Heimskringla - 07.02.1901, Side 1

©♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦^
HeiniMkringla er gef-
in út hvern iimtudaig af:
Heiiu8l£iini!la News - and
Publishing Co., að 547 Main
St., \Vinnipeg, Man. Kost-
ar um árið # 1.50. Borgað
♦ fyrirfram.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦ ♦♦♦♦♦♦♦♦ li
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦'
Nýír kaupendrir fá í
kaupbsetir sögu Drake
Standish eöa Lajla og jola-
blað Hkr. 19vX). Verð 35 og
25 cents, ef seldar, sendaa-
fcil Islands fyrir 5 cents
^♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦^
XV. ÁR WINNIPEG, MANITOBA .7 FEBRÚAR 1901. Nr. 18.
Frjettir.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
Victoria drottning flutt frá Odiorne
tfl Portsmonth <>g þaðan til London á
laugardaginn var, og var það hin mikil
fenglegasta líkfyld sem en þá hefir farið
^ram í heininum. Mesti fjöldi af her
skipum fylgdu líkinu frá Osborne til
Portsmoutli og var sú skiparöð 11
mílur á lengd. Sífeld skothrið og sorgar
spil lei.lkflokkanna gerðu þessa líkfyld
minnísstæða öllum þeim er til sáu.
Flestar heimsins þjóðir tóku þátt i
þessari áthöfn, með þvíað hafa herskip
sín og útvalda menn þar við stadda.
í London var viðhöfnin enguminni en á
gjónum frá Osborne til Portsmoth. að
eins gátu skipinekki tekið þáttíathöfn-
inni þar, en þeirra stað var land her
Breta til tals og tók þátt í líkfyldinni
um stræti borgarinnar. Það var alt
glitrandi í skínandi herbúningum og
blómsveigum sen sendir höfðu verið
þangað frá ýmsum löndum, 2 frá Canada
3frá Bandaríkjunum og frá væsum
oðrum löndum sem virðingar merki við
hina latnu drottningu. Það er tekið til
þess að flagg var í hálri staung á stjór
arbyggingunum í Washingtou, þann
dag, og er það í fyrsta skipti sem Banda-
menn hafalækkaðfána á stöng sinni fyrir
nokkrum látnum þjóðhöfðinga anúara
þjóða. Aðal jarðarförin fór fram á
mánudagin þegar drottningin var lögð
tilhvíldar í Frogmore líkhvelfingunni
hjá manni sínum. Svo var mikil mann-
þröngin áleið líkfyldinnar á laugardag-
in, að yfir 1,300 manns voru troðnir
undir fótum mannfjöldans og allir
særðir meira og minna nokkrir lótu þar
líf sitt í ósköpunum sem ágengu, en
hinirvóru tafarlaust fluttir á spítala cg
bíða þar lækning sára sinna.
Proíessor A, SlaLy fcá Þýzkalaud;
hefir fundið upp nýja aðferð til þess að
senda vírlaus hraðskeyti. Hann seg
ist einnighafa fundiö ráð til þess að
send^i' hundruð og jafnvel þúsundir
hraðskeyta yfir sama vír á einum og
sama tíma. Þetta segir hann að hafi
þau áhrif, að kostnaður við hraðskeyta-
sendingar lækki að miklum mun frá
því sem nú er.
Brezku blöðin taka til þess að
leyndarráð Breta hefir nú daglega fund
og er það mjög óvanalegt. Þau geta
þess til að stjórnin muni vera að hugsa
um að útkljá ófriðinn í Suður Afríku á
friðsamlegan hátt. Það er sagt að
Vilhjálmur Þýzkalandskeisari sé mjög
meðmæltur friðsamlegum lyktum stríðs
ins. Verksmiðjueigendur eru og orðnir
órólegir út af seinlæti Breta að vinna
sigur á Búum. Þeim þykir herkostn-
aðurinn vera orðin ógurlega mikill og
manntjón þjóðarinnar voðalegt. Segja
þeir ef þessu haldi lengi áfram, þá
verði nauðsynlegt að leggja þunga
skatta á þjóðina, en engin trvgging í
aðra hönd fyrir þvi að Bretum takist
að vinna. Stjórnin virðist því vera
farin að athuga þessa hlið málsins og
vænta menn að eitthvað sögulegt frétt-
ist bráðlega af þessum leyndarráðsfund
um.
Joseph Martin, leiðtogi Líberala í
British Columbia, hefir sagt verka-
mannaflokknum þar í fylkinu stríð á
hendur. Martin heimtar að þingmans,
efni verkamanna, McPherson, gangi
skilyrðislaust undir merki sitt og Lib-
eralflokkslns, að öðrum kosti kveðst
hann setja mann út á móti honum.
Drottning Svía og Norðmanna er
sögð hættulega veikaf hálsmeini. Tal-
ið óvíst aðhenni geti batnað.
Vilhjálmur Þýzkalandskeisarí hefir
boðist til að gera út um stríðið milli
Breta og Búa svo þaö verði fljótt til
lykta leitt. Blöðin taka því vel hvað
sem af framkvæmdum veröur.
Þriðji eldurinn kom upp í dýrasýn-
ingarhúsi í Baltemore á fimtudaginn
var. Þar brunnu 75 verðmæt dýr og er
skaðinn metinn yfir $400,000.
Vindlaverkstæði í New York sprakk
í loft upp á fimtudaginn var og ger-
eyddist. Af eldinum eyðilögðust einn-
ig nokkur hús þar í grendinni. Skað-
inn er metinn 14 mílíón doliars. Um
50 manna meiddust hættulega við
þetta tilfelli. — Annar eldur í Chicago
um sama leyti gerði stórkostlegt tjón,
en engir menn meíddust þar.
Gufuskipið Amur flytur þær frétt
ir til Victoria, aö námagrjót auðugt
hafi fundistí Klondike-héraðinu. MeSti
fjöldi vinnulausra manna kvað nú vera
í Dawson City, en nokkrir þeirra ælla
að leggja af stað nú bráðlega í nýtt
námahérað, sem sagt er fundið 60 milur
austur frá áltin. Séra J. J. Walther
segir að $3000 virði af gulli hafi fundist
í sandi, sem tekin var úr jörðu þar í
héraðinu Holan, sem sandurinn var
tekin úr, var 4 fet á hvern veg. Það
er og auglýst í Dawson blöðunum að
British Yukon járnbrautarfólagið ætli
að biðja um leyfi til þess að byggja
járnbraut frá Dawson suður að Banda-
ríkjalandamærum og greinar upp með
hinum ýmsu lækjum í Kloudike hérað-
inu.
Rússastjórn hefir krafist þess að
Kinastjórn borgi sér 30,000,000 Taels
fyrir að ,hafa komið Manchuria aftur
undir Kinaveldi eftir að Japanar höfðu
tekið það af Kíuum í síðasta stríði þar
eystra. Þessi upphæð er algerlega frá-
skilin þeirri ógna upphæl, sem Evrópu
ríkin (Rússland þar með) heimta af
Kínastjórn í herkostnað, sem sagt er
að sé um 400 miliónir Taels. Enn frem
ur hefir þýzki herforinginn Count Von
Waldresee heimtað 5 miliónir Tsels fyr-
ir morð Baron Von Kettelers, þýzka
sendiherranns sem var í Kína. Kína-
keisari er i peningahraki um þessar
mundir og getur ekki mætt þessum
kröfum, en haun hefir sent umboðs
menn um alt Kínaveldi til allra kín-
verskra auðmanna og beðið þá að gefa
vel í ríkisfjárhirzluna. Keisarinn læt-
ur það fylgia orðsendingunni, að hann
muni sjá svo um að þeim verði síðar
launað ríkulega fyrir hverja þá hjálp,
er þeir veiti sór á þessum vandræða-
tímum.
Sir Wilfred Laurier hefir lofað að
taka einn af þingmönnunum frá Brit-
ísh Coluicbiá i stjórnarráðið. Þetta er
bæði viturlega og ; sanngjarnlega gert.
British Columbia er stórt og auðugt
fylki og framfarir þar eru svo skjótar
og stórkostlegar að það er talið víst að
það verðií fremstu röð fylkjanna i Ca-
nada fyrir miðbik þessarar aldar. Það
á því fulla heimtingu á að hafa mál-
svara i ráðaneytinu í Ottawa.
Sam bandsherinn í Kína var nýlega
að eyðileggja 40 tons af púðri, er Kína-
stjórnin átti, af tilviljun komst eldur
í púðrið og sprakk þá alt i loft upp. 4o
menn biðu bana við það Þeir voru
flestir Japanar.
Neil Morrison, í Strathclair, Mani-
toba, hefir verið sektaður í alt $2000
fyrir 4 brot móti víusölulögum fylkis-
ins. Hann hefir áfríað þessum þunga
sektardómi.
Talsverðar umræður hafa orðið í
Þjóðþingi Bandarikjanna i Washington
úi af fjölkvæni Utah-manna. Lesend-
Hkr. muna eftir að þingmaðurinn fyrir
Utah, Mr. .Roberts, var gerður rækur
úr Washingtonþinginu fyrir 2 árum
fyrlr fjölkvæni og ollí það miklu um-
taii í blöðum landsins. En nú í síð-
ustu viku, þegar þingið var að ræða
um þann lið fjárlagafrumvarpsins, sem
lýtur að styrk af ríkisfó til búnaðarskól
anna í hinum ýmsu ríkjum, þá gerði
Mr. Landes þá uppástungu að engin
styrkur skyldi verða veittur búnaðar-
skólanum í Utah fyr en ritari akur-
yrkjudeíldarinnar vœri búinn að fá
vissu fyrir því að engir af kennendum
eða stjórnendum skólands værr. fjöl-
kvænismenn. Þingmaður King, sá er
kosinn var í stað Roberts, kvað fjöl-
kvæni vera útdautt í Utah, Mr. Lan-
des kvað það ekki vera satt, sagði hann
að 2 kennarar við þann skóla væru f jöl-
kvœnismenn, og að einn af stjórnend-
um ekóians ætti 7 konur og 39 börn.
Þingið veitti samt styrkinn; en trúlegt
er að þessi fjölskyldufaðir verði ónáð-
aður af dómsvaldinu áður en mál þetta
er |útkljáð.
Standard Oil félagið hefir ákveðið
hluthöfum sínum $20 ágóða af hverjum
hiut sem á að borgast 15. Ivlarz næstk.
Félagið borgaði í síðastl. Marz $20, í
Júní $10, í Sept. $8 og f Desember $10.
Alls $48 ágóða á árinu af hverjum fé-
lagshlut.
Gamli Armour, sem dó i Chicago
um daginn, eftirskilur erfingum sínum
15 milíónir dollars, mest i fasteignum
þar i borginni,
Eldsábyrgðarfélögin í Mamtoba
hafa ákveðið að hækka ábyrgðargjald
talsvert mikið frá'því sem verið hefir.
En ekki hafa þau enn gert uppskátt
hve mikil hækkunin verður.
Ráðgerter að byggja 2 járnbrautir
hér í fylkinu á þessu ári. Á önnur
þeirra að liggja frá landamerkjalínunni
að sunnan til norðvesturs gegn um bæ
iua Emerson, Rosenfelt, Rathwell, Car-
berry og Neepawa og svo vestur að
vestur takmörkum fylkisins nálægt
Petrele.
Hin brautin er fyrirhuguð frá landa-
mærunum að sunnan milli Ranges 1 til
6 og norðvestúr hjá Gladstone raeð
greinum til Carrr an, Holland, Carberry
og Neepawa, og síðanaustur frá Morde
eða Towships 1 og 2 til þess að sam-
einast Canada Northern brautinni milli
Township 6 og landamei kjalinuunar að
sunnan, og þaðan vestur að vestur tak-
mörkum fylkisins. Næsta Manitoba
þing verður beðið að löggilda félög til að
byggja’þessar brautir.
Maður að nafní Armstrong var
hand tekinn i St, Boniface á laugardag-
inn var, kærður fyrirað hafa búið til
og verzlað með falsaða peninga. Pen-
ingar og áhöld til peningasláttu fund
ust í herbergi hans og þykir enginn efi
leika á sekt hans. Armstrong er sagd-
ur að vera á sjötugsaldri,
Það er talið víst að stjórn Breta
muni biðja þingið um 70 milj. punda
fjárveiting á þessu ári til að geta haldið
áfram hernaði í Suður Afríku. Þetta
er í viðbót við þær 160 mil. punda ,sem
þegar er búið að eyða þar syðra. Sama
fregn getur þess þegar Sir Alfred
Milner las upp tilkynninguna um
stjórnendaskiftin í Bretlandi, þá var-
aðist hann að segja nð Edward VII.
vœri konungnr yfir Transvaal, heldur
sagði hann að hann væri æðsti herra
landsins. Þykir’ensku blöðunum þetta
talsvert einkennileg yfiilýsing, og þyk-
ir það benda til þess að stjórnin sé
langt frá því að telja sér algerðan sig
ur vísan þar syðra, og þyki þvi thó-
legra að auglýsa ekki konunglegt vald
sitt yfir Transvaal héraðinu að svo
stöddu. Oll þjóðin er sammála um það
að þessi einkennilega orðaskipun yfir-
lýsingarínnar hljóti að hafa einhverja
hulda þýðingu.
Tyrkja soldán er i mestu peninga-
þröng. Hann reyndi að fá eina milión
punda|lán á Frakklandi, en var neitað
um það. Loks tókst honum þó að hafa
upp J.350 þús. pund og varð hann að
borga, Rússum hvert cent af þeim upp í
gamla herkostnaðarskuld.
Herforingi Kitchener, hefir sent
hermáladeildinni brezku fréttir um það,
að »ófriðurinn í Suður-Afríku sé með
fullu fjöri. Bretar mistu 43 menn
fallna og særða í bardaga hjá Venters-
dorp, og 16 menn fallna og særða mistu
þeir í slag hjá Carlina. Einnig náðu
Búar vagnlest með matv ælum og her-
mönnum hjá Forteen Streams. En
Bretar sendu herflokk á Búana og ráku
þá á flótta. Ekki er getið um hvort
Búar hafi komizt undan með hefangið.
Annars segir Kitchener að Bretar haldi
sinum hlut óskertum fyrir Búum, þótt
ekki takist enn þá að útkljá ófriðinn.
Frétt frá Amsterdam segir gamla
Kruger liggja fyrir dauðanum, og að
læknarnir séu vonlausir um að hann
nái aftur heilsu.
Eólkstalan i Toronto-borg er nú
orðin 237,877. Nyrír 25 árum var hún
70,000. Fyrir 100 árum ekkert. Það
er talið sennilegt að innan 60 ára verði
tvær mil. ibúa i þeirri borg.
Ný póstfrímerki með mynd Ed-
wards VII, verða bráðlege gerð um alt
brezka ríkið, Ottawastjórnin hefir gef-
ið skipun um að gera ný frimerki svo
fljótt sem hægt er.
Kínverji nokkur gerðist vingjarn-
iegur við sambandsherforingja einn og
sagði honum hvar £17,000 væru hulin í
jörðu nálœgt smábæ eiuum 20 milur frá
Pekín. Herflokkur var þegar sendur
þangað til að leita fjárins, en í stað
þess að finna peningana fundu þeir
hausinn af sögumanni í poka. Hafði
hann orðiö uppvís að svikunum áður en
hermennirnir komu. og var tafarlaust
hálshöggvinn.
Búar hafa fastráðið að gera að svo
stöddu engar tilraunir til þess að fá
hjélp útlendra þjóða í hernaði sinv.m
móti Bietum, en halda striðinu áfr&m
þar til vissa er fengln fyrir því að þjóð-
irnar sé t við þvi búnar að viðurkenna
rétt þeirra sem sérstakt lýðveldi, og að
rétta þeim hjálparhönd samkvæmt þvi.
Dóitari Dixon, i N, J. dæmdi ný-
legamann i 30 ára fangelsi fyrir að
hafa orsakað dauða stúlkubarns, og
annan mann dæmdi hann í 15 ára fang-
elsi fyrir ósiðsambega árás á sðmu
stúlku.
‘íslandsfréttir.
Nýkominn Austri segir: “Þann
3. Nóv: eiðastl. brann allur bærinn á
Hámundarstöðum í Vopnafirði, Engu
af innanstokksraunum varð bjargað og
fólk komst með naumindum af. — Þeir
Tón Vídalín og /akob Havstein á Ak-
Oddeyri hafa verið sæmdir riddara-
krossi dannebrogsorðunnar.
Tíðarlar í Nóvember var mjög ó-
stilt, rosi og rigningar daglega; en
fiskiafli altaf vænn þegár gefur að róa.
-fjárskaðar urðu töluverðir í sama
piánuði, en vonað að eitthvað af fénu
jiafí síðar náðst úr fönnum — 3 menn
liöfðu farjst af bát i svo nefndum Skála
nesboða. Þeir hétu Gunnlaugur Jóns-
Sen. 24 ára, Gísli Simonarson, 30 áraog
Gísli Þóroddsson 60 ára. Einnig
drukknaði af skautum niður um is á
tjörn á Hjalteyri22 ára gamall, sonur
Ola Möllers, Jón Vilhe'm að nafni.
Af Eskifirði er skrifað nylega,
rvVerzlunarástandið er bágborið hérna
nú sem stsndur, svo að segja vörulaust
nema í verzlun Tuliniusar, en hún hefir
aítur notað sér neyðina til þess að setja
vörur sinar stó.rkostlega upp, sumar
svo gífurlega að mörgum mun virðast
ótrúlegt... Hér er verðið á nokkrum
vörutegundum, sem mér er kunnugt
um: Sykur 36, kafíi 85, rúsínur 80 au.
pd., baunir 40, iúgmjöl20kr. tunnau
kol 2| eyrir pd., steinolia 30 au. pd.
Fornmenjar. I túninu á Kroppi í
Eyjafirði fundu vegagerðatnenn í sumar
f^na dys. Þar voru mansbein, og öxi
og spjót, hvorugt mjög ryðbrunnið.
Haldið er að þar hafi fundist dys Stein-
gríms á Kroppi, landnámsmans-
Barnaskólahús stórt og vel vandað
hafa Akureyringar reist í haust milli
Akureyrar og Oddeyrar.
Þorvaldur Jónssonlæknir ísfirðinga
hefir fengið lausn frábætti.
Goodtemplarastúka er nýlega
stofnuð hér á Búðareyrinni og heitir
Aldamót.
E ldur. í dag (22 Des.) kvikn&ði
í Fornrstekksbænum sem ,tendur hér
rétt utan við kaupstaðin. Hvass vind-
ur stóð innan dalin með blindhrið. í
búðarhúsiðbrann til ösku, það sem úr
timðri var, önnur hús brunnu ekki.
Bændurnir þeir, Guðjón Hermansson og
Jón Jónsson mistu talsvert. af innbúi
sinu, alt óvátrygt, en sjált húsið var
vátrygt.
Gestur Pálsson.
Eins og öllum er kunnugt var
Gestur sál. Pálsson eitt af þeim skáld-
um íslenzku þjóðarinnar, er hver sann-
ur íslendingur elssar og virðir svo
lengi sem tunge. vor er töluð.Hann hefir
áunnið sér verðugt lof, ekki einungis á
meðal vor, heldur einnig hjá öðrum
þjóðum og aukið álit vort víðsvegar i
hinum mentaða heimi. Því miður eru
ritverk hans ekki til saman komin á
einn stað, heldur til og frá á hrakningi
í blöðum og tímaritum og sumt að eins
i minnum manna. Væri það illa farið
ef slíkir gimsteinar týnast fyrir fult og
alt. Til þess að koma í veg fyrir að
svo fari, höfumvið undirritaðir áform-
að að gefa út á næsta ári (að öllu for-
fallalausu) „lt það, er við getum fengið
af ritverkum þessa fræga höf. bæði
ljöð, sögur og fyrirlestra, og hafa út-
gáfuna svo Vandaða sem kostur er á,
með mynd og æfisögu höf. En það
vinsamleg tilmæli okkar, að allir þeir,
sem eitthvaö hafa undir hendi eða
kunna eftir hann, gerisvovelað láta
okkur það í té, helst hið allra fyrsta,
hvort sem þeir eru vestan hafs eða
aust&n.
Chicago, 111., III, W. Huron St.
Með vinsemd og virðing,
Arnór Árnason.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Skáldverk Gests Pálssonar.
Eins og menn sjá á öðruin stað í
þessu blaði, hafa þeir herrar Arnór
Arnason og Sig. Júl. Jóhannesson í
Chicago ákveðið að safna saman og
gefa út í einni heild öll skáldverk Gests
sál.'Pálssonar, og vanda þá útgáfu svo
að vel megi við una.
Það þaif tæpast að taka það fram,
að þetta er hið þarfasta vérk og hefði
átt að gerast fyrir löngu. Gastur hefir
réttilega verið talinn einn i allra
fremstu röð íslen<kra skálda 19. aldar-
innar og ekkert annað ísl. skáld hefir á
jafnstuttum æfiferli afkastað meira
verki í bundnu og óbnndnu máli, eða
fengið víðtækari viðurkenningu fyrir
sín snildarlegu skáldverk, en hann.
Vér Vestur-Islendingar höfum haft í
svo roörgu að snúast á frumbýlingsár-
um vorum hér. að vér höfum ekki get-
að komið því við að sinna þessu starfi.
I
sem þessir Chicago-landar vorir nú
hafa tekist á hendur að gera, og þó
höfum vér fundið til þess og oft tal
að um hve nauðsynlegt það væri, og
þjóð vorri til sóma, að þessu verki yrði
komið i fiamkvæmd. Vér höfum og
vonað að einhverjir af mentamönnum á
íslandi mundu að sjálfsögðu takast
slíkt verk á hendui-. En sú von hefir
enn þá ekki rætzt, og nú er ótnakið tek
ið af þeim, af þessum fraragjörnu lönd
um vorum í Chicago.
Þeir sem hafa eitthvað af ljóðum
þessa látna stórskálds, hvort sem þeir
eru hér i Vesturheimi eðaáíslandi,
ættu að rétta þessum væntanlegu út
gefendum hjálparhönd með því að fá
þeitn til prentunar það sem þeir kunna
að hafa af skáldverkum Gests, og svo
allir Islendingar hvar sem þeir eru
niður komnir í heiminum. að gera sér
það að skylku að kaupa bókina. Aug-
lýsing Chicago landanna tekur jkkert
fram um þáð, hvert þessi útgáfa verði
gerð í gróðaskyni fyrir þá sjálfa eða að
þeir hugsi tíl að láta ágóðann af henni,
eða part af benum, ganga til að reiia
verðskuldaðann minnisvarða á leiði
skáldsins. Væri það meiningin. þá
mundi gjörvöll íslenzka þjóðin kunna
þeim herrum sérstaklega þukkir fyrir
tiltækið.
Vér getnm þessa hér sem bending-
ar til útgefendanna og vonum að þeir
lofi almenningi að vita hvort þeir hafi
nokkuð þesskonar i huga. En hvort
sem er, þá er enginn efi á því, að þessi
bók verður vel þegin af islenzkri alþýðu
i báðum heímsálfunum. Vér óskum
hinum væntanlegu útgefendum til
lukku með þetta lofsverða fyrirtæki
þeirra og vonum að þeir vandi útgáf-
nna sem bezt að föng eru á og hraði út-
gáfunni svo mjög sem hentugleikar
þeirra leyfa.
Ritstj.
Framboð Fr. Andersons.
Iivenær ætla Vestur-ísl. að svara
Mr. Frímann Anderson npp á fram-
boð hans, er út kom í Hkr. síðastl.
hanst? Er ekki kominn tími til að
þeir fari að tala saman og reyna að
áiykta hvað gera skuli? Hvort mál-
efnið sé svara vert eða ekki? Hvort
muni vera tiltækilegra að gefa
manninum svar og málefninu við-
urkenningu eða ekki? Hvað heldur
mönnum frá að láta til sín heyra upp
á einhvern máta, með eða móti mál-
efninu? Hvaða leyniöfl vlnna svo
þar á móti að allir þegja nema að
eins 3 menn, sem vakið hafa máls á
því, og hefði mátt duga til þess að
fleiri hefðu látið til sín heyra. Mér
kernur til hugar að sömu öfl vinni á
móti Mr. Frímann og fleirum íiðrum
listamönnum hcimsins, sem ekki
hafa fengið viðurkenningu fyrr en
þeir eru dauðir Að Frímanns örlög
verði þau sömu. Hvers á til að geta?
Einhver er ástæðan. Menn heyra
og sjú að maðurinn er vinur þjóðar
sinnar, og berst af alefii fyrir ment-
un sjálfssfn, og heiðri og velferð
þjóðar sinuar, en er ekki virtur
svars, en (mér liggur við að segja)
svívirtur með þögninni.
Hann kallar til Vestur-fsl.,
vina sinna, sér til hjálpar, því þeir
hafa reynst honum betur en Austur-
Isl. Hvar eru þeir nú? Er engiun
af þeim vel pennafærn mönnum (fs-
lendingum) hér vestan hafs sá vinur
hans, aðleggja vilji honum til góð orð
opingerlega þessu viðvíkjandi. Eg
vonast eftir að Hkr. viti að hún á
þar til faðemis að telja, og taki þess
vegna feginsamlega á móti þesskon-
ar til flutnings yfir hafið til pabba.
mér skildist líka á orðum Frlmanns
að hann vonast til prentunar á bók
8inni hjá Hkr. ef hann ætti kost á, en
þar um hefir hún ekkert sagt enn þá,
enda spillir það ekkert málefninu.
Ef Hkr. er hlynt niélefninu, þá finst
mér henni standa næst að byrja á að
útnefna menn hér og þar um bygðir
íslendinga til að safna áskrifendum
að bókinni, þá er ég viss um þeir
fást nógu margir. Eg er vis$ um,
það eru fjölða margir hlyntir Frí-
manni og uppgötvun hans, sem
treysta honuin til fýrirtækisins, og
að haía bókina svo alþýðlega að
hver kaupandi hafi hennar full-
komin not, og í von um að fá að sjá
málefnið lifna við, læt ég hér staðar
nema að sinni, í von um að Heimskr.
ljái þessum fáu línum rúm.
B. G. Backmann.
Pemina, N.-D., 28. Jan. 1901.
SPANISH FORK, UTAH,31. Des. 1900
Hinn mikli sóma- og merkismaður
Bjarni Bjarnason dó þann 1. þ. m. að
heimili tengdasonar síns, Sæmundar
Jónssonar, nær áttræður. Hann var
jarðsunginn frá lút. kyrkjunui 6. s. m.
með mikilli viðhöfn og virðingu að við-
stöddum fjölda manns. Flestir landar
hér i bænum munu hafa verið viðstadd-
ir og fylgt hinu aldraða mikilmenni til
grafar. Allir sem við það tækifæri
voru hafa hrósað hvað alt fór ;vel tram.
Lút. presturiun séra Rúnólfnr Runólfs-
son hélt 2.1iprar ræður, fvrst húskveðju
og svo ræðu i kyrkjunni. Þá þótti
mönnum mikið til koma, og fáséðj að
sjá kistuua með þvinær al íslenzku
lagi; það var gert að fyrirlagi þess
látna. Hún var smíðuð af miklum
hagleik, máluð svört, en prýdd að hér-
lendum siö. og sögðu allir aö þeir hefðu
aldrei séð líkkistu með íslenzku lagi
eins fallega.
Bjarni sál, var fæddur 24. Janúar
1821 að Miðhvolí i Mýrdal í Vestur-
Skaptafellssýslu. Fór þaðan áríð 1847
að Kyrkjulaudi í Austur Landeyjum í
Rangárvallasýslu og giftist Katrínu
dóttur Jóns hreppstjóra á Önundarst öð
um í sömu sveit. Hann bjó þar mesta
heiðurs og gestrisnisbúi, þar til árið
1886 að hann flutti til Ameriku, hingað
til Spanish Fork, og var hja syni sínum
Bjarna úrmakara til 1892; þá fór hann
til tengdasonar síns, því Bjarni sonur
hans flutti með familíu sina vestur að
Kyrrahafi (Seattle), hvar hann býr nú.
Bjarna sál. varð 6 barna auðið og eru 2
á lifi. Hann má í mörguin greinum
teljast með merkustu og lærðustu mönn
um sinnar tíðar; þykir það þeim mun
meira í varið, að hann náði svo hárri
mentun sjálfur að öllu leyti ut&n skóla.
Þær ^helztu mentagreinar, er maður
vissi að hann þekti bezt, voru: stjörnu-
fræði, mælingafræði, * náttúrufræði,
landafræði, veraldar- og mannkyns-
sögu, og vi.r mjög fróðlegt og skemti-
legt að tala við gamla manninn um
það og annað. I verklegu og uppfynd-
ingalegu var hann öllum framar, sem
maður hefir heyrt um getið. Hann
var útlærður gullsmiður, klukkur og
úr smíðaði hann að öllu leyti sjálfur,
sem vísuðu bæði flóð og fjöru. Hann
mun hafa verið sá fyrsti á Islandi og
jafnvel í heilu veröldinni, sem fann
þann viðauka við þau verk. Þar
aö auki smiðaði hann sér tól til að gera
þa.ð og annað með. Á seinni árum sín-
um útbjó hann og smiðaði hnött, sem
snýst reglulegi um möndul sinn á 24
kl.stundum eins og jörðin; þykir það
hið mesta meistaraverk. Eu það sem
eftir var að fullgera hnöttinn, gerði
tengdasonur hans, sem líka er framúr-
skarandi hagleiksmaður, ogalment á-
litinn hér einn af beztu sraiðum bæjar-
ins. Þess vegna gaf hann tengdasyni
sinum hnöttinn, ef ske roætti að hann
gætifengið “patent”. einkarétt, á hon-
um sem hann nú hefir fengið i ölluia
Bandaríkjúnum.
Endaég svo þessar línur með þeirri
ósk og von til allra Islendinga vestan
hafs og austan, að lengi liti i þanka
vorum sönn virðing fyrir afreks- og
heiðursmönnum þjóðar vorrar.
G. E. Bjarnason.