Heimskringla - 22.08.1901, Blaðsíða 1

Heimskringla er gef-
in ut hvern fimtudag af:
Heimskringla News and
Publishing Co., að 547Main
St., Winnipeg, Man. Kost-
ar um árið 01,50. Borgað
fyrirfram.
XV. ÁR
Nýír kaupendur fá i
kaupbætir sögu Drake
Standish eða Lajla og jóla-
blað Hkr. 1900. Verð 35 og
25 cents, ef seldar, sendar
til íslands fyrir 5 cents.
Nr. 46.
Frjettir.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
Bréf frá Englandi skýrir frá því að
í bænum Turnbridge Wells á Englandi
hafi bæjarbúar orðið að borga $50 á ári
fyrir hverja telenhone af því að prfvat
fólag átti umráð á talþráðunum, En
bæjarstjórnin þar var óánægð með
þetta fyrirkomulfig og fór á fund fé-
lagsstjórnarinnar og bað hana að lækka
ársgjaldið niður um fjórðung. Bæjar-
stjórnin kvaðst fús að borga fél. $37,50
á ári. En félagið kvaðst ekki geta sett
niður við fólkið i Turnbridge VVelis, því
ef það fengi afslátt þá yrðu aðrir bæir
uppvægir og félagið yrði að færa niður
gjald sítt á ö!Iu Englandi. Þetta svar
var bæjarbúum ekki fullnægjandi. Þeir
mynduðu tafarlaust telephonekerfi í
bænum á bæarkosnað, og afleiðingin er
rú að í stað þess að borga $50 á ári til
fél., borga þeir nú að etns $24.36 á ári
til bæjarins, meira en helfingi minna
en áður var borgað til einveldisfólags-
ins. Turnbridge Wells er fyrsti bær-
inn á Englandi sem hefir komið upp
talþráðakerfi á eigin reikning. Veizla
mikil var haldin i bænum daginn sem
talþráðakerfið var opnað fyrir alraenn-
ing, og voru þar viðstaddir borgar-
stjórinn fráLundúnum og margt annað
stórmenni. Það eru nú þegar komin
40 þorp i samband við þetta kerfi, og
er talið vist að það borgi sig vel og að
aðrir bæir á Englandi muni bráðlega
feta í spor Turnbridge Wells bæjarbúa
og koma upp slíkum kerfum um þvert
og endilangt England.
Hér í Winnipeg kostar Telephone
$50 um árið. Það er kominn timi til
þess fyrir bæj arbúa að athuga hvert
ekki sé hór mögulegt að koma á fót
slíku kerfi ú kostnað bæjarins. Það
mundi verðu ódýrara en nú er, meðan
allii talþræði; cruihöndum Bell Tele-
phone félagsins.
Fjárhagsástand Indlands er i góðu
lagi. þrátt fyrir síðastl. 3 ára harðæri
þar í landi. Stjórnin þar hefir eytt 45
miliónum doll. á síðastl. 3 árum til að
hjálpa þeim nauðliðandi en hefir samt
tekjuafgang sem semur rúmum 32
miliónum doll. eftir 3 árin, eða sem
næst 10 mijiónir á ári. Regnfall hefir
verið særailega mikið þar i landi i síð-
astl. nolrkra mánuði, svo að þær þrjár
aðalvörutegundir sem fólkiö yrkir,
nefnil. te, Indego og baðmull, verða að
likindum mjög arðuerandi á þessu ári.
Nova Scotia stjórnin hefir veitt
$100,000 til þess að koma upp stálskipa-
gerð þar i fylkinu.
Timbursalar i Austurfylkjunum eru
að mynda nýtt eldsábyrgðarfélag i til-
efni af því að ábyrgðarfélögin þar
eystra hafa hækkað iðgjalda borganir á
timbri, í sumum tilfellum yfir 200%.
Timburframieiðendur iætla því að
mynda ábyrgðarfélag sín á meðal, og fá
framleiðendur annara varningsteg-
unda til að taka þátt í því. Síðan ætla
þeir að losa síg við gömlu einokanar
félögin.
Grimmur hundur reif 6 ára gaml-
an dreng til bana, í Rochester Minn, á
fðstudaginn var.
Sagt er að ullarverkstæðin i Massa-
chusetts ríkinu séu að gera samtök með
þeim tilgangi að geta lækkað kaup
manna þeirra er vinna á þessum verk-
stæðum,
Partur af C. P. R. vagnlest með
uppskerumenn frá Strandfylkjunum
eystra, rann út uf sporinu nálægt
Ingolf Station. Tveir menn biðu þar
bana, en 5 særðust.
Kappsiglingaskipin „Invador" frá
Canada, og „Cadillac", frá Bandaríkj-
unum, höfu kappsiglingar i fsíðastl.
viku til að keppa um silfurbikar mik-
inn. Canadaskipið vann bikarinn.
Eldneistar frá járnbrautarvagni C.
N. félagsins kveiktu í nokkrum hveiti-
böndum nálægt Morris. Skaðinn varð
lítill, að eins 60 bindi brunnu.
Kol hafa stígið í verði í Ontario svo
nemur 25 til 50 cents á tonni, önnur
hækkun verður gerð i næsta mánuði,
Brezka stjórnin befir ákveðið að
gera hafnbætur í Barehaven i Bantry-
vík á írlandi til þess að hraðskreiðu
gufuskipin, sem fara milli Englands og
Bandarikjanna, geti lent þar. Þegar
þetta verk er fullgert þá er taKð víst ad
skipin geti farið milli Bandaríkja og
brezkra hafna á 4J sólarhringum.
Otto Crib, hnefaleikari frá Ástraliu,
var barinn til dauðs af M. Dunn 1 kapp-
bardaga sem þeir héldu i Ástralíu 22.
Júlí siðastl.
Dómsmálastjórinn í Ontario hefir
bannað að hnefaleikir fari fram þar í
fylkinu oghótar að látahermenn varna
öllum tilraunum sem gerðar kunna að
verða i þá átt.
Frönsk blöð segja að hin látna
ekkjudrottning á Þýzkalandi hafi i síð-
astl 5 ár verið gift Count Von Sackdorfl
en því hafi verið haldið leyndu þar til
hún andaðist. Hún kvað hafa eftir-
shilið þessam manni mikið af eignum
sínum, sem námu $25 miliónum
Hugvitsmaðurinn mikli Thomas
Edison hefir sezt að um tima i Sudbury
í Canada til að skoða Nickel námana
þar. Hann hefir flokk manna með sér
við það verk.
Síðustu fjárhagsskýrslur frá Ottawa
segja. ríkisinntektir á síðasta ári til 30.
Júni síðasl. hafa verið $52,010,006, en
útgjöldin $54,542,461, þar af er „Capital
Expenditure11 $10,412,815.
Lögregluþjónn ainn i New York
var nýlega dæmdur i 5J ára fangelsi og
sektaður um $1.000 fyrir að þyggja
múnur frá manni sem hélt óregluhús
þar í borginni.
Japanstjórn hefir heimtað 800,000
ferhyrnings rretres af iandi frá Corea á
San Pho eyjunni, það land liggur næst
við landeígn Rússa þar eystra. Rúss-
um er það n jög mót skapi að Japan fái
landspildu þessa, en þóer búist við að
Corea láti landið til Japan.
Ein milíón fet af timbri brunnu
nýlega í þorpi einu í Quebec-fylki —
Skaðinn metinn nær $20,000.
Samkvæmt síðustu manntalsskýrsl
um hefir fólksfjóidinn f Quebec fylki
aukist um 132,600 á siðastl. 10 árum.
En Ontario-fylki kvað hafa tapað svo
að ríkisþiogmanna flokkurþeirra fækk
aði um 5 frá þvi sem verið hefir.
Tyrkja-soldán sendi í síðustu viku
yfir 700 mans i útlegð til Yemení Ará-
biu, ástæðan fyrir þessu var sú að hann
áleit fólk þetta menn og konur sitja á
svikráðum við sig, enda sannaðist að
sumt af því hafi yerið i vitorði með
þeim sem nýlega hveiktu í kvennabúri
soldons Yildiz höllinri,
Dr. R. J. Gattiing sá sem fann upp
Gatting byssuna, hefir nú búið tíl Mot-
or plóg, sem hann segir geti plægt 30
ekrur á dag með hjálp eins mans.
Fregn frá Victoria segir að gufu-
bátur á leiðinni frá Alaska hafi far-
ist a fimtudaginn var. Hann rakst á
ísjaka við Dauglis ísland. Frá 60—80
menn yoru á bátnum og fórust þeir
flestir' Bóturinn sökk mjög fljótt eftir
áreksturinn. Gull sem naro $275,oOO
var á bátnum frá Klondike. Af þeirri
upphæð báru farþegjar í vösum $100,
000. Maður nokkur að nafni H. Hart.
sem búinn er að dvelja í 16 ár í Yukon
landinu, tapaði gullsandi sem nám $35,
000. Óglöggar fréttir enn þá, um fólk
sem fórst á þessum bát,
Stjórnarskýrslurnar segja aðhveiti-
uppskeran í Manitoba verði nokkuð
yfir 48 Millionir bussel. Það er laglegt
innlegg fyrir ijarðyrkju menn í Mani-
toba.
Fóstmálameistari Canada er nú
komin heim úr Ástralíu för sinni.
Brezkur maður, að nafni F. B.
Buchanan, hefir eftir 20 ára umhugsun
fullgert loftskip mikið sem hann segir
vera 10 sinnum aflmeira en loftbátur
sá er nýlega var reyndur í Paris. Mr,
Buchanan býst við að fara loftför á bát
sínum innan fárra vikna.
Domenico Morelli, mesti málari á
ítaliu, andaðist f Naples Þann 14. þ. m.
Stormar miklir i Mexico-bugtinni
hafa í síðastl. viku gert allmikla skaða
og manntjón. Telegraph- og Telephone-
þræðir slitnuðu víða niður svo að frétt-
ir eru illfáanlegar frá þeim stöðvum.
1 hús með 15 manna fauk langar leiðir
og allir sem i því voru mistu lifið.
Gufuskip með 2 varningsbátum sökk í
sjávaróganginum og 20 manna fórust
þar. Menn óttast að miklir mannskað
ar hafi orðið á Louisianaströndunum
vestur af Mississippi ánni, nú, eins og
árið 1893 þegar stórflóð þar eyddi
200,000 manna, sagt er að hvert einasta
hús i bænum Shelback sé flætt burtu,
bær sá er bygður að mestu af fiskiveið-
armönnum.
Dr. Schenk, i Vienna kveðst hafa
fundið óbrigðult meðal til að ákveða
kyn barna. Fyrii þessa kenningu var
hann gerður rækur úr liffræðifélaginu.
Nú kemur þessi sami lækni enn aftnr
fram og býður liffræðifél að sanna
þossa ken'ningu sína, af 6 ára tilraun-
um sem hann sé búinn að gera. Alt
sé, segir hann, komið undir fæðuteg-
undum þeim sem móðirin neytir um
meðgöngutímann. Nitrogen segir hann
að ákveði kyn afkvæmanna.
Capt. Dreyfus, sá er hermálastjórn
Frakka ofsókti fyrir 3 árum, hefir ver-
ið boðið 200 þús. doll. fyrir útgáfurétt á
bók sem bann hefirrltaðum málið. En
hann hefir neitað beðinu. Einnig hafa
honum verið boðnir $1,000 á dag til
þess að ferðast um og halda fyrirlestra.
En þvi boði neitaði hann einnig.
Einnig hefir hertoganum af Abruzzi
verið boðnir 200 þús doll. fyrir útgáfu-
rétt á bók sem hann hefir ritað um
norðurpólsför sína.
Fréttir frá hernaði Breta í Afríku,
síðan síðasta blað vort kom út, segja að
Búar hafi tekið 50 manna herdeild Breta
og eina fallbyssu. Síðar létu Búar
þessa hermenn lau3a. En í ýmsum
öðrum smábardögum hafa Bretar unn-
ið. og eftir fréttum að dæma hafa þeir
stöðugt verið að færast nær takmark-
inu að enda stríðið. Það er nú sagt að
þeir Krugor og Stein séu búnir að koma
sér saman um friðarkosti þá sem þeir
vilja þiggja af Bretum. I einum síð-
asta bardaganum unuu Bretar svo sig-
ur að Búar flýðu og skildu eftir 86
hesta mikið af skotfærum og talsvert
af vistum.
Fjall tilrannarinnar.
Er við lá rót Tilraunafjallsins
Á tindinn sjónum þú snýrð.
Ó, itnglingur ejá
Þau ttndia laun há,
Ser t loga með ijó-geisla dý;ð.
Sem ljósviti leiftra utn heiminn
Svo ljóminn nemur við ský;
Og þú upp hefur leið
Um árdegis skeið,
Með lifsfánann loftinu i.
Von, Framsókn og Æska þér fylgja
Á farveg þinn rósum er stráð
Með ilm, sem um vor,
Svo þú eykur þín spor
Og öll veröldin virðist þér háð.
Upp flugbratta Tilraunafjallsins
Þú ferðast til gjaldsins, er skín
Við þann undrandi eid
Er um árdag sem kyeld,
Þar glóir og glepur þér sýn.
Og bjarminn leiftrar og logar
Lýsandi upp hrjóstuga braut,
Svo hefðarlaun manns
Og heiðursins kranz
Þú berð eftir bitrustu þraut.
Af tindi Tilraunafjallsins
Tala þú, Aldni, og greið
Fyrir fólkí með þor
Sem fetar þín spor,
I striðinu styrk það á lefð.
Erl. Júl. Ísleifssok.
(Þj tt).
Um verkfallið.
Heimskringla, er kom út 8. þ.
m„ flytur ritstj<5rnargrein| uta “verk-
fall stálgerðarmanna.
Aðalatriði þessarar greinar er
að öllum líkindum tekin úi einhveru
auðvalds málgagni, því framsetning-
in og andinn ber eyrnamark leigu-
tólanna, því nærri lætur að staðhæf-
ing nefndrar greinar sé nokkurskon-
ar millibil milli sanninda og lýgi.
Fyrst er geflð í skyn að alþýða
sé ekki hlynt verkfallsmönnum, af
því kröfur þeirra séu ekki fyrir
kauphækkun—meiri peninga, Auð-
valdið virðist ekki skilja, að vinnu-
menn þjóðar vorrar hafi nokkra aðra
hugsjön en að ná dc llarnum með ein
hverju móti. En á bak við þetta
verkfall eru skilyrði, sem að mínu
áfiti eru langtum virðingarverðari
enfárra centa kauphækkun.
Þar næst er því haldið fram, að
verkamanna-félögin hafi viljað
þvinga stál-einveldið til að reka alla
utanfélagsmenn úr þjónustu sinni.
Þetta er ekki rétt, eins og síðar mun
sýnt verða. Þegar þetta voða ein-
veldí (The Steel trust) var búið að
koma svo ár sinni fyrir borð að það
hafði vald á meira en 86 procentum
af bllum járn- og stálvarningi, sem
framleiddur er í landinu; þegar þetta
sama einveldi var búið að koma höf-
uðs.ól sínum npp í 1 billíón og 200
miltíónir, þegar það (einveldið) var
búið að útnefna dómsmálaráðgjaf-
ann, Mr. Knox, þá fór það að líta
eftir verkamannafélögunum. Ein-
veltíið hafði nú náð undir sig _ öllum
hinum beztu verksmiðjum landsins.
Fyrata áhlaupið var að láta þær
verksmiðjur, er notuðu félagsmenn
(Organized labors) vinna að eins
háifan tíma, Þessi aðferð vxr auð-
vití ð hin bezta til að veikja verka-
mannafélagið og minka inntektir
þess. Ensvotil þess að réttlæta
þes&ar gerðir sínar, lét stálfélagið
leigutól sín um þvert og endilangt
lanflið fara að gjamma um verzlun-
ardeyfð. Þau sögðu að eftirspurnin
væri svolítil að óhugsandi væri að
vinna nema hálfan tíma, og sömu
málgögnin, sem nýlegavoru komin
á spenann, gátu þess, að stáleinveld-
ið léti vinna hálfan tíma af einskærri
elsku til verkamanna, svo þeir dræp-
ust ekki algerlega úr sulti. En tím-
inn fór að leiða ýmislegt í ljós, er
hugsanði menn veittu eftirtekt:
1. Allur stálvarningur hækkaði
stöðugt í verði;
2. Ýmsar tegundir girðingavírs
fengust ekki, þó glóandi
gull væri boðið;
3. að allar þær verksmiðjur ein-
veldisins, er ekki notuðu fé-
lag8yinnu, voru látnar vinna
dag og nótt af öllu því kappi
sem mögulegt var.
Það var því augljóst hverjum
hugSíu.di a.anni að þctia ’.dugasta
einveidi heimsins var kouit'ð út í leið
angur, er hafði þann eina ásetning
að eyðileggja verkamanna félags-
skapinn í þess verksmiðjum, og
þeirri stefnu er haldið áfram með
öllum þeim brögðum og bolmagni,
er þetta voða einveldi getur beitt.
Hver úrslitih verða getur enginn
fyrir sagt nú, en raunar er sennilegt
að auðvaldið vinni þetta stríð, eins
og ttest önnur. En fari svo, þá er
kipt uppmeð rótum hinu fegursta
blómi (félagsskapnum), sem sprottið
hefir á hinni þyrnum stráðu braut
vinnnlýðsins.
Mr. T. I. Shaffer, formaður
vinnufélaganna, hefir aldrei krafist
að utanfélagsmenn væru sviftir at-
vinnn, en hann hefir í nafni félags-
manna gert eftirfylgjandi kröfur.
1. Að þær verksmiðjur, er nota fé-
lags vinnukrafta, séu ekki sviftar
atvinnu nema þegar óhjákvæmi-
leg þörf krefjist þess;
2. að einveldið borgi sama kaup á
þeim verksmiðjum þar sem utan-
félagsmenn vinna, eins og þar
sem minni félögin starfa;
3. að verkamannafólögin hafi fulla
heimild til að mynda verkmanna-
félög’á þeim verksmiðjum, er nú
standa algerlega fyrir utan allan
verkamanna félagsskap.
Mr. T. I. Shaifer skilur aðfarir
félagsins, því hann segir í ávarpi
sínu: “Hér með skora ég á alla
menn, sem unna jafnrétti, hvort sem
þeir eru félagsmenn eða ekki, að
leggja niður starfá sinD, þvi nú er
að eins um bvent að gera: sigur
verkamannafélagsins eða sigur stál-
einokunarinnar. Ef vér töpum, þá
eru samtök verkamanna eyðilögð og
frelsi voru fargað Þessum kröfum
verkamanna heflr verið hafnað hvað
eftir annað. Mr. Morgan, sem er
þungamiðja þessa einveldis, segir að
félag sitt slaki aldrei til þó það kosti
blóðsúthellingu.—Alþýðan ætti að
veita því nákvæma eftirtekt, að það
eru talsmenn auðvnldsins, sem fyrst
hóta blóðsúthellingum, að vinnufé-
lögin hafa verið friðsöm upp til
þessa tíma.
Hvaða endir verður á þessu
stríði er ómögulegt að segja. Hér
eru tvö voðaöfl, á aðra hlið eru full
350,000 manna, er neyta brauðs
síns í sveita síns andlitis og hjálpa
til að bæta við auð heimsins. Á hina
hliðina er John Pierpon Morgan með
allar sínar millíónir dollara og
margra ára reynslu iþvíað velta
um koll frelsi og atvinnumálum sam-
borgara sinna. En eitt ætti hver
hugsandi maður að taka til greina
að það er athugavert þegar einn
maður er svo voldugur að hann get-
ur neitað að taka til greiua sann-
gjarnar krötur 350,000 meðborgara
sinna.
G. A. Dalmann.
Ávarp
til bænda i Álftavatns- og Grunna-
vatnsbbygðum.
Af þvi sem nokkrír af löndum min-
um í Álftavatns og Grunnavatnsbygð-
um hafa óskað eftir að égjtæmi tíl sin
og reyndi til að koma á fót (Creamery)
sm]örgerðarstofnun, þá langar mig til
að vokja athygli bænda í þessum bygð-
um um þetta mál og sérflagi af því að
hra Skúli Sigfússon hefir nýlega mót-
mælt þeirri frétt að bændur væru að
hugsa um að koma þessu í framkvæmd
Ekki skal ^ég neitt reyua til að mót-
mæla staðhæfingu hra. S., en það verð
ég að segja, að mér kom hún undarlega
fyrir. Eftir að hafa ferðast um bygð-
irnar og talað við marga bæði á fund-
um og í heimahúsum, hélt ég að mér
væri óhætt að fullyrða að menn væru
alment að "hugsa" um þetta mál. En
u:n það hvað slík stofnun mundi kosta
og hvernig hún skyldi komast á fót,
hefir máske verið min eigin hugmynd.
eu ekki bænda sjálfra. Af því sem ég
hefi hugsað dálítið um þetta raálefni,
iangar mig, herra ritstj. til að leggja
fram 3 spnrninear fyrir bændur i þess-
um bygðum til að ihuga i þessu sam-
bandi og eru þær sem fylgir:
1. Er það þess virði fyrir bændur
að “hugsa" um að byggja smjörgerðar-
hús;
2. Er sú stofnun líkleg til að borga
sig.
3. Er mögulpgt að koma þessu á fót?
Ég svara þessum spurningum öll-
um með einum tveimur stöfum: já—Já,
og eftirfylgjandi eru ástæðurnar fyrir
svarinu.
Eftir að hafa ferðast um þessar
bygðir fann ég út að griparækt var að-
ailega, ef ekki eingöngu, atvinnngrein
bændannuáog eftir að hafa séð landið
áleit ég að þeir hefðu mjög viturlega og
hagfræðislega valið þegar þeir lögðu
mesta áherzlu á griparækt, en ekki jarð
jrrkju. Afurðir kúnna eru vitanlega
mjólkin og kálfarnir, þar af leiðandi
var það svo náttúrlegt að hver bóndi,
sem stundar kúabúskap "hugsi" og
spyrji fyrst um þetta: Hvernig skal ég
fara með mjólkina til þess að mér verði
sem mest úr henni? Á [ég að gera úr
henni smjör, ost, skyr, eða á ég að
gefa kálfunum hana? Hvortveggja
hefir verið reynt og borið blessunarrik-
an ávöxt, ef ég má dæma af því sem
óg sá og mér var sagt um efnahag
þeirra nú og þegar þeir komu þangað.
Smjörgerð og ostagerð hefir algert far-
ið fram á heimilum bænda og ég fann
ekki einn einasta maun sem ekki léti
þá skoðun i ljósi að þeir væru búnir að
reyna það svo lengi að þeir vildu breyta
til og sendu rjómann á smjðrgerðarhús,
ef þeir gætu það mögul. En af þvi það
var ekki mögulegt, þá er það ekki nama
sjálfsögð afleiðing að það væri þess
virði að “hugsa" um að byggja smjör-
gerðarhús, er gæti fullnægt þörfnm
bænda i þessu efni.
En borgaði það sig að reisa slíka
stofnun í þessum nýlendu bygðum?
Látum okkur nú sameiginlega íhuga
þetta spursmál. Ég segi, já. Það er
enginn efi á því í mínum huga. Skýrsl-
ur úr öllum áttum fyrir síðastl. 6 &r til
baka sýna að heima tilbúið smjör hefir
selzt frá 4—6 cts. minna á markaðinum
en það smjör, sem hefir verið tilbúið &
smjörgerðarhúsum (Creameries).
Kostnaðurinn við að búa til smjör,
getur naumast orðið minni i heima-
húsum en á þar til búnum stofnunum.
sem hafa 311 hin bcztu nútímans verk-
færi og útbúnað til þess: húsnæði,
maskínur og lærða menn til að stjóma
og gera yerkið. Um þetta atriði skal
ég samt ekki þrátta ;við neinn, en s&
munur gæti ómögulega orðið mikill.
Ég held þessu fram að bændur eigi að
eiga smjörgei ðarhús, þar sem hægt er
að ná rjóma úr 1000 kúm innan 15 eða
jafnvel 20 mílna. Mór var sagt að
bændur ættu 1500 kýr nú þegar. úr
hverjum þeir mundrf senda rjóma á
slíkt smjörgerðarhús, ef það kæmlst
upp, eða væri svo nærri að þeir gætu
mögulega sent rjómann þangað.
Hvað mikla mjólk eru 1500 kýr
liklegar til að gefa á dag i gegn um 4
beztu sumarmánuðina frá 20. Mai til
20. Sept.? Þessari spurningu svöruðu
bændurnir mér sjálfir þannig: að 8
merkur i mál eöa S pottar & dag væri
mjög nærri sanni og hreint ekki of
hátt, og samkvæmt því yrði það2 gall.
eða 20 pd. af mjólk úr kúuni á dag, og
3000 gall. eða 80.000 pd. úr 1500 kúm,
Eftir sbýrslunt frá smjöigerðarhúsum
og fyrirmyndarbúum i þessu landi eru
tilj jafnaðar 4 pd. af smjöri úr hverjum
100 pd. af mjólk og yrði þvi smjör úr
30,000 pd. af mjólk 1200 pd. sem á dag
yrði búið til, og ef maður teþur minsta
verðmun á heimatilbúnu smjörpundi og
“Creamery" smjörpundi, sem er 4 cts,
og margfaldar með 1200 (srojörpundum
tíibúnum |á einum deg ) mundi hagnað-
bændafverða $48,00 á dag, eða $760 á
120 dögum eða 4 mánuðum. Og er þá
ekki líblegt „að þessi stofnun borgi sig.
Ég skal hreint ekki segja að þetta
yrði þannig eins og tölurnar sýna, sem
ég hefi biúkað til að fá þetta svar, en
undirstöðu atriðin. grundval’n,-reglurn-
ar þessar sem ég hefi tekið í þessu efni,
verða aðtbrúkast af hverjum sem reyn-
ir til aðgizka á hver útkoman yrði. ,Eg
set þetta^sem dæmi einungis til þess að
þeir sem kynnu að fara að hugsa um
þetta mál, gætu séð hvernig óg hefi
litið á það og hvað ég hefði mór tfl
stuðnings i þvi að staíhæfa að það
borgaði sig vel að koma slíkn verkstæiði
á fót í’þessum umtöluðu íslenkzu bygð-
um,
Er mögulegt að koma þessr i fram-
kvæmd? Þessu geta allir menn sem
nokkuð þekkja til, svarað, og ég sé
varla að það séu margir sem fást um
það. Ég held meira að segja að það sé
tU nokkrir^bændur í þessum bygðum,
sem gætu það einsamlir auk heldur ef
þeir sameinuðu krafta sína til að gera
það sem bezt úr garði, Af því sem
þetta er sameiginlegt velferðar spurs-
mál fyrir hverjum einasta bónda í þess-
um bygðum, þá vildi ég ráðleggja þeim
að eiga það sjálfir, vinna að því sjálfir
og uppskera hagnaðinn af erviöi sínu i
þessuefnisjálfir, hver með öðrum. en
ekkiiað vinna að því að fá neinn ein-
st akling til að koma þessu í verk af
sí num eigin [peningum og til þess að
sitja einn að ágóðamxn, sem af þessu
kynni að vetða, ef það á aðhfa, þrosk-
ast og bera ávöxt í framtiðinni.
Um leið og ég enda þessar línur,
læt'óg yðurallagóðabændur vita, að
ekkert væri mér ljúfara en það að sem
flestir, já, hver einn og einasti bóndi.
feeri að huga um þetta mál og reyna að
koma því svo langt áleiðis sem honum
er mögulegt. Gæti ég orðið yður að
einhverju liði íþessuefni, mun égreyna
að gara það sem mér er framast unt i
þvi að hjálpa þessu áleiðis. Og ég enda
þetta umtal með þvi að fallvissa yður
um, að ég get þetta verk ekkí einn, en
mjög þægilega með yður. “Sameinad-
ir stöndum vér, en sundraðir fðllum
vér“ (“Uníted we standbut divided we
fall".
Beztu þakkir fyrir góðar og höfð-
inglegar viðtökur og meðferð á méri er
ég kom til yðar síðast, er ég yúar sí-
feldlega þénustu reidubúinn.
B. B. Olson.
Staddur í Winnipeg, 5. Ágúst 1901.