svo er óvist að Da-
kota-íslendingar kæri sig um að apa
þá sérstöku tegund þjóðrækninnar. Að
minsta kosti vouum vér að þeir byrji
ekki á þeirri nýbreytni nú, en láti
landsmann sinn sitja í fyrirrúmi, sé
jafnt á komið með mönnunum að öðru
Wti.
BUCKLENS ARNICA SALVE.
Bezta smyrsl sem til er við skýrðum,
mari, sárum, kýlum, útbrotum, bólgu-
sárum, frostbólgu, Ííkþornum, og öll-
um sjúkdómum á hörundinu. Læknar
gylliniæð, að öðrum kosti ekki krafist
borgunar. Vór ábyrgjumst að þetta
meðaVdugar í öllum þeim tilfellum sem
talin hafa verið, ef ekki borgum vér pen
ingana tii baka. —Askjan kostar 25 cts.
Fæst í öllum lyfjabúðum.
Gjaldeyrirs málið í
heild sinni.
Eftir S. Eyólfsson.
Fyrst skulum við athuga, hvenær
og hvernig silfur var útilokað frá frí-
sláttu. Það byrjaði snemma á þessari
öld og gekk England á undan með það.
Um aldamótin var England komið
vel á veg með að verða hið framfara
mesta land í heimi hyað iðnað og auð-
safn snerti. Þar sein Napóleon Bouna-
parte á aðra hönd sókti eftir að brjóta
undir sig Norðurálfuna með herskildi,
ruddi Jón Boli (England) sér stöðugt til
yfirráða með sínu óstöðvandi, þó hæg-
fara, auðsafni, svo að um síðir mætt-
ust þessi tvö yfirgangs-öfl: Hinn ósvífni
og herskái óróaseggur Napóleon, og
yfírgangs jötuninn Jón Boli. Napóleon
hafði komist að þeirri niðurstöðu, að
auðsafn Englands og þar af leiðandi
framför þess, gerði England að sínu öfl-
ugasta mótstöðu valdi, svo drottnunar-
girni hans kom honum til að benda árás
um móti Englandi með verzlunarþving-
un og öðru er hann gat yið komið, svo
að England ura síðir, ásamt fleiri þjóð-
um norðurálfunnar, beitti afli sínu til
að reka óvætt þennan af höndum sér
og lyktaði sú viðureign þann 18. Júní
1815, með því, að tveir hinir miklu her-
stjórar, Napóleon og Wellington, mætt-
ust á Waterloo-völlum og um 200,000
manna háðu einn hinn einbeittasta bar-
daga, er heimurinn hefir sóð. Napóleon
var borinn ofurliða og England stóð hið
öflugasta vald í norðurálfunni. Verzl-
un þess var nú óhindruð hvervetna.
Iðnaði þess fleigði fram og nýttfjör kom
í þjóðina. A þessum tímum var banka-
fyrirkomulag Englands nokkuð óstöð-
ugt. Sumir af bönkum þess, einkum
bankar út um landið, höfðu gefið út of
mikla seðilpeninga, svo peningaverð féll
ýmist eða steig. Um og eftir aldamót-
in,var England alvarlega að ihuga hvaða
undirstöðu-peninga (standard) það
skyldi hafa og nefndir voru settar til að
íhuga málið. Nú þegar framför þess
stóð í blóma, og þjóðin safnaði stöðugt
auð, var ekkert spursmálumaðhún gat
valið þann málm er henni sýndist. Hún
gat ekki einungis haldið þeim málmi,
sem hún hafði, heldur stoðugt bætt við
sig og aukið málmpeninga sína með inn-
tektum fyrir varning seldan öðrum þjóð-
um. Þannig kom svo, að hún valdi dýr-
ara málminn. 1816 lögleiddi Bretastjórn
gull-'standard’. England hélt svo áfrm
að safna auð og fór að lána öðrum þjóð-
um peninga, svo að nú tekur England
inn peninga frá öðrum þjóðum, í vöxt-
um af peningum, svo þótt það undir
gull-'standard’ hafi tapað í tilliti til iðn-
aðar og akuryrkju og verkalýð þess sé
þrykt niður í fátækt, þá samt fer auður
Englands í heild sinni sívaxandi.
Það er ekki víst, að England hafi
fyrirfram séð, hvaða áhrif gull-‘stand-
ard’ mundi sérstaklé • i hafa á vöruverð
heimsins. En atvi iokkurt viðvíkj-
andi bardaganum v ■ v’aterloo kemur
mér til að gruna, að rðhækkun gulls
hafi verið fyrir sén ; stöku mönnum.
Atvik þetta var, að , .6 er, það, aðGyð-
ingur einn hafi veri'' i hæð nokkurri
skamt frá vígvellinui og með sjónauka
athugað með nákv; ini hrikaleikinn,
inn allan daginn. E.or kl. 7 um kvöld-
ið, þegar hinn konunglegi varðflokkur
Napóleons var borinn ofurliða og Wel-
lington náði algerðri yfirhönd; þegar
franski herinn hopaði undan enska og
prússneska hernum, svo að úrslit bar-
dagans voru ljós, þá hvarf þessi Gyð-
ingur og næsta dag mátti sjá hann i
sinni miklu bankabyggingu áEnglandi.
Þessi maður var enginn annar en hinn
alþekkti bankari Rothschild, einn af
gyðinga-familíunni með því nafni, sem
er alþekt. Þeir höfðu þá stórbanka á
Þýzkalandi, Frakklandi, Englandi og
Italíu.
Gyðingur þessi hafði farið flughraða
með fréttir af bardaganum um nóttina
alla leið til Englands, hafði alt svo fyr-
irfram undirbúið að hann kæmist til
Englands á mikið skemri tíma en nokk-
ur annar gæti gert, því hann ætlaði sér
að græða á ferðinni, semhann líka gerði,
á þann hátt, að hann hafði menn bæði á
Frakklandi og Englandi er báru þá sögu
út, að Frakkland hefði unnið, en Eng-
land tapað bardaganum. Þetta feldi
skuldabréf Englands en hækkaði skulda
bréf Frakklands í verði. Síðan lét hann
menn sína kaupa skuldabréf Englands
með afföllum, en selja skuldabréf Frakk-
lands með upp settu verði.
Gyðingurinn sem sé flutti lygafregn
af bardaganum og græddi á því, að sagt
er, 20 miljónir dollara.
Það er litill efi á þyí að þessir Roth-
schilds hafa haft mikil áhrif á lögleið-
ing gull-‘standard’s’, bæði á Englandi
og víðar. Þeir voru strax um aldamót-
in orðnir stórauðugir bankarar. Árið
1802 lánuðu þeir Danastjórn 10 miljónir
ríksdala. Síðar lánuðu þeir Frakklands
stjórn stórfé. Þó var vald þeirra mest
á Þýzkalandi, þar sem þeir voru hinir
konunglegu bankarar ,með öðrum hlunn-
indum og nafnbótum. En hinn slæg-
asti af þeim, N. M. Rothschild, var á
Enlandi, — fluttist þangað um eða eftir
aldamótin og hafði þar, eins og áður er
sagt, stóra bankastofnun. Þessir Roth-
schild eru nú hinir öflugustu meðhalds-
menn gull-‘standards’, og með sínu
mikla bankasambandi er sagt, að þeir
ráði yfir meginhluta alls gulls i heim-
inum.
Þannig var hið fyrsta stig stigið til
lögleiðslu gull-‘standards’, og afnáms
silfurs; en þó England einsamalt lög-
leiddi þetta, virðist það ekki hafa haft
nein veruleg áhrif á verðlag silfurs og
gulls. Liðu svo yfir 30 ár að ekki kom
nein frekari breyting. Árið 1847 fund-
ust hinar auðugu gullnámur í California
og svo aftur í Ástralíu 1851. Hin mesta
gulltekja var í California 1853. Við
höfum oft heyrt Portugisa getið við
gullnáma og er líklegt, að mikið gull
hafi flutst til Pörtugal á þessum árum,
enda var Portugal hin fyrsta þjóð á eft-
ir Englandi, sem lögleiddi gull-‘stand-
ard’, árið 1854, en ekki breyttist verð
silfurs að mun fyrir það, og líður svo
þar til 1870, að Frakkar og Þjóðverjar
börðust. Frakkar, sem voru bornir of-
urliða, urðuaðlútaÞjóðverjumog borga
5 biljónir franka er Þjóðverjar heimt-
uðu. Þetta jók stórum auðÞýzkalands
og til þess að hafa sem mest uppúr sigr-
inurn, heimtuðu Þjóðverjar gull af
Fiökkum og lögleiddu gull-‘standard’
næsta ár, 1871, en feldu frísláttu silfurs.
Hér komu hin fyrstu áhrif á verðbreyt-
ing gulls og silfurs. Frakkar, sem byrj-
uðu að borga þessar Sbiljónir Í872,höfðu
ekki nóg gull og urðu að borga sumt í
silfri. Eftirspurn eftir gufli var meiri
en framboð, sem eðlilega hækkaði verð
þess, eða með öðrum orðum, lækkaði
verð silfurs og varnings.
En Þjóðverjar voru samt ekki alveg
búnir enn. Þeir áttu eftir að gera silfri
enn skaðlegri árás, með þvi að heimta
inn alla sína gömlu silfurpeninga, sem
nam meir en 1 biljón marka og mótaði
ánýþarafað eins 3—4 hundruð milj.
marka, en setti hitt á markaðinn til sölu
í bræddu silfri, sem nam yfir 7 milj.
punda. Hér við bættist, að silfur það,
er Frakkar borguðu Þjóðverjum, stóð
til að verða brætt og boðið til sölu.
Þessi mikla silfur upphæð, er sett var á
markað í einu og einmitt á þeim tíma,
sem voldugasta silfur-þjóðin, af hinum
nær liggjandi, Frakkar, voru ekki færir
um að kaupa silfur, þá gátu hinar smá-
þjóðirnar ekki heldur heldur keypt það
alt. Útkoman varð, að silfur féll f verði
og allar nær liggjandi þjóðir urðu að
afnema frísláttu silfurs, en það voru:
Italía, Frakkland, Belgía, Spánn, Sviss-
land, Rúmenía, Grikkland, Danmörk,
Svíaríki og Noregur.
Þegar vér nú athugum, að Þýzka-
land gerði smiðshöggið á eyðilegging
silfurs, og það einmitt á þeim tíma, sem
nábúaþjóðum þess kom sem verst, og
gerði það til þess að auðga sjálft sig og
kúga hinar, getum vér ekki betur séð,
en hinn gyðingslegi gnýjaraháttur komi
þar greinilega í ljós. Það var slungið
bragð til þess að græða á gull, að setja
keppinaut þess, silfur, til sölu á rnark-
að og svo mikið í einu, að ekki byðust
nógir kaupendur,' svo það hlyti að falla
i verði. Eg hefi áður sýnt, að Gyðing-
arnir, Rothschild’s, voru hátt standandi
á Þýzkalandi og hafa þess vegna getað
komið miklu til leiðar í þeesa átt, og
bragðið er ekki ósvipað ferðinni til
Waterloo.
Hvað Bandaríkjunum viðvikur, sem
feldu frísláttu silfur úr lögum 1873, þá
höfum vér á öðrum stað sagt, að því
var harðlega mótmælt af sumum leið-
andi mönnum þjóðarinnar, og það hefir
verið sýnt, að sumir af þeim sem greiddu
atkvæði móti frísláttu silfurs, höfðu
ekki athugað málið vel. Mikill hluti
þingmanna stóð í þeirri meining.a að
þetta lagafrumvarp væri ekki eins þýð-
ingarmikið og það var, og þeir síðar sáu
að það var.
Það er mögulegt að ásigkomlagið i
norðurálfunni það ár, hafi haft nokkur
áhrif á Bandaríkin, og það er líka mögu
legt, að það sé satt sem sagt er, og ekki
virðist hafa verið hægt að neita fyrir al-
vöru, að England hafi lagt peninga til-
þess að afnema frísláttu i Bandaríkj-
unum.
Þannig höfum vór nú farið stutt
lega yfir tildrögin til þess að gull-‘stan-
dard’ var viðtekinn og lögleiddur og
eyðilegging frísláttu silfurs. Vér sjáum
að sérstakar þjóðir, sem hafa safnað auð
á kostnað hinna þjóðanna, hafa verið
orsökin, og framhald síðar hið sama.
Undir gullstaudard græða stöku
þjóðir á kostnað hinna, Og líka stöku
menn á kostnað fjöldans. Gull-‘stand-
ard’ er hagur fyrir lángefandann en
skaði fyrir lántakandann, því fyrir ut-
an það, sem rentur eru of háar undir
gull-‘standard’ og gefa af sér meiri á-
góða en iðnaður og framleiðsla, þá gerir
verðlækkun varnings undir gull-‘stand-
ard’ svo mikið erviðara fyrir lántak-
anda að borga lánið. Varningur sá, er
hann hefir til að selja, og fá peningana
fyrir, gefur honum miklu minni upp-
hæð í peningum, en sami varningur
gerði, þá er hann tók lánið. Eins gefur
líka sama upphæð í peningum lángef-
anda miklu meira í varningi þegar hann
fær þá borgaða, heldur en þegar hann
lánaði þá.
England er lángefandi þjóð, en
Bandaríkin er lántakandi þjóð. Þess
vegna er gull-‘standard’ að þessu tilliti
hagur fyrir England, sem þjóð, en skaði
fyrir Bandaríkin.
Rt. Hon. W. E. Gladstone sagði í
ræðu 1893, að viðhald gull-‘standar<ís’
væri hagur fyrir England. "Því”, segir
hann, “England er hið mikla lángef-
andi land heimsins, og það fer stöðugt
vaxandi þannig. Við höfum ekkert að
borga öðrum löndum, við skuldum þeim
ekkert”.
“England hefði engan hag af að taka
rentur sínar inn r ódýrum peningum,
þó hagurinn yrði mikill fyrir önnur
lönd heimsins’V
Viðvikjandi hag lántakandi þjóða,
sagði Mr. Gladstone: “Þessi ágæta
mannkærleika hugmynd, að veita heim-
inum 50 eða 100 milj. að gjöf, mundi
vissulega verða þakklátlega meðtekið,
en ég held að það þakklæti fyrir vorn
velgjörning, mundi blandast með alvar-
legum efa um visdóm okkar”. Sir W.
V, Harcourt var Gladstone samdóma og
sagði, að gull-‘standard’ auðgaði enska
peningalánsmenn árlega sem svaraði
$500 milj.
Lundúna blaðið “Economist” sagði
nýlega, að verðfall síðan 1890 á fram-
leiddum varningi, hefði sparað Englandi
%150milj.
Nú, það sem er Englands hagur í
þessu, það er aftur skaði lántakandi
þjóðanna, og verða Bandaríkin fyrir
honum lang mestum.
Fyrir utan þetta viðskiftamál þjóð-
anna, er viðhald gull-‘standards’ eða
gulls í landinu, til þess að hafa gull-
‘standard’ að öðru en nafninu til, þarf
þjóðin að hafa nóg gull. Þjóð, sem stöð-
ugt tekur inn meira gull en hún iætur
út, eins og England, getur haldið við
sínum gull-‘standard’’ og gulli. Aftur
með þjóð eins og Bandaríkin, sem borg-
ar út meira en hún tekur inn, er spurs-
mál, ttvað lengi hún hefir gull. Skýrsla
myntstjórans sýnir, að 1894 var flutt
inn í England yfir $58 milj. meira gull
en flutt varút, og að yfir$80 milj. meira
gull var flutt út úr Bandaríkjunum en
ko íiþau. Þar fyrir utan var flutt út
xjc Bandarikjunum um $40 milj. meira
silfur en inn var flutt.
Frá því árið 1889 og til 1895 voru
fl'jttar út$206J milj. af slegnu gulli fram
yfir það, sem flubt var inn. Þar fyrir
utan erfluttút árlega frá $30 til 40 miLj.
af óslegnu silfri og gulli. Þxátt fyrir
það þó Bandaríkin selji miklu meira
virði af varningi út úr landinu, en þau
kaupa inn, þurfa þau að borga þetta til
viðbótar, til þess að mæta rentum, sem
þarf að borga til lángefandi þjóða, aðal-
lega Englands. Bandaríkin nema úr
jörðu árlega til jafnaðar um $35 milj.
gulls, en reiknað er, að þau þyrftu ár-
lega að auka málmpeninga siná um $40
milj. til að mæta framförum og fólks-
fjölgun. Héir framleiða Bandarikin ekki
eins mikið af gulli árlega, eins og þau
þurfa til sinna þarfa, en hafa á 7 árum
sent út úr landinu $2001 milj. gulls og
eiga eftir $560 milj., en sumt af því bara
“á pappírnum”. Það er því i það minsta
sagt völt bygging sem Bandaríkin hafa,
er þau hafa gull-grundyöll fyrir pening-
um sínum einungis. En nú skulum við
snúa huga vorum að ‘standard’ hinna
ýmsu þjóða og upphæð gjaldeyris í öll-
um heiminum og þannig koma til or-
saka þeirra er leiða til verðlækkunar
varningsogeigna, eðaréttara sagt verð
hækkunar gulls.
Þær þjóðir, sem hafa lögleitt gull-
‘standard’ eru allar Evropu þjóðir að
undanteknum Rússum, Bandaríkin,
Canada, Ástralía, Egyptaland, Cuba,
Haiti, og Tyrkland. Þessi lönd öll til
samans hafa 374,200,000 innbúa.
Þær þjóðir, sem hafa silfur-‘stand-
ard’ eru : Rússland, Mexico, Suður- og
Mið-Ameríku-ríkin, að undanteknu
Chili og Venesuela, Japan, Indland og
Kína. Þessi lönd til samans hafa 880,-
600,000 innbúa. Allár þjóðir heimsins
hafa meir eða minna af silfri, en það eru
þjóðir með 659,800,000 innbúa, sem hafa
ekkert gull. Með öðrum orðum: það er
meir en helmingur heimsins að mann-
tali, sem ekkert gull hafa til. Stærstar
þessara þjóða eru Indland og Kína og
gera báðar þessar þjóðir afarmikla verz-
un. Þær þjóðir, sem hægt er að segja
að hafi nóg gull, eru: England, Frakk-
land, Þýzkaland, Ástralia og Egyfta-
land. Rússland heflr nóg gull, bara
fyrir það, að það er silfur-‘standard’
land, því það hefir að eins $3.80/100 á
mann. Þessar áðurtöldu 5 þjóðir hafa
alls 139,900.000 innbúa og hafa $2,290,-
000,000 af gulli, eða meir en helming
alls gulls í heiminum, sem er samkvæmt
skýrslu myntstjórans í Washington
$4‘086,800,000 að upphæð. En þessar
þjóðir hafa að eins 1/9 part af fólkstölu
í heiminum, sem er eftir sömu skýrslu
1.254,800,000.*
I gangeyrismáli heimsins er gengið
út frá því, að hvaða ‘standard’ sem sé
viðtekinn, sé aðalatriðið að gera hann
alþjóðlegan (International) og sam-
kvæmt framförum vorra tíma þarf það
að verða svo. En að gera gull að ‘stand-
ard’ í öllum heimi, þar sem meir en
helmingur manna hefir ekkert gull, en
að eins 1/9 partur manna (að reikna
þjóðirnar í heild sinni), heldur helming
allsgulls, þá er ekki líklegt að gull-
‘standard’ væri heppilegur og jafnvel
sýnist ekki mögulegur fyrir alþjóða
‘standard’, því þótt sumar af þeim þjóð-
um, sem ekkert gull hafa, séu hálfsiðað-
ar, t. d. Kina, þá*samt gera þær afar-
mikla verzlun við hinn mentaða heim,
og gera fullkomlega sitt stryk á mark-
aði heimsins. En aftur er sjáanlegt, að
silfur og gull til samans geti fullnægt
þörfum heimsins, sem undirstöðu eða
innlausnar peningar. Framh.
*) Hún hlýtur að vera farin að hær-
ast þessi manntalsskýrsla. Það kemur
öllum saman um, að í heiminum séu nú
minst 1.485 milj. ibúa. Ritstj.
Slappar taugar. '
Veiklaðar taugar og tauga-
sjúkdómar strádrepa fólkið.
Paines Celery Compound fseí
ir taugaveikluðum mönnuna
heilsuna.
Heilsan er fyrsta og helzta umhugs
unarefnið á meðan við lifum. Heilsan
an er blessun, sem ekki verður metin
sem má. Húner miklu meir áriðandi
en auðlegð eða upphefðeða metorð.
Einn hinn hræðilegasti sjúkdómur
nútíðarinnar er taugaveiklun. Og þád
er alment viðurkent að taUgasjúkdónr
ur fari óðum vaxandi.
Taugasiúkdómarnir, hverju nafm
sem þeir nefnast, eiga rót sína að rekja
til margra orsaka, og sem þýðingar"
laust er að telja upp. En víst á óhófs*
lifnaður allskonar sinn þátt í að þúsund
ir karla og kvenna hníga í valinn fyrn
miklu en skyldi.
Það er í allri alvöru og innil*grL
einlægni að vér bendum þjáðu fólki a
hvaö Paines Celery Comp ound hefir á"
orkað sem læknislyf í slíkum tilfellum-
Það er óbrigðult meðal alveg ; endur-
nærir og styrkir taugarnar, sem áður
voru aflvana. Nafntogaðir merm og
kopur í öllum áttum í landinu hafa end
umýjað þrek sitt og getað haldið stöðu
sinni eingöngu með því að taka PaineS
Celery Compound. í stórbæjunum ðU-
um, þar sem taugaslekja er almennust,
er það regla beztu læknanna að segJa
fólkinu að brúka Páines Celery Com'
pound, og reynzlan hefir sýnt að þa®
er bezta meðalið.
Fylgjandi bréf frá Mrs. Alfrcd
Perryí Port Maitland, N. S., sannar a®
Paines Celery Compound á engan sinn
líka sem læknislyf við hvaða helz*
taugasjúkdóm sem er.
“í tvö ár var ég yfirkomin af tauffa'
slekju og þjáðist meir en ég get m®^
orðum lýst, af svefnleysi og óstyrk1
taugunum. Með köflum fanst mér ef?
mundi tapa rænunni, — svo mikil
pinan í böfðinu og hnakkanum. Ui®
síðir reyndi ég Paines Celery Compounn
fyrir fortölur mannsins míns og áhrifin
voru rétt undraverð. Verkurinn hvarI
úr höfðinu og ég fór að geta sofið
og vært. Og nú kefi ég ákjósanlegusm
heilsu.
Rg mæli með ánægju með Paine®
Celery Compound við alla sem þjAst a
likan hátt og ég. Þér hafiðmínar beztU
óskir um vaxandi útbreiðslu yðar a
gæta meðals’.