Heimskringla - 30.05.1901, Síða 2

HEIMSRJKÍNGLA 30. MAÍ 1901.
Heimskriiigla.
PlIBLISHBSD BY
The Heimskringla News 4 Pablishing Co.
Verð blaðsins í Canada og Bandar .$1.50
um árið (fyrirfram borgað). Sent til
Islands (fyrirfram borgað af kaupenle
um blaðsins hér) $1.00,
Peningar sendist í P. O. Money Order
Begistered Letter eða Express Money
Order. Bankaávisanir á aðra banka en í
Winnipeg að eins teknar með affðllum
B. L. Raldwinson,
Editor & Manager.
Oflice : 547 Main Street.
P.o. BOX 407.
Sínir 5 á hvorum enda.
Þegar gengið var til atkvæða í
Ottawa-þinginu um daginn, um það
hvert járpbrautarsamningar Mani-
tobastjómarinnar skildu staðfestir,
þá voru það að eins 5 af öllum þing-
mönnunum sem ekki voru með sam-
þyktinni. Svo fór málið upp til
efri málstofunnar og var þar sam-
þykt í einu hljóði. Þannig vora
samningarnir álitnir gildir og góðir
af Manitobaþingidu, Ottawaþinginu
og Senatinu. Og þessir menn sam-
iginlega hjóma raddir almennings í
Canada frá hafi til hafs. En það
voru 5 menn eystra sem “ekki voru
með” og það eru 5 menn hér vestra
sem “ekki era með”, það eru þeir
John Arbuthnot, Alexander Mac-
Donald, Thomas D. Robinson, Thom-
as Ching og landi vor Einar Ólafsson.
Þessir 5 menn hafa tekið sér það
verk fyrir hendur að setja járn
brautarmálið fyrir dómstólana og á
þann hátt koma í veg fyrir að samn-
ingar Manitobastjórnarinnar við N.
P. og C. N. félögin nái að komast í
framkvæmd. Þessir menn meta að
engu samhljóða samþyktir þing-
manna í Manitoba eða Ottawa eða
Senatsins. Þeir hugsa sér auðsjáan-
lega að ráða einsamlir úrslitum
þessa máls, með aðstoð dómstólanna
cg lögmanna sinna, þeirra A. N.
McPherson, og H. M. H. Howell, sem
hleyptu málinu fyrir Kings Beuch-
dóminn hér í Winnipeg á fimtudag-
inn var, í naíni ofantaldra 5 manna.
Þeir biðja dóminn að ákveða:
1. að samningar þeir sem stjórn-
ín gerði við Northern Paciflc-braut-
arfélagið þann 15. Janúar og við
Canadian Northern-brautarfél. þann
11. Febrúar síðastl., séu ógildir og
áhrifalausir.
2. Að verjendur málsins, að
undanteknum dómsmálastjóra fylk-
isins, verði hindraðir frá að koma
brautunum undir nýja eigendur
samkvæmt samningunum, eða til-
heyTandi eignum þeirra og telegraph-
lfnum.
3. Að verjendur málsins, Hon.
R. P. Roblin og Hon. Robert Rogers,
verði hindraðir frá því að veita
brautum þessum, með tilheyrandi
eignum þeirra og telegraphlínum,
móttöku.
Sækjendur stinga upp á því að
mál þetta sé tekið til meðferðar af
Kings Bench-dóminum í Winnipeg.
Meðal annars halda þeir því fram að
engir bindandi samningar séu um
það að C. N. brautarfél. geti notað
brú þá sem það er að byggja yfir
Rainyána, eða þann part af braut
þeirra sem Hggur í Minnesota og
yflr höfuð virðast þeir félagar byggja
umkvartanir sínar á því að allir
samningarnir séu ólöglegir og ó-
mögulegir, að Dominionstjórnin hafl
engan rétt haft til að samþykkja þá,
og fylkið engan rétt til að gera þá,
Hvað þeir féiagar sjá sér við að
hefja þessa málsókn er ekki gott að
sjá, maður hefði mátt ímynda sér að
þeir hefðu mátt láta sér nægja með
ósiguiinn í Ottawaán þess að halda
málinu lengra. En svo er á hinn
bóginn ekkert á móti þvf að fylkið
fái dómsstaðfesting samninganna
ofan á þingsamþyktirnar, með því
að það sýnir fylkisbúum eDn þá
Ijóear en áður að samningarnir eru
eins löglegir eins og þeir eru hag-
kvæmir fyrir almenning. Ekki
getnrmál þetta komið i veg lyrir
leigu eða sölu nefndra brauta þvl að
N. P. brautin var gefin yfir í
hendur fylkisstjórnarinnar kl. 12
á laugardainn, þrátt fyrir andmæli
þessara 5 manna og alt gengur
eins og ákveðið hefir verið rétt eins
og þeir hefðu látið málið afskifta-
laust. Það er hvort sem er
engin hætta á að dómstólarnir
fari að banna fylkisbúum að
ráða BÍnum eigin flutningamálum
eða að ákveða að það sé ólöglegt að
fólkið hafi ekki rétt til þess. En svo
er annað atriði í sambandi við þetta
mál, sem er þess virði að á það sé
litið. Hver er það sem stendur á
bak við þá félaga með peninga
framlögur þær sem nauðsynlegar
eru til þess að fara út í svona lagað
mál. Eru þeir félagar að gera þetta
af einskærri föðurlandsást og um-
önnun fyrir hagsmunum almennings,
eða hafa þeir að eins lánað C. P, R-
fél. nöfn sín til þess að það þyrfti
ekki opinberlega að koma fram f
dagsbirtuna í þessu máli. Hingað
til höfum vér ekki orðið þess varir
að neinir af þessum 5 hafi fengið
neitt sérlegt orð á sig fyrir örlæti í
fjárframlögum til almenningsþarfa,
enda sumir þeirra svo efnum búnir
að þess væri ekki væntandi af þeim.
En hvaðan hafa þeir nú alla þá þen-
inga sem vitanlega eru nauðsynlegir
til þess að kosta 2 afardýra lögfræð-
inga til þess að halda fram máii
þessu fyrir dómstólunum, Mr.
Howell t. d. fékk vanalega $75,00 á
dag hjá Greenwaystjóaninni sálugu
þegar hann vann fyrir hana. Hann
heimtar að líkindum ekki mikið
minni daglaun nú til að veita öðru
eins vandamáli, og járnbrautarmál-
inu, forstöðu. Það þarf engum
blöðum um það að fletta að sending-
ar tveggja sendinefnda til Ottawa
og lögmannahald þar í sambandi við
þær, hefir kostað ríflegan skildíng.
Bæklingar hafa verið prentaðfr
á kostnað mótmælenda og sendir út
um alt land, enn fremur vora ræðu-
menn sendir út um alt fylkið til að
kveikja óánægju út af þessum samn-
ingum. Alt þetta kostaði peninga,
og nú síðæt er lagt út í umfanga-
mikið og kostnaðarsamt mál af
hendi þeirra 5. Það er víst alveg
óhætt að geta þess til að það eru
ekki þessir 5 sem fyrir málinu gang-
ast á yfirborðinu, sem leggja fram
nauðsynlegan kostnað í sambandi
við það. En hver borgar þá brús-
ann.
Þegar þess er gætt að C. P.
R. félagið stendur til að tapa
rúmlega hálfri milión doll. af árleg-
um inntektum sínum frá þessu fylki,
við það að fá keppibraut, og þegar
þess er gætt ef forkólfar þess félags
hafa heitið því að hefja stríð mót
fylkisstjórninni fyrir að hafa vogað
að drepa fingri við einokunarvaldi
síuu í þessu fylki og þegar ennfrem-
ur þess er gætt að sumir að minsta
kosti af þessum 5, eru ekki þeim
efnum búnlr að þeir gætu af eigin
ramleik staðist allan þenna kostnað,
þá íer það að verða skiljanlegt að
það kunni að vera C. P. R. fél. sem
sem leggur líknarhönd sína á út-
gjaldaliði þeirra 5, sem málið hafa
sett í hreyfingu, því það er vitan-
legt að það er aða’lega C. P. R. fél.
sem heflr hagnaðinn við það að kom-
ið verði í veg fyrir að samningar
jeir nái framkvæmd sem gefa von
um nær milión doll- árlegan hagnað
fyrir fylkisbúa í niðursettum flutn-
ingsgjðldum á hveiti og öðrum vör-
um. Þetta skilja allir, þó ekki sju
ieir hagfræðingar. Hitt er óakiljan-
legra að nokkrir 5 menn skuli
hafa fengist til þess að lána
félaginu nöfn sín undir um-
kvörtunarskjalið úr þ í að það er
fyrir fram vitanlegt að alt þeirra
umstang verður algerlega gagns-
laust til að koma í veg fyrir fram-
kvæmd samninganna og þann stór-
kostlega hagnað sem fylkisbúar
verða aðnjótandi í tilefni af þeim-
Blóðíaka H. H. Cook’s*
Lögberg lætur lítið yfir þeim sönn-
unum sem fram komu í rannsókn-
inni um ákærur Mr. H, H. Cóok, um
að liberalar hefðu heimtað af sér tíu
þú und doll. til þess að veita hon-
um “Senator”-stöðu. Það voru
auðvitað engar skriflegar sannanir
fvrir þessari ágæru af þeirri ein-
földu ástæðu að liberalar fremja vél
ræði sín á eins leynilegan hátt og
þeim er frekast unt. En Mr. Cook
hélf því fram að Mr. Cameron sál.
hefði sagt sér að hann (Cook) yrði
að “gera eitthvað fyrir
flokkinn”. Mr. Cook kvaðst hafa
spurt hvað þetta “eitthvað ætti
að vera, og hefði þá Cameron sagf,
“$10,000 gjöf í aðal sjóð flokksins”.
Mr. Cook kvað sér hafa fundist að
hann vera búinn ab blæða svo fyrir
liberalflokkinn, fyrr og síðar, að
að hann ætti sanngjarna heimtingu
á að verða gerður Senator án sér-
stakrar blóðtöku fyrir sætið, á meðal
annars sagði Mr. Cook þetta: “Eg
hef eitt miklum fjármunum í pólitlk,
ég hef ætíð verið örlátur og lagt ó-
sparlega í aðalsjóð flokksins, en
aldrei þegið neitt af honum, en
borgað allan kostnað við kosningar
mlnar. Ekki heldur hef ég ein-
skorðað örlæti mitt við aðalflokksjóð-
inn og eiginkosningar mínar. Það
eru að eins fá ár síðan ég borgaði
allan kosningakostnað fyrir Hon.
T. W. Auglin, þegar hann sótti í
North Simcoe móti Dalton McCarthy.
Þegar Mr. Drewry var umsækjandi í
East Simco, fyrir Ontarioþingið, þá
gaf ég tuttugu og fimm
h u n d r u ð doll. í kosningasjóð
nans, efThos. Moss, John O’Dono-
hoe og Mr. Wilkes gætu borið vitn-
isburð þá mundu þeir tafarlaust játa
þvl að ég hefði verið með langhæztu
gefendum í kosningasjóði þeirra.
Ég hafði þann heiður, og ég tel mér
það heiður, að gefa fimm þúsund
doll. til Mr. MacKenzie, eftir að
stjórn hans féll, til þess að hjálpa
honum I þáverandi heilsuleysi hans
og örðugum kringumstseðum. Ekki
takmarkaði ég gjafir mínar heldur
við Ontario-fylki, eins og Mr. Blake
gæti borið vitni um, því ég fékk
honum einusinni bankaávlsun upp á
hálftþriðja þúsund doll. til
þess að hjálpa Mr. Mercier í Quebec
til þess að borga part af kosninga
kostnaði hans við að vinna kosning-
arnar í því fylki. Ég gæti nefnt
mörg önnur tilfelli, en ég hef sagt
nóg til að sýna að áhugi minn fyrir
flokksmálum eða gjaflr mínar til
flokksins hefir ekki verið bundin við
aðalkosningasjóð liberala eða mlnar
eigin kosningar”.
Þetta er vitnisburður Mr. Cooks
um það hvernig liberalfiokkurinn
hefir nítt út úr honum stór summnr
af peningum við hverjar kasningar I
tveimur fylkjum í síðastl. 25 eða 30
ár, sogið úr honum blóð og merg,
svo að segja. Það var því engin
furða þó hann vonaði svo góðs af
flokknum að fá Senatorstöðu í elli
sinni, ekki síður en þeir, sem yngri
eru og minna hafa lagt til flokks
þarfa. Ekki heldur er það nein
furða þó bonum þætti sér misboðið
með þessari óhóflegu heimtifrekju
flokksins, að krefjast fyrir fram
tíu þúsund doll. borgunar, fvrir
Senator stöðnna, og sem enganvegin
var vlst hann hefði fengið þrátt fyrir
loforðin, þó bann hefði borgað upp-
hæðina. Enda vorufleiri en Cook í
efa um að loforðið yrði haldið, því
Mr. T. W. R. Preston, einn af sterk-
ustu liberölum í Canada, sór það
fyrir ranðsóknarnefndinni að hann
hefði sterklega ráðið Cook frá að
borga þessa mútukröfu þeirra Laur-
iers og Cartwrightes. Svona stendur
nú málið. Mr. Cook heflr svarið að
þetta fé hafl verið heimtað af sér
fyrir hönd Laurierstjórnarinnar til
þess hann fengi Senatorstöðuna, þrátt
fyrir alla þá tugi þúsunda er hann
var búinn að leggja í flokks þarfir I
slðastl. fjórðung aldar. Og þetta
dæmi er ljós vottur um pólitiskt ó-
skirlífi liberala og sviksemi þeirra í
trygðum við beztu vini sína og vel-
gerðamenn.
Orðabókarmálið.
Hekra Ritstj.:
Það heflr allareiðu verið tekið
vel undir orðabókarmálefnið, sem ég
mintist á I Heimskringlu í vetur, og
hafa að minstakosti fjórir látið opin-
berlega til sín heyra, og er mjög lík-
legt að allur fjöldinn af velhugsandi
mönnum sé sömu skoðana, þó þeir
hafa ekki enn þá birt þá skoðun slna
I blöðunum. En þó að menn sjái
Jörflna og nytsemdina af fyrirtækinu,
eru þó máske, því miður, ekki allir
samdóma um aðferðina sem æskileg
ast væri að brúka til að ná inn fé til
kostnaðarins. Ef farið verður að
safna gjafafé til útgáfukostnaðar,
mundu máske sumir spyrja hvað
ætti að gera við útsöluverð bókar-
innar ef nægilegt fengist í byrjun til
kostnaðarins, og sumir hafa jafnvel
spurt mig að hvort hugmyndin
mundi vera að útbýta henni geflns.
Það mun eflaust verða Dokkuð örð-
ugt að ná inn nægu gjafafé á stutt-
um tíma af fleir en einni ástæðu.
Landar eiga svo fáa stórauðuga menn
sem viljugir yrðu til að leggja fram
mikinn part af ví úr sinum eigin
sjóð, en ef að Ándrew Camegi, auð-
maðurinn mikli, sem lofað heflr að
deyja ekki ríkur, væri eins bóngóð-
ur eins og hanD er orðinn gjafmildur
þá mundi honum ekki þykja meira
fyrir að rétta oss hjálparhönd með
alla upphæðina heldur en einhverj-
um málsmetandi íslending að biðja
hann þess, en hann segist engum
betliförum sinna og gefa eftir sínu
eigin höfði. En af því að ég hef þá
hugmynd að töluvert af kostnaðin-
am geti með timanum hafst upp úr
útsölu bókarinnar, eins og flestum
öðrum nytsömum bókum og ritum,
þá er mín hugmynd um beztu og
sanngjö. nustu aðferðina þessi:—
Safna skal saman fé til samn-
ings- og útgáfukostnaðar f öllum ís-
lenzkum héruðum, bæði á íslandi og
í Ameríku, á þann hátt að því sé
skift I smádeildir eða hluti, og skal
hver hlutur gilda $1.00. Tekur þá
hver maðúr sem fyrirtækinu er
hlyntur eins marga eða fáa hluti eins
og honum þóknast þangað til upp-
hæðin er fengin sem álitið er að
þurfl til kostnaðarins. Ættu þá höf-
undarnir að verða fengnir og samn-
ingur bókarinnar byrjaður, eða jafn-
vel nokkuð á veg kominn. Síðan
þegar ritgáfunni er lokið og búið er
að selja vissan fjölda, eða að sérstök
upphæð af útsöluverði er komin í
sjóð skal skifta því á milli hluthaf-
enda að réttu hlutfalli, og mætti
þeirri reglu halda áfram á nokkra
ára millibili þangað til hið fyrsta
upplag er útgengið.
Ekki er það svo að skilja að eg
búist við að þetta verði gróða fyrir-
(tæki fyrir hluthafendur • eða að út-
söluverðið verði mikið meira en til
að borga kostnaðinn með, því bókin
verður að seljast billega, en þeir
sem mundu gefa án þess að vonast
eftir nokkru endurgjaldi, yrðu sjálf-
sagt eins fúsir til að leggja iil eins
mikið í hlutum ef þeir mættu vonast
eftir einhverjum parti af endurgjaldi,
og nokkrir af þeim sem ekkert vildu
gefa yrðu máske viljugir til að leggja
fram nokkra dali á þenna hátt. En
ef ekki yrði hægt að fá nægilegt fé
I byrjun til að borga allan kostnað,
ætti höfundur fyrst að fá fyrir sína
fyrirhöfn, og væri þá ekki ólíklegt
að útgefandi (prentarinn) yrði fús
til að gefa út bókina ef hann mætti
eiga von á að fyrstu peningar af út-
söluverðinu yrðu l&tnir ganga til
hans fyrir eftirstandandi kostnað.
Eftir síðustu skýrslum og ágisk-
un að dæma, mun vera eitthvað
nokkuð yflr 100,000 íslendingar til
I Norður- og Yestur-álfu, setjum nú
svo að 5,000 eintök bókarinnar
mundi seljast, eða væri nokkuð
ósanngjarnt að ímynda sér að tæplega
5 menn af hverju hundraði mundi
unna svo vel þjóð sinni og málfæri,
að þeir vildu kaupa eitt hefti hver?
Ef ekki, hvað ætli það yrðu margir
sem vildu leggja I gjafasjóðinn?
Ekki mun vera hægt að giska á ná-
kvæmlega hvað bókin muni kosta
fyr en búið er að gefa hana út. en
töknm til dæmis að hún seljist fyrir
$3.00 hvert eintak, og mun það vera
iág ágiskun eftir útsölu verði annara
bóka, og er eins líklegt að sanngjarnt
verð, verði um 5 eða sex dali, en
seljist hún fyrir $3.00 þá tökum þar
af 50c. fyrir burðargjald og útsölu-
laun, og er þl eftir $2.50 til að borga
I sjóðinn, eða $12,500.00 fyiir 5,000
hefti, og ef að Mr. Baldwinson, ritst.
Heimskringlu hefir farið nokkuð
nálægt með ágiskun slna, ætti hinn
upprunalegi ko3tnaður að vera leng-
inn og hluthafendur að fá sitt til
baka, en verði bókin seld fyrir
hærra verð þarf' færri ein ök og
styttri tíma til að ná kostnaðinum.
En hverja aðferð sem vér brúkum,
þá sé ég enga sanngirni mæla með
því að vér Vestur íslendingar leggj-
um til allan kostnað einsamlir. Það
væri líklegra að hugsa að íslandi,
m.
því landi sem hefir að geyma hér
um bil þrjá fjórðu þarta af íslenzku
þjóðinni og íslenzka er að mestu
leyti tðluð eingöngu, væri eins ant
Um að fá orðabák á sínu máli eins
og Vestur-íslefidingum, sem, því
miður, eru óðum að blandast saman
við innlendu þjóðina, en af því ís-
land er fátækt er mjög líklegt að
Vestur íslendmgar mundu leggja til
töluvert meira að hlutfalli.
Það væri mjög æskilegt og á-
ríðandi, að þér sem ritstjóri Hkr.
bentuð oss á sem færasta menn til að
leysa verkið af hendi, og aðrir sem
álitu sig færa til þess, og létu oss
vita upp á hvem máta þeir vildu
takast verkið á hendur og gefa eins
nákvæma upplýsingu um kostnað-
inn eins og hægt er-
H. J. Halldórson.
Úr umheiminum.
Sólin—þessi afarmikli og undra-
verði fasta hnöttur, sem er viðhald
alheimsins og allrar lífstilveru, þetta
óviðjafnanlega eldbákn, sem vitr-
ingar og stjörnufræðingar jarðarinn-
ar geta ekki komið sér saman um
hvort heldur saman standi af eld-
hraunaglóð eða rafefni—sendir hita
sinn í hvlvetna, og slær geislabirtu
sinni yflr alla þá óteljandi hnetti sem
veltast vlðsvegar um himingeiminn.
Allar þessar mismunandi veraldir
endurskína í fjarlægðinni, en tindr-
andi smáljós uppljómandi hinn enda-
lausa geim og lýsandi hver annari
rökkurmegin er þær skyggja á sig
sjálfar. Ein af þessum smærri ver-
öldum snyzt um Jsjálfa sig á braut
sinni I kringum sólina með jöfnum
og líðandi hraða, þessi veröld er
jðrðin, hún einnig skín í fjarlægð-
inni, en ef að henni er nalgast þá
breytist útlit hennar smátt og smátt
unz bjarminn umhverfist í dagsbirtu
sem lýsir upp alt yfirborð hennar
sunnumegin. Sá helmingur jarð-
arinnar, sem aðhallast sólinni, er
grænlitur og blómlegur, þar er jarð-
argróði og lífshreyflng á hinu hæsta
stigi. Þar ríkir sumar, Sá helm-
ingur hennnr, sem hallast frá sólu
er fölur og hvítleitur, hulinn frosti
og snjó, sem hinir köldu loftstraum-
ar hafa þar myndað og niðurdreift,
því hiti sunnunnar er þar eigi næg-
ur til að yflrbuga þá. Þar er vetur.
Kyrð ríkir að undateknum daufum
þys sem ekki óllkist vængjanið, það
eru andar loftsins á flugi um himin-
hvolflð á milli hnattanna, þeir eru
óáþreiíanlegir og ósýnilegir öllum,
skygnt auga getur samt aðgreint
þá, einkanlega erþeir sveima I næt-
urskuggum hnattanna þeim megin
er snýr undan sólu. Svip mikinn
ber fyrir í blágeimnum, þar er ást-
argyðjan, hún svlfur á milli þeirra
veralda sem bygðar eru lifandi ver-
um og flytur þeim emdrægni og
elsku. Hún er sveipuð drifhvítum
hjúp, sem flöktir og bylgjast I him-
inblænum fyrir flughraða hennar,
um vængi hsnnar slær gullroða,
höfuð hennar er hulið dýrðarljóma,
og ásjóna hennar er unaður og gleði-
svipur, hún heldur á logandt blysi
sem sendir frá sér töfraskin þekk-
ingar og vizku, hún líður jafnt I
gegnum skýin sem heiðríkjuna hnött
afhnetti og heflr á þeim litla við-
stöðu, því þar heflr hún komið öllu í
rétt lag áður, hún flýgur yflr til
Mars og fer eina hringferð umhverfis
þá veröld, þar ersama eindregnis- og
ástar ástandið sem á hinum hnött-
unum. Hvervetna ríkir unaður,
sæld og gleði meðal Mars-búa, því
ástargyðjan er búin að innræta þeiin
leyndardóm lífsins. Nú beinir hún
stefnunni til jarðarinnar, svipur
hennar verður alt í einu alvarlegur
og þungbúinn, hún hugsar um á
stand jarðarbúa þvl henni heflr lítið
orðið ágengt á meðal þeirra, áhrif
hennar hala snortið hinar lægri
skepnutegnndir jarðarinnar meir en
hir.a æðstu sem er herra hennar
m a n n i n n, hann er þrár og önug-
ur og lætur sér af fáu segjast. Ast-
argyðjan minkar skriðið, þá heyrist
vængjaþys á ný og annar andi kem-
ur í Ijós, það er vorgyðjan, hún
einnig svífur á millum hnattanna og
breytir vetri I sumar, hún er hjúpuð
sefgrænum kyrtli, ásjóna hennar er
björt og blómleg og yflrbragðið
hressandi, gullið hár leikur henni
um vanga og blaktir I liðandi öld-
um I vorblænum, hún heldur á bikar
miklum í annari heudi, með hinni
hendi sáir hún fræi úr bikarnum ofan
á jörðina hringinn í kring um hana
eftir því sem hún aðhallast sólinni,
það er fræ gróðurs og náttúrufrjófg-
ana og upp af því vaxa jurtir og
grasategundir alskyns og blóm-
skraut. Þessum gyðjum er vel til
vina, því iðja þeirra og takmark er
líkt, þær heilsast með inuilegu
augnaráði og brosi og líða áfram
hver sinn veg því ekki dugir að
stanza. Ástargyðjan minkar enn
hraðann, hún flögrar um yflrborð
jarðarinnar dagsmegin og byrjar að
grannskoða mannlíflð. Voðaleg sýn
mætir augum hennar, á ýmsum stöð-
um hníga saman fylkingar manna i
blóðugum bardaga, á báðar hliðar er
drepið alt hvað af tekur, mannskepn-
urnar þjóta hver á aðra með heift
mikilli og æði, augu þeirra era blóð-
stokkin, og hendur blóðugar upp til
axla. Bolahundurinn, alræmdur fyr-
ir grimd sína og heift stendur fjarr
og horflr höggdofa á með niðurhang-
andi skAtið. Tígrisdýrið ham-
ramma og heiftuga og ljónið, dýra-
konungurinn ósigrandi, skjótast
fram úr rjóðrum sínam og líta sem
snöggvast á aðganginn, en hörfa óð-
ar frá því þeim efbýður. Ástar-
gyðjan er föl sem nár við þessa sjón,
og það leikur um hana íshrollur.
Þá heyrist vængjaniður I fjarlægð og
loftandi nálgast, það er hatursnornin,
hún er dökkum mötli vafln og svip-
nr hennar er dimmur og drungaleg-
ur, augu hennar eru tindrandi og er
sem eldur úr þeim brenni, um mitti
hennar hringar sig höggormur afar
mikill, hann teigirfram hausinn með
gapandi gini í því blaðrar eldrauð
spjótmynduð tunga, höggormurinn
spúir eldi og eitri yflr mennina og
hvæsir ógurlega, þeir líta aldrei upp
frá verkinu og sjá þess vegna ekki
blys ástargyðjunnar eða hana sjálfa,
eitur höggormsins leitar til höfuðs-
þeirra og hvás hans æsir þá og ærir
og gerir þá hamstola. Heiftarnornin
hlær kuldahlátur, bendir á verk sitt
og lítur til ástagyðjunnar með hæði-
svip “þú heflr rekið mig á brott af
öllum öðrum hnöttum himingeims-
ins” segir hún “en þér hefir enn
ekki tekist að útskúfa mig frá jðrð-
inni”, og hún hlær aftur draugslega
og djöfullega og virðir fyrir sér að-
gang mannanna með sigurblöndnum
þóttasvip. Ástargyðjan svarar engu
en stynur þungan og svífur á brott,
hún líður yfir vígvellina alþakta blóð-
tjömum og líflausum mannabúkum
sunduitættum og afmynduðum, sum-
ir þeirra liggja upp í loft með gap-
andi munn og starandi augu sem
horfa I áttina til andans sem líður
um loftið, en nú er það orðið um
seinan að horfa á blys þekkingar-
innar og ástargyðjuna, þvíþessi star-
andi augu eru sjónlaus og hjörtun í
brjóstum þeirra eru hætt að slá.
Áfram llður gyðjan sorgblandin og
raunamædd yfir vígvellina, yflr
grafir framliðinna; hún sér að þær
eru alt of margar því (jöldi manna
deyr fyrir tímann, yfir fjöll, dali,
bygðir, eyðimerkur, borgir og
sveitir, en hvar sem hún fer yflr er
mannlífið á hinu sama lága stigi, hún
sér að þeir eru önnum kafnir I að til
búa alskyns vélar og jarðleg stór-
virki. Verksmiðjur miklar sér hún
víðsvegar um lönd, I sumum þeirra
starfa þúsundir manna að því að
smíða morðvopn af öllum tegundum
lit að úthella með ly'artablóði hvers
annars við tækifæri. (Framh.)
Hvaða blesðuð þögn er
þetta?
Þegar ég skrifaði frá Chicago í vet-
ur og gat um fað að þar hefði mynd-
ast íslendinga félag, lofaði ritstjóri
Lögbergs að segja álit sitt um þad þeg-
ar lög íélagsins væru birt; síðan eru
liðnir nokkrir mánuðir; þA lofaði hann
að lýsa skoðun sinni á málinu í næsta
blaði, en álitið er ókomið enn. Nú er
mönnum farið að leiðast eftir því og ég
vil hér með mælast til að fá það sem
fyist. Lögberg segir að þeir sem um
íslenzka þjóðrækni hafi ritað í Heims-
kringlu virðist ekki skilja sjálfa sig.—
Þetta mál er þannig vaxið að það ætt*
ekki aö vekja neina sundrung; allir ís-
lendingar ættu að vera snmdóma í þv£
að vilja halda við íslenzkri tungu og
þjóðerni I öllu sem betur má fara. Aft-
ur geta orðið skiftar skoðanir um það
hveinig það verði framkvæmt. Ég tr
i engum efa um að Islendingafélag f-tm
að siálfsögðu hefði undir sinni vernd