Heimskringla - 07.02.1901, Blaðsíða 2

HKIMSRKINULA . 7 FKBRÚAR 1901.
PlTBLISHED BY
The Heimskringla News 4 Publishing Co.
Verð blaðsins í Canada og Bandar. $1.50
um árið (fyrirfram borgað). Sent til
fslands (fyrirfram borgað af kaupenie
um blaðsins hér)$l.00.
Peningar sendist 1 P. O. Money Order
Registered Letter eða Express Money
Order. Bankaávísanir á aðra banka en í
Winnipeg að eins teknar með afföllum
K. Ií. ItnldwiiiMon,
Kdltor & Manager.
Oifice : 547 Main Street.
P.o. BOX 407.
Capt. Jrtnasson, ritstj. Lögb.,
hefir alt á hornum sár í þvx nftmeri
af blaði hans sem út kom þann 31.
þ. m , fit af ferð Roblins um Nýja
ísland.
Það er að voru ftliti mjög ótil-
hlýðilegt og óhyggilegt af kafteinin-
um að láta geðvomku sína svo ber-
lega í Ijós fit at þessari ferð. Flest-
um mun finnast að hann h'elðimiklu-
fremur átt að figna yfir henni, því
hún var gerð í þeím tilgangi að
kynnast högum íbúanna og þörfum
sveitarinnar, og með því auguamiði
að hún gæti orðið til hagsmuna fyr-
ir bygðina framvegis. Það er eng-
inn hlutur eðlilegri en að þeir stjórn-
endur sem hafa fjftrveitingavaldið
með hðndum, geri það að embættis
legri skyldu sinni að kynnast sem
bezt sem allra fiestnm héruðum
fylkisias, til þess að geta þess betur
af eigin sjón og reynd dæmt um það
hvar þörfin er mest til fjár framlaga
og hve:jar umbætur eru nauðsynleg
astar í hverri bygð. Og svona var
þetta skoðað af öllum fjölda manna
þar í bygðinni
Engin ftstæða er heldur til þess
að hald i því fram, eins og Sigtr.
frændi gerir, að þessi f'erð hafi verið
gerð “til þes/ að notú Ný-íslend-
ínga á einhvern hfttt”, miklu fremur
var hún gerð til þess að gefa Ný-
ísl. kost á að nota betur, og óhlut-
drægar en verið hefir, fjárveitinga-
vald fylkisins til þess að styðja sem
bezt nauðsynlegustu framfaramál
sveitarinnar, eins og síðar mun á-
þreifanlega sannað verða. Oss þyk-
ir fvrir ,jví kafteins- og Lögbergs
vegna að hann tekur svona óliðlega
i þetta þarfamál, því það kann að
gefa þeiin, sem eru í fjarlægð og ó-
kunnugir, þá mj'ig röngu hugmynd
að blaðið sé að bergmftla skoðanir
nokkurs hluta af Ný Islendlngura,
en það ftlítim ér mjrg fjarri sanni.
Eins og hinar mjög viðhafnar og
rausnarlegu móttökur hans um alla
nýlenduna. báru voit um.
Dylgjur kafteinsins um illmæli
Mr. Roblins og annara manna um ís-
lendinga, er óþarft að taka hér til
greina. Vér verðum væntanlega
tilbúnir til andsvars þegar kafteinn,
inn gerir tilraun til að rökstyðja þær
og annað ligaslúður í þessari rit
smíð sinni. En maðurinn ernú fyr-
ir löngu þektnr að því að honum er
rógburður langtum tamari en rök-
stuðningar stiðhæfinga sinna. Þetta
með fleiri óf'ögrum eðliseinkunnum
hans hefir orðið orsök til þess að
hann hefir tapað tiltrú og virðingu
ýmsra þeirra er áður fyrrum glöpt-
ust á því að trúa orðum hans. Ilvað
því viðvíkur að B. L. B. hafi nokk-
arntíma á æfi sinni til heyrt Liberal-
flokknum, þá höfum vér áður neitað
því eg skorað á Sigtr. að sanna þá
staðhæfingu ef hann gæti, en það er
ógert enn þft, og verður víst fyrst-
um sinn. Engin ástæða er heldur
til þess fyrir kafteininn að vera að
dylgja með það að B. L. B. viðhafi
ribbalda orðbragð við kvennfólk eða
nokkurt annað fólk, þvf slíkt er til-
hæfulaust. Vér ætlura að B. L. B.
þoli vel samanburd við kafteininn
þegar uin velsæmi og siðsamlega
framkomu er að ræða, og velkomið
er honum að freista á þann saman-
burð hvenær sern hann óskar þess.
En þó að B. L. B sé vitanlega mik-
ið vinsæll alinent, bæði hjft körlum
og konum lieldur en kafteinn-
inn, þá ætti hann ekki að láta opin
berau hannagrát á þrykk útganga
frá sér yfir því. Hann ætti að bera
sig að kæfa öfundina yfir vinsældum
annara. Þó honum hlotnist ekki að
njóta þeirra sjálfur.
í síðasta tölublaði Lögbergs,
segir ritstjórinn að orðið aniigna
þýði að hallmæla eða lasta, og þess
vegna sé þetta orð haft í rangri
merkingu í Hkr. Það mun nokkuð
hæft íþví, að orð þetta er nú brúkað
ft tvennan hfttt ,á íslandi. Það mun
vera alrengt í Þin geyjarsýslum og
Eyjafjarðarsýslu, að þetta orð sé
brúkað í staðinn fyrirað hæla, hrósa
lofa. Afturer það sumstaðar ann-
arstaðar á landinu brúkað í gagn-
stæðri merkingu, einkum á Vestur-
landi. Að Þingeyingar kunni ekki
eins rétt mál sem aðrir Islendingar,
höfum vér aldrei heyrt getið um;
einmitt höfum vér heyrt hið mót-
setta. Á því bygðum vér þáð, að
rétta merkingin í orðinu væri að
hæla, lofa, eða hrósa. Vér skorum á
ritstjóra Lögbergs að sýna hvaða rit-
höfundar eða málfræðingar það eru,
sem hafa ótvírætt kveðið þann dóm
upþ um þetta orð að það þýði ekki
annað en að h a 11 m æ 1 a eða lásta.
Það eru til málfróðir menn og konur
hér í Ameríku, sem álíta orðið sé rétt
brúkað í þeirrimerkingu sem Hkr.
brúkar það. En geti ritstjórinn bent ft
að nokkrir alþektir rithöfundar
brúki orðið að fornu og nýju í þeirri
merkingu, sem hann segir að það
hafi, og mótmæli hinni merkingu
með rökum, þá viljum vér athuga
orð þetta n&nar.
Eins og getið var um í fyrra
blaði, andaðist Victoria Breta drotn-
ing að kvöldi þess 22. f. m. H .n
var fædd 24. Maí 1819 og var ein-
birni hertogans af Kent og konu
hans, prinsessu Louiso Victoriu af
Saxe Cobung. Móðirin sem var stór-
gftfuð og hftlærð kona, hafði aðal yfir
umsjóná menrnn hinnar látnu drotn
ingar, en naut í því verki aðstoðar
hertogainnunar af Northumberland.
Victoria var heimalningur, hún eyddi
fiestum stundum við n&m og ferðað
aðist lítið eða ekkert í útlöndum á
ungdómsárunum. Við dauða Vil-
hjálms IV. var hún kölluð til ríkis
29, Júní 1837 ogkrýningu tók hún
28. Júní 1838. Hún giftist 10. Feb.
1840 prins Albert frá Þýzkalandi.
Þau hjón eignuðust 9 börn. Árið
1861 andaðist móðir hennar og 14.
Des. sama árs misti hún mann sinn.
Þessi sorgartilfelli höfðu þau áhrif á
drotninguna að hún vildi sem sjaldn-
ast koma fram á opinberum mann
fundum, en stundaðí því meir í
eigin persónu uppeldi barna sinna.
En ætíð gætti hún þess að stunda af
alúð allar þær skyldur, sem hin
konunglega staða hennar lagði henni
áherðar, og alla æfi sína hefir hún
gert það að órjúfanlegu lögmáli að
hafa sem allra bezt áhrifá alla rlð-
#
gjafa sína, og stilla þá til friðar í öll-
um utanríkjamálum svo sem kraftar
og áhrif framast leyfðu. Þessi eigin-
Ieiki hefir haft meiri áhrif ft hin
ýmsu stórveldi heimins en fólki er
kunnugt, enda eru nú blöð stórþjóð-
anna stöðugt að bera vitni um það,
að vegna drotningarinnar, sem elsk-
aði friðinn umfram fiesta aðra hluti,
iá hafi stórveldin oftlega þolað Bret
um meira en þau annars hefðu gert.
Nítján stjórnarskifti hafa orðið á
Bretlandi á ríkisárum Victoriu
drotningar, og hafa þe3 ir setið að
völdum;
Lord Melbourne....... 1835—1841
Sir líobert Peel..... 1841—1846
Lord John Russell.......1846—1852
Earl of Derby............... 1852
Earl of Aberdeen......1852 —1855
Lord Palmerston...... 1859—1865
Earl Iiussell........ 1865—1866
Earl of Derby........ 1866—1868
Mr. Disraeli................ 1S68
Mr. Gladstone........ 1868 —1874
Mr. Disraeli......... 1874 — 1880
Mr, Gladstone........ 1880—1885
Lord Salisbury....... 1885—1886
Mr. Gladstone............... 1886
Lord Salisbury....... 1886 — 1892
Mr. Gladstone.......... 1892—1894
Lord Roseberrv ...... 1894—1895
Lord Salisbury.............. 1895
og heldur hann stjórninni þarenn þft.
Allir luku einum rómi á það að
Victoria drotning hafi verið með
beztu þjóðstjórnendum sem enn þá
hafa ráðið ríkjum, og að á hennar
stjórnartíð, sem Yarð lengri en nokk-
urs annars þjóðhöfðingja, hafi hinu
brezkaríki aukist meiri auður og
heimsvöld eu á öllum umliðnum ár-
um, og þó þetta sé ekki að öllu leyti
að þakka hinni látnu drotningu þá
leikur enginn efi á því að áhrif henn.
ar á almenn mál hafa átt góðan þátt
í þessum framförum ríkisins. Um
auðlegð Victoriu veit ef til vill eng
inn. En oss reiknast að laun hennar
hafi í alt numið um 120 miliónum
doll., og með hennar viðurkendu
sparsemi og gróðaútsjón er það als
ekkiólíklegt að mikill hluti af þess-
ari upphæð sé fólginn í fasteignum
og öðrum verðmætum eignum, sem
nú skiftist upp meðal erfingjanna að
henni látinni.
Katólskan 1 hásæti.
Það hafði verið auglýst í blöð-
um laudsins um nokkra daga að
sjérstök guðsþjónusta yrði haldin í
aðai proteskanta kyrkjunni í Ottawa
á laugardaginn var um það leyti
sem Victoria drotning yrði jarðsung-
in á Englandi og átti þessi guðsþjón-
usta að vera aðal sorgarvottur Can
aða við það tækifæri. Ottawstjórn-
in hafði lofað að leggja fram fé til
þess að klæða kyrkjuna sorgarblæj-
um við það tækifæri. Landstjóri
Minto hafði fengið loforð stjórnar-
innar um fjárveitingu til þessa.
En þegar farið var að klæða kyrkj-
una, eftir að efnið hafði verið keypt
upp á væntanlega borgun frá stórn-
inni, þá fékk landsstjórinn bréf frá
Mr. Laurier þess ef'nis að stjórn
hans væri horfki frá því að borga fyr-
ir sorgarblæjur þær er kyrkjan var
klædd með, eða taka nokkurn pen-
ingalegfan þfttt í þessari sorgar at-
höfn í þessari kyrkju af því að það
gæti gefið almenningi þá hugmynd
að enska proestanta kyrkjan væri
ríkiskyrkja Cunada. En hið sanna
væri að Canada hefði enga viður-
kenda ríkiskyrkju. Þykir þetta
vera smámunaleg hótfindni af stjórn-
inni og lýsa þröngsýni í trúarskoðun-
um. Það er taiið víst að þessi á-
stæða stjórnarinnar í bréfi hennar
til landstjórans, sé yfirskyns ftstæða,
og aðal ástæðan sé sú að Tarte og
katólsku klerkarnir hafi orsakað
stefnubaeytingu og brygðmæli stjórn-
arinnar í þessu máli, því það er vit-
anlega sá trúflokkur sem hefir öll
áhrifá Lauríer. Hann þorir ekki
annað en standa og sitja eins og
Tarte og katólíkar fyrirskipa. Enda
er það í fullu samræmi viðhans eígin
trúarskoðanir. Ekki dettur oss
samt í hug að álasa Laurier fyrir
það þó hann sé katólskur, til þess
hefir hann fullan rétt. Eð það skoð-
um vér ranglátt af honum, að standa
ekki við loforð stjórnarinnar í því
að standast kostnaðinn við athöfnina,
úr því búið var að lofa því, þó
hún ætti að íara fram í protestant-
iskri kyrkju. Sú kyrkja er viður-
kend ríkiskyrkja Bretlands og þá
um leið Bretaveldis, og hún er sann-
arlega nær því að vera ríkiskyrkja
Canada heldur en nokkur önnur.
Það má þó Laurier vita að kyrkja
hans, katólska kyrkjan, veiður
aldrai ríkiskyrkja Canada.
Ofsokn Mr. Richard-
. /
sons.
Eins og lesendur muna þá var
ko3ning R. L. Richardsons, sem rík-
isþingmanns fyrir Lisgar kjördæmið
við síðustu almennar kosningar,
andmælt af liberölum hér í fylkinu.
Þetta vajiti allmikla eftirtiat af' því
að allir vissu að það var gert með
þeim eina ásetningi að bola Mr.
Richardson út úr Dominionþinginu
algerlega, af því að liberalar, hans
eigin fiokksmenn, eru bæði hræddir
og reiðir við hann fyrir stef'nufestu
hans í almennum málum. Mr.
Richardson sókti síðustu kosuingu
sem liberal eins og þeir auglýstu
sjálga sig á flokksþingi sínu í Ott iwa
1893. Richardson hefir jafnan
haldið fast við þá stef'nu, og gerst
flokki sínum andvígur þegar hann
hefir vikið frá stefnunni eins og hún
var samþykt í flokksþingínu. Hann
hefir enda gengið svo langt að
greiða atkvæði gegn Laurierstjórn-
inni i þinginu þegar honum hefir
o br ðið sviksemi hennar við stefnu
flokksins og hagsmuni almennings.
Þess vegna vilja liberalar ekki haf'a
hann í þjnginu og hafa lagt and-
mæli gegn kosningu hans íyrir dóm-
stólana.
Þetta bragð hefir reynst svo
illa þokkað hjft almenningi, að ýmsir
leiðandi liberalar hafa þegar byrjað
samskot til þess að hjálpa Richard
son til að verja mál sitt, og eru þeg-
ar komin hundruð doll. í sjóð. Ýms-
um þessum peningagjöfum fylgja
opin bréf, sem svo eru prentuð í
Tribune blaðinu, sem Mr. Richard-
gefur út, og er Laurierstjórnin leik
in þar ómjúkum höndum fyrir ýmis-
legt sem hún hefir gert. Þessum
samskotum verður haldið ftfram þar
til næg upphæð ea fengin til að
standast allan kostnað við mftlsvörn
Mr- Richardsons. Annars er ekki
ósennilegt að liberalar hætti við
málsóknina, eins og þeir neyddust
lil að gera í Gimlikjördæminu ,og
víðar, þegar þeir verða varir við
alvöruna í því að þein verði mætt
fyrir dómstólunum, og er þá ver
farið en heima setið fyrir þeim.
Látið þá lausa.
Tvö þúsund Filipseyja-búar, sem
hafa búfestu í Manila innan þeirra
takmarka sem Bandamenn hafa al-
gerð umráð yfir, hafa nýlega sent
bænarskrá til Congress í Wushington
um að “láta sig lausa”. Ursl nokk-
uc varð í þinginu þegar bænarskrá
in var lesin upp og ýmsir þingmenn
kölluðu biðjendurna landráðamenn,
föðurlandssvikara eða annað því um
likt, og töldu þá vera úrkast Filipey-
inga. En aðrir bentu þá á það, að
ef þessir menn, sem einhuga vildu á
friðsaman hfttt lo3ast undan öllum
yfirráðum Bandaríkjanna, þft hlyti
hinir að vera furðu vel upplýstir,
sem ennþá hafa getað forðað sér f'rá
þeim ófögnuðí að lenða undir áhrif
um aðsækjandi hers. Það var og
tekíð fram, að eftir því að dæma
hve bænarskráin var stjórnfræðis-
lega stíluð, þá hlýtur úrkast eyjar-
skeggja að vera vel stjórnfióðir
menn, og þvf vel hæfir til að stjijrna
scr sjálfir. Það var t. d. tekið fram
í bænarskrftnni að hið sameiginlega
heróp eyjabúanna væri: “Stjórn-
frelsi eða dauði ’. Ennfremur segir
bænarskráin þetta: “Vér getum ekki
þegið stjórnarform samkynja því er
Canada og Ástralía hafa, af því að
það væri ekki fullkomið stjórnfrelsi
og ekki í samræmi við framsóknar-
löngun fólksins. Það má ganga að
því visu að það ern ^ngir heímsk
i'igjar eða fáráðlingar, sem svona
komast að orði, og ekki heldur eru
þeir mentunarlausir, þess sýna þeir
ljós merki í þeim kafia bænarskrár-
innar, þar sem þeir eru að lýoa hirt-
um skaðlegu og hryllilegu afleiðing-
um ófriðarins. Þar vitna þeir í
Pythagorus, að hann hafi eitt sinn
sagt: “Ef þér viljið 3jft ófreskjur, þá
skuluð þér ferðast um uppreistar-
land”. Bænarskráin tekur það
fram, að eyjamenn hafi einhuga
bundið það fastmæium, að linna ekki
ófriðnum fyrr en þeir hatt öðlast
fullkomið þjóð- og stjórnfrelsi, og að
þeir séu færir um að halda uppi vörn
gegn yfirgangi Bandaríkjanna þar á
eyjunum um allan ókominn tíma þar
til hinu setta takmarki sé náð,
Hvaða þýðingu þessi bænarskrá
kann að hafa á stjórnina, ar ekki
hægt að segja. En það er ftreiðan-
legt, að hún nægir til að sýna þingi
°g Þjóð það, að eyjabúar eiga svo
gáfaða og mentaða menn í flokki sín-
um að þeir mega álítast færir urn
sjálfstjórn. Þá skortir hvorki hug-
rekki né einbeittan vilja til þess að
halda málum sínum til streitu, og
eru líklegir til þess að verða Banda-
mönnum mjög skeinuhættir, ekki
síður en Búar Bretum, áður en þeir
verða sigraðir—- ef þeir verða það
nokkurntíma. Þessi ófriður Banda
manna þar á eyjunum er orðinn
miklu langdregnari og kostnaðar-
samari en nokkur bjóst vib að hann
mundl verða, og stjórnin er litlu
nær sigri nú en hún var fyrir tveim
árnm, heíir að eins kastað burt
nokkrum mil. doll. og lífi nokkurra
rúsunda manna og bakað sér óvild
mikilshluta þjóðarinnar með þessum
of'sóknarleiðangri á eyjarskeggja,
rað er ekki óhugsandi, og enda mjög
líklegt að Filipseyjamenn haldi sín-
um hlut lítt skertum fyrir Banda
mönnum í næstu fjögur ár, og má þá
svo fara að Bandaríkjaþjóðin sjái
sóma sinn í því að fá þeim flokki
völdin, sem heflr það á prógrammi
sínu að fara að vilja Eyjabúa í því
að láta þá lausa en beita kröftum
sínum og efnum þjóðarinnar til þess
að auðga og menta heima þjóðina.
Kenna henni að breyta við aðra
eins og hún vill að aðrir breyti
við sig.
Ástralíu sambandið
Með fæðingu 20. aldarinnar
fæddisv. ný þjóðardeild í Ástralíu.
Það má heita yngri systir Canadc-
veldis. Hopetown lávarður er fyrsti
landstjóri þessa nýja þjóðfélags.
Hann steig á land í Sydney í Jan.
mánuði til þess að taka við embætti
sínu, sem brezka stjórnin hafði sett
hann í. Edmund Barton heitir sá
er myndaði fyrsta ráðaneyti þessa
nýja þjóðfélags, og helir unnið
meira en nokkur annar maður að
því að sameina hin sundurlausu
fylki þar syðra í eitt fylkjasamband,
á líkan hátt og Canada nú er.
En það hefir tekið Ástralíu-
menn styttri tíma að koraa þessu
sambandi á fastan og stjórnformleg
an grundvöll heldur en Bandaríkin
eða Canada þurftu til þess að gera
sama verk. Bandaríjamenn þurítu
183 ár frá byggingu landslns, þar
til þeir fengu ríkjasamband, og
Canada þurfti 259 ára tíma til að
koma fylkjasambandinu á fót, frá
byggingu landsins, og þó er Ný-
fundnaland enn þá ekki komið í sain-
bandið. En Ástralía þnrfti að eins
113 ár til þess að sameina hina ýmsu
landshluta í eina þjóðheild, enda
hefir Ástralía verið meira brftð
þroska að öllu leyti en Canada þar,
sein ríkisinntektir hennar eru nú
nálega eins miklar og Canada þó
stærð hennar sé ekki meira en sex
sjöundu partar af Canada.
Stjórnarskrá Áftralíuveldis er
sögð mjög svipuð stjórnarskrá
Canada. Landinu er nú skift niður
í 5 fylki: Qveensland, New South
W.iles, Victoria, Tasmania og West
Australia. Höfuð borgir þessara
fylka verða: Brisbane, Sydney,
Melbonrne Hobart, Pert'a og Aðel-
aide. Sambandsþingið á að skera
úi' hvar höfuðborg landsins skuli
vera, en það er ákveðið að það skuli
sett í New South Wales fylkinu,
ylir 100 mílur frá Sydney. En á
meðan þessi höfuðborg er ekki á-
kveðin og nauðsynlegar ríkisstjórar-
byggingar þar ekki uppkomnar, þá
keiuur ríkisþingið faman í Melbourne
því að það er stærsta borgin í land-
inu. Eft landsstjórinn og ráðgjaf'ar
hans mega búa hvar í landinu sem
þeim þóknast.
Stjórnardeildirnar verða nokkuð
öðruvísi en hér I Canada. T. 4. hefir
póstmálaráðgjaflnn, auk hans vana-
legu starfa eins og þau þekkjast hér,
aðal umsjón yflr ölluin frétta og tai-
þráðum. Aítur eru engir skipa-
skurðir þarí landi og engin vötn er
geri nauðsynlegt að þeir verði nokk-
urn tíma gerðir, þess vegna þarf
enginn ráðgjafi að annast um neitt
þess háttar, Fjármálin verða einnig
all ólík því sem viðgengst í Canada,
þvl að 4 fimtuhlutir af öllum toll-
inntektum Rikisins eigia að ganga til
hinna ýmsu fylkja f sambaudinu |
réttri tiltölu við fólksfjölda hvers
ríkis. Þetta fyri komulag hefir í
för með sér það tvent, að hver fylkis
stjórn hefirsemmest innbyrðis fram
kvæmdarvald þar sem ríkisstjórnin
er aðallega til þess að sjá um inn-
tektir til þess að fylkin hafi sem
mest til að vinna ineð, og anuað
hittt, að þetta fyrirkomulag örfar
hverja fylkisstjórn, til þess að auka
sem mest innfiutning í fylki sin, ogá
annan hátt að^hlynna sem mesu að
fólksfjölgun til þessað fá sem hæzt
tillag úr ríkissjóði. Að haga þessu
svona að skifta tollinntekt ríkisins
niður milli fglkjanna samk^æmt
fólksfjölda er óneitanlegumbót á því
fyrirkomulagi sem ríkir í Canada.
Tolllöggjöfin verður heldur ekki al-
gerlega í höndum þingsins þó það
þurfi að samþykkja hana, því að
ve'-zlunarsamkundurnar, í hinum
ýmsu fylkjum hafa nú þegar samið
tollfrumvarp samkvæmt því Eem
þeir álíta eð eigi bezt við landið.
Það fruuivarp verður lagt fyrir fyrsta
ríkisþing og það beðið staðfestingar á
því. Undir stjórnarskrá þessa nýja
ríkis þá eru tvær þingdeildir, efri og
neðrí, og eru menn kosnir í þær báð-
ar af þjóðinni, en ekki í aðra af
stjórninni eins og í Canada. Allir
fullorðir borgarar hafa atkvæði. Þó
eru konur i sumum héruðum enn þá
ekki búnar að fá atkvæðisrétt.
Efri málstofa þingsins, eða Sen-
atið á að hafa 6 kjörna menn úr
hverju f'ylki, en neðri málstof'an verð-
ur skipuð mönnum í réttum hlutföll-
um við fólksfjölda þeirra, þó svo að
sú málstofa hafi jafnan sem næst
hálfu fleiri menn heldur en Senatið.
Dómsmálin halda áfram í líkum stíl
og verið heflr þar til búið er að á-
kveða um höfuðborgina og koma þar
upp ríkisdómhúsi. 2 jftrnbrautir
eru fyrirhugaðar, önnureftir landinu
endilöngu en hin eftir því þveru.
þær brautir sem nú eru þar fyrir og
eru eign hinna, ýmsu fylkja, eru mis-
breiðar, en 42 þuml. milli vagnteina
er sú breidd sem verður viðtekin.
Þegar fylkin eru búin að koma braut-
um Þessum undir i íkisstjðrnina, Þá
verður tekið til að jafna þessar ýmsu
breiddir í eina sameiginlega 42 þuml.
breidd, og er talið að það kosti ríkið
ekki minna en 10 mil. doll. Land*
varnir eru þegar vel á veg komnar í
Ástralíu, bæði ft stjórnin nokkur góð
herskip og leigir önnur af Breta-
stjórn, enda er Eyálfa þessi þannig
sett á hnettinum að hún má jafnan
vera til varnar búin, eins og nú hag-
ar til í heiminum.
Ruslakista “ííerrauðs”
JAFNAÐARMENSKA
(SOCIALlS.VlUS).
Jafnaðarmenska er eittaf þeim
málum, sem er ofarlega á dagskrá í
heiminuin nú á dögum. Eins og alt
annað, sem stefnir nð því að brjóta
niður eitthvað, sem er rótgróið og
gamalt, hefir hún mætt afarmikilli
mótspyrnu. Eg get ekki sagt það
með sanni, að ég sé fióður í sögu
þessarar.stefnu, enda gérir það ininst
til þótt ekkiséu tínd npp ósköpin öll
af ártölum og mannanöfnum; hitt er
meira vert þegar um eitthvert atriði
er að ræða. hvað það sé í eðli sínu
og að hverju það stefni. Jafnaðar-
menska hefir verið inisskilin svo
hraparlega að fáir munu þeirtiltölu-
lega, sem geti Iitið hana óskökku
auga. Egheli kynt mór hana tölu-
vert vegna þess að mér liefir ætið
virst hún fögur í insta eðli sínu. Eg
ætla því, ef'tir því sein mér er unt,
að skýra það með fáum orðum á ó-
vilhallan hfttt, hvað jafnaðarmenska
er, af hvet’ju hún ersprottin, hverj-
ar séu þær hugsjónir, sem talsmenn
hennar hafa, að hvaða takmarki hún
stefni, ft hvaða grundvelli hún sé
bygð, hvert hún eigi rót sína að
rekja, í hvaða tilliti nún hafi verið
mísskilin, hverjir hafi sérstaklega
barist fyrir henni og hverjir á móti,
hvaða framtíð ég álít að hún eigi
fyrir höndum o. s. frv.
Fyrsta spurningin verður þá
þessi: Ilvað er jafnaðarmenska? og
svarið lilýtur að verða ft þessa leið:
Hún er bræðralag það sem Kristur
kendi: “Ef þú átt tvo kirtla” segir
hann, “þá gef annan þeim er engan
hefir”. Þessari sömu kenningu héldu
postularnir áfram, ekki einun^is í
orði^ heldur einnig í verki eins og
hann hafði sjftlfur gert. “Það sem
ég á, það átt þú”, var orðtak þeirra.
Þeir höfðu alt sameiginlegt. Þeir
eru fyrstu jafnaðarmenn, er vér höf-
um sögur af. Misinunur á líðan
manna í heiminum, er það sem heflr
komið af stað þessari stefnu. Þús-
undir manna ganga dag eftir dag
iðjulausir, ekki af því að þeir nenni
ekki að vinna, heldur af því að þeir
geta ekki fengið vinnu. Þúsundir
manna deyja kvalaf'ullum dauða af
hungri og kulda, hafandi slitið sín-
um síðustu kröftum til þess að leita
sér atvinnu. Allstaðar þar sera
nokkur maður finst, sem vill vinna,
en fær ekki vinnu, er ranglátt og ó-
hafandi stjórnarfyrirkomulag.
Þúsundir manna safnafé a báð-
ar hendur og láta það liggja á bönk-
um eða verja því til þess að sparka
blásnauðum vinnulýð enn þá lengra
út fyrir takmarkalínu allra þeirra
lífsþæginda, sem hver maður á íull-
komna heimting ft, ef hann nennir að
vera nýtur borgari; með Öðrum orð-
um nennir'að neyta þeirra krafta,