Heimskringla - 26.12.1901, Page 4

4

HEIMSKRINGLA 26. DESEMBER 1901.
manninum sem {>ú elskaðir. Get-
ur pú fyrirgefið mér, elsku systir?,
Ragnhildur gekk til bróður
slns, lagði hendur um liáls honum
og sagði •. ,Já, ég fyrirgef J»ér af
öllu hjarta’ En svo bætti liún við
svo lágt, að enginn heyrði nema
guð: ,Ég fyrirgef honum líka‘.
betta sama kvöld, kl. átta, sátu |>au
j>rjú í fólkslestinni, sem var að fara
úr borginni. Klukknahljóð barst
að eyrum þeirra. ,Hvað er f>etta?,
spurði Björg. ,Það er endurn/j-
ung um boðskapinn: „Friður á
jörðu“, svaraði Ragnhildur og um
leið færðist himinkynjað bros yfir
hið f'ilva andlit hennar.
Lestin fór af stað og flutti
Ragnhildi heim í átthagana, ]>ar
sem hún hafði lifað hinar sælustu
stundir æskunnar.
Avarp 20. aldar.
(Ort fyrir jólablað IJeimnkringlu 1901).
Eftir: SlG. JÚL. JÓHANNESSON.
Hvert sinn
Jón Espólín sýslnm.
Eftir: G. B.
Hvert sinn er heyrir j>ú brimrasta
bönd
berjast og sogast við klettótta
strönd,
haföldur æða við lirímgaðan sand,
liefjast og deyjandi falla á land,
andvörp mín einnig ]>ú heyrir.
Hvert sinn er stormviðri gevsar
um grund,
glóandi eldtungum ]>eytir úr mund,
]>ú getur hlustað á ]>rumunnar lög,
]>að eru hjarta míns vonbrigða slög
leikin í leiptrandi sk/jum.
Hvert sinn er lítur ]>ú blikandi bál,
blossanna eyðandi heyrir ]>ú mál
hvæsa: í ]>essari logandi lind
litið f>ú getur pá réttustu mynd
elds, er í brjósti mér brennur.
Hvert sinn, er ertu við opnaða
■ gröf,
einustu mannlffsins fróunar gjöf,
minnstu f>á vinur, ]>ú lítur um leið
lífsins og sér ]>ú hvar takmarkast
skeið
Eftir: S. S. ÍSFELD.
l>ú snillingur göfugi, snjalli,
Er Snælandi veittir þá dýrustu
gj'»L
Þú forðaðir sögunni falli
Og færðir upp merkin á liðinna
gröf.
Það velktist svo vfða um landið,
Sem við hafði borið, f smápörtum
skráð,
Við fomöld þú festir það bandið,
Er fyrsta sinn myndaði óslitinn
þráð.
I djúpinu ættjarðar dala
Við dýrmætan starfa þú undir með
ró,
Þvf vísindin verma og svala
Þó vindurinn hlaði á gluggana
snjó.
Að íræða, þér flestu var kærra,
En fátækt og skorturinn voru þfn
gjöld;
Þó Sagan má setja þig hærra,
En samlanda þfna á nítjándu öld.
Þú varst eins og hetjur sem hafa,
Við hindranir barist og sigrinum
náð,
Hlustið ineð stilling á stefnuskrá
mína,
ég stend upp í sætinu, bið mér um
hljóð.
Voldugri drotningu virðing að sýna
vitið að sæmir, ef mönnuð er f>jóð.
Um hástól minn eldlegir árgeislar
skfna,
en inst er í hjarta mér brennandi
glóð;
í henni mig langar þvf lögmáli’ að
týna,
sem lengstum í framfaragötunni
stóð.
Ef lft ég í austur, er svart fyrir
sjónum,
f>ar sólina hylja mér bólðþrungin
ský.
I suður—þar lemstrað er lainbið f
klónum
á ljóninu—grátstunur heyrast frá
þvf.
I vestur—þar sleikja af skömug-
um skónum
á skálkinum auðuga svfnbundin þý.
I norður — þar fólkið í fávizku
snjónum
er frosið og grafið—Til himins ég
sný.
Þess spyr ég ]>ig andi, sem alheimi
ræður,
hvort auga ]>itt vaki’ eða sofi’ eða
hvað.
Hvort skortir þig mátt til að breyta
í bræður,
blóðþyrstum vörgum og s/na þeim
það
að kulnaðar ei séu kærleikans
glæður
á kristninnar arni í heilögum stað.
Kirkjan mér virðist sem vængbrot-
in æður
Hvort veiztu’ ekki, manstu’ ei
hvers sonur þinn bað?
verustað vonanna minna.
Myndin.
Eftir: G. B.
Hvað er það, sem réttir þú rós-
fagra mær?
Hvort reynir þú stillingu mína?
Eg roðna og liarðara hjarta mitt
slær—
ég held nú um myndina þlna.
Ég horfi á blikandi brúnanna ljós,
er blíðlega gagnvart mér skína;
ég horfi á glitrandi gullfagra rós,
er glóir um vangana þína.
Eg lít yfir varanna ljómandi skraut,
er laugast í brosöldum smáum,
svo inndælla ljósbára aldrei ég
naut
frá ársól á vorhimni bláum.
Ég töfrandi mynd þinni held mér
í hönt
og hugfanginn vakandi dreymir
um framtíðar brosffigur, blómglit-
uð lönd,
þars blíða ]>ín öll til mín streymir.
Svo hér er þá myndin, ég hefi nú
sagt
hvað hefi ég að ’enn’i að finna.
Hvort dóm minn, þú vina, nú skil-
ur skal lagt
á skarpleika liugsana þinna.
Kveðja,
Eftir: G. B.
Gefðu mér krafta og kjark, ef þú
getur;
kendu mér faðir -ég treysti’ á þinn
mátt
að rita með eldi ]>að logandi létur
f lifenda hjörtu, sem auki þeim sátt;
svo hvergi sé grið fyrir grimdanna
vetur,
æn grói það alt, sem er veglegt og
hátt.
Hrynji til grunna ]>au höfðingja-
setur,
sem hrokinn á víggirt í sérhverri
átt.
Að glataðri sálu mig langar að leita
•og leiða’ hana efst upp á sólroð-
inn tind,
og sýna’ henni frumskóga fagurra
sveita
svo finni’ hún það glögt að hún
áður var blind.
Að guðlausum níðing mig langar
að leita
og láta’ hann það skilja, að mann-
dráp er synd,
í ráðvandar hendur þeim ránsklóm
að breyta,
sem ráðast á drottinn í bróður síns
inynd
Úr kærleikans geislum mig f/sir
að flétta
friðar og sáttanna ósvikinn kranz,
tneð» sakleysis gullborða, gim-
steinuin setta,
sem glói á höfði livers . einasta
manns.
Mig langar af ferðlúnum farginu'
að létta
©g flytja’ hann á brautir til von-
anna lands.
En til þess inér auðnist að afreka
þetta
©r ekkert sem ]>arf nema— sam-
þykki hans.
Heill þér djúpi liamrasalur,
heill sé þér minn fagri dalur
vorsins gyðju vafinn skrauti,
vonarinnar blómafjöld.
Hér ég undi æskustundir
upp í fjöllum nið’ri um grundir,
inn í grænna gilja skauti
gyllt við aptansólar tjöld.
Hérna reisti ég barna-bæinn
bjó þar stundum allan daginn,
lék mér hér að leggjum, völum,—
lífið fanst mér brosa ]>á—
Hátt mér virtist liúsið lága,
heimur víður rúmið smáa,
er f bröttum bjarga sölum
bergmál vakti röddin smá.
Hér mfn fyrsta ást var alin
upp við móðurbarminn falin:
getur nokkur gleymt þeim árum
guð, sem vfgði og móðurhönd?—
Hér bjó saman ást og yndi
ósnert lífs af hvirfilvindi;
iér skein brosið blítt 1 tárum
bjart sem geisli af ljóssins strönd.
Nú er horfin bemskan blíða
bros og gleði fyrri tiða,
allt, ég kveð, því aftur finna
aldrei mun ég sælu þá.
Eg er fram af afli knúinn
undir segluin knör minn búinn
eitthvert stærra start' að vinna,
stefnir út á lífsins sjá.
Heill þér djúpi hamrasalur,
heill sé ]>er minn fagri dalur”,
signi vordags-sólin blfða
sérhvert blóm f faðmi þér.
Áfram, hærra. heróp kallar,
heimtar mfnar vonir allar,
en þótt ég eigi um æfi að strfða
aldrei skaltu gleymast mér.
Þt'r hepnaðist gullið að grafa
Úr gleymskunnar rústum, þar fólg-
ið og máð.
Svo lengi menn lesa og skrifa
I ljóðum og sögum vort hljómfagra
mál,
Þín rannsóknar rök munu lifa,
Þín ritsnildar prýði og gáfaða sil.
Vetiarnótt.
Eftir: S. S. Íkfeld.
Að sér hnegir hugann bezt
Hnatta megin-veldi,
Þegar eigló árla sezt
Á skammdegis-kveldi.
Sem úr læðing losuð, fljótt
Ljósin glæðast sjáum,
Nær á hæða-hveli nótt,
Hjúpi klæðist bláum.
Fegurst njóla f norðurátt
Nú við pólinn kalda,
Stjömu-sólum sveipuð, hátt
Situr á stóli valda.
Glærum snjánmn glóðir á
Glitra máni lætur,
Sölum Ránar reisir hjá
Rauða fánann nætur.
Leiftri hreinu stjörnur strá,
Stefna beina vegi;
Skógargreinum glampar á
Gull, sem leynist eigi.
Ljósin yndisleg að sjá
Lofts um tindra l>oga,
Hæðstu vinda höllum frá
Helgan kinda loga.
Beint, án tafar birtan fer,
Berst sem traf f vindi.
Lfkast vafurlogum er
Litað haf og strindi.
Straumur alda stöðugt rann
Steypti valdi og frama,
Þó um Baldurs-bygðir hann,
Breiðir tjaldið sama.
Feigðardómur felst f snjó
Fölna blóm sem lætur,
Himin-ljóminn liíir ]>ó,
Lofgjörð rómarnætur.
Breytast vfða hættir heims,
Hagleiks smfði falla.
St'>ðug prýðin stjömu geims
Stóð um tíð gjörvalla.
Nótt, sem braut um láð og loft
Letrar skrauti sfnu.
Feginn níiut vg friðar oft
Frjáls í skatiti þínu.
N»r f barmi blómstur fá
Buguð harmi kala,
Helzt ég bjarmann þfðist þá,
Þinn við arminn svala.
Hefur sæti hugsun þá
Hljóm og kíi'ti innar;
Vefjast læt eg V o n og Þ r á
Vængjum nætorinnar.
Mannlífs yfir myrkrum, sjá
Margt vill hrifinn andi,
Líkt og Bifröst öll vor á
Örlög skrifuð standi.
Nú í skjóli skugga þíns
Skfn mér sólin niður.
Þú ert hjóli hugar míns
Ilvíld og jóla friður.
Ljáðu lúiiuni kvisti
Líiufgaðan frelsis krans.
Vértuf förhinn fyrsti
á ferli kærleikans.
Jón Kernested.
11 cil rof.
Eftir: S. S. ÍSFELD.
Þá sólin var hnfgin, er svipfögur
iney
Þar settist við ströndina kalda,.
Sem dunaði dimmrómuð alda.
Því henni fanst svölun f særokn-
um þey
Þar sorginni offur að gjalda.
Hún hafði ei vammir né 'vélráðin
þekt
Og var eins og rósin í haga,
Um sólbjarta sumarsins daga.
En nú sat hún döpur af brigðlyndi
blekt,
Svo byrjaði reynzlunnar saga.
Og fagnaðargengi það virtist nú
valt
Og vera sem brimöldu glaumur,
Og trygðin einn tælandi draumur,
Sem hugsjónin myndar o'g hverfur
svo alt
í hafið, sem vatnanna straumur.
Því tállyndi sveinninn, sem ávann
sér ást
Þann æskunnar vorgeislann bjarta,
Hann særði hið saklausa hjarta.
Á minnisspjöld hennar, sá maður
er brázt
Nú málaði skuggana svarta.
Hann drengskapinn misti, en festi
s'r fljóð
Og fór eftir skynsemis lögum,
Að sjá fyrir sfðari dögum,
Og gleðjast af tengdum við göf-
ugra blóð
Með glansandi framtfðar högum.
Ei fláræði lofum, en förum þó stilt,
Að fella hér dómana þunga,
Því ráðsnjöll er rægjandi tunga.
Af hrekkvfsri slaigvizku honum
var spilt,
Og hægt er að blekkja þann unga.
En sártleikna mærin, er söknuð
hann bjó
Og sfnu nú hrvgðist, af ineini
í kyljunni kfildum hjá steini,
Af hólmi gekk loksins með hetj-
unnar ró,
Og hamingjan brosti f leyni.
Því tfmamir liðu og læknaðist sár,
Hún lánsöm varð kona og móðir
Og ánægð með æfinnar slóðir,
>Svo vegirnir skiptast og vonbrigða
tár
Oft verða hér kennendur góðir.
En tállynda sveininum fanst ei
sitt fljlíð
Sá fengur er gleðina styður,
Ei blómstur né vfnberjaviður.
Og minningin lifði, sú langvinna
glóð,
Svo lítill varð sælunnar friður.
Staka.
Frosna hóla, freðinn viill
Faðmi sól og skíman.
Sé þitt ból og bær við fjiill
Bjart um jóla tfinann.
S. S. ísfeld
Arni löomaður.
Eftir: J. Magnús Bjabnason.
II.
Snekkjan ni(*ð Árna er haldin f haf,
Hún heldur út Norður-sjó:
Og suðaustan vindur f seglin blæs;
En siglt þykir Árna’ ekki nóg,
Og Árni heldur um hjálmunvöl,
Og hrópar á skipsins menn:
“Hefjið þið seglin húnum að,
Og herðið á strengjunum enn”.
Og suðaustan vindur f seglin blæs,
Og siglt þykir hásetum nóg,
Þvf siglur Ixjgna með köflum f
keng,
Og kulborði’ er hátt yfir sjó.
A borðum snekkjunnar beljar sjór,
það brakar f stokkum og rá,
—þeir draga’ uppi skip, þegarFær-
eyja-fjöll
I fjarska hefjast úr sjá.
Fólkið á eyjunum horfir til hafs:
Svo hrópar það alt í senn:
“Væri það ekki svo fáskrúðugt far,
Þá færu þar kóngsins menn”.
Og fólkið á eyjunum liorfir til hafs
Og hrópar—og bliknar við—
“Væri það ekki svo fáliðað far,
Þá færi þar hund-Tyrkjans lið”.
Á borðum snekkjunnar beljar sjór,
Það brakar f stokkum og rá.
—En hitt skipið hverfur, þá Fa-r-
eyja-fj'’ll
í fjarskanum hnfga f sjá.
Og átta daga’ er hann Árni á sjó,
Þá eygir ’hann hólman sinn,
Og stýrir gegnum boða og brim
Á breiðan Vopnafjörð inn.
Hann kallar á skipsins kappa þrjá:
“Komið og eigið nú gott;
Með hendur tómar og lirygga lund
Þið liéðan ei farið á brott”.
III.
Til dómþingsins eru nú dagar þrfr,
En drjúger leiðin að Almannagjá,
Samt hyggur ’ann Árni: f tæka tíð
Að takist sér þangað að ná.
Hann stfgur nú fæti á fósturjörð —
Er fyrirmannlegur á velli að sjá—-
Hjá kaupmönnum hittir ’ann bónd-
an Björn,
Og biður ’ann hest sér að ljá.
Og Ámi mælir við bóndan Björn:
“þig bresta skalaldrei framar seim,
Ef fák ]>ú mér ljær, sem mig flytur
til þings
Á fjórum dægrum og tveim”.
Bjöm er dulur og seinn til svars,
En segir að lokum: “Það er mfn
trú,
Að bráð sé mjög lundin þín bisk-
upsson,
Því bamslega talarðu nú”.
Þá mælir hann Ámi við bóndann
’ann Bjöm:
“Ég bið þig um hest, en ekki’ um
ráð.
Þá skemstu leið yfir fjöllin ég fer,
Þvf framgjöm er lund mfn og bráð;
“Þingmanna-leið ekki þræða ég
mun,
En þreyta vil reið yfir öræfin há.
Frá konungi vorum ég kveðju ber
Til kempunnar Herluff Daa”.
“Hest veit ég neinn”, segir bónd-
inn ’ann Bjðm,
“ei betri’—er þolið reyna skal
En Högna, folann ’ans Höskuldar
Á Hákonarstöðum á Dal.
“Svo Rauð minn nú tak þú og
reiðtýgin góð,
Og ríddu f dag yrir Smjðrvatns-
fjöll
Og hnakkinn ef leggurðu’ á Högna
í nótt,
Þá heppnast þér ferðin öll”.
Canada.
Eftir: Erl. Júl. Ísleifsson.
Lag\ ó, Guð vors lands.
Frelsis land, vort fósturland!
Vér flytjum þér || :hjartnanna:||
brag.
Vor sálnanna klökknandi svffur
upp raust,
er vér syngjum þér lofkvæði’ í dag.
Þú ert líf vort og skjöldur á lífsins
braut,
þig ljómar upp menningar sól.
Vér þróumst og unum sem þjóð við
þitt skaut
og þú ert vort framtfðar ból.
|| :Lfkn á lffsins braut:||
Vér þróumst og unum sem þjóð
við þitt skaut,
og þú ert vort framtfðar ból.
Þú menta land! Vort ljóssins land!
ertlofað um || :gjörvallan:|| heim.
Þú blasir með skrúð-dýrð, frá hafi
til hafs,
móti himinsins víðfíiðmum geim.
Þér að hjarta vér flúðum á heljartfð
og hjá þér oss starfsvið þú bjóst.
Þú breiðir út faðminn mót fram-
andi lýð
og fóstrar hann upp við þín brjóst.
|| :Storðin frjáls og fríð :||
Þú breiðir út faðminn mót fram-
andi lýð
og fóstrar hann upp við þín brjóst.
Ó, undra-land, vort ástarland!
Vér elskum þig ||:Canada:|| heitt.
Vér sendum þér blómkrans og
syngjum þér óð,
fyrir sæld þá er hefurðu’ oss veitt.
Megi starf vort þig krýna um
stund og ár,
og styrkja þig bamanna fjöld.
Og tign þfn sé vemduð og heiður
þinn hár,
4 heiðskýrri framfara öld.
||:Stattu um stund og 4r:||
Og tign þfn sé vemduð og heiður
þinn liár,
á heiðskýrri framfara öld!
/
Islands ljóð.
2. Ágimt 1901.
Eftir: K. Ásg. Benediktsson.
ísland fyrr á aldatogi
Amerfku hélt um mund,
Suðrænn þegar sólarlogi
Sveipaði heiði, dal og grund.
Uxu pálmar, aldinviðir
Arsældar á megin braut.
Hljómuðu’ f lofti klak og kliðir
Klædd var fold í blómaskraut.
En svásöld leið og sverri-döpur
Svalöld kom í hennar stað.
Œddi um heiminn í s ö 1 d nöpur
Eldi og firnum lék sér að.—
Sást þó loks f suðri rfsa
Sólarroði er gnæfði hátt.
Linuðust fjötrar, leysti fsa
Lffið kvað við hátt og lágt.
Aineríku ísland eigi
Ormum batt f þetta sinn.
Aleitt stóð í ægis legi
Yztan sett f varðhringinn.
Var þá krýnt með ljósa ljósum
Og logakrans 4 norðurbraut.
Upphimins und rósa rösum
Regin fögur eyjan flíiut.
Óþekt stóð um aldnar tfðir
Ein 4 vörð í norðurheim.—
Ásgarð bygðu Æsir frfðir—
Asfu komu úr landageim.—
Upphóf mannlffs morgunroða,
Til menningar var lýðum vent.
Viltra alda, villu boða
Vizka og framför hjó í tvent.
Agirnd röm og einvaldssýki
Yfir flóðu Norðurlönd;
En frjálsir menn og fremdarríkir
Frelsis þráðu nýja strönd.—
Naddaður þá í norður sveimar
Nokkuð lengra en annar fór.
Þar opnast nýir undraheimar—
Islands skein á fjalla kór.
Úrvalds drótt til Islands sneri
Austri bæði og Suðri frá.
Landið bygðist. gæfan greri
Gekk að óskum sérhvað þá.
Sfðar gullöld glóði f landi,
Glansaði lýðvalds frægðaröld
Þar til hniginn Gissur grandi
Grundina sveik und Hákons völd.
Undjr kóngs og kyrkjuvakli
Kúgun pfndi land og þjóð.
Miðaldanna myrkur faldi
Mentun flesta og vilja móð.—
„Siða bót” með hark og herkj-
um
Haslaði þekking viöll hjá lýð.
Þó brennum galdra og glæpa
merkjum
Gjörvöll þakin sé sú tíð. -
Afar marga afbragðsdrengi
ísland bar á dögum þeim,
Guðbrandar mun glansa lengi
Glæsjstarf um nlentaheim;
Og Arngrfms- Þorláks, Odds og
Gfsla,
Árna, Brynjólfs, Þórðar störf,
Minning Hallgrfms,—mælskusýsla
Meistara Jóns há og djörf.
Eggert nýtur Ólafs mögur
Aldar sinnar gimsteinn var.
Þorláks niður bjó til bögur
Svo birtu slær á aldarfar.
Framtfð landsins lífga í hjarni—
Lýðhvöt, frelsi og hæsta
v o 11'
Gröndal, Jónas, Gísli, Bjarni,
Glöggur Jón og Sæmundsson.
Sfðan landið frelsi og frama
Ferlað hefir smátt og smátt.
Mentablysin myrkrin lama
Og menn sem stefna f rétta átt.
Fljótt áleiðis flestu þokar
Þá flutt er inn á nýja braut.
Opnum hliðum ekki lokar
Andleysi og kyrkjustaut.
Glaum-aldar frá glæsitfmum
Glóir s t j ö r n u lýðvalds á,
Sem fyrst f norðri frelsis skímum
Um frjálsræði og sjálfstjóm brá.
Eyjan sögu ljóss og ljóða
Er leysti þrældóms fjötra af þjóð.
Lýsigyðja—lffsins óða,
Sem lækna, vekja frægð og móð.
Þú. Garðarsev ert gnindum öllum,
Ginnfegri um heimsins ból.
Þér glóir rún í geisla fíillum
Guðfögur frá segulstól.
Hún þér lengst f ljósið bendi,
Og letruð skýri snildarorð!—
Ljóssins guðir lfkn þér sendi!
Lif um eilífð—; fósturstorð!