Heimskringla - 22.08.1901, Blaðsíða 2

HKIMSKRINOLA 22. ÁGÚST 1901.
Beiiskringla.
PUBLISHED BY
The Heimskringla News & Publishing Co.
VerO blaðsins i Canada og Bandar. S1.50
um árið (fyrirfram borgað). Sent til
íslands (fyrirfram borgað af kanpenle
nm blaðsins hér) $1.00.
Peningar sendist i P.O. Money Order,
Registered Letter eðaExpress Money
Order, Bankaávísanir á aðra banka en í
Winnipeg að eins teknar með afföllum.
H. L. Baldwinson,
Editor & Manager.
Office : 547 Main Street.
P.O. BOX 128».
Þroskun niður á við.
Þeir menn eru því miður enn
þá til meðal landa vorra hér vestra,
sem í einfeldni hjarta síns trúa, eða
látast trúa því, að Mutual Reserve
lífsábyrgðarfélagið sé í framför hér.
í Canada, og sumir þeirra hafa jafn
vel gengið svo langt að skora á oss
að birta samanburð á ástandi félags
ins eins og það er nú við það sem
var fyrir nokkrum árum.
Oss er ljúft að verða við þessum
tilmælum, því bæði er það að menn
eiga heimtingu á að vita hið sanna í
þessu máli, og svo vill það svo til að
skýrslur um þetta efni sanna einmitt
það sem vér höfum haldið fram um
fieiri ára tímabil, nefnil. að félag
þetta sé óðfluga aðþroskast nið-
u r á v i ð, og að það er að verða
því ótryggara og hættulegra fyrir
meðlimi þess, sem það hjarir Iengur
á þeirri dauðans horrim sem hað nú
vitanlega er á.
Skýrslur Ottawastjómarinnar,
eins og þær birtast|í l(The Statistical
Year Book of Canada“ fyrir árið
1900, sýna ástand félagsins að vera
eins og hér segir.
Árið 1898 borguðu canadiskir
meðlimir í félagssjóðinn als$503,474.
En árið 1900 að eins.......§438,329,
Þroskun niður á við........§65,745.
Árið 1898 gaf félagið úr 1071
ábyrgðarskýrteini. En árið 1900
að eins 665 skýrteini.
Þroskun niður á við 406.
Árið 1898 var upphæð nýrra á-
byrgðarskýrteina als... .§2,051,825.
En árið 1900 að eins §1,301,300.
Þroskun niður á við §750,525.
Árið 1898 var tala gildandi á-
byrgðarskýrteina félagsins í Can-
ada....................... 15,899.
En árið 1900 aðeins.. .. 7,879.
Þroskun niður á við.... 8,020.
Þetta er tala þeirra manna sem
hðfðu losast við félagið á þessu tíma-
bili. Meira en helfingur allra fé-
lagslima í Canada höfðu gengið eða
verið fiæmdir úr því. Skal nokk-
urt félag í víðri veröld geta sýnt
hraðari þroskun niður á við en þetta.
á jafn stuttu tímabili?
Árið 1898 var upphæð allra
gildandi ábyrgðarskýrteina félagsins
í Canada............. §31,744,474.
En árið 1900 að eins. .§15,295,500.
Þroskun niður á við §164,480.74.
Svona standa nú sakirnar sam-
kvæmt þeim skýrslum stjórnar-
innar sem félagið hefir sent
henni. Félagið hefir um fleiri
ár en hér eru talin, stöðugt verið að
þroskast niður á við, og það má vel
vera að þessi rýrnunarsýki hafi
komist á hsest stig, einmitt eftir
þann tíma sem skýrslurnar ná til, og
ef þessari tæringu heldur áfram, sem
sem allar líkur benda á að munl
verða, þá getur þess tæpast orðið
langt að bíða að starfsemi þess í
Canada „lognist út af“ svo að
stjórainni hér sparist það ómak að
þurfa að reka félagið algerlega úr
rfkinu, eins og gert var við það í
Minnesota fyrir nokkrum lima.
Efenn þá skyldu vera ein-
hverjir vinir félagsins, sem óska
eftir fiekari upplýsingum um það,
þá er þeim alt slíkt velkomið. Eins
væri oss þægð í ef þeir sem orðið
hafa fyrir vonbrygðum af félagsins
h&Ifu vildugera oss aðvart um það,
og gefa oss upplýsingar þar að lút-
andi. Þær geta kornið sér vel þeg-
ar minst varir.
Gróði Standard Oil fél.
Stjórnarnefnd Standard Oil fé-
lagsins hafði nýlega fund, og þar á-
kvað það að borga 3%, eða §8.00 á
hvern félagshlut, og á þetta fé að
borgast þann 16. Sept næstk.. Þetta
er í hiiðja sinni sem vextir hafa ver-
ið borgaðir á þessu ári af félagshlut-
um. Fyrsta|fjórðunsárs vaxtagreiðsla
var gerð f Marz sfðastl. þá 20% af
hverjum hlut, eða als §2C,000,000.
Önnur vaxtagreiðsla var gerð í Júní
síðastl., þá 12%, eða §12,000,000.
Þriðja vaxtagreiðsla var ákveðfn í
þessum mánuði, 8%, eða 8,000,000.
Svo að gróðinn als á þessu ári er 40
miliónir doll. af §100 milión höfuð-
stól. Síðastl. haust seldist hver
§100 hlutur í félaginu fyrir §832.00,
en af því að gróðinn í ár hefir verið
suo lítill! þá hafa hlutirnir fallið
niður f §768.00 hver. Samt hugga
hluthafar sig við það að þegar dag-
urinn fer að styttast og nóttin að
lengjast, þá muni olíu eyðslan auk-
ast svo að vextirnir af hlutum þeirra
hækki og verði borgaðlr nokkuð tíð-
ar en nú er- Slðasta ár borgaði fél.
48 miliónir doll. í vexti af félags-
hlutum, en þetta ár vonar það að
gera nokkru betur. Félagsstjórnin
vonar að gróðinn á þessu ári, að frá
teknum öllum kostnaði og umbótum
á eignum félagsins verði að minsta
kosti 60 miliónir doll., eða 5 miliónir
á mánuði að jafnaði, sem er sama
sem §150,000 á sólarering yfir alt
árið.
John D. Rockefeller er talinn
að eiga einn þriðja af öllum hlutum
félagsins og fær því tuttugu miliónir
doll. í sinn hlut í hreinan ágóða af
ársstarfi félagsins. Árið 1895 borg-
aði félag þetta 12% af hluturn þess,
1896 borgaði það 38% og 1897 32%,
1898 30%, 1899 33%. Á rúmum 5
árum hefir félagið borgað 215 mil.
doll. til hluthafa sinna af 100 mil.
doll. höfuðstól. Ekkert annað fél. i
heimi hefir sýnt jafn mikinn gróða á
svo stuttum tíma.
Fyrir minni Canada.
2. ÁGÚST 1901.
Flutt af: B. L. BALDWINSON.
Herra forseti og háttvirtu til-
heyrendur.
Þegar óstyrkur sá er ég nú
kenni líður frá, þá ætla ég að láta
yður í ljósi gleði mína yfir því að
mega enn þá einu sinni líta yfir svo
prúðbúinn og fagran hóp íslenzkra
karla og kvenna eins og ég sé hér
saman komin í dag, til þess aðjheiðra
minningu Islands og til að minnast
tilveru sinnar hér í landi, og lands-
ins, sem þér búið f, og enn fremur
hefi ég ánægju af að skýra yður frá
þvf hversu glöð og sæl ég álít þið ætt
uð að vera, að eiga fund með mér á
þessum degi. Ég á að tala um Ca-
nada, og óg verð að segja að það
verk er mér eins ljúft eins og ég
jafnan álítmér það skylt að segja
eitt gott orð um þetta mikla og fagra
land. Það vorusönn orð, sem herra
Einar Hjörleifsson talaði í kvæði, er
hann flutti umCanada fyrir nokkrum
árum, þegar hann sagði: “Þú ert
land hins þróttarmikla og nýja, þú
varst aldrei fegri enn nú í dag“.
Þessi orð eru helg og óskeikul að
því er Canada snertir, því að land
þeita fríkkar og þroskast með hverj-
um degi sem yfir* það rennur, og
vissulega hefir veðurblfðan eð^ fram
tíðar útlitið f þessu landi aldrei verið
glæsilegra en einmitt nú. Canada
hefir a 1 d r e i verið fegurra en n ú
f dag. Nú til þess að halda minn-
ingarræðu um land þetta verð ég að
leggja einhver atriði til grundvallar
Ég hefi áður talað um Canada og vil
ógjarna þurfa að segja aftur það
sem ég þá sagði. Þess vegna hefi ég
hugsað mér að tala um stærð lands-
ins og afstöðu, loftslag, frjófsemi, at-
vinnuvegi, svo sem akuryrkju, fisk-
veiðar, timbur, náma, iðnað, verzl-
un, opinber verk, mentun, hókment-
ir, vísindi, þjóðmenning, stjórn og
siðgæði. Þetta ætti að vera nóg
ræðuefni, ef vel er á haldið, og svo
ætla ég þá að tala fyrst um atvinnu-
vegina' af því, eins og ykkur er öll-
um ljóst, að velsæld og þroskun einn
ar þjóðar fer í réttum hlutföllum við
frjótsemi landsins og afurða magn
þess, og að dugnaður og framsóknar-
afl ibúanna byggist að miklu leiti á
mentun þeirra og menning allri.
Stærð lands er og eitt stórt skilyrði
ásamt öðru góðu, fyrir velsæld og
framför þeirrar þjóðar, sem það
byggir. Nú vill svo vel til að Ca-
nada er með allra víðáttumestu lönd-
um í heimi.yfir 3| millíónir ferhyrn-
ings mílur að flatarmáli, nærri eins
stórt og öll Evrópa. í tiltöíu við
stærð landsins og frjósemi erafurða-
magn þess. Ég vil minna yður á,
að frjófsemi eins land3 er ekki ein-
göngu komið undir því hve mikið
hveiti fæst af liverri ekru lands.held-
ur miklu fremur því,hve margvísleg
auðæfi það framleiðir og í hve mikl-
um gnægtum. Eftir því sem afurð-
magn landsins er meira, eftir því
eykst inntekta möguleiki hvers vinn
andi einstaklings í landinu og vel-
sæld þjóðarínnar að sama skapi. Um
loftslag landsins getum vér að eins
dæmt af hraustleika þjóðarinnar, af
tápi,atorku og framsóknarafli hennar
og langlífi einstaklinga hennar. En
skýrslur sýna að hvergi í víðri ver-
öld verður fólk hraustara og langlíf-
ara en í Norðvesturhluta Canada-
veldis, að meðtöldu Yukonlandinu.
Nú skulum vér athuga atvinnu-
vegi landsins og sjá af skýrslum jum
þá hvort land þetta sé frjófsamt og
atvinnuvegirnir lífvæniegir. En
auðvitað höfum vér skýrslur að eins
yfir það sem út er flutt úr landinu,
en ekki um það sem þjóðin sjálf
þarf til eigin nota. Ríki þetta er nú
34 ára gamalt. Ríkisheildin var
mynduð árið 1868, nú er 1901.
Hver er nú framförin á þessu tíma -
bili, á 34 árum. Tökum akuryrkju,
árið 1868, voru útfluttar akuryrkju -
vörur samtals §19 mill. virði en í
fyrra voru þær komnar upp f §82
millíónir. f fyrra nam verð út-
fluttra nautgripa §11 millíónum,
annað útflutt kjötmeti §16 millíón-
um; egg §10| millíón ostur §20
millíónwm; og smjör §5J millíonum.
Okkur var einu sinni sagt, að smjör
drypi af hverju strái á íslandi, en
sannleikurinn er sá, að sú þjóð hefi r
aldrei haft nóg smjör til heima. nota,
heldur er nú árlega keypt frá út-
löndum stórslattar af grút.sem nefnd
ur er “Margarine", og sem lög þessa
lands leyfa ekki að fólk hér leggi sér
til munns. Sannleikurinn er sá, að
munurinn á frjófsemi Canada og
fósturlandsins gamla, sem vér höf-
um horfið frá, er.svo mikill að sam-
anburður á löndunum er með öllu ó-
mögulegur. Mér dettur ekki í hug
að segja eitt andstæðis eða óvildar
orð um ísland, og ég bið alla að
skilja orð mín á þann hátt. En það
segi ég satt, að mér finst yflrburða-
kostir þeir sem Canada hefir fram
yflrísland vera í jöfnum hlutföllum
við það sem miðdags sólskinið er
hlýrra, hollara og bjartara en mið-
nættis niðmyrkrið í skammdegis
blindbyljum norðurskautsins. Þess
vegna er mér jafnan svo Ijúft að
hæla Canada. Þessi framför nemur
yflr 400 per eent á rúmum 30 ára
tímabili, og þó fæðir landið nú 4
millíónir fólks fleira heldur en
þá. Þessi framför hefði verið alger-
lega alls ómöguleg, ef landið væri
ekki undursamlega frjósamt. En
auðæfin eru ekki að eins í ökrum
bænda; þaa eru alstaðar í jörðunni
og á henni. Tökum t. d. náma, á
síðastl. ári gáfu námarnir í Canada
af sér um 50 millfónir dollars virði
af allskyns dýrmætum málmum.
Þetta var útflutt úr laudinu: kopar
var tekin úr námum í Canada svo
nam §3 milllónir virði; gull §28 milí
ónir—þar af yflr §20 millíónir úr
Yukon-landinu; járn §600,000 virði;
blý 2J millíón; níckel §7 millíónir;
silfur 2J millfðn. Auk þess voru
tekin úr kanadiskri jörð á síðasta ári
kol fyrir §12 millíónir; asbestos fyr-
ir §665,000; viðarkol fyrir §650,000;
hverfisteinar fyrir §53,000; graphite
§260,000- Mica §200,000; Gypsum
fyrir §260,000; steÍDolfa lj millíón
dollars virði; salt §200 þús.; bygg-
ingagrjót fyrir §4 millíónir; Cement
§700 þús. virði og ýrnsir aðrir málm-
ar og náma afurðir, sem ég nenni
ekki að telja upp hér. Þetta er alt
arður af síðasta árs námagreftri í
Canada. En vér höfum engar skýrsl-
ur um þessi efni frá fyrstu árum rík-
isins, og getum því ekki gert neinn
samanburð við þá og nú. Ég mætti
geta þess að vér þekkjum og vftum
af kolalagi í no ðausturhluta Cana-
da, sem er 97,200 ferhyrningsmílur
að ummáli, en sem enn þá hefir ekki
verið hreyft hendi við. Ég veit
ekki betur en að í Canada, þessú
undra landi auðæfa og vélsældar séu
til allar þær málm- og námategu nd-
ir, sem þekkjast í nokkru landi, að
undanteknum perlum og demöntum.
Næst koma fiskveiðar. Vér vit-
um ekki hve miklu þjóðin eyðir til
heimanota, sem þó hlýtur áð vera
afarmikið, en vér vitum að útfluttar
fisktegundir voru 1868 §4| millíón
virði, en f fyrra, rúmum 30 árum
síðar, voru þær orðnar §22 millíón
virði. 80,000 manna hafa stöðuga
atvinnu við þessa framleiðsluvegi
og hálf milíón manna lifir algerlega
af honum. Verð bátaneta og annars
þess er lýtur að framleiðslunni er yf -
ir §10 millíóna virði. Fiskiklak er
ekki vanrækt í Canada. Árið 1868
voru 1 millíón fiskihrogn sett í ár og
vötn landsins, en í fyrra var 146
milíónir hrogn sett í þau. Laxveiði
og niðursuða er einn af þeim stóru
og framfaramiklu atvinnivegum
landsins; árið 1868 var framleiðsla
niðursuðu verkstæða að eins 9000
kassar, en í fyrra var hún orðin 770
þús. kassar (50 pund í kassa).
Selaveiði er I framför. 1868
veiddu Canadamenn 9000 seli; í
fyrra veiddu þeir 35J þús.og sum ár
hafa þeir veitt alt að 60,000 seli á
ári.
Eitt af því sem íslendingar á
föðurlandinu gorta mest af, eru fisk -
veiðarnar við strendur íslands. En
þessar fiskveiðar eru landinu óvið -
komandi og ósjálfráðar og ekki fram
ar tilheyrandi landsmönnum þar
heldur en íbúum annara þjóða, se m
hafa næga mannrænu til þess að
sækja fiskinn á þær stöðvar, en ég
segi yður að fiskimiðin á Nýfundna-
landsgrunni, við austurströnd Cana-
da ern langt om arðmeiri og betri
heldur en miðin við strendur ís-
lands. Fiskiveiðar við austurstrend
ur Canada eru undantekningarlaust
þær langbeztu í heimi og Cauada-
menn hafa lag á því að hafa þeirra
full not, en sitja ekki sjálfir svelt-
andi í landi, meðan aðrar þjóði r
ausa upp auðnum eins og vér hðfu m
sögur af að eigi sér stað á íslandi o g
við strendur þess. Hér lifa 500,000
mannsafþessummiklaogarðsamaat-
vinnuvegi,sem 80,000 manna stunda
algeriega, Á íslandi eru ekki 80,000
munnar tilað neyta þeirrar fæðu, þótt
þéc teljið hundana með. Tökum næst
timbur; útflutt timbur var á síðasta
ári 26£ millíón dollars virði. Yerk-
stæðavarningur útfluttur á síðastl.
ári nam 14£ milíón dollars virði; sú
atvinnugreín má enn þá heita að
vera í mesta barndómi hér hjá oss.
En samt er hún í framför nú með
hverju ári, eftir því sem land ið
byggist og markaðir aukast. Út-
fluttar vörur frá Canada á sfðasta ári
voru §190 millíóna virði, og innflutt-
ar vörur sem næst sömu upphæð eð a
heldur minna.
Svona eru nú atvinnuvegir Ca -
nada sífelt vaxandi og meira arð-
berandi með hverju ári sem líður og
velsæld íbúanna fer vaxandi að
sama skapi. Þess vegua er það ætíð
satt um Canada, að það er aldrei
fegurra en n ú í dag. Það gildir
að einu hver dagurinn er, því að yf-
irstandandi dagurinn eykur einatt á
fegurð landsins, frjósemi þess og
auðmagn frá þvf sem það var á liðna
deginum.
Nú skulum við líta yfir ástand
landsins á anman hátt og skoða fram
farirnar frá þeirri hlið. Árið 1868
voru hér I ríkinu 4856 mílur af járn
brautum, en í fyrra voru þærorðnar
nær 18000. Þegar nú þess er gætt
að hver mfla kostar að jafnaði §56
þús, og að til eru staðir þar sem það
hefir kostað hálfa millíón dollars að
byggja hverja mílu, þá farið þér að
skilja hvað þjóðin hér leggur mikið
f sölurnar til þess að auka og bæta
flutningssog samgöngnfæri sfn.Nú er
innstæðufé þessara brauta landsins
yfir þúsand millíónir dollara. Iun-
tektir þessara brauta voru §19J
millíón árið 1868, en nú eru þær yflr
70 millfónir dollars á ári. Þá voru
útgjöldin §15| millíón, nú eru þau
árlega nær §50 millíónir, og það er
sú upphæð, sem gengur til að launa
þeim eem vinna á brautunum.
Um skipaskurði ætla ég að eins
að segja það, að þeir eru einlagt að
aukast og batna, en skipastóll ríkis-
ins er talinn 5. stærsti í heimi að
tonna tali. Ríkisstjórnin leggur ár-
lega til rúmar §8| millíón eða um
30 millíónir krónur árlega til beinna
umbóta til hagsmuna íyrir almenn-
ing. Enda eru árlegar inntektir
ríkisins nú orðnar yfir §50,000,000.
Póstflutningar eru einna viss-
asti mælikvarðinn fyrir framförum
þjóða. 1868 voru hér í Canada
3.638 pósthús, nú eru þau nær 10
þús. Þá voru árlega flutt f ríkinu
18 millíónir bréf og jafnmörg blöð-
nú eru árlega flutt 180 millíónir bréf
og 114 millíónir blöð. Þetta eru
miklar framfarir á rúmum 30 árum.
—Næst skulum við athuga bánka-
og ábyrgðarstofnanir, af því að þær
segja sögu, sem undir engum kring-
umstæðum verður hrakin, um leið
og vöxtur þeirra sýnir hvað ljósast
framför þá sem þetta land hettr tek-
ið á síðastl. 30 árum: Árið 1868 var
stofnfé löggiltra bánka í ríkinu §80
millfónir, en á síðasta ári var það
orðið §460 millíónir. Innieignir
þjóðarinnar voru þá §33| millíón
en í fyrra, í harðærinu sem þá var,
voru þær orðnar §305| millíón.
Þessi feikna fjárupphæð sýnir hvað
Canadamenn eiga á bönkum rfkis-
ins framyfir það sem þeir þurfa að
nota. En auk þessa eru pósthús-
bánkarnir, þeir voru 80 að tðlunni
1868, en nú eru þeir orðnir 847, Þá
voru innstæður manna á þeim §200
þús,- nú eru þær 37£ millfón, svo að
eignir þjóðarinnar á canadisku bönk
unum í dag eru um §350 millíónir.
Þetta er alt sparifé, fé sem fólkið
farf ekki að brtika, en lætur liggja
þarna á vöxtum. Er ekkí þetta
ein afarsterk sönnun fyrir gæðum
þessa mikla lands, og þess, hve vel
það fer með íbúa sína, það er að
segja þá af fbúunnm, sem ekki eru
á sama siðferðis- eða þroskastigi eins
og fréttaritari Þjóðólfs hér vestra,
sem heldur vill mega liía á sveit á
íslandi, heldur en á eigin erviði hér
vestra. Þetta er þá munurinn, að á
fyrra fósturlandinu lifði þjóðin
langa tfma á hallæris lánum og
skyldan að borga þær skuldir mcð
rentum var sáarfur er hún eftirskil-
ur afkomendum sínum. Hér þekkj-
ast ekki hallærislán, en hitt er al-
gengt að vinnandi og reglusamt
fólk, karlar og konur, ekki einasta
viuni fyrír sér heldur leggja fó á
sparibanka. Annar vottnr um vel-
sæld fólks í þessu ágæta landi, eru
vaxandi ábyrgðir. Árið 1868 voru
ábyrgðir á fasteignum 188 míllíónir
dollars, nú eru þær 1000 millíónir,
þá voru lífsábyrgðir íbúanna f Cana-
da 5 millíónir dollars, nú eru þær
orðnar 470 millíónir dollars. Þetta
erórækur vottur um vaxandi vel-
megun þjóðarinnar og sannar ómót-
mælanlega gæði landsins, því vér
megum ekki gleyma því að þær upp
hæðir sem þjóðin boigar út f ábyrgð
ir eru peningar, sem fólkið getur
sparað frá daglegum þðrfum sínum.
Nú skulum vér athuga hið menta-
lega ástand þjóðarinnar. Árið 1868
var tiltölulega fátt um skóla og aðr:
ar mentastofnanir, en nú eru hór
18000 alþýðuskólar og 1000 æðri eða
háskólar; als 19000 skólar með 28
þús. kennarum og 1,100 þúsund
nemendum svo að nemenda fjöldinn
er sem næst 1 móti hverjum 4£
manni af þjóðinni, og árlegur kostn-
aður við þessar stofnanir er nú §20
millíónir. Okkur er stundum sagt
að við eigum enga sögu og engar
bókmentir. Það er satt, við eigum
ekki mikla sögu. af því land þetta
og þjóð þess er svo að segja á
bernskuskeiði. En þó sagan sé stutt,
þá er hún fögur. Vér þekkjum all-
ir land, sem á þúsund ára sögu að
baki sér, en það er saga hungurs og
og harmkvæla, saga harðæra og hall-
ærislána. Guð forði þessu landi frá
að eiga nokkurn tíma slíka sfigu.
En bókmentir og bókasöfn eigum
við og þeim fjölgar með hverju ári.
Árið 1868 voru söfnin fá í ríki þessu,
eu nú eru þau orðin 535 að tölu og
með 2 milíónir bóka auk allra blaða.
Eg dirfist að segja að hve r sá
maður, sem leggur sig eftir að ná
þeim fróðleik; sem bókasöfn og bók-
mentir Canada geta veitt honum,
nái þar öllum þeim tróðleik er mann
legur heili getur móti tekið; enda
eru mentamál og skólafyrirkomulag-
ið í sumum fylkjum þessa ríkis svo
tullkomin, að aðrar þjóðir hafa hatt
þau til fyrirmyndar.
Um siðgæði þjóðarinnar í þessu
landi verður bezt dæmt af framkomu
fbúanna hver við annan; mannúðar-
tilfinningin sem ætíð er samfara al-
mennu siðgæði er á híu stigi í þessu
landi, þó á því sóu undantekningar,
eins og í öðrnm efnum. Lfknar-
stofnanir eru hér á hverju strái; þær
eru afleiðing sannrar mannúðar til-
flnningar og hún finst að eins hjá
þeim þjóðum og einstaklingum, sem
hafa þroskaða siðmenning. í Ca-
nada eru nú sem stendur um 160
líknarstofnanir af ýmsum tegundum
þar sem hlúð er að og alin önn
fyrir hinum bágstöddu, sjúku, elli-
hrumu og þeim sem á annan hátt
eru veiklaðir. Þessum stofnunum
er haldið uppi af samskotum frá ein-
staklingum og af opinberu fé. Ekk-
ert land í heimi nefir fleiri eða betri
líknarstofnanir í samanburði við
fólksfjölda, en þetta ríki.
Glæpir eru fáir að tiltölu við
fólksfjölda. Dómar eru árlega feld-
íryfir 1 af hverjum 440 manns í
landinu og er það stórum minna en
viðgengst í flestum, ef ekki ðllum
Evrópulöndum.
Ég hefl þegar talað of lengi,
lengur miklu en ég ætlaði að gera,
en efnið var svo rnikið, óg varð að
segja alt sem ég hefi sagt og mér var
ómögulegt að slífa mig frá ykkur
fyrri en ég hafði drepið á aðalatrið-
in í 34 ára framförum þessa lands.
Ég veit að ræða mín hefir verið
nokkuð þur eins og jafnan vill
verða þegar rætt er um -'statistisk'1
mál, en ég vissi líka að tilheyrendur
mundu taka til greina stöðu þá sem
ég hefi þann heiður að hafa f félags-
og þjóðlífi Vestur-fslendinga á yfir-
standandi tíma.og að þeir áttu heimt-
ingu á að heyra eitthvað það sem
lýsti dálítilli þekkingu á sögu og
högum lands þessa og þjóðar. Þess
vegna sneið ég mér ræðuefnið á
þenna h&tt. Og svo þakka ég yður
öllum fyrir kurteisa og alúðlega á-
heyrn og óska og vona að þetta
mikla land Canada, megi halda á-
fram að blómgast og blessast í kom-
andi tíð, eins og það hefir blómgast
á liðnum tfmum, og að vor íslenzki
þjóðflokkur megi dafna og þro3kast
hér, æ því meirsem árin líða.
(íSér grefur gröf þó grafi.“
Hér með leyfi óg mér að biðja yður
hra. ritstjóri að ljá eftirfylgjandi lín-
um rúm f yðar heiðraða blaði.
í 42. tbl. „Hkr.“ er svar móti
grein minni „Bók bókanna" eftir Jó-
hannes nokkurn Sigurðsson i Duluth .
Þótt svar það snerti lítið efni þeirra r
greinar og hreki als ekkert af því sem í
henni er haldið fram, þá neyðist ég til
lesendanna vegna að fara fáoinum orð-
um um svar þetta og skýra litlu betu r
aðalefnið f minni grein til að afstýra
framvegis jafn hraparlegum misskiln-
ingi og Duluth maður þessi hefir flækt
sig í.
J. S. virðist hafa ásett sér að dysja
mig svo rækilega á mínum eigin „furðu-
legu vitleysum og rangfærslum" eins
og hann kemst að orði. að eigi bólaði á
mér framar. En hann hefir síður en
ekki gætt þess fyrir ákafanum að^hann
hpfir eingöngu mokað utan að sjáKum
sér og heft sig svo mjög að hann er ver
búinn til vígis en áður; en hefir aftur á
móti gefið mór undir fótinn svo að ég
stend mun’ betur að vígi eftir til að
hrópa upp með þau sannindi er ég hafði
fram að bera.
Eigi dregur J. S. lengi að reiða til
höggs við mig sem hann líklega hefir
ætlast til að riði mér að fullu. Hann
ber á mig að Cg hafi sagt að eigi mætti
kenna bibliunni um skoðauamun og
deilur kirkjudeildanna. „Hvernig fer
maðurinn að Jesa?“ spyr hann. Gamalt
máltæki segir að betra sé að vita
rótt en hyggja rangt, og á það eigi
sízt við þá, sem hleypa sér út í deilur .
„Hvernig fer maðurinn að lesa?“
spyr ég. Ég sagði a<k biblfan væri
ekki sök f því sem „aflaga" færi f kirkj-
unni. Skoðanamun og deilur kirkju-
deildanna færi ég ekki undir þann bálk ,
nema að þvf leyti sem slíkt kemur
íram undir „ókristilegu" formi, svo sem