Heimskringla - 26.04.1900, Side 1

^♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦I
Bicycles
Vér höfum reiöhjól af öllum teg-
undum, á öllu verði, frá SO—50
dollara. Þau hafa öil ‘Dunlop
Tires’’. Ábyrgð íylgir hverjuhjóli.
ANDERSON & THOflAS,
Jarnvörusalae 538 Mau\ St.
^>♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦1
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
lieimskrmgia
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦,3;
Hells, —Laiiips,—Tires,— CeiLeots
Cycloiiieters, —Toe Clips, —also
Wrenches,—Pumps, Oils, — Sad-
dles,—Pedals.
ANDERSON & THOMAS,
J ARNVÖRUSALAR 538 MaIN ST.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦*♦♦
XIV. ÁR
WINNIPEG, MANITOBA 26. APRIL 1900.
Nr 29.
Frjettir.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
Bandaríkjastjórnin hefir lagt $25,000
til þess að steypa bronsmedalíur handa
ýmsum hermönnum sem tóku þátt í
sjóbardögunum milli Bandaríkjamanna
og Spánverja. Sömuleiðisbað stjórnin
þingið að veita hálfa miij. dollara til
þess, samkvæmt ályktunum forsetans
að standast ófyrirsjáanleg útgjöld
sambandi við sjóherinn.
Japanar eru þessa dagana að homa
í þúsundatali á Kyrrahafsströndina,
von um að fá atvinnu við laxniðursuðu
Prinsinn af Wales hélt heimleiðis
frá Kaupmannah seinni part siðustu
viku. Þýzkalandkeisari fann hann
heimleiðinni og áttu þeir langt tal
saman.
Vöruverzlun Canada er talin að
hafa aukist á siðastl. ári um 40 milj
doUara. Og inntektir ríkisins af toll
um um 7J milj.
Um 40 sjóflotaforingjar í her Rússa
hafa verið handteknir, kærðir um að
hafa stolið milj. rúfla af hermálafé og
viðhaft á anuan hátt alskonar óreglu.
Gulltekjan í Yukonhóraðinu er talin
góð í ár. Hunker og Dominion lækirn-
ir gefa af sér um 4J milj. dollara. Als
er talið að um 30 miij. dollara virði af
gullsandi muni fást úr Yukonhéraðinu
á þcssu sumri.
' Stjórnarskifti eru orðin á Spáni.
Fyrsta skipið, sem gengið hofir eft
ir St. Lawrence-fljótinu, fór upp hjá
Quebec 20. þ. m.
900 innflytjendur frá Bandaríkjun-
um, með $200,000 virði af eignum, hafa
flutt inn í Norðvesturlandið með Soo
brautinni í þessum mánuði. Straum-
urinn að sunnan fer stöðugt vaxandi.
Kínverjar í bænum Stevenston stálu
nýlega nokkrum munum, og var lög-
regluþjónn, að nafni Main, sendur til
að leita að þýfinu. Hann fann það hjá
þjófunum, sem bjuggu mílu vegar utan
við bæinn. En þjófarnir drápu hann
og hund hans, sem með honum var.
Morðingjarnir voru 2 eða 3 að tölu 04
hafa verið handteknir og játað sök sína.
Stór sendinefnd frá ölium pörtum
austur Canada fór í síðasl. viku á fund
Ontario stjórnarinnar og bað hana um
$100,000 styrk til að halda ríkissýningu
í Toronto sumarið 1901 Stjórnin lof-
aði að athuga beiðnina.
Ungur maður, sem haldið er að sé
frá Duluth. fanst nýlega fljótandi
í
Rauðá, 4 mílur fyrir sunnan Pembina.
í vasa haus var bréf til stúlkú í N.-D.
sem ræddi um hjúskaparmál. Enginn
veit hvernig maðuiinn druknaði.
Spánski sendiherrann í Washington
fékk nýlega boð frá borgarstjóranum í
Chicago, að koma þangaðog taka þátt
í 2 ársminningar hátíðinni um sigur
Bandamanna á Manillaíióanum. Sendi-
herrann svaraði samstundis á þessa
leið:
“Ég sendi yður hér með innlagt
boðsbréfið frá Chicago borg um minn-
ingar hátíð bardagans í Manilla Bay,
sem ég tel vfst að hafi verið sent mér af
vangá, Þar sem það er hið fyrsta óvirð-
ngarmerki sem mér hefir verið sýnd
þann tíma sem ég hef verið i Banda-
ríkjunum. Það er ómögulegt fyrir
mig að ætla að þér hafið af ásettu ráði,
beðið mig, sendiherra Spánar, að koma
í borg yðar og gleðjast með yður yfir
eyðileggingu spönsku - skipanna og
dauða margra hugrakkra hermanna,
landa minna. Það hefði verið sann-
kallað svívirðingarmerki, og ég á það
ekki skiiið, og það getnr ekki hafa ver-
ið tilgangur yðar, ég er sannfærður um
það eins ogég hef sagt, að -alt þetta er
afleiðing af vangá”.
Borgarstjórinn svaraði sendiherr-
anum strax með auðmjúku afsökunar-
bréfi. Kvað hann boðsendinguna vera
afleiðing af hirðuleysi og heimsku eins
af skrifstofuþjónunum, og bað velvirð-
ingar á þessari óviljandi vanvirðu við
sendiherrann.
Bandaríkjastjórnin er að gera gang-
skör að því að heimta $100,000 skaða-
bætur fyrir dráp ameriskra trúboða þar
í landi fyrir nokkrum árum, Þessi
krafa hefir verið viðurkend af Tyrkja
Soldái.i og hnnn lofað að borga fyrir
löngu, en ekki orðið af efndu,m, Nú
eru Bandamenn orðnir leiðir á biðinni
og hyggja að ganga hart eftir skilding-
unum og hætta ekki fyr en þeir fái þá.
Hefir jafnvel komið til orða að Banda-
menn sendi herskip tíl að taka Smyrna-
berg og hafa þar tollheimtu þar til þeir
hafa náð skulda upphæðinni og áfölln-
um kostnaði. En mjög er talið óvíst
að til þess þurfi að taka.
F. E. Walker frá Philadelphia, og
J. H. McCleary, frá Richmond, eru er-
indrekar fyrir auðmannafélag í nefnd-
um borgum, þeir sigldu í síðastl. viku
til Englands, Frakklands og Þýzka-
lands til aðhafa fundi með rússneskum
hermála- og stjórnmálamönnum, og
reyna að komast að samningum um
bygging járnbrautar sem Rússar ætla
að byggja frá St. Fétursborg til Odessa.
Það er talið að braut þessi muni kosta
90 milj. dollara, og langar Baudamenn
til að ná í verkið.
M
á
é
® (Cottage) á Alexander Ávenue ?
(/(K, steingrunni og kostar $1200.
» TAKID VATRYGGING— , -t™ p»o„,x «, L„œ0K-.
K Það er hið elzta og bezta vátryggingafélag í heimi.
é
m
PENINGAR LANADIR. - Hægar mánaðar afborganir.
vér erum umboðsmenn fyrir hid bezta og ríkasta lánfélag
sem bækistöðu hefir í Winnípefr.
VILTU EIGNÁST Laglogt og yel vandað einloftað hús
Það er úr timbri, á
Nares, Robinson & Black,
The Home Life Association
of Canada.
* Aðalskrifstofa í Toronto.
"'Höfuðstóll—ein millíón dollars."
Full.trygging í höndum sambandsstjórnavinnar.
Itnnk of Ilamllton Chanibers.
Union Braud
IntorrnMofiAl
HEFIR
ÞETTA
MERICI
g KAUPIÐ
P EKKERT
0 ANNAÐ
(ncdiaTcnco)
Tveir menn gerðu nýlega tih-aun til
að sprengja upp lokurna'r í nýja Wel-
land skipaskurðinum hjá Thorold í
Ontario, þeim tókst að skemri a hurðir
á 2 lokum. Mennirnir voru handteknir
og fá væntanlega þungan dóm fyrir
tiltækið.
Síðustu fréttir af herafla Búanna
segja að þeir liafi haft 105,000 undir
vopnum, og að þeir hafi enn þá ráð á
80,000 manna, og búist við að geta
haldið hernaðinum áfram um iangan
tíma enn þá.
Bandamenn hafa unnið stórau sig-
ur á uppreistarmönnum á Phílipseyjum
síAustu viku. Áreiðanlegar fréttir
segja þeir hafi drepið og sært um lOOOeyj-
arskeggja, en mannfallhjáBandamönn-
um var að eins 25 látnir og særðir. Er
þetta talinm einn mesti bardagi sem
þar hefir verið háður, síðan ófriðurinn
hófst þar eystra. Þetta með öðru fieira
er ný sönnun fyrir því að stríðið þar
eystra er enn þá iangt frá því að vera
leitt til lykta.
Robert, yfirhershöfðingi Breta í
Suður Afríku, er vandlætari mikill.
Skýrslur hans til hermáladeildarinnar í
Lundúnum bera þungar sakir á hers-
höfðingjana: Buller, Warren, Gatacre
0. fl. Robert kenn’r þeim tim ófarir
Breta við Spion Kop, og segir þá hafa
skort alla fyrirhyggju til að halda hæð-
inni, eftir að þeir voru búnir að taka
hana og missa 1500 manna í þeim bar-
dögum. Almenningur á Englandi hef-
ii verið leyndur þessum fróttum þar til
síðustu viku, að hermáladeildin opin-
beraði þær. Blöðin þar tóku mál þetta
tafarlaust til umræðu og urOu dóraar
misjafnir mjög, en yfirleitt voru þau
með ltoberts og heimtuðu að þessir ó-
fullkomnu foringjar værn kallaðir
heim aftur, og er talið M’st að svo verði
Einn Jæssara forimrja, Col. Caspton,
hefir þegar feugið þá hegningu. að laun
hans hafa verið lækkuð um helming.
Alt þetta hefir komið flatt upp á ensku
þjóðina, sem svo mjög var búin að
hæia herforingjum sínum og bar fult
traust til þeirra, en er nú aftur snúin
á mótí þeim. Blöðin St. Ja mes Gazette,
Globe og önnur ábrifamikil blöð i Lou-
don fara mjög hörðuin orðum um þesse,
menn.
Sagt er að Búar hafi yfirgefið stöðv-
ar sínar hjá Wepener og haldið til Dy-
Wete Drop,,24 milur þaðan. Lið þeirra
á þessum stöðvum er talið 8—10 þús-
undir manna. — Stórrigningar hafa
gengið yfir þann part Suður Afríku er
hernaðurinn fer fram á, í 10 siðastl.
sólarhringa. Þetta gerir veginu ó-
greiðan yfirferðar, en hefir þó þann
kost, að .Bretar geta haldið liði sínu
bvert um land sem þeir vilja, með því
að nú er alstaðar gnægð vatns fyrir
menn og skepnur. Það er talið ekki ó-
líklegt að Roberts hershöfðingi bafi
þegar haldið liði sínu áleiðis til Pretoria.
En engar vissar fregnir eru enn
komnar um það.
Til Canada-íslendinga.
2.
3.
4.
5.
þá
Prá New Orleans er sagt að skaðar
miklir, af völdum flóðs í Mississippi-
dalnum vegna rigninga, hafi orðið þar
syðra. Er skaðinn metinn 3 milj. doll.
sagt að þúsundir ekra hafi eyðilagst á
lágiendinu og sum hús algerlega flotið
af grunnum þeirra. Þúsundir iifandi
penings, hestar, naut, sauðir og svín
hafa druknað, og járnbrautir þvegis
burt.
í tilefni af því, sem þegar hefir ver-
ið rætt í báðum íslenzku blöðunum í
Winnipeg um nauðsynina á þvi, að ís-
lendingar, sem þjóðfiokkur, legðu sinn
skerf í '‘The National Patriotic Fund”
(þjóðræknissjóðinn), þá hafa stjórnar-
nefndir téðra blaða (Heimskringlu og
Lögbergs) kouiið sér saman um að
gangast sameiginlega fyrir því, aðsafna
fé í sjóð þenna, sem gjöf frá Canada-
Islendingum.
Til þess að koraa þessu í fram-
kvæmd, leyfum við, undirrjtaðir ura-
boðsmenn blaðafélaganua, oss hér með
allravinsamlegast að skora á Canada-
íslendinga, karla og konur, unga og
gamla, hvar heizt sem þeir eru í heirns-
álfu þossari:
1. Að leggja fé í sjóð þenna eftir
megni.
Að senda tillög sín til undirritaðra
einsfljótt og hentugleikar leyfa,
síðastalagi fyrir 15. Júni næst
komandi.
Að afhenda öðrUmhvorum okkar
tillögin, eða senda þau í regist-
eruðum bréfum með svo látandi
utanáskrift:
Þjóðrœlcnissjóður íslendinga
P. O. Box 618
Winnipeg, Man., Can.
Að taka greinilega fram upphæð
þá, sem send er og búa vel um
bréfin, sórstaklega ef sendir eru
silfurpeningar.
Að skrifa greinilega og með full-
um stöfum bæði nafn og heimili
gefenda.
- Oil tillög verða lögð inn á Imperial
Bank of Canada, hór í bænum, jafnóð-
am og þau koma, og í h~erri viku verða
auglýst nöfn og upphæðir gefenda.
Þeir gefendur, sem'ekki vilja láta
nafns síns getið á kvittunarskránni í
blöðunum, geta sent tillög sín undir
ímynduðum nöfnum t. d. Vinur, Vinur
Breta, Ónefndur, Viuur bágstaddra
og svo frv.
Þeir, sem freinur æskja þess. geta
afhent tillög sín næstu íslenzku verzl-
unannönnum og póstmeisturum, er
munu góðfúslega veita tillögunum mót-
töku og koma þeírn áleiðis eins og á-
kyeðið er hér að ofan.
Þegar tími sá, sem hér að ofan
hefir verið tiltekinn,^ er útrunninn,
verður fjárnpphæðin tafarlaust afhent
fylkisstjóranum, er síðar afhendir hana
Governor General of Canada til viðbótar
í aðal-sjóðinn (The National Patriofic
Fund) sem gjöf frá Canada-íslendingum.
Við teljum það mjög áríðandi, bæði
vegna málefnisins og vegna íslendinga
i augum annara, að tillög þessi verði
ekki tiltölulega minni heldur en upp-
hæðir þær, sem aðrir útlendir þjóð-
flokkar í landinu hafa lagt eða kunna
her aftir að leggja í sjóð þenna. Þjóð-
verjar hafa nú gefið $600.00, Gyðingnr
$400.00,£og Skandinavar eru í óða önn
að safna.
Tilgangurinn er, eins og tekið hefir
verið fram 4 íslenzku blöðunum, að
verja fé þessu til hjálpar fjölskyldum
þeirra hér í Canada, sem missa heilsuna
eða'láta lífið i ófriðnum í Suður Af’ríku.
Hugsið yður, að aðal-stoð yðar og
stytta, faðir, sonur, eiginmaður eða
bróðir hefði farið í stríöið og mist þar
heilsuna eða fallið.—Og breytið svo við
aðra eins og þór viljið að aðrir hefðu
breytt við yður undir þeim kringum-
stæðum.
Winnipeg 25. Apríl 1900.
umboði íslenzku blaðafélaganna
Wínnipeg.
M. Paulson.
B. L. Baldioinson.
Siðferðisleg skoðnn á
eríðaspillingu,
Eðli lastarins.
Þegar vér skoðum erfðalögmálið, er
oss áríðandí að aðgreina iöst og synd.
Maðurinn erfir ekki syndir föður síns,
þótt hann kuani aðerfa lesti hans.Syndl Hð aldreí samin til þess að betra menn,
er vi jandi brot á móti betri vitund, og heldur til að refsa mönnum. Menn i-
hvort heldur hun kemur fram í lítilfjör | mynduðu sér, að hræða
. vLi/sábyrgðarskýrteiui Home Life félagsins gilda h car i beimi sem er Ene--
m h?ft eru logð " skírteimshafa hv«ð snertir ferðalög. bústað eða atvinnu Þau
eru oraotmælanleg eftir eitt ár frá dagsetningu
. Skírteinin hafa ABYRGST VERÐGILDI í uþpborgaðii Iifsábvrgð nen-
mgum og lánsgildi, eftir þrjú ár. uj 1 go, pen-
Leitið upplýsinga um félagið og ábyrgðarfyrirkomulag þess hjá
W. H. WHITE, ARNI EGGERTSSON,
MANAGER. nrwwn.r . ’
GLiNEIiAL AGENT,
Mclntyre Block, Winnipeg. P.O Boxa45.
er á, enda svikalaust framfylgt jafnt
hverri sök, og það þrátt fyrir það, að
það hefir sýnt sig og sannað, að þau
eru alls engin bót, heldurmiklu fremur
liið öflugasta meðal til að auka og ala
glæpi. Enda var sá lagabálkur auðvit-
legu eftirlæti við sjálfan sig eða í heil-
um glæp gerir lítið til. Það er lítill
greinarinunur á stói'Klæpum og smá-
brotum. því að þó lestii;nii' sóu margir,
er syndin ein og söm. Sycd er andi ó-
hlýðninnar; löstur er sjúkdómur sálar-
innar, og nú er vilji minn að reyna til
mætti frá að
drýgja glæpi, svo menn mættu umflýja
refsiugarnar Er og oftlega þessi kenn
ing studd með því dæmi. að fyrir hörku
laganna hafi illræðismenn (í liondon)
hætt að kyrkja menn á borgarstrætum.
Þetta má satt vera, en munnokkuð sið-
ferðislega vera unnið fyrir það? Er
aðsyna aðsyndog löstur sáu eigi I hugsanlegt, að gróðursetja megi nokk-
sainnefndir hlutir, heldur sé lösturinn um maunkost með grimd og ofbeldi ?
syndannnar afleiðing, en líka-lækning Hýðir þú mann eins og þú lemur hund,
Lösturinn á sinn uppruna að telja hfýtur það að ala upp í honum strák-
til lausra og ótaminna geðshræringa og skap og þráa. Vera má að gera megi
fýsna. Hvar sem einhverri blóðshrær- ragmenni úr illinenni, en hver framför
ing (emotion) er lofaö að ná yfirráðum í eru fúlgin í þvi? Þar er einungis ein
skapi manna, svo úr henni verði ástríða um lesti breytt í annan, og máské ann
afl í manni, sem stjórnar sjálft, en læt- ttn verrri.
ur sér ekki stjórna, leiðir slíkt ævinlega Taka mætti fram til varnar refs-
til spillingar. Þetta gildir eins uin eft- ingastefnunni, að háttúran sjálf hefir
irlátssemi við hinar smágerðari sem | þar gengið á undan með því að krefj-
stórgerðari hræringar. Trúarvandlæti
sé því eigi vel stjórnað, elur af sér trú
aræði og grimmlyndi; tónskáldið getur
orðið svo frá sér numið, að það gleymi
maunlegu æði og skáldið orðið tauga
sjúkt af draumsjónum sínum. Sjálfs
ast hræðile.^ra bóta af þeim, sem lögin
brjóta. En samt sem aður mun hver
óhlutdrægur fræðimaður játa, að sér-
hver hegning í náttúrunni sé bætandi
(remedial). Hennar vendi er aldrei
leyft að ríða að hiuum seka í hugsunar-
sLó.-n roanna er leyndardómur siðgæðis lausu hefndarskyni og heiftarbræði.
styrksins; vöntun sjálfsstjórnarinnar Oss er kent,, að náttúran kjósi minna
fyllir fangelsi vor. Vér .finnum flesta bölið tilþess að afstýra hinu meira. En
glæpi framda meðal þeirrar stéttar, sem í þeim tilgangi felst skýlaust aðall og
lakast hefir lært að stjórna sjálfri sér, eðli góðleikans. Sársaukinn. sem kníf
þar sem geðshræríngarnar, hvort held- ur læknisins veitir, skilur engan verk
ur þær spretta af glaðværð eða reiði, eftir í sárinu; sú hegnir.g, sem hefir
brjótast óðara út; þar sem minst taum- betran hins brotlega fyrir markmið,
haft er á girndunum og þar sem viljinn | skerðir ekkí manngildi hans. En hinn
hefir orðið þræll hverrar augnabliks á
stríðu. Þeirra versti og einasti galli er
haftleysið á sjálfuin sór, og samt eru
afleiðingarnar svo hræðllegar; þeir orðn
ir bráð og. blótfórn lastanna böðuls
svipu, afhrak og viðbjóður allra.
einarðasti talsmaður hegningarlaga
vorra mun trauðlega telja þeim betrun
ar augnamið til gildis; þeirra markmið
er miklu fremur verndun mannfélags-
ins. SHkur réttarháttur er bernsku
skammsýnn — nema miður sé, hann
“Oss ægir ekkert né ofbýður”, sagði starfar að utanverðu, en eigi innan frá
spítala handlæknir einn. Læknirinn því hinn eini óbilandi vegur til að
finnur engan viðbjóð viðsjúkling sín- vernda félagið er að betra hvern ein-
um, hversu illa sem hann er leikinn, þó stakan. Sakamenn eru, að því er lækn
að öðrum bjóði hugur við; hann rann- arnir staðhæfa, flestallir “úrkynja —
sakar sjúkdóminn með köldu blóði; það niðjar af útættuðum vanmeta ættum
er þekkingin, sem útrýmir ótta van- komnir”, þ. e. a. s. frernur bráð en upp-
þekkingarinnar. Úr því vér einu sinni hafsmenn sinna lasta. En þegar menn
hefðum lært að þekkja eðli lastarins’ nú hafa fengið þessa rræðslu er það þá
mundum vér hætta að sýna þeim sem ekki saknæinnr óvitaskapur, að fara
fyrir þeim hafa fallið andstygðog misk með slíka menn eins og fult tilreiknan-
unarleysi; vér mundum þá sjá, að þess- legar persónm? En fi’stast standa á
ir menn eru eigi eins viöbjóðslegir, eins fótunum í að verj.t sitt mál sumir af
og sýnist; vér mundum læra að greina vocum andlegu kennimönnum. þeirsem
manninn frá meinsemd hans. ’eg mund- hafa þá köllun—skyldum vér ætla, ef
um bera meðaumkun með hinum sak þeir nokkra hafa—að innræta mönnum
aða, um leið og vér með alefli stríddum hluttekningaryl, vorkunsemi og brjóst-
við vandræði hans. gæði. En hversu oftlega hittum vér
Sumir munu ætla, að slík meðferð þú ekki meðal hinna harðbrjóstuðustu
á löstunum mundi auka þá og æsa,_____ dómenda hinna sakfeldu !
að linun á strangleikauum við hinn Einn Dissenta prestur ritaði nýlega
seka yrði sama sem að fyrirgefa sök | þessi orð viðvíkjandi hýðingarrefsing-
hans; en ef vér athugum hina tilsvar-
andi sök læknisins gagnvart sjúkleik-
um, sjáum vér, að sá ótti er ástæðu-
laus, Því ókunnari sem einhver sýki
er. því minna er jafnan um hana hirt,
og er það þá læknirinn einn, sem reyn-
um i fangahúsum: ‘ Almennari brúk-
un slíkrar hegningar fyrir ofbeldi og
rán myndi líklega gera hugsunarhátt
inn heilbrigðari hjá vorum sakamönn-
um. Fangahöft eru lítil refsing til að
bjóða hertuni siðleysingjum, og kemur
Orgel Planos
Og önnur hljóðfæri ódýr og góð
og indislega falleg, þau beztu sem
fást í bænum, selur
Gunnar Sveinsson,
Manager Heimskringlu.
ir að stöðva utbreiðslu hennar og skað- litlum ótta inn hjá gerspiltum og
ræði. Umhyggja hans fyrir liinum grimmum þorpurum, sem óhæfilegir
sjúka dregur ekkert úr vandlæti hans eru í öðrum félagsskap en milli sinna
vegna sjúkdómsins, heldur þvert á líka”. Kynleg orð I sannleik i munni
móti; og þótt tilraunir hans valdi sárs- eins kennimanns, sem opinberlega er
auka, eru þær að því leyti ólíkar hinni settur til að breyta eftir h o n u m, sem
heiðinglegu aðferð, að hér er ekki móti kominn var til þess að leita að hinu
sjuklingnum grimdinni beitt, heldur týnda og frelsa hið glataða! Það er
sjúkdómi hans. En hversu ólíkt fara eigi svo mjög sakir þess, að hann mæl-
að vorir siðalæknat? Hvílíka vanþekk- ir fram með barsroiðinni, — það gæti
ing, hvílíka grimdarhörku bjóða þeir hann gert með óskertri samvizku,—
eigi og sýna í aðferð þeirra við þeirra heldur sakir þess, að hann kallar þessar
sjuklinga? Sleppum þó mannúðarhlið- blótlórnir erfðaspilliugarinnar “ger-
inni, en spyrjum : hvað getur verið spilta og samvizkulausa þoVpara, — ó-
jafn óviturlegt, já, hjárænulegt, eins hæfilega í öðrum félagskap en meðal
og hin núgildandi hegningarlög. Hvað sinna líka”. Sé hér ekki nokkuð að
mundum vér hugsa um lækni, sem ein-1 vinnafyrir hiun andlegalækninn, hvert
og viðbjóð, sami ar.dinn, sem ofsótti
hii;a líkþráu, rakþáút i óbj-gðir og
neilaði þeim allra bjargrAða. kallandi
f á “óhreina." - óhætilega i öðrr.tn félags-
skap en meðal þeirra líka”.
Hann sem ietur horft a sál, ofur-
selda hinu illa, cg fii.nur ekkert hjá sér
nema ánægju yfir sinni eigin mann-
prýði-sem horft getur uæð kö!du blóði
og An innilegustu löngunar eftir að geta
hjálpað, hann er enn þá heiðingi í hjarta
þótt lians trúarjátning só samkvæm
ströngustu létttrúun og hann sé lasta-
laus maður í breytni. Að vera lasta-
laus og vandaður er ekki annaðen hin
þurru hálmstrá kristinnar trúar, bók-
stafur án anda, "hijómandi málmur
og lnellandi bjaila, nema siðgæðið sé
hreiusað og helgað af kærlei^ns iífg-
andi náðaranda. Svo lengi sem hinir
“hrosuðu” eru látnir lifa saman i bendu
og þeim meinuð önnur uingengni en
sinna lika, hverra síðbóta mega menn
á meðan vænta? Refsingar ofbeldi,
píslir með þessu útreka menn eigi
djöfla ástríðanna. Löst > má' yfirstíga
einuugis með áhrifum dygðar 0g
gæzku; ekkert getur rofið ranglætisins
myrkur nema ljós heilagleikans. Hvað
er guðrækni manns nerna heilagt pund,
sem verja á til liknar og lausnar hinum
óuppfræddu og afcegaleiddu, föllnu,
freistuðu og seku. Æ, hinir hei lö gu
standa langt frá og horfa með hrolli og
hatri á lastauna landplágu, sveipaðir
skikkju sinnar sjálfsréttlætingar. Oss
skortir Föðurinn Damien, sem lagði líf
sitt í sölur fyrir hina líkþráu. Oss
skortir andlega lækna, sem meiri alúð
leggja við sálir manna, en djúpsetta
guðfræði, lækna, sem hafa þá köllun,
eigi að kaupa kreddum sínum nýja
hvítvoðunga, og eigi að frelsa menn frá
helvíti h i n u m e gi n, heldur frá hinu
ílla nú oghér í heimi. Það er óskiljan-
legt, að þótt nógir bjóðist til að létta
líkamlegu böli manna, má hin æðri list
in, su, að bæta siðferðismeinin, enn þá
heita óþekt vísindagrein. En aldre*
fyr en hinni sömu þekking, sömu snild
og sömu ósíngirni er varið og beitt til
léttis og lækningar siðferðissjúkdómun-
um aldyei fyr sjáum vér no'kkurn á-
rangur í þessu efni. Þegar me.in hætta
að ofsækja og eiuangra hina siðferðis- ’
legu aumingja, en fara í þess stað að
koma á stofnunum og aðferðum, bygð-
um á mannuð og visdóini, þá, en ekki
fyr, muu iijáipræðið ná alla leið til
vorra "heitu siðleysingja”.
. . Matt. Joch.
(Eftir Þjóðólfi).
Kveðjuorö
—til-
o. s. thorgeirssonar.
ungis notaði eina og sömu forskrift,
eina og sömu aðferð v;ð alla sjúklinga,
neytti til dæmis hnífsins jafnt við sótt-
ir sem beinbrot? En það er einmitt að-
ferðríkisins við sin böjn, sem þjást af
siðferðisveikindum. Ííegningarlög vor | eftirleifar hinnar heiðnu harðúðar,_____
eru hin eina allra meina bót, sem byggt j horfði á hvern sjúkdóm með hrylling
á þá að leita? Eða eru það hinir rétt-
látu, en eigi hinir ranglátu, sem iðrun-
arinnar þurfa? Andi útilokunarinnar,
sem segir: “Stattu fjarri, ég em helg.
ari en þú”, er hinn forni Farisea-andi,
sem
Yðr.r skjátlast, bærinn Fagrakinn
er í margra mílna fjarlægðfrá Jökuldal,
enn —þér viljiðei sannleikanum sinna.
Þar eð ég með síðasta svari mínu lagði
yður marflatann frarami fyrir almenn*
ingi, þá ber ég svo mikla virðingu fyrir
sjálfum mér, að ég vil ei níðast á yður,
bröltandi við fætur mér, veinandi af
skömm og lítilmenskn.
Vér Minn. menn aumkum bjálfa-
hátt yðar, en fyrirlítum yður fyrir
hrokann, vér hlægjum ei að yður, því
vér erum engin fífl.
S'"0 sný ég við yður bakínu, því þér
eruð ekki þess veðir að ég eyði orðum
við yður; þar eð þér hafið hvorki vit né
vílja til að ræða mál með röksemdum,
söm snyrtimanni seemir,
S. M. S. Askdal.
PÁLL og STEFÁN
eru enn til sölu hjá mér,—það er
að segja noskur eintök af ljóðabókum
þeirra beggja. Páll kostar einn dal og
Stefán 50 c.
Skrifstofu Heimskringlu.
M. PÉTURSSON.