Heimskringla


Heimskringla - 10.10.1901, Qupperneq 1

Heimskringla - 10.10.1901, Qupperneq 1
lleimskringla er gef- in ut hvern fimtudag af: Heimskringla News and Publishing Co., að 547 Main St., Winnipeg, Man. Kost- ar um Arið $1.50. Borgað fyrirfram. Nýír kaupendnr fá í f kaupbsetir sðgu Drake é Staudish eða Ijajla og jóla- x blað Hkr. 19o0. Verð 35 og 25 ceuts, ef seldar, seuda til íslands fyrir 5 cents XYI. ÁR WTNNIPEG, MANITOBA 10. OKTÓBER 1901. Nr. 1. Frjettir. Markverðustu viðburðir hvaðanæfa. Eitt Jiúsund Búar réðust á herbúðir Lord Kitcheners hjá Moedevill paim 29. Seft. en urðu aðhverfa frá, eftir 2 klukkustunda bardaga, höfðu [>á á annað hundrað sœrða og fallna. Bretar töpuðu rúmlega 30 mans. Eftir bardag- aoo var valurinn kannaður af Bret- um og fanst pað [>á að fiestir peirra föllnu voru útlendingar í liði Bú- anna. Lord Kitchener segir 2000 Búa hafa fallið og særst í bardög- um í Seftembermánuði. Hann á- lítur að lið Búanna sé ennpá um eða yfir 8000 manna. Sagt er að Kitchener hafi beðið Bretastjórn að scnda sér 25000 riddaralið, til að binda euda á stríðið. Fjölkvænismál mót konu einni í Toronto, hefi verið dæmt [>ar í rétti fyrir fáum dögum. Konan sannaði að liún hefði fengið skiln- að í Bandaríkjunum frá fvrra manni sínum, sem hún giftist 1 Canada. En dómarinn dæmdi liana seka um fjölkvæni af }>ví að skilnaður sem fenginn væri í Bandaríkjunum gæti ekki orðin tekin til greina, [>ví að fað væri gagnstætt giftingarlögun- um í Canada. Nautgripasýning Canadamanna á Pan American s/ningunni í Butf- alo, hefir verið til mesta heiðurs fyr- ir Canada, Þeir liafa tekið helm- ing allra verðlauna. Fylkiskosningar í Nova Scotia fóru fram 2- [>. m. og lyktuðu svo að Libéralar unnu öll kjördæmin í fylkinu nema tvö. Liberelar náðu 36 af 38 sætum als. Fylkis- og Dominion stjórnirnar unnu saman og við f>ví afli máttu Conservatívar ekki. í ráði er að koma upp sykur- gerða verkstæði í Galt, Ontario, þar sem gerður verður sykur úr rófum. Verkstæði þetta & að kosta milli halfrar til þriðju fjórðu úr millión dollais. Allir nauðsynlegir pening- ar eru boðnir fram til þess að koma fyrirtækinu á gang. Frá Manilla komu [>ær frétt- ir að 1 smádeild af Bandaríkja her- mönnum, hafi verið svikin í trygð- um af íbúum í bænum Balakgiga á Samareyju, og að hver einasti mað- ar í deildinni, hafi verið drepín. Herforingi Bandamanna hefir sent her á hendur borgarbúum, og má [>ar búast við grimmilegum hefndum. Eldur í Alten 111. gerði $400 000 skaða í s. 1, viku. Talpráð er verið aðleggja milli Brussels í Belgiu og London á Eng- landi. Vegalengdin er 250 mílur, en 56 milur af [>eirri leið liggur práðurinn undir vatni. Kostnað- urinn er metinn 36000 pund ensk. Innanrlkisráðgjafi Rússlands, liefir n/lega gefið út ávarp til al- þ/ðu og sk/rir [>ar frá að uppskeru brestur mikill sé f>ar í 19 f/lkjum i Rússaveldi og að ekki liggi annað fyrir fólki í [>iem fylkjum en hung- nrdauði, ef alf>/ða landsins hjálf>- ar ekki alríkisstjórninni til að forða fólkinu í þessum héruðuui frá þeirri landplágu sem nú hvíli yfir [>eim. Stjórnin hefur þegar veitt nokkrar milljónir rúbla, til hjálpar liinu nauðstadda fólki. Keisarinn lief- ur beðið þjóðina að hjálpa sjer til að mynda hjálparsjóð. sem nemi að minsta kosti 14,000,000 rúbla. Eldur kom upp í námu I Brit. öol- umbia, og varð 15 mönnum að bana. þeir voru í námunni þegar eldur- inn kom upp og komust ekki undan honum. Stórmikillskaði varð þess utan á eignum námufélagsins. Blaðinu London Times, var send sú fiétt frá Kaupmannahöfn 26. Seft. s. 1., að Jacobsen sál. sá er breggaði Gamle Carlsberg ölið, hafi gefið ríkinu yfir tuttugu millj- ón krónur til vísindulegra. og líkn- arlegra þarfa. Einnig myndaði hann Carlsbergsjóðinn, sem nú er orðinn 121milljón krónur, og son- ur hans, Carl Jakobsen, hefir n/- lega gegð sjóði þessum, 10 milljón króna virði í eignam. Þessi sami maður gaf fyrir 2 árum, Kaup- mannahafnarbæ, myndastyttusafn sitt, sem metið er á 12 milljón krónur. Skógareldar sem i síðustu viku æddu yfir part af Quebecfylki liafa gert stórskemdir á húsum, girðing- um, gripum og ökrum þar í fylkinu. I þorpinu St Andre Le’ Pauvant, hafa allar byggingar brunnið nema ein kirkja og 4 íbúðarhús. Winnipeg strætisbrautafélagið og Ogilvie Milling félagið, hafa gert samtök með að leiða rafafl hingað til Winnipeg, frá Winni- pegá^ni, austan Winnipegvatns. Það er búist við að byrjað verði á ^þessu verki í haust. N/tt aukupósthús hefir verið sett upp 1 Hudsonsflóabúðunum, sunnarlega Main st. Það var opn- að fyrsta þ. m, Dominion stjórnin er að gera tilraun með að setja bassfisk úr vötnuuam í austur Canada, í vötn í British Columbia, 100,000 unga fiska — um 2 þumlunga á lengd — á að flytja á þennan hátt, í haust, vestur að Kyrrahafi. 1500 Búar, undir stjórn Botha herforingja réðust á herstöð Breta í ítaliu, á landamærum Súlulands í Suður-Afriku, þann 25. Seft. s. 1. og feldu og meiddu um 120 manns. Bardaginn stóð allan daginn, en lauk svo að Búar þurftu frá að hverfa með 200 fallna og særða og 300 af liði þeirra tekna herfánga. Bretar eru í undirbúningi með að gera Johannesburg að höfuðborg og stjórnarsetri í Transvaal hér- aðinu. Andrew Carniege, auðmaður- inn mikli, er tekin til að gefa orgel í /msar kirkjur í Skotlandi og víð- ar. Hann hefur þegar gefið 350 af þessum hljóðfærum og liafa [>au kostað frá $1000 til $3500.00 hvert svo að nær millión dollars hefir ver- ið eytt á þennan hátt. Bretar og Tyrkir hafa í s. 1. viku, verið að safna herskipum sín- um í Persiuflóann. Engin veit á- stæðuna né væntanlegar afleiðingar Það er í orði að þegar ófriðn- um í Suður-Afriku sé lok,ð, þá ætli Breta konungur og drottning hans að ferðast um alt Breska veldið að meðtaldri Suður-Afriku. Má þá búast við að [>au komi til Can- ada um leið. Mr. Roblin, formaður Mani- toba stjórnarinnar lætur þess getið að niðurfærsla sú á hveitiflutningi héðan úr Manitoba og til austur vatna, sem átti að verða frá fyrsta Oktober, geti ekki orðið fyr en ein- hvern tíma í næsta mánuði. Á- stæðan fyrir þessum drætti, er sú að brautin átti að verða fullgerð í byrjnn þessa mánaðar, en vegna þess hve uppskeran í Manitoba var mikil í ár og kaupgjald gott við hana, þá hefi járnbrautar fól, ekki átt kost á þeim maunafla til braut- arbyggingarinnar, sem búist var við að yrðí fáanlegur, þessvegna verður félagið nokkru seínna að fullgera brautina. heldnr en um var samið 1 fyrstu, og af því kem- ur drátturinn á lækkun á hveiti og annara vöruflutninga, þar til braut- in er gerð til Port Arthur. Erfðaskrá Mc Kinley forseta hefir verið lögð í dómstólana til Staðfestingar, Hann gefur konu sinni lífstíðar eignarrétt á, og afnot af öllum eignum sínum, föstum og lausum. En áskilur að móðir sín skuli liafa eitt þúsund dollars á ári meðan hún lifí, að móður hans og konu látnum, gánga eignirnar til systkina hins látna forseta, í jöfn- um hlutum. TINDASTÓLL 30. Sept. 1901, ‘ (Frá fiennrita Heimskrlnjílu.) Þennan mánuð hefir vedráttan verið óstöðag og votviðrasöm; þó aldrei hafi rigut stórkostlega, þú hafa samt fáir dagar verið þurrir; þanu 23. sujóaði lit- iðoitt; sökum þessara óhagkvæmu tíðar hefi hirðing heya að fullu, dregist ieng ur en ella myndi, en nú eru allir búuir að hirða hey sin, hey eru almeut góð og mikil eftir þetta sumar. I gser og í dag er blíðviðri og sólskin svo útlítur fyrir veðurbreytingu til betra. Sagt er að fallið hafi !>ú uudanfarandi 10 þumlunga djúpar ssjór í Eðmonton héraðinu. Almenu heilbrigði hér í sveitinni og vollíðan yfir höfuð. Nýskeð voru hér á ferð þeir herrar S. Christofersson frá Brú P. 0 og Jóh. Sigurðsson kaupmaður frá Hausam í Nýja Islandi, Úr bréfi til ritst. Heimskr. Stjórnleysingar. Eðlileg afieiðing af ólóghlýðuí og yfirgángi acðvaldoius. Þegai }>jó2in ícr að ná sjór, oftor1 hið sorglega tilfelli, dauða Mv. Mc Kinley, þá er eðlilegt að farið verði að ræða um áhrifin cr þessi viðburð ur hefur á þjóðarandann. Á meðan hjarta þjóðarinnar barðist sem ákafast við banabeð for- setans, voru margir háttstandandi menn, mörg heiðarleg blöð og marg- ir kriptnir prestar, er reydu að æsa hið lægstadýrseðli þlóðarinnar, dráp- girnina og óhlýðni við bosgaraleg lög en sem betur fór var meiri hluti þjóð- arinnar sem ráðlagði stilling og lög- hlýðni og því erþað nú að þjóðin get- ur án blygðunar spurt hvað á að gera til að vernda líf forseta vorra og æðstu valdsmanna, og ennfremur hvað á að gera við (lAnarkista“? Svörin verða auðvitað mísmunandi sem eðlilegt er, ea óskandi væi i að þau gætu öll verið laus við partisku, því þetta er ekk i pólitískt spursmál, heldur spursmál er snertir hvern einn og einasta borgara landsins, hvaða flokki sem hann kann að til- heyra. Nokkrir hafa ráðlagt að of- sækja hvern anarkista í landinu, varpa þeim í betrunarhúsiu og fanga- klefana, svona fyrir óákveðinn tíma, en gera aðra útlæga. Þessar ráð- leggingar eru að öllum líkindum bygðar á gamla máltækinu ,tmeð illu skal ilt út drífa“. En óg fyrir mitt leyti neita siðferðis og sannleiksgildi þeirrar kenningar og um leið verður ofsókn gegn ánarkistum að hlíða sömu lögum, ég neita henni og ve feingi að sömuleiðis aðfarir geti haft blessunarríkar afleiðingar fycir land vort. Ég vil taka það skýit fram að ég er mótfallin öllum nmnndrápum, hvort sem þau eru framin af vitskert- um einstaklingum eða ráðaneyti þjóðauna moð þeit ri aðfeið sem hern aður er kallaður, eða löglegum nmnn- drápupi. Það er ekki nema eðlilegt að lög land3ins séu gerð ennþá trygg- ari gagnvart valdsmönnum þjóðar vorrar, að líf þeirra sje verndað á allan mannúðarlegan hátt. En eru nokkrar líkur til þess að líf æðstu þénara vorra, verði óhultari þó lög- in ákveði að það væri dauðasök á einn eða annan hátt, að gera tilraun að skaða lff eða limi embættismanna vorra, hvort sem tiigangurínn hepn- ist eða ekki? Það má vel vera að lögin hefðu blessunarrík áhrif, en ekki hefði óg trú á^því. Ég fæ ekki betur séð en á Rússlandi sé meiri harðstjórn en í nokkru öðru iandi. Að anarkistum hafl þar verið veittar hóflausar árís- ir með líflátum og útlegðunt, en samt virðast anarkistar fjölga meira þar en í nokkru öðiu landi. Það virðist nú sjálfsannað að stiönghegningarlög eru ekki einhlýt, en hvað 4 þá að gera? Vér verðum að menta þjóðina i heild sinni betur en gert er, vér verðum að leggja meiri áherslu en nú ergert að kenna nytsemi stjórnarinnar og að stjórnarfyrirkamulag vort sé það besta í heiruinum eins og það líka er. Svo verðum vér líka að vera varkár- ir með að lögum vorum sé hlýtt af ríkum sem fátækum, því þegar ein- okenur hrjóta lands lög og stjórnend- ur sem svarið hafa að sjá til þess að lögunum sé hlítt, þora ekki að amast við yflrtroðslun auðvaldsins, vegna þess þeir halda það spilli fyrir flokk sinum við næstu kosningar, þá er þar innleitt stjórnleysi sem er eitt af kenniiigum auarkista, með öðrnm orðum, vér verðum að varast það að stjórnendur vorir sjeu anarkístar, vér verðum að kjósa menn sem lifa bókstaflega eftir embættiseiðinum, sjá um að lögunum sé hlitt hlut drægnislaust. Þá um leið fer þjóðin að bera virðingu fyrir lögum lands- jns. bau hætta að vei ða dauður bók- stafar eins og því miður á sér stað nú á meðal vor, en þau verða það iíf og audi er glæðir hinn nær út dauða réttlætætisneista í hjarta þjóðarínnar. Ég hef þá trú að í hvers manns sál.sé þó ofurlítill réttlætisneisti sem að eins verður glæddur með réttlæti utan að. Jeg vil að stjórn vor sé svo réttlát að hver einasti borgari lands ins sjái og skilji að þar sé engin hlut- drægni, eingin rangsleitni, engin brögð til að falsa undir sig alþýðufé og umfram alt að virðing sé borin fyrir lífi einstaklinga, að það sé ekki rnetið til peninga eins og grip’r eða annað gangfé. Það eru ekki mörg ár síðan lög voru sarain í ýmsuiu af miðríkjunum er fjölluðu nm þeð að þvínga jám- hrautirnar innan nefndra ríkja til að taka upp nýan samtengingar útbún- að á varningslestuni, til tiyggingar fyrir llf og limi lestamannanna. For- setar járnbrantanna héldu fund i Chicago og komust að þeirri niður- stöðn að láta eins ogþeir heyrðuekki lögin, en svona f hægðum sínum þeg- ar vagnar brotnuðu eða urðu ónýtir að nota hinn nýa útbúnað! því það kostaði minna að fleygja nokkrum dollurum iættingja þeirra sem drepnir kynnu að v e r ð a, og stóru blöðiu yflr þvert og endilangt landið sögðu frá þessu eins og hverri annari ómerkilegri frétt án þess að hafa nokkuð út á það að setja rö þessi voða auðveldi gerðu gys að landslögum og reiknuðu líf landsins sona sér til fjárs. Enda munu þann dag í dag, ekki vera helmingur af vöruflutningsvögnum með hinum lögákveðna úthúnaði, og þó munu vera sex ár síðan að allir vagnar áttu að hafa þennan útbúnað. Svona löguð lagabrot og nær því ótal af líkri tegund, gera meira t!l að innræta geðmiklum og ofsafengnum landsins sonum, fyrirlitning fyrir lögunum sem eru í sj&lfu sjer góð. Þegar þeir sjá að lögin ná eingöngu til hinna fátækari sem um leið, eru nú án blygðunar kallaðir sori niar.n- kynsíns, ef þeir hafa ekki auðmagn til að slá um sig með, — en ailar ræður og öll blöð stjórnleysingja. Vér verðum að snúa við, vér höfum um mörg undan farin ár ap- að eftir Evrópuþjóðunum, er stynja undir hervaldi og kúg in. Alþing þjóðarinnar ákuað að fastaher vor, skyidi vera 100.000 á friðartímum, vér hefðum komist vel af með 25 til 30 þúsundir, þvi ekki að halda áfram í sama horfi? hvaða ástæða er að auka hervald? því ekki að treysta alþýðu. Því ekki hafa stjórnina svo góða að hver borgari elski hana og leggji líf sitt á altari þjóðarinnar ef þörf gerðist, — lesarinn mun segja, ómögulegt að geraanarkista ánægða, þvi svara ég með þvl að spyrja í bróðerni, hefur þér nokkurn tíma komið lil hugar, að anarkistar eru af- leiðing, að hak við er orsök, sem þú heflr ef til vill ekki gætt að, þú munt segja að stefna anarkista sé óeðlileg, og geti eugu góðu til leiðar komið. Það er hverju orði sannara. Ég held að sá hluti anarkista sem trúir á morð valdsmanna sem umbótameðal, séu meira eða minna geggjaðir, óg held að hugsunarverkfæi i þeirra séu eitt hvað útúr jafnvægi. En erekki eitt- hvað bogið við þá menn sem eru segjum, hundrað tll þrjú hundruð milljóna virði, og samt leitast þeir við, með alskonar brögðum, að kom- ast hjá því að uppfylla sínar horg- aralegu skyldur, þeir hlægja að þeim landslögum er ákvreða, að hver einn og einasti borgari skuli greiða vissa upphæð af hverju dollars virði í lönd- um og lausum aurum — til opinberra þarfa mannkynsheildarinnar, þeir greiða það sem þeim sýnist, en ekki það sem rétt er og lögin ákveða, og sleppa því vanal. við | af þeirri gjald byrði sem þeir, samkvæmt lands- lögum ættu að bera, og ekki nóg með því, heldur þýngjist útgjaldabyrðin á hinum fátækari fjölda, því ríkið verður að hafa féð, hvaðan sem það kemur. En því eru ekki í-kattarnir innheimtir jafnt af öllum, ríkum sem fátækum, eins og löginákveða, munt þú spyrja. — Svarið er afar einfalt. Auður- inn er það voðavald er þjóðin fell- ur fram og tilbiður, ðll pólitík lands- ins stjórnast af auðmagni, valdsmenn litlir og stórir þora ekki að styggja þá riku, því þeir vita að hegningin er, þólitiskur dauðdagi. Þetta þarf að lagast, hinn ríki maður ætti að gteiða skatta af öllum eignum sínum að jöfnum hlutföllum við hína fátæku, hvorki meira eða minna. Nú hefur forseta morðinginn verið dæmdur til dauða samkvæmt landslögum og réttlætinu fullnægt, sem er þó viðbjóðs réttlæti og afleið- ingar af hinui dýrslegu grimd liðinna alda, sem þá aftur sannar, að fram- för vor í mannúð er hijómíagurt glaraur. G, A. Dalmann. Eg uadirrituð votta hér mitt inni- legasta hjartans þakklæti ðlluin þeim mðunum og kouum söm hafa veitt mér svo mannúðarfnlla hjalp og aðhlyun- ing í mfnum langvarandi |>ungb+ru raunum, þar sem maðurinn minn hefir legið rúmfastur í s. 1. 18 Mátiöði, og auk þess var yngsta barn okkar hjóna iueira og minna sjúkt frá fæðingu þar til það andaðist í s. 1. viku, nær 10 vikna garnalt. Enfremur á ég 3 hörn enn á iífi og er eitt þeirra mikið veikt, í þessu lífstríði mínu og efnalegu alsleysi hafa ýmsir góðir menn og konar rjett mór drengilega hjálparhönd, og nef»i óg sérstaklega herra Vigfús Stefánsson og hans heiðursverðu konu. sðmuleiðis herra Jóhann Sigtryggsson og sóma- konu hanns. Þessum blðum hjónum, sem og öllum öðrum er hafa veitt mér hjálp og aðstoö í neið minni og barn- auna minna, bið ég almáttugana Guð að endurgjalda i fyllsta mæli og á þann hátt er hann sér fyrir bestu. Oktober 1. 1901, Guöfinna Sigríður Stanger. 180 Stephen St. Pt. Douglas. Kæru skiftavinir! Fyrir utan það mikla upplagaf svipaðri tegund og ég hef fiður haft, sem nú er á hverjum degi að bætast við í búð í mína. Er það áform mitt að auka við það eínni vörutegund enn, sem ég álít að menn almennt þuríi mjðg rnikið að haida á, og það eru alskonar húsmunir (Furni- tnre) svo sem, borð, — stólar — rúm- stæði — skápar, af öllum sortum — skrifpúlt og bókaskápar og svo tnargt og margt fl. sem óþarfi er að telja upp, Sökum þess að ég er ekki búinn að fá það pláss laust enn þásem ætlað er fyrir þessa vörusort, og á eftir að búa það út, sem þarf að gerast áður en ég fæ mikið af ofantöldum mun- um, getur orðið dálítill dráttur á þessu, svo í millitíðinni, vil ég hjóða þeim sem kunna að þurfa með eitt- hvað af þesskonar vörum á þessu hausti, að kome til mín og skal ég benda strax eítir því, og ef það líkar ekki, þarf enginn að taka það frek- ar enn honum gott þykir. Verðið skal ég ábyrgjast að verði lægra en nokkurstaðar er á þesskonar vörum hér í kring. Svo munið nú eftir ef þér þarfn- ist eitthvað af húsmunum og ætlið að kanpa það, þá að koma til mín, held. ur en að borga tvöfalt verð fyrir það hjá öðrum. Mig iángar að grípa tækifærið og minna mína skiítavini á, að nú fer að líða aðþeim tfma, sem ég fer að þarfnast peninga frá mönn- um til þess að geta sýnt dálitinu lit á að standa f skilum við þá sem naér lána. Auðvitað vonast ég ekki eftir að menn alment, geti bo'gað strax alt sem þeir skulda, því margt er annað að gera, en að hála hvein í skuldir. En því vonast ég eftir af mínum góðn skiftavinum að þeir borgi mér part af því sem þeir skulda mér strax, og borgi svobitt sem eft- ir verður, alveg á þessu hausti þegar annríkið fer að minka, því nú er upp- skéran alment einsgóð og míkil eíns og menn nokkurn tfma geta búist við að fá, því vonast ég eftir að menn láti mig njóta þess nú hvað ég hef verið vægur að undanförnu ,neð að innkalla þegar uppskéran hefir verið minni og lakari og menn þurft að fá umllðingu. Fyrsta Oktoher, sendi ég hverj- um þeim som nokkuð skulrlar mér, reikning sem sýnir upphæð skuldar- innarupp að þeim tíma (1. Oktofcer.) Gleymið ekki, mínir kæruskiftavinir að borga mér fáeina dollara, eins fljótt og þér eruð búnir að fá þi eskt, því ég þarf mjög mikið á peningum að halda um þessar mundir sem ég veit að þér munið vel geta nærri. Aðeins fá orð til kvennfólksins Einnig fyrir utan þann ijómandi dúkavarniug af ölluin tegundum sem jeg á von á þessa dagana, hef ég fengið mikið upplag af Loðkrögum (cohvette) af mismur.andi stærðum og góðum, sem jeg sel mjög billega á meðan þeir endast- kaupi ekki meira af þessu þettn ár. Komið því sem fyrst og skoðið og kaupið ykkur kraga á meðan þeir eru til- Með þökk fyrir góð viðskifti. Elis Torwaldsson. Nytt rit. Ég hefi feugid til útsölu lítið kver, “Aldamóta-ó»,” eftir Jón Ólafsson, kvæðabálkur í fjórum köflum, sórprent- að í skrautgáfu; kostar 15c. Aðeins fá eiutök til. og ættu því þeir sem vilja eignast ljóðin að senda raér pöntun tafarlaust. —Útsölumenn minaaðljóða- bók Páls Ólafssonar vil ég biðja að senda mér einhverja skilagrein sem allra fyrst. Magnús Pétursson. 715 William Ave., Winaipeg.

x

Heimskringla

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.