Heimskringla - 29.08.1901, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA 29. ÁGÚST 1901.
heiminum, þá þrykkir það ekki
námshæfileikum íslendinga, því þeir
mundu einmitt fara lengra fram úr
öðrum þjóðaokkum hér, eftir því
sem skólalýðnum væri haldið fastara
og af meira kappi að lærdómnum.
íslenzka námsgáfan er skíra gull, og
ekkert nema gull, við hvað, og hvar
sem hún er reynd og vegin.....
Námssaga V.Islendinga er stutt, ærið
stutt. Samt eiga V.íslendingar fjölda
hér af prófgengnum emhættismönn
um, svo sem lækna, lögmenn, skóla-
kennara við alla skóla, og presta m.
fl. Og allir þessir menn fá gott orð
og koma sér vel í embættisstöðum
sfnum.—-Vel — maður telur það ei
Hálfdánar heimtur, þó einn sálu-
sorgari rasi fram af rennibrautum
safnaðanna. Slíkt getur ætíð hent
Gyðinga og Grikki. — Eg held því
fram, og ég er sannfærður um, að ég
hefl fullan rétt til þess, að ísl. em-
bættis menn hérlærðir, standi mjög
vel í stöðu sinni. Yfir höfuð að tala
held ég að íslendingar ætvu ekki að
vera annað en bókmentaþjóð og
lærdómsmenn. Enginn efl að vér
getum lagt nóg til af lærðum mönn-
um í þessu landi, svo sem læknum,
lögmönnum, prestum skólakennurum
ritstjórum, skáldum og rithöfundum.
Það er engin andleg kriplinga þjóð,
sem geturboðið slíkar andans vörur,
á mentunar- og lærdóms mörkuðum
vesturheimsku þjóðarinnar. Vér
getum tekið óðöl vor í þessu landi
með mannviti og þekkingu, ef vér
beitum vorum andans vopnum.
Eg er nú búinn að sýna starf-
semi yðar, og mentaástand. Og mér
þykir vænt um að það er ekki oflof,
sem ég hefl sagt um yður. Eg hefi
talað um gullið og gáfurnar, sem
skín í gegnum yður og stráð er um
alla söguna, bæði í orði og verki.
Ég og allir virði yður fyrir
dugnaðinn og gáfurnar, kjarkinn
og þrautseigjuna. Það er dýrmæt-
asta skart göfugra J>jóða. Enginn
mikill maður hirðir svo mjög um
hattana yðar og húfurnar, treyj-
urnar og svunturnar. Fögur klæði
fara góðu og göfogu fólki vel, en
“götu lávörðum“ og gjállfisfólki
illa. Engin f>jóð í heimi klæðir af
sér karaktérinn.
Ég liefi nú farið nokkrunr orð-
um. af livaða bergi Vestur-Is-
lendingar eru komnir, og drepið á
sum aðal einkenni þeirra, sem sag-
an mun geyma. En ég get ekki
skilist svo við petta mál að ég
bendi eigi í áttina til skyldunnar,
sem oss ber að inna af hendi við
vort elskaða fósturland. Hver
góður sonur og ástrík dóttir minn
ist foreldranna sinna—hennar móð
ur sinnar—með virðingu og ást-
semd, þótt J>au séu komin úr for-
eldrahúsum. Margt og fagurt orð
hefir verið talað um móðurskyld-
una. En móðurskyldan er eins
nátengd móðurlandsskyldunni eins
og vorið sumrinu, lindin læknum
og gleðin brosinu.—Ég veit f>ér
berið öll hlýjan hug til Islands, og
sumir af oss elska f>að eins og lífið
í brjóstunum á oss. Villiblóm
geta sprottið í öllum ökrum.—
Fjöldinn af oss sá eftir aðjskilja
við landið f>egar við fluttuirf hing-
að; en löghelgaðir ósiðir og óholl
stjórn, á aðra hönd, og™farandf>rá-
injog'sólfagrir geimar hátt ájvonar
himni,'á hina hliðina^"knúðu|joss
ves tur' uver, 'k^íslandi^mcgum
vérjal drei”gleyma?'^jVér eigumgjjað
elska f>að og virða, styðja^og
styrkja. Vér erum skvldir að láta
veg f>ess rísa f jöllunum ofar.'^Og
vér eigum að kennaX'iðru m°?[>jóð-
um'að bera Jvirðingu fyrir ]>ví^og
dást að f>ví, og f>að getum^vérYef
vér'erum góð börn,—og"höggvum
kvisti af trjánum og vörpum á
brautir J>ess.—Því að eins er starf
vort fagurt og gullbúið, að vér
hefjum Island í öndvegi annara
landa. Vér eigum að lifa og deyja
fyrir Island. Vér eigum ekki að
láta aðrar [>jóðir ginna oss og
gabba til að gleyma Islandi, til að
hata f>að og fyrirlíta. Ég tek und-
ir með skáldinu í dag, sem segir:
.. . .uIlleppar í enskum'skóm
aldrei skulum vera."
Nei, við skulum aldrei láta
blekkjast svo hraparlega af nokkr-
um manni eða f>jóð, að vér vinn-
um ekki fyrir og elskum ekki Is-
land. Ég veit að a nda vorum og
tilfinningum er 1/st í f>essu ljóði
íinstaeðli sínu:
I Vínlandi góða oft vonirnar rætast,
Þar vegur og framtíðin eiga sér skjól.
En ástin og þráin í einingu mætast
Vid ættlandsins jökla og miðnætursól.
Þar andi vor reikar um árroða-sali,—
Pil ódáins rælu þú treganum snýfð.—
I vöku, í svefni, í verki, í talí
Oss vekur hin islenzka ljósheima dýrð.
Aldrei gleymist Vestur-Islend-
ingar !
SMOKE T. L. CIGARS
fyltir með bezta Havana tóbak,
og vafðir með Sumatra-laufi,
Þér eruð 30 mínútur í Havana
þegar þér reykið þessa orðlögðu
vindla.
Allir góðir tóbakssalar selja þá.
WESTERN CIGAR FACTORY
Thos. Lee, eiguudi. 'WIZsriSm,EGf.
ROBINSON & COnPANY.
Þvoanleg fataefni með hálfvirði
og minna.
Það eru töfrar í orðunum hálfvirði, sérstaklega þegar þegar
þau eru í sambandi við þær ágætis vörur sem hér eru sýndar.
Það verða enn þá búin til hundruð af kjólum sem brúkaðir
verða í sumar, og hundruð hygginna og spársamra húsmæðra
kaupa einmitt á þessum tíma. Alt sem eftir er af sumarvörum
vorum, hefir verið sett niður í verði- Hér er sýnishorn
12%c. skraut Zepliyrs, Ginghams, Muslins, dílótt, röndótt, rós-
ótt, alt I frægustu litum, sem áður seldist 20c. og 25e, nú
selt á..........................................12Jc.
A 8c. sérstakt upplag af skrautlituðu Muslin, nýjustu munstur,
alt fyrir að eins ............................ 8c. yd.
A 6jc. alskyns tegundir af ágætum léreftum, alt þessa árs
vörur, og miklu meira virði en vér nú biðjum um fyrir þær,
að eins ............ ........................... 6^c.
Komið nú og gangið í valið meðan vörurnar endast, og
verðið er niðursett.
ROBINSON & CO,, 400-402 flain
Ódýrust föt eftir máli selur_
S. SWANSON. Tailor.
51 2 Maryland 8t- VVINNIPEG.
Rafmagnsbeltin góðu fást á skrif-
stofuHkr., Sl,25 hérléndis, $1,50 til
Islands; fyrir fram borgað.
Bonner& Hartley,
Lögfræðingar og landskjalasemjarar.
494 Main St, - - - Winnli>eg.
K. A. BONNBR. T. L. HARTLBY.
EFTIF^ 16 AF^.
STEINBACH, MAN., 1. Júní 1901.
KÆRU HERRAK: —
Ég finn mér skylt að láta yður vita að ég er vei ánægð með Eldredge „B“ saumavél-
ina yðar eftir að hafa brúkað hana stöðugt í síðast. 16 ár. Ég eignaðist þessa Eldredge
UB'‘ saumavjel No. 115060 árið 1881 og keypti hana af A. S. Erlesen í þessum bæ. Þessi
vél hefir unnið fullnægjandi verk í 16 ár, og aldrei kostað mig nokkurt cent fyrir viðgerð.
Hún vinnur eins hávaðalaust og gerir verk sitt eias vel og daginn sem ég keypti hana.
Hún hefir aldrei mist spor, eins os ég hef frétt að vélar frá ððrum félögum stundum geri,
og hún faldar. þræðir, rykkir og leggsaumar ágætlega. Þessi vél hefir einkar hentugan
útbúnað er varnar því að hún slíti þráðinn þó henni sé rent aftur á bak. Nábúar minir
sem keyptu vélar, búnar til af öðrum félögum. um leið og ég keypti mína vél, hafa fyrir
löngu hætt að geta notað þær og keypt sór nýjar vélar. Ég ráðlegg öiium mínum nábúft-
konum og öllum c ðrum sem hugsa sér að kaupa saumavél, að fá sér uEldredge" vél.
Reynið þessa vél áður en þér kaupið aðrar, og ég er sannfærð um að þér kjósið ekki
aðrar fremur.
Yðar einlæg
HELENA FRIESEN.
ÞBSSAR VELAR FÁST HJÁ EFTIRFYLGJANDI UMBOÐSMÖNNUM
Baldur.... Chris Johnson. Calgary.... A.J. Smyth.
Dauphin.... Geo. Barker. Moosomin....Miller & Co.
Gimli....Albert Kristianson Yorkton....Levi Beck.
Winnipeg... .Forester & Hatcher, Y. M. C. A. Building, Portage Ave
IIEILDSÖLU UMBOÐSMENN: MERRCK, ANDERSON & CO.
Wlnnipcg.
Viija fá góða umboðsmenn í þeim héruðum, sem umboðsmenn eru ekki áður fyrir.
Innisfail.... Archer & Simpson.
Reston.......S. S. McMillan.
, ladstone.....Williams Bro’s,
Og margir aðrir.
ALEXANDRA RJOMA-SKILVINDUR
eru þær beztu og sterkustu.
R. A, LISTER & Co.
Hefir hinar nafnfrægu ALEXaNDRA
“CREAM SEPARATOR” til sölu, sem að
’ allra áliti eru þær beztu í heimi. Sterkar, góðar,
hægt að verka þær og hollar til brúkunar. Sá
sem hefir löngun til langlífis ætti að kaupa
ALEXANDRA og enga aðra vél.
Aðal agent fyrir Manitoba: tí . Swaiison
R. A. LISTER <5 C° LTD
232, 233, 234 KING ST WINNIPEG-
flANITOBA.
Kynnið yður kosti þess áður en þér ákveðið að taka yður bólfestu
annarstaðar.
íbúatalan í Manitoba er nú............................. 250,000
Tala bænda í Manitoba er............................... 85,000
Hveitiuppskeran í Manitoba 1889 var bushels............. 7,201,519
1894
1899
17,172,888
M ,922,280
102,700
,130,075
35,000
70.000
Tala búpenings í Manitoba er nú: Hestar...............
Nautgripir............
- Sauðíé................
Svin..................
Afurðir af kúabúum í Macitoba 1899 voru............... $470,559
Tilkostnaður við byggingar bænda í Manitoba 1899 var.. $1,402J80C
Framförin í Manitoba er auðsæ af fólksfjölguninni, af auk nt m
afurðum landsins, af auknum járnbrautum, af fjölgun skólanna, af vr £-
andi verzlun, af vexti borga og bæja, og af vaxandi velliðan
almennings,
í síðastliðin 20 ár hefir ræktað land aukist úr ekrum.. 50,000
Upp í ekrur.............................................2,500 000
og þó er síðastnefnd tala að eins einn tíundi hluti af ræktanlegu landi
í fylkinu .
Manitoba er hentugt svæði til aðseturs fyrir innflyténdur, þar er
enn þá mesta gnægð af ágætum ókeypis heimilisréttarlöndum og mörg
uppvaxandi hlómleg þorp og bæir, þar sem gott er til atvinnu íyrir
karla og konur.
í Manitoba eru ágætir frískólar fyrir æskulýðinn.
í Manitoba eru mikil og fisksæl veiðivötn, sem aldrei bregðast.
í bæjunum TFinnipeg, Brandon, Selkirk og fleiri bæjum mun nú
vera yfir 5,000 íslendingar, og í sjö aðal-nýlendum þeirra í Manitoba,
eru rúmlega aðrar 5,000 manna. Þess utan eru í Norðvesturhéruðunum
og British Columbia um 2,000 íslendingar.
Yfir ÍO millionir ekrur af landi í Hanitolm, sem enn þá
hafa ekki verið ræktaðar, eru til sölu, og kosta frá $2.50 til $6.00 hver
ekra, eftir gæðum. Þetta land fæst með vægum kaupskilmálum.
Þjóðeignarlönd í öllum pörtum fylkisins, og járnbrautarlönd með
fram Manitoba og North TFestern járnbrautinni eru til sölu.
^krifið eftir nýustu upplýsingum. kortum o. s. frv. alt ókeypis, tii’
HOA S. P. BOBLO
Minister of Agriculture and Immigration,
WINNIPEG, MANITOBA
Eða til:
.losepli K. Skaptason, innflutninga og landnáms umboðsmaður.
OLI SIMONSON
mælir með sínu nYja
IMmm Hotel.
Fæði $1.00 á dag.
718 fflain 8tr
MadoiaW, Hanará & WMtla.
Lögfræðingar og íleira.
Skrifstofur í Canada Permanent Block.
HUQH J..MACDONALD K.C.
ALEX. HAGGARD K.C.
H. W. WHITLA.
Army a«(l Navy
Heildsala og smásala á
tóbaki og vindlum.
Vér höfum þær beztu tóbaks og vindla-
byrgðir sem til eru í þessurn hæ, og selj-
um þær ódýrara en aðrir. Enda gerum
vér meiri verzlun en nokkur annar.
Vér óskum eftii viðskiftum yðar.
W. Bíow & Co.
541 Main Str.
284 Lö^reglaspæjarinn.
mannlegt, heldur að eins grimdarorg óargadýrs-
íns. En nú virtist vera undantekning frá pessu.
Hún stóð kyr og hreyfingarlaus meðan fóstri
hennar gæddi henni á nokkrum höggum. Má
vera að hún bafi ekki þorað annáð, buist við að
reiðin yrði þá ekki eips ægileg, refsingin ekki al-
veg eins hörð. Hún horfir á fóstra sinn með
svíp auðmýktarinnar og undirgefnmnar. Það
var nærri því eins og hverjum þeitn, er á hana
horfði, hlyti að dertta i hug sne.yptur hundur, sem
hefir oiðið eitthvað á og veit hvers hann á von.
Gamii maðurinn er frá sér af reiöi og lætur
henni í té hvert. hðggið á * fætur öðru. En alt í
einu ryðsí Ora litla inn og gengur á milli frænda
síns og fóstursystur. Hún hafði heyvt út að
eitthvað var um að vera og ekki beðið boðannn.
Hún hafði ekki farið um dyrnar, heldur opnað
gluggann og stokkið þar inn í hendingskasti.
“Dirfistu að berja hana fóstursystur mína?”
kallar hún. “Mér þykir vænt um hana; dirf-
ist-u að berjahana, heyrirðu til min, grimdar-
seggurinn þinn ? ætlarðu ekki að hætta, karl-
ræfill ? Mér þykir vænt um hana, heyrirðu
það ?” Hún horfir með leiftrandi augum beint
framan í Jgamla manninn Það er auðsóð að
honum þykir þegar hún nefnir hann karl.
“Þú veizt það ef til vill ekki, góöa min, að
Vasillnis hefir brotið eitt af dýru kerunum mín-
um. Hún er hirðulítil og kærulaus, auar áfram
eins cg'skynlaus skepna, tekur ekki eftir nokkru
um sköpuðum hlut. Það er máske aö nokkr-
leyti þór að kenna; þú mælir alt eftir heuni og
viltekkiláta hegnahenni fyrir neitt; þú veizteigi
Lögregluspæjarinn. 285
hvað er henni fyrir beztu, ef þú vissir það barnið
mitt, þá talaðirðn ekki svona núna”. Hann
horfir á Oru með reiðifvip, eu hún er jafn ein-
beitt og fyr. Hvað gerði það til, þótt hún bryti
eitt af'þessum kerum. “Hún hefir brotið eitt af
kerunum þ í nujm”, segir Ora. “Eitt af kerun-
um m í n u m, meinar þú náttúrlega. Vasill-
issa, þú getur brotið annað til, ef þú vilt, ég á
með þau og engin annar. Alt sem hér er innan-
húss er mín eign, það er ég som tek á móti þvi
þegar óger ordin fullorðin. Þú getur farið með
það alveg eins og þér líkar, Vasillissa. Þú art
enginn þræll lengur. Faðir miun. hann pabbi
minnsál. sagði mér að allir ættu að vera frjálsir
í Rússlandi, frjálsir að gera hvað sem þeir vildu,
alveg frjálsir ! Brjóttu kerin Vasillissa! brjót.tu
það ! gengdumór, Vasillissa, brjóttu kerið fyrir
augunum á karlvarginum, honum föðurbróður
mínum; ætlarðu ekki að gera það?—Nú, jæja, þá
geri ég það”. Og hún hendir kerinu í gólfið og
brýtur það í þúsund mola. Sergius starir á
hana orðlaus og steinhissa, ea hún stekkur út
blóðrauð með tár í augum og reiðisvip. Nú eru
þau ein inni ungfrú Brian og Sergius. Ora er
farin út og fóstursystir hennar fer á eftir. Þau
horfast í augu stundaikorn. Sergius horfir
lengi á kerbrotin á gólfinu, hreytir af munni sér
nokkrum rússneskum blótsyrðum ekki sem
allra nettustum og segir siðan; “Þarna eru
nokkur hundruð rúblur farnar til djöfulsins.
Svo þegir hann eitt augnablik, snýr sór því næst
að ungfrú B'iaa o ' scgir Kurtei-de ;a: "Fyri:—
gefið mér, ng.'rú Brip-n, uð ég gætti ekki geðs-
288 Lögregluspœjarinn.
•
réttlæti, en hatar harðstjórn; bítur á jaxlann
og bölvar i hvert skifti þegar hún heyrir eða sér
að hnefarótturinn ræður, en lofar guð og gæfuna
þegar hið gagnstæða er uppiá teningnum. Hún
elskar fullkomið frelsi. Og allar þessat tilfinn-
ingar reynir ungfrú Brian að gróðursetja, sem
dypst í hjarta Oru. Hún kennir henni að bera
jafna vlrðing og jafn hlýjan huga til allra manna
að hata stéttaskifting, hata fjárdrátt og löghelg-
að rán. Hún lifir sig svo inn í það, að allir séu
af guði gerðir jafu réttháir og jafn mikiisvirðf
og hana langar til þess að stinga augun út úr
höfði þeirra, er líta niður á aðra. Hún hefir
fengjð óstöðvandi hatur á rússneskri harðstjórn,
útlegð og Síberíuvist, en það að láta þess konar
hugsauir í Ijós í Rússlandi var nálega sama sem
að fyrirgera lifi smu.
Nú líður og bíður. Ora elskar frelsið heitar
og heitar, hatar þrældóminn inniiegar og inni-
legar.
Tveiraur árum síðar kemur frændi hennár
Dimitri Monchikoff til Tula. Hann var enn trú-
lofaður Oru, eins <>g fyr var frá sagt. Hann sér
ungfrú Brian, gæzlukouu heunar, og þekkir þar
blómsölumeyna, er hann hafði séð 1 garðinum í
Paris.
Eftir að hann hafði losnað af sjúkrahúsinu
þar sem hann hafði legið til þess uð fá lækning á
axlarbroti eftir glimuna góðu, hafði hann heyrt
einlivorn ávætiing af samsæri nngfrú Louisu.
Hann veii glöu-t livað þetta han að þýða fyrir
Loi.isu, þvi hann er nú orðinu iillve1. uð sér í
íi akkneskum lögum; ha n li, fir áunnið sér lof
Lögregluspeejarínn. 281
líkindum ákveðin jafnaðarmaður, festist þessi
hugmynd í höfði hans. Rússar hafa ilt auga á
jafnaðarmönnnm; þar er verksvið þeirra næsta
mikiðog þeir bafa sumir farið alllangt stundum.
jafuvel út fyrir takmark þeirrar hugmyndar og
tilgangs; þeir hafa fretnur líkst stjórnleysingjum
eða gjöreyðendum þar í landi. Honum datt í
hug að nú væri Louisa þangað komin með því
djöfullega áformi að ráða saklausu greifadóttur-
ina af dðgum eins og hún hafði ætlað nð ger&
við keisarasonina á Frakklandi. Honum heyrð-
íst sem djöfullinn sjálfur væri þar í nánd og
segði hlæjandi: “Ha. ha ! þarna hefi ég trúan
þjón; nú er mér skemt! vel sé þér Louisa !”
Uiigfrú Margrét, sem skilur það vel og veit
glögt að Sergius er ljóst og kunnugt hver hún
er, getur ekki gleymt athugasemd litlu stúlk-
unnar um bjarnarholuna, er húnhafði sýnt herra
deVerney. Hún fékk Oru t.il að segja eór upp
alla söguna, og sér hún þá að hún hefir verið sú
sem kom upp leyndarvélum og samsærinu—
kom í veg fyrir Avöxt af margra mánaða fyrir-
höfn. Hún gnístir tönnum þegar hún hugsar
um þetta. Öll sú ást og umhyggja, er hún áður
hafði borið til Oru. sneríst nú upp í stjórnlaust
hatur. Hún er um s*und óráðin í
hvað gera skuli. Hún horfir stundarkorn á Oru,
þar sem hún stemsefur og sakleysissvipurinn
hefir jafnvel dýpstu áhrif á hinar gpiltustu sálir
og hörðusiu hjörtu; hún andvarþár þungt og
gengur hægt inn í herbergi sitt. Þar sezt hún
á stól, styður hðnd undir kinn og hugsar og
hugsar. Henni finst ariiau veginn scna hún