Heimskringla - 22.08.1901, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA, 22. ÁGÚST 1901
með „yfirdrepskap", „hræsni" og
„spillingu." Deilur geta staðið á full-
komlega kristilegum grundvelli, þar ura
«etti ekki að þurfa að fara neinum orð-
um. J. S. hefði þvi vel getað stytt gr.
sína nm mest það raus sem hann gerir
út af þeirn deilu og flokkadráttum sem
biblian hefir valdið. Hefði hún eigi
gert það, þá væri hún einskis virði.
Páll postuli segir að flokkadrættir séu
nauðsynlegir til þess að „þeir þekkist
úr sem góðir eru," og mannkynssagan
innsiglir þann sannleika.
Ruglingur virðist hafa komið á
hugsunina hjá J. S. er hann leiðir fram
dæmi úr sögu fornþjóðanna til að sýna
og sanna að deilur og flokkadrættir risi
út af bókstaf ritningarinnar. Er hann
þar með að gefa í skyn að deilur og
flokkadrættir haflekki þekkst fyrri en
biblian kom fram á sjónarsviðið? Sé
svo, er ég hræddur um að hann hafi
misstigið sig.
Alt það sem J. S- segir um forn-
þjóðirnar styður mína hlið, því slikt
tók ég rækilega fram í greinarkorni
minu þótt ég liðaði það eigi í sundur;
og nú vil ég bæta þessu við. Endur
fyrir löngu ríkti það afl i heiminum
sem lyfti þjóðunum á undra hátt menn-
ingarstig. Hvað eigi að nefna það afl
veít ég eígi; ég eigna það betri trú.
En hvað sannar það! Það sannar að
eins það, að því lengra sem þetta
menningarstig er rakið, því betur leiðir
það í ljós þann augljósa sannleika að
þegar Kristur kom höfðu fornþjóðirnar
ein og sérhver af þeim „lifað sitt feg-
ursta.“ eins og ég komst að orði, og
voru fallnar í þá hnignun er kristin-
dómurinn einn megnar að lyfta þeim
aftur upp úr. Þetta staðfestir J. S.
sjálfur mjög glögglega þar sem hann
kemst svo að orði:
„Hinar háflevgu hugmyndir og
iærdómssetningar Grikkja og Rómverja
lifðu að eins hjá hinum æðri hluta
þjóðanna, alþýðan skildi þær ekki og
þar til og með var efnalegt og stjórnar
farlegt, fyrirkomulag alt á ringulreið."
Þetta er vel sagt hjá J. S. og er
mér góð inntekt. Hið hulda afl kristin-
dómsins liggur að sjálfsögðu að miklu
leyti í þvi að lærdómssetningar hans
oru svo óviðjafnanlega auðveldar og
aðgengilegar fyrir „smælingjana" (þ.'e.
alþýðuna). En þetta liggur fyrir utan
efni greinar minnar, svo að alt þetta
gum um menningu fornþjóðanna hefði
J. S. vel mátt spara sér.
Það er óhrekjanlegur sannleiki að
heiminum hefir á þessum síðari öldum
fleygt fram í visindum og starfsþreki,
og það er jafn óhrekjanlegt að hin verk-
andi, stígandi og lifandi heimsmenning
er spor eða „kjölfar" kristindómsins.
Þetta tók ég svo ljóslega fram í grein
minni þótt stutt væri, að ætla mætti
að sá maður sem læsi þá grein með
„gagnrýni" gæti eigi misskilið eða sést
yfir það.
Alstaðar þar sem kristindómurinn
er boðaður og viðtekinn hafst ný meun-
ing, ötulleiki og starfsemi, þrátt fyrir
ófullkomleika kristniboðsins að sumu
leyti. Þetta er augljós vottur um lífs-
afl kristindómsins. Þar sem kristln-
dómurínn rikir ekki eða einhver áhrif
frá honum, þar hvilir deyfð og hnign-
un yfir þjóðunum bæði í andlegu og
líkamlegu tilliti, því „það er svo bágt
að standa í stað." Getur J. S. hrakið
þetta? Eða samsinnir hann þetta?
Eða samsinnir hann því að kristindóm-
urinn hafi þetta verkandi afl? Hvort
sem hann samsinnir þvi eða ekki. þá
sannar mannkynssagan það ómótmæl-
anlega—sagan er sverð mitt og skjöld-
ur í þessu efni—og mun honum óhætt
að brýna sina andlegu sjón áður hann
hefir leiðangur sinn móti sannleiks-
broddum hennar.
Kristindómurinn er varðveittur i
biblíunní. Getur J. S borið það til
baka? Ennfremur þetta. Sagan leiðir
glögglega í Ijós að það er einmitt sá
kristindómur sem biblían geymir, er
ber í sér meginafl menningar og fram
kvæmda en ekki sá kristindómur sem
kaþólskan hefír geymt í minnum að
hún segir frá Krists dögum niður til
vorra tíma, það kann að veitast örð-
ugt að sannfæra J. S. um þetta, en vel
má vera að hann þurfi að lita í bæk-
ur áður en hann getur brotið þá
heimsku á bak aftur. Sagan ber þess
órækan vott að „Siðabótin" hóf nýtt
framfara tímabil i menningu og fram-
takssemi þeirra þjóða er hún náði til,
og enn sýnir það sig að hin hærri heims-
menning og framtakssemi stendur á mót-
mælenda grein kristninnar og sannar
það glöggt að þvi betur sem einhver
þjóð er kristnuð, ;því mentaðri og
framtakssamari gerist hún.
Af því sem þegar er sagt er auðsætt
að það stendur öðruvís á með biblíuna
en nokkra aðra bók, og verður hún
því als eigi borin á borð við aðrar bæk-
ur. Hvað sem segja má um meðferð
kristinna manna og annara á þeirri
bók, þá krefur hún þó ætíð með réttu
þess heiðurs að geyma um bornar og ó-
bornar aldir ómengaðan kristindóminn,
undirstöðu og meginafl heimsmenning-
arinnar og starfseminnar. Kristur
lagði þennan grundvöll, og er því
naumast svaraverð sú vandræðalega
athugasemd J. S. að Kristur hafi ekk-
ert sagt um „rafmagnsfræði, gufuafl
eða verksmiðjur," hann er engu að síð-
ur frumhöfundurals þessa með því alt
þetta er ávöxtur þeírrar kenningar er
hann lagði grundvöllinn að. Hefði
hann veríð fyrirlesari í nefndum grein-
um, þá hefði hann verið takmarkaður
og kenning hans því eigi getað borið
eins sigurríka ávexti og hún gerir.
Á hinum mvrku hindurvitna tím-
um miðaldanna er ólu hinar grimdar-
fullu ofsóknir. var biblían með sinn ó-
mengaða kristindóm hlekkjuð í myrkra-
klefum og útilokuð frá almenningi svo
J. S. stoðar eigi að vitna til þeirra tíma
sfnu máli til sönnunar; miklu fremur
styður hann mitt mál með því.
Ég þykist nú hafa sýnt fram á og
sannað að biblían má með sanni kallast
„móðir" hinna nýrri tíma heimsmenn-
ingar, og ég bæti nú við ðtulleikans og
starfseminnar, bæði í andlegum og lik-
amlegum efnum. Það mun örðugt
veitast fyrir J. S. að hrekja slíkt, því
til þess að gera það þarf hann að sýna
fram á jafna framtakssemí og menn-
indu hjá þjóðum antikristninnar, en
það er undur hætt við að honum verði
oað ofvaxið.
Staðhæfingar okkar beggja eru þeg-1
SMOKE T. L. CIGARS
fyltir með bezta Havana tóbak,
og vafðir með Sumatra-laufi,
Þér eruð 30 mínútur í Havana
þegar þér reykið þessa orðlögðu
vindla.
Allir góðir tóbakssalar selja þá.
WESTERN CIGAR FACTORY
Thos. l.ee, eigandi. 'WXIsriSmz,E!Gr.
____________ROBINSQN & COnPANY._________________________
Þvoanleg fataefni með hálfvirði
og minna.
Það era töfrar í orðunum hálfvirði, sérstaklega þegar þegar
þau eru í sambandi við þær ágætis vörur sem hér eru sýndar.
Það verða enn þá búin til hundruð af kjólum sem brúkaðir
verða í sumar, og hundruð hygginna og sparsamra húsmæðra
kaupa einmitt á þessum tíma. Alt sem eftir er af sumarvörum
vorurn, hefir verið sett niður í verði- Hér er sýnishorn
12ic. skraut Zephyrs, Ginghams, Muslins, dílótt, röndótt, rós-
ótt, alt f frægustu litum, sem áður seldist 20e. og 25c, nú
selt á..........................................lSÍJc.
A 8c. sérstakt upplag af skrautlítuðu Muslin, nýjustu munstúr,
alt fyrir að eins ............................ 8c. yd.
A CJc. alskyns tegundir af ágætum léreftum, alt þessa árs
vðrur, og miklu meira virði en vér nú biðjum um fyrir þær,
að eins ........................................ 6|c.
Komið nú og gangið í valið meðan vörurnar endast, og
verðið er niðursett.
ROBINSON & CO,, 400-402 riain St,
Bonner& Hartley,
Lögfræðingar og landskjalasemjarar.
494 fOain St, - - - Winnfpeg.
R. A. BONNER. T. L. HARTLBY.
Rafmagnsbeltin góðu fást á skrif-
stofuHkr., $1,25 hérléndis, $1,50 til
Islands; fyrir fram borgað.
ar lagðar í deiglu tímans, sem mun er
fram líða stundir gefa óbrigðult svar
upp á það hvor okkar fari réttar.
Margt er ótalið enn f grein J, S. er
ég hef allan hug á að hreyfa við, en ég
þori eigi að lengja grein mína öllu
meir. Vona ég fastlega að þessi mín
ítrekaða „heimska" verði Duluth
manninum en „skelfilegri" en áður,
þótt eigi haldi ég lengra.
Það er mér gleðiefni að J. S. telur
nauðsynlegt að rita ítarlega um þetta
mál og án als hita, því það er vonandi
að ef hann lofar blóði sínu að stöðvast
ögn af óeiginlegri rás að hann lesi
gaumgæfilegar það er hann ætlar að
deila um og æði eigi öðru sinní út í
torfærur og ógöngur svo að hann líti
eigi eftir leið til að komast klakklaust
út úr þeim aftur.
Þá er mér það og gleðiefni ef grein-
arkorn mitt megnar að kcma því til
leiðar að farið verði að ígera gangskör
að því með allri samvizkusemi og kær-
leika að „fræða fólkíð á réttum skiln-
ingi á menningar framförum þjóðanna
og áhrifum ritningarinnar á hana,“
þar starf mitt hcfir þá eigi verið til
einskis.
S. V.
(Jmauim PáCIFIO Railv.
er við því búin
Mefl liyriun
5. XÆ^A.1
að bjóða ferðafólki verðlag
• •
A Storvatna-
leidinni
farbret
MEÐ SKIPUNUM:
“ALBERTA”
“ATHABASCA”
“MANITOBA’
Þau fara frá fort William til Owen
Sound, hvern
ÞRIÐJUDAO,
FuSTUDAG og
SUNNUDAG.
Þaðan með járnbrautura til
TOROTNO, HAMILTON,
MONTREAL,
NEW YORK
OG ALLRA AUSTUR-BORGA.
Leitið upplýsinga hjá:
Wm. STITT C. E. McHPERSON,
aðstoðar uraboðs- aðal umboðsmaður
maður farþega farþegalestanna.
lestanna.
WINNIPEG.
i AIEXANDRA RJOMA-SKILVINDUR
{ WTIIW eru Þær beztu og sterkustu,
I
R. A, LISTER & Co.
ALEXaNDRA
sölu, sem að
Sterkar, góðar,
Hefir hinar nafnfrægu
‘ CREAM SEPARATOR” til
allra áliti eru þær beztu i heimi.
hægt að verka þær og hollar til brúkunar. Sá
sem hefir löngun til langlífis ætti að kaupa
ALEXANDRA og enga aðra vél.
Aðal agent fyrir Manitoba: <>}. Swanson
R. A. LISTER 3 C° LTD
232, 233, 234 KING ST WINNIPEG-
HANITOBA.
Kynnið yður kosti þess áður en þér ákveðið að taka yður bólfestu
annarstaðar.
íbúatalan í Manitoba er nú............................ 250,000
Talabænda í Manitoba er............................... 35,000
Hveitiuppskeran i Manitoba 1889 var bushels........... 7,201,519
1894
1899
17,172,883
2V,922,230
102,700
230,076
35,000
70,000
Tala búpenings í Manitoba er nú: Hestar...............
Nautgripir...........
Sauðfé...............
Svin.................
Afurðir af kúabúum i Manitoba 1899 voru................ $470,559
Tilkostnaður við byggingar bænda í Manitoba 1899 var... $1,402,300
Framförin í Manitoba er auðsæ af fólksfjölguninni, af auknt m
afurðum lanisins, af auknum járnbrautum, af fjölgun skólanna, af va 1-
andi verzlun, af vexti borga og bæja, og af vaxandi velliðan
almennings,
í siðastliðin 20 ár hefir ræktað land aukist úr ekrum... 50,000
Upp í ekrur..............................................2,500.000
og þó er síðastnefnd tala að eins einn tíundi hluti af ræktanlegu landi
í fylkinu .
Manitoba er hentugt svæði til aðseturs fyrir innflyténdur, þar er
enn þá mesta gnægð af ágætum ókeypis heimilisréttarlöndum og mðrg
uppvaxandi hlómleg þorp og bæir, þar sem gott er til atvinnu fyrir
karla og konur.
í Manitoba eru ágætir frískólar fyrir æskulýðinn.
í Manitoba eru mikil og fisksæl veiðivötn, sem aldrei bregðast.
í bæjunum Winnipeg, Brandon, Selkirk og fleiri bæjum mun nú
vera vfir 5,000 íslendingar, og í sjö aðal-nýlendum þeirra i Manitoba,
eru rúmlega aðrar 5,000 manna. Þess utan eru í Norðvesturhéruðunum
og British Columbia um 2,000 íslendingar.
Yfir ÍO millionir ekrur af landi í Hanitoba, sem enn þá
hafa ekki verið ræktaðar, eru til sölu, og kosta frá $2.50 til $6.00 hver
ekra, eftir gæðum. Þetta land fæst með vægum kaupskilmálum.
Þjóðeignarlönd i öllum pörtum fylkisins, og járnbrautarlönd með
fram Manitoba og North Western járnbrautinni eru til sölu.
Skrifið eftir nýustu upplýsingum, kortum o. s. frv. alt ókeypis, til'
HOV R. P. ROBLIN
Minister of Agriculture and Immigration,
WINNIPEG, MANITOBA.
Eða til:
Joaepli B. Skiiptason, innflutninga og landnáms umboðsmaður.
OLI SIMONSON
MÆLIR MKÐ SfNU NÝJA
Fæði $1.00 á dag.
718 Main Mtr
lacionaU, Haiarl & Whitla.
Lögfræðingar og fleira.
Skrifstofur i Canada Permanent Block.
hugh j.Jmacdonald k.c.
ALEX. HAGGARD K.C.
h. w. whitla.
Ariuy aud Aavy
Heildsala og smásala á
tóbaki og vindlum.
Vér höfum þær beztu tóbaks og vindla-
byrgðir sem til eru í þessum bæ, og selj-
um þær ódýrara en aðrir. Enda gerum
vér meiri verzlun en nokkur annar.
Vér óskum eftii viðskiftum yðar.
W. Brown & Co.
541 Main Str.
276 Lögregluspæjarinn.
virðíst hata mig eins og sjálfan djöfullinn, en
þeir þora ekki að reka migi burtu fyr en rann-
sóknheflr verið haldin yfir þeim tveimur þarna
yfir frá”. Hann yftir öxlum og bendir á fanga-
húsið, sem er nálega beint á móti járnbrautar-
stöðvunum; hann á við Ágúst og Hermann.
1 Þú hefir þá alls engin laun hlotið fyrir
starfa þinn ?” spyr de Verney og réttir honum
hendina i kveðjuskyni, þvi lestin ei að fara og
þeir eru þar staddir, sem Frans biður herra síns.
"Og”, svarar Microþe, "ég hefi bílotið mik-
il huin, vináttu stórmennis, manns, fsem ég virði
meira en nokkurn annan !” De Verney yftir öxl
um og grettir sig, Hann veit að þetta er í ein-
lægni talað. Hann veit að Microbe metur hann
og virðir mest allra manna á jarðríki, Jþótt hann
nú hafi orðið fyrir rangindum og niðurlægingu.
"Hefir þú .ekkert fengið annað?” spyr hann.
"Jú”, svarar Microbe. “Fötin sem þú gafst
mér og á það þeim að þakka að ég gát Jdansað á
sunnudaginn var og áunnið mér aðdáun margra
friðra meyja—og svo hringinn,- sem þú gafst
mér. Hringin sem skal altaf vera mér vottur
um höfðinglyndi þitt og rausn: fyrir þá gjöf
skal ég muna þig svo lengi sem hundraðasti
partur af einum blóðdropa er i æðum mér. Þott
á þér standi allir heimsins kjaftar; þótt þú vær-
ir talinn veraldarinnar versti glæpamaður, þá
skyldi ég halda uppi vörn fyrir þig og mæla þér
bót, gjöfioa góðu og ótal margt annað; þótt all-
ir aðrir hati þig, þá ber ég hlýjan hug til þin;
þótt allir aðrir fyrirllti þig, þá virði ég þig; Jþótt
alilr aðrir ofsæki þig, þá legg ég þér lið; þótt
Lögregluskæjarinn. 277
allir. aðrir yfirgefi þig, þá fylgi ég þér. Eg er
fús að leggja líf mitt í sölurnar fyrir þig”.
Um leið og Microbe segir þessi síðustu orð,
faðmar hann de Verney og kyasir hann á báðar
kinnarnar eftir |landssið á Frakklandi. De Ver-
ny fínnur brennheit tár falla á andlit hans; hann
veit að það eru engin hræsnis- né uppgerðartá r.
Hann veit að Microbe meinar hvert orð sem
hann segjr. Hann þorir óhræddur að trúa hon-
umSfyrir lífi sinu. Hann veit aðekki vantar
hann viljann til þess að veita lið. De Verney
viknai og faðmar Microbe og kyssir, Það er
atriði semjmörgum hættir við að rengja, en það
erfsamt satt, að einmitt þelr sem hugdjarfastir
eru og mest karlmenni, Jþeir eru klökkastir og
viðkvæmastir. Það eru lyddurnar hnglausu,
sem einnigjeru tilfinninga litlar og sljóar; dáð-
leysi og skortur á áræði kemur einmitt oft af
tilfinningaleysi. Það eru ekki altaf sterkustu
mennirnir, sem eru áræðnastir; nei, það eru
klökkustu mennirnir; menn sem geta fengið blóð
sitt til að sjóða, hjartað til að slá. De Verney er
einn af þessum mönnum; jhann er reiðubúinn til
þess að ganga á hólm við sjálfann dauðann, ef
því er að skifta. Hann veigrar sér ekki við að
fara einn—jafnvel vopnlaus—á Imóti heilum he-
skara alvopnaðra manna. Hann þorir að bjóða
bírginn konungum og keisurum; hann hræðist
ekki svik né undirferli, ekkert fær bugað hann
eða snúið honum. Hann er sannarleg hetja. En
hann getur lika verið bljúgur eins og barn; hann
getur felt tár þcgar minst varir; lítið atvik get-
ur haft meiri áhrif á hann eu alt það, sem upp
280 Lögregluspæjarinn.
uðum !” segir hún; "Það var í Apríl rétt áður
en þú komst til okkar, kæra ungfrú Margrét —
þú manst hvenær það var, sem hann sendi þig
til okkar—rétt áður en við fórum frá Paris?”
Ungfrú Margrét svarar ekki einasta orði.
Hún etarir á gæzlumanninn, sem virðist yera
gersamlega grunlaus og segir: "Ó. hvað það er
skemtilegt að vita að maður er ekki gleymdur,
ungfrú Louisa !—Ó, fyrirgefðu, Margrét meinti
ég, og ég get fullvissað þig um það að herra de
Vemey hefir ekki gleýmt þér !’,
“Ég—ég—ég Jbýst við að þú kærir þig ekki
lengur um þjónustu mína. Greifian er dáiiai”,
svarar Margrét hægt og gætilega, en alvarlega.
"Það er mesti misskilningur, háttvirta nng-
frú. Mér ter sérstaklega ant nm að þú verðir
kyr”, svarar hann hlægjandi.
"Þar sem ég hefi svo góðan vitnisburð
þig frá herrade Verney, þá óska ég mjög eftir
að þú kennir bróðurdóttur minni; en heyrðu,
góða mín, þú ættir að ko ua inn i bókasafnið
mitt til min í fyrramálið og tala við mig”.
Bókasafnið mitt, sagði hann, því hann hafði
tekið upp þann sið fyrir nokbrum dðgum að tala
um allar eignir Oru eins og þær væru hans eigin,
líka af þvi að hann hefir fast ákveðið að halda
utan að eignum hennar og gæta þeirra eins og
hann væri faðir hennar. Hann hefir ef til vill
borið kvíðboga fyrir að ef það gengi undir henn-
ar nafni, þá væri það ekki óhugsanfli að ein-
hver slægur refur kynni að færa sér það í nyt,
þegar hún var barn, og sérstaklega núna þegar
hann hafði fyrir augum sór konu, er var að
Lögregluepæjarinn. 273
hafði ritað til þín: hafði það fyrir meðmæli og
fullyrti að þú hefðir útvegað sig í þessa stöðu.
Umboðsmaður vor í Berlín komst aðþessu. Hún
er nú í Pétursborg og eftir þvi sem ég kemst
næst, mjög elskuð og virt af greifanum og dótt-
ir hans”,
De Verney verður yfir sig reiður. "Ham-
ingjan hjálpi mér !” kallar hann upp yfir sig.
“Ernú virkilega ílla aflið í heiminum algarlega
að fá yfirhöndina? á slíkur djöfull í mannsmynd
eins og Louisa er, að kenna saklansa, litla engl-
inum !’’ Svo þagnar hann. Eftir augnablik
heldur hann áfram og segir:
"Eg hefi ekki tíma til að skrifa keisaranum
í dag; óg verð að meta það mest af öllu að
vernda vin minn greifann og litlu dóttur hans ”.
Hann hnegir sig. gengur burtu og skílur
herra Claude eftir steinhissa. Það fyrsta sem
hann gerir er að sækja um burtfararleyfi; hann
ætlar sér að fara til Rússlands.
Það er ekki einungis að honum sé synjað
um þetta, heldurer honum skipað með harðri
hendi að fara tafarlaust til Afriku. Honum
dylst það ekki að ráðlegast muni að hlýða mót-
mæla- og umsvifalaust. Hann bftur á vörina
og hjarta hans berst af gremju, sorg og reiði,
Hann hugsar sér að taka þyi sem að höndum
beri og afsegja að fara, en ganga úr hernum og
sleppa öllum tignarmerkjum og virðingarnafn-
bótum, er hann heifir áður hlotið. Hann hugsar
sig þóum eina klukkustund fyr en það sé fram-
kvæmt. Hann er fullkomlega sannfærður um
að eftir eitt eða tvö ár hljóti Frakkland að eiga