Heimskringla - 05.06.1902, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 5. JÚNI 1902.
wm
Ueimskriugla.
PUBLISHBD BY
The Beimskringla News S Publishing Co.
Verð blaðsins i CanadaoRBandar 81.50
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) 81.00
Peningar sendist í P. O. Money Order
Begistered Letter nða Express Mouey
Order. Bankaávísanir á aðra bank a en
Winnipeg að eins teknar með afföllum.
R. Ii. Ralilwinaon.
Editor & Manager.
Offioe . 219 McDermot Street
P O. BOX 1*8»
FylkiskosningarDar
-í-
Ontario
fóru fram á flmtudaginn var. Þar
eru 98 þingmenn. Því fylki heflr
verið stjórnað af flokki liberala síð-
astliðin 30 4r. í kosningunum næst á
undan, er fóru fram fyrir 4 árum,
komst stjórnin að með 8 eða 9 fram
yflr, og var sö tala fengin með ýmsum
klækibrögðum. Eins og öllum sem
blöðin lesa er kunnugt, þá hafa
liberalar í Ontariofylki viðhaft öll
þau svik og hrekki, sem mögulegt
er upp að hugsa, og eru þeir þar
framar öllum öðrum í því efni, þó
víða sé pottur brotinn hjá þeitn
flokki. Um mörg ár hettr stjórnin í
Ontario setið í rændum og stolnum
sætum frá fylkisbúum. Langtum
meiri hlution af sjálf'stæðum kjós-
endum í Ontario hefir verið conserva-
tive, og eflist stöðugt. En útkjálka-
kjördæmi, og þar sem fólk er óupp-
lýstara og ósjálfstæðara og hægt er
að hræra í þvt fram og aftur með
blekkingum og mótum, þar eru
aðalstöðvar liberala. Það sýnir síg á
hvaða grundvelli þeir standa Það
er öllum augljóst, sem sannleikann
Jiekkja í þessu máli, að stjórnin er
ekki við stýrið með vilja og atkvæð-
um þeirra kjósenda, sem bezt þekkja
á stjórnmál þar.
Þegar stjórnin gekk til þessara
kosninga hafði hón 10 f meirihluta.
En eftir þeim fréttum, sem fengnar
eru hettr hön nfi 3 í meirihluta.
Þrátt fyrir það þótt conservati var
séu 3 færri, þá hafa þeir margfalt
fleiri atkvæði frá kjósendum I fyik-
inu en liberalar. Þar að auki eru
allir stóibæirnir með þeim, og sýnir
það ótvírætt hver vilji og stefna
betri hlutans er. Því mun enginn
neita, að í stór bæjum, sem marg-
breyttir æðri skólar eru og framfar-
ir miklar, þar er mesta og bezia
þekkingin á stjórnmálum og þjóð-
málum.
Ef lýðatkvæði ráða kosningum
hér í Canada, þá væri liberalar f
Ontario, sem og alstaðar annarstaðar,
í tíkinu, ekki f stjórnarsessinum.
En þar eð kjördæma tala, en ekki
tala kjósenda ræður stjórnarskipun,
þá geta þeir menn hangt f ' öldum,
sem almenningsviljinn er algerlega
á móti. Þegar þess er gætt að lib.
stjórnin í Ontario hefir setið við
kjötpotta fyikisins í 30 ár, og er bfiin
að fita sig og alikálfa sfna á almenn-
ingi og við hefir þar á ofan öil
kosningabrögð og svik, þá er það í
raun og veru alveg dæmalaust að
eonservativar skyldu þrýsta henni
eins rækilega efan í kfitinn, eins og
þeir haía nfi gert. Conservatiyar
hafa unnið stórfeldan sigur, og aldrei
heflr nokknr stjðrn I Canada, sem
hangt hefir við völdin, farið eins
hraklega för, sem liberalstjórnin í
Ontario fór nfi. Conservativar þar
eru sterkari nú á þingi en nokkru
sinni áður. Útlitið fyrir conserva-
tiva er því bjartara og betur grund-
vallað, en menn gátu bfiist við. Og
ekki er ólíklegt að liberalstjórnin
þar hiöklist fir völdum innan lítils
tfma. Endurtalningar á atkvæðum,
og mótmæliólöglegra kosninga fara
óefað fram í æðimörgum liberal
kjördæmum, það mæla margar líkur
með þvf að liberalstjórnin, eða lioss
klikkan verði rekin úr rændum
stjórnarsessi þá og þegar.
Eitt er eftirtökuvert í þessum
kosningum í Ontario Það er það,
að 13 sósialistar, og hér um bil sama
tala af Ind og Patr. og Prohib. buðu
sig fram auk hinna á kveðnu flokka,
og náði ekki einn einasti kosningu
af þessnm utanveltu framboðsn.öi n-
um. Þessara millimanna vegur
sændur þvf án vegs og gengis í
Ontario nfi. Svo mun víðar vei ða
Héi eru settar hæstu tölurnar, sem
tveir fir hverjum flokki fengu, og
tvær þær lægstu líka. Hæstu tölur
conservativa eru 1,524 og 1,200.
Hæstu tölur lib. 730 og 600. Lægstu
tölur con. 30 og 35, iib. 2 og 7.
Þetta sýnir áþreifanlega að fólkið er
eindregið með cor.servativum, þó
liberölum tækist að stel i stjórn-
menskunni frá þeim um nokkurn
tfma enn þá. En vænta má að
Ontariomenn uni því ekki lengi að
láta ræningjastjórn stjórna sér.
Um skólamentun.
Mentunin er auðvitað mjög
góð f sjálfu sér. Allir ' sem heil-
brygða skynsemi hafa, ættu að
stunda það af ýtrasta megni, að ná
eins mikilli þekkingu eins og þeim
er unt. Allir geta eitthvað lært,
sem bæði þeim og meðbræðrum
þeirra er að gagni. Sú sanna
mentun er það, að fræðast óg
þekkja, eitt og annaað, og vera fær
um að velja sfðan f>að bezta,
sannastaog fegursta, sem
mannlffið á í sér fólgið, Njóta
þess ekki einasta sjálfur, heklur
líka stuðla að f>vf, að samtíðin hafi
unað og hagnað af þekkingu ein-
staklingsins, og þekking hans og
skoðanir lýsi sem lengst fram um
tímann. Hver sá maðar mentar
sig f þessum tilgangi, og fylgir
honum sfðan fram f verkinu, hann
er sannmentaður maður. Gagn-
legur sjálfum sér og (iðrum. En
f>vf miður fara alt of fáir þessa
mentabraut. Annaðhvort f>ekkja
þeir hana ekki, eða vilja ekki taka
á sig ónáðir til að íylgja henni.
Allur fjöldinn af mönnum, sem
kallaðir eru mentaðir, eru pað ekki
í réttum skilningi. Þeir liafa má
ske gengið á skóla fjölda mörg ár,
og eytt f>ar nokkrum hluta af ævi
sinni, og peningum annara. Þeir
hafa náð skólaprófinu. og því nafni
hjá almenningi að vera kallaðir
mentaðir eða lœrðir menn. L’ndir
ýmsum kringumstæðtim er skóla-
stimpill þeirra nægilegur til að
skapa f>eim,eða útvega góða stöðu í
lífinu, f>á sleppa f>eir stefnu þeirri,
er liggur eftir hinni sönnu menta,
stöðu, og setjast að fenginni
veiði. Þeir hætta að lesa og afla
sér fræðslu. Þeir reka bara vissa
atvinnu. sem útlærður skósmiður
eða timburmaður gerir að afloknu
iðnaðaruámi. þeir hætta að afla
sér meiri iindlegra fjársjóða, að
eins tína mentamola þá, sem detta
daglega of<m fyrir fœtur þeirra og
annara, frá þeim er halda áfram
eftir brautum þekkingar og fjöl-
fræði. Þeir era óaðfinnanlegir f
>stöðu sinni, ef til vill, eða f>eir af
þrælsótta við að missa hana sitja 4
sér á yfirborðinu, og reyna að
blekkia umheiminn, með f>ví að
s / n a s t. Svo er til enn þá lélegri
tegund af þessum svo nefndu
mentamönnum. I henni eru þeir,
sem einlagt látast vera að læra og
menta sig, en hffa ekki svo mikið
vald yfir tilhneigingum sfnum og
ástríðum, að f>eir með fækking og
mentakáki sínu geti náð áliti og
trausti, Eða lundemi þeirra er á
svo veikbygðu, og staðfestulausu
stigi, að f>eir verða þektir sem
misendis menn, með engri sjálfs-
virðingu. Slfkum mönnum er
mentunin hneyksli og hefndargjöf.
Enn nú er til flokkur sannra menta
manna. Hann er sá, að margir
menn vita hvað mentun er og þýð-
ir, og leggja sig eftir henni af lífi
og sál, og öðlast hana í fylsta mæl-
ir. En geta ói. ögulega miðlað
öðrum af henni á lffsleiðinni. Þeir
geta ekki gert sig skiljanlega við
samtfð sína. Og þrátt fyrir góða
og mikla hæfileika og göfugan á-
setning, þá fá þeir ekki hljóð eða
hylli mannfélagsins. Þeir eyða
þvf kröftum og tfma án f>ess að
vera gagnlegir menn. Þeir fáu
mentamenn, sem eiga það nafn
með réttu, eru mennirnir. sem
hefja samtfð sína til hærri og göf-
ugri skoðana, til meiri þekkingar
og siðfágunar, en hún átti áður en
f>eir töluðu til hennar. Þessir
menn eru kjarninn, lffið og sálin,
sem glæðir og vekur. Þeir ganga
,hina fitvöldu mentabraut.
Það er því á nokkrum grund-
velli bygt hjá þeim, sem halda á
móti mentun. Hfin er svo sem
ekki einhlýt. Hfin er því að eius
góð að hfin falli i góðan jarðveg.
En þeir sem hennar njóta eru eins
og jarðvegurinn, afar misjafnir,vfða
hrjóstugur og rotnir.—Það er líka
ekki rétt álit sem rfkt hefir alt of
mikið til þessa tfma og rfkir enn,
að ekki sé hægi að afla sér ment-
unar nema með skólagöngu. Það
verður eflaust ekki langt þangað
til að það verður alment viðurkent
og álitið, að því meira sem mað-
urinn er sjálfmentaður, f>ví betra,
Auðvitað er sá munur á sjálfsment-
un og skólamentun, að tornæmir
og skeytingarlausir galgopar, geta
náð nafninu með því að ganga á
skóla, f>ar sem þeir hefðu aldrei
dug né dáð til að ná mentun að
meira eða minna leyti af sjálfsdáð-
um, þvf enginn verður hálærður og
sannmentaður, nema hann vilji
verða það.
8vo koma f>essir svo nefndu
skólar. Alþfðuskólar og æðri skól-
ar. I þessu landi er yfir höfuð tal-
ið gott og gagnlegt skólafyrir-
komulag. Um mentaðan ungdóm
og skólagengna menn. Þetta er
auðvitað rétt að f>vf leyti, að nóg
er til af skólum af öllu tagi, og
fjölda margir ganga á þá, Samt
er skólafyrirkomulagið ungt, og
hefir ekki mikla reynslu. Það er
því eðlilegt, f>ó því sé ábótavant að
ýmsu leyti, meðan reynsluna vant-
ar. Sumir hakla f>vf fram, sem
mjðg fullkomnu og ákjósanlegu.
Samt munu æðimargir, sem líta á
f>að sanngjörnum og réttdæmum
augum sjá, að f>að f>arf mikilla um-
bóta við. Þær umbætur koma
vonandi smátt og smátt. Það er
eðlilegt, f>ó f>eir sem á þá ganga
f>yki mikið til þeirra koma. Þeir
þekkjá ekki annað fullkonmara.
Enginn getur ætlast til, að nem-
andi hafi fulla þekkingu á skólum
og mentastofnunum. Það er full
erfitt fyrir þá, sem bfinir eru að
ganga á einn skólann eftir annan
að sjá f>að. Það er langt frá að
dæma eigi hart um þá. eins lengi
og ekki er annað betra að bjóða.
En sjálfsagt er að hafa tillit með
f>vf, hvernig skólar reynast f hvaða
landi ogríki sem er. Það söst bezt
hversuþeir eru góðir og fullkomnir,
þegar nemendurnir frá þeim faraað
sýna sig á sjónarsviði lífsins.
Hvaða áhrif á lífsstefnu f>eirra að
skólagöngumar hafa.
Það má samt ei dæma skólastofnan-
ir og einstaka skóla eftir þvf, sem
fjöldinn segir um f>á. Alþýðu-
skólar eru yfir höfuð ungir. Þar
af leiðandi hefir eldra fólkið ekki
fengið þá skólamentun, srm yngra
fólkið hefir öðlast Það er því
eðlilegt að skoðanir hinna eldri og
yngri falli ekki sama f f>essu. Það
getur auðveldlega komið fram í
hvaða máli sem ^ r, að þeir sem ó-
kunnugir eru [málum, leggja for-
dóm á f>au, f>ótt þeir hjartanlega
vildu vera réttdæmir. Það er þess
vegna eina aðferðin að dæma skól-
ana eftir framkomu þeirra f mann-
félaginu, sem á þá hafa gengið.
Samt ekki eftir hverjum einstak-
ingi, heldureftir þeirri stefnu, er
myndast meðal pióðarinnar frá
f>eim sem á þáganga.
Eins og tekið er hér fram, eru
alþýðuskólamirekki gamlir fþessu
landi, Saint má nú þegar sjá
hvaða áhrif þeir hafa á framferði
og hugsunarhátt yfirleitt.Eina als-
herjar stefnu virðast þeir nfi f>egar
vera bfinir að festa á meðal f>eira,
sem frá f>eim koma. Hún e r sú,
að fólk, sem 4 f>4 gengur, vill ekki
vinna hina f>yngri og ófínni vinnu,
sem vinna þarf. Nemendilr frá
þeim vilja ekki vinna aunað en
skrifstofustörf, verzlunarstörf. Þeir
geta ekki fengið af sör að ganga í
hina þyngri vinnu, svo sem grafa
bera og erja lðnd. Og svo er at-
vinnumarkaðinum komið við hina
fínni vfnnu, að kaupgjaldið er í
ýmsum tilfellum ekki einu sinni
helmingur á móti kaupgjaldi, sem
goldið er fyrir þyngri og óásjálegri
vinnuna. Það er náttfirlegt að
svona sé komið, f>vf nfi leitar kven-
fólk, sem á skóla gengur.eftir þess-
ari fínni vinnu jafnt og karlmenn.
Sá vinnumarkaður er þvf yfirdrif-
inn af eftirspum. Ungir menn
vinna á skrifstofum og í bfiðum
fyrir $3—14 um vikuna og, þaðan
af meira. Þeir kjósa heldur að
vinna fyrir sveltilaunum, en ganga
að harðri vinnu. Þetta er eðlilegt,
að nokkru leyti. En framtíðin í
þessum atvinnugreinum er alt ann
að en ásjáleg, þvf einatt fjölgar
eftirspurnum. Og í annan máta,
er þessi vinna ekki eins styrkjandi
og heilsu bætandi eins og erfis
vinnan. Ef skólarnir valda þeirri
stefnu til lengdar, að menn hætti
að vinna algenga útivinnu, og nem
endur þaðan fylla að eins upp at-
vinnuvegina við inni atvinnu, þá
hlýtur það að hafa veiklandi áhrif
á heilsufar og lfkamsbyggingu
þjóðarinnar, og þar að auki rýra
frams/ni og dugnað. Því að "eins
getur ein þjóð átt "góða og arð-
sama atvinnuvegi, að landið, sem
húu býr f sé vel nytjað. • En til
þess þarf að taka til höndunum, og
nota pál og reku ásamt öðrum
stærri verkfærum.
Grömlu menDÍrnir, sem ekki
gengu á skóla, og vinna nú erfiðis-
vinnu, hverfa fljótlega fir sögunni.
þáverða einhverjir að taka við
þeirra starfa, ef alt á að bera sig.
Sú skammsýni er að eins fábjána-
skapur, sem fram kemur lijá ein-
st">ku manni, að það sé minkun og
vanvirða að vinna með pál og reku
og skortur á þekkingu. Þess vegna
fjarstæður og glamur á engu bygt.
Þær kenningar eru hegningarverð-
ar og fyrirlitlegar f alla staði. —
Þegar hugsunarhátturinn er
orðinn óhagfræðislegur eða vara-
samur hjá einstaklingi og þjóð-
inni, þá þarf sannarlega að grípa
til einhverra tneðala. Þau með-
öl ættu skólarnir og inenning að
geta veitt, en svo þegar það kemur
upp fir kafinu að þeir valdi þeim
meinsemdum, þá verður að bæta
fyrst af öllu skólana sjálfa, og
skapa nýjan hugsunarhátt handa
nemendum, sem sfðau berist með
þeim fit til þjóðarinnar, svo hann
nái að festa rœtur og bera ávexti.
Því að enis er skólafyrirkomulagið
gott, að þjóðin læri að sjá og
þekkja sitt eigið ástand, og kunna
að velja þann veg, sem henni er
hollastur og beztur til frambfiðar.
Þá er alþýð mentun, og æðri ment-
un búin að ná tilgangi sfnum.
Það er ekki til nokkurs að leyna
þvf, að atvinnustefnan fer í ranga
átt á þessum tíma, ekki einasta í
þessu landi, heldur og víða annars
staðar, og hvort sem það verður
staðreyndin, að alþýðumentun sé
völd af því eða ekki, þá koma þeir
timar, að menn sjá að eitthvað
þarf að aðhafast til bóta. Bæði
af auðvaldi eða vinnuveitendum og
af hugsunarhættinum eru verka-
mennirair þrælar þessara tfma.
Menn sem vinna þau verk, sem
eru undirstaða alls þess sem heim-
urinn getur ekki komist af án.
þeir hafa langlægst kaupið, sem
lægstu og erfiðustu verkin vinna,
hvort svo sem þeir moka, pæla,
bera, erja eða sprengja sundur
jðrðina og leita að huldum f jár-
sjóðum. Þeir sem standa í næstu
tröppu fyrir ofan fá strax hærra
kaup og meiri virðingu, þó hinir
séu undirstaðan í verkinu. Þetta
vinnu fyrirkomulag er óþolandi, þó
vinnan í sjálfu sér sé aldrei annað
en nauðsynleg og heiðarleg. Það
er að eins sá mismunur, að flokk-
urinn sem gagnlegastur er landi
og þjóð. er kfigaður og píndur af
þeim sem standa á næsta stalli fyr-
ir ofán hann. Ef lýðmentunin
gæti breytt þessu og öðru öfug-
streymi, sem þjakar mannfélögin,
þá gengi hfin í rétta átt, en nú flýr
hver sem betur getur út af erfiðis-
manna markaðinum og leggur sig
niður að öðru, sem aðra meinsemd
ber í skaut sör fyrir heill og lieilsu
þjóðarinnar. Alt ranglæti og ó-
forsjálnis athæfi hegnir sér sjálft
fyrr eða síðar, Sá tími kemur, að
sá sem vinnur þyngstu vinnuna
fyrir lægra kaup en sá sem ofar
honúm stendur, og er þar að auki
minst virtur fyrir starfa sinn,
verðnr hækkaður í sessi i kom-
andi tlma. Sá tími kemur, að sá
sem b/r til undirstöðuna, hann
verður mest virtur og fær beztu
launin. Mentun og hugsunarhátt-
ur kemst í samræmi við það virki-
lega og ber ávexti, þegar reynslati
er orðin mönnum auðsæ og ótví-
ræð. Sönn og góð mentun hefir
tilgang, og hann ber ávexti. og
þeir ávextir verða framleiddir, sem
sannleiki og réttlæti heita. Þá
þykir engum minkun að erfiðinu.
Eimreiðin.
VIII. ár, 2. hefti. Eimreiðarinnar, sem
kotn um daginn, hefir þetta að inni-
halda: NÝÖLDIN, þýtt af séra
Matth. Jochumsvni; HENRY W.
BEECHER ætíágrip , skrifað af séra
Hafst. Péturssyni; ALÞÝÐUSKÁLD
ÞINGEYINGA, skrifað af Guðm.
Friðjónssyni; UPPDRÆTTIR Í8-
LAND3, eftis Th. Thoroddseri;
JÓNAS HALLGRÍMSSON OG
TRÚIN, eftir Helga Pétursson- TRÚ
OG KYRKJUMÁL DANA 1900,
eltir Matth. Jochumaon- SYSTIR
MÍN, eftir Guðmund Friðjónsson;
TVÖ KVÆÐI, eftir Guðmund
Magnfisson.
Þar að auki nokkurir ritdómar,
og fslenzk hringsjl.
Það er ekki hægt að fella mik-
inn dóm um nokkuð af þvt, sem í
Eimreiðinni er nfi. Það er fjöl-
breitt efni að vísu, en hvað eina fit
af fyrir sig hefir ekki mikla þýðingu.
-—Margt hefði Matth. Jochumson
átt að geta fundið betra til að þýða
en þetta kvæði, Nýöldin; það
munu fáir auðgast til stórra muna
af því.—Æfiágrip H. W Beechers
er vel og ljóslega skrifað, eins og
alt sem séra H. Pétursson skrifar
um. Margir munu samt háfa nokk-
uð þekt til þess áður. Samt er það eitt
af þvf fremsta, sem er f þessu hefti
Eimreiðarinnar. Alþýðuskáld Þing-
eyinga er fræðandi grein fit af fyrir
sig. En rnargir munu kosið hafa að
sýnd væru fleiri kvæði eitir þau, en
G. Friðjónssou skrifaði styttra. Ef
allir geta orðið skáld með því að
einhver byrji að innleiða þá í hina
skáldskreyttu Jerfisalein, af eigin
geðþótta og handahófi, þá má sjálf-
sagt láta alla trfia því að þeir séu
skáld og frelsispostular lands og
þjóðar. Ekki er samt þann veg að
skilja, að þessir fjórir Þingeyingar
séu ekki allir greindir og gætnir
menn, og geti bfiið til kvæði með
viti í. En svo er um marga fleiri í
Þingeyjarsýslu og annarstaðar á ís-
landi.—Þá eru uppdrættir íslands,
eftir Th. Thoroddsen. Það er fróð-
leg ritgerð fit af fyrir sig, en hefir
litla þyðingu yfirleitt, í þá átt, sem
sem íslandi Iiggur mest á að fá þekk
inguum.—Þá er Jónas Hallgríms-
son, eftir Helga Pétursson. Hfin er
prýðilga vel samin, og sýnir að höf-
undur hettr glöggva þekkingu á
Jónasi og anda hans. — Trfi og
kyrkjumál Dana 1900, eftir Matth.
Jochumson, er réttvel sögð og lík-
lega áreiðanleg á þann hátt, sem
hfin getur verið. Framsetningin
virðist ekki sem æskilegust, og síst
af gömlum og dyggum guðsorða
þjón. Systir mín, eftir Guðmund
Friðjónsson. Það er skáldsaga, eða
svo mun Eimreiðin halda. Það mun
flestum meðalgreindum mönnum
vera ofvaxið að skilja þann samsetn-
ing, enda auðséð, að höfundurinn
yálfur er í vandræðum að þekkja
þær götur, sem hugsjónalíf hans
reikar um.— Tvö kvæði, eftir Guð-
mund Magnfisson, eru skiljanleg og
snotur, eins og hans er von og vlsa
til.—Um ritdómana er það eitt að
segja, að þeir eru frekar dauflr í
dálkinn. Út fir sumum þeirra skin
samt að þeir eru langt frá að vera
óvilhallir, er það skortur á sinn hátt.
Það mun mörgum hafa þótt
vænt um Eimreiðáia, og þykja enn.
Samt hafa sumum brugðist beztu
vonir um efni hennar nfi i seinni
tíð. Það er sárt til þess að vita, að
hfin skuli frekar vera 4 niðurgöngu
en í vaxandi fyllingu, þar sem hfin
er hið eina tímarit, sem íslendingar
eiga, sem mark er að Þess vseri
óskandi að hfin næði sér aftur og
kæmist í sama horfið og hfin var alt
fram að tveimur síðastliðnum árum.
Bfiningur hennar er nfi sem áð-
ur viðunandi, en ekki gallalaus.
Landinn.
Eftír: GuðMUND STEFifNSSON.
Fyrir nokkrum árum var Grímur
agent staddu niðri í bæ, honum varð
reikað þangað, sem langa strætið
liggur fit af Aðalstætinn lengst—
lengst vestur fir bæ. Ég veit ekki hvað
langt. Þar var löng lest af svörtum
vögnum og svartir hestar fyrir þeim
öllum. Grímur hafði oft kornið hér
fyr 4 kvöldin og oft séð þessa svörtu
lest, hann gaf henni því litlar gætur
og ætlaði að halda leiðar sinnar, en
rétt þegar hann var að fara fram
hjá, heyrði hann að einhver sagði
“Sæmundsen—ia—ja—Sæmundsen”.
Hver þremillinn, þarna er þá landi,
hugsaði hann með sjálfum sór. Hvað
skyldi hann yera að fara, og hvers
vegna skyldi hann ekki tala ensku?
Svo mundi hann eftir því, að hann
hafðí heyrt, að nýlega hafði komið
hópur af Islendingum að heiman, og
datt í hug, að skeð gæti að einhver
emigranti væri að villast þarna, svo
hann sneri aftur til að grenslast nfin-
ar eftir þessu. Aftur heyrði hann
sagt “Hva Sæmundsen — já — Two
rniles fyrir dollar er det ikke—Street
—ja nfi man ég ekki.—” Grímur
sá nfi að sá, sem þetta sagði var
hálfur inn í einum svarta vagninum.
“Come on quick,” sagði þung og
drynjandi rödd. “Já ég kem nfi,”
sagði landinn og setti á sig hnikk,
en hafði sig ekki upp f. “Kondu
sæl)! Hvað ert þfi að ferðast lags
maður,” sagði Grímur rétt í þeim
svifunum. “Nei, komdu blessaður,
ertu islenzkur? Ég er að fara til
hans Sæmnndsens, manstu nokkuð
hvað strætið heitir, sem hann býr á.
Þessi karl er svo reiður að ég skuli
ekki muna nafnið 4 strætinu, en ég
gaf honum ekki eftir, og sagði hon-
um bara að keyra og vera ekki með
neinu fjárans snakki.’ “Ert þfi
bfiinn að vera hér lengi?” “Jfi, ég
er þó bfiinn að vera stundarkorn að
skrafa við þennan karl.” “Ég
meina nú hér I þessu landi," sagði
Grímur. “Ójfi, þfi meinar Ameríku.
Ég er bfiinn að vera bíddu nfi við—
tveir, þriðji, fjórði, fimm hjá honum
Jóni rnínum.”-------“Anything for
you Mr.,” sagði vagnstjórinn, og
teygði hrafnsvartan kollinn fit yfir
vagnhliðina og horfði á Grím gráðug-
lega. Grímur sagði við hann nokk-
ur orð og sagði svo landanum að
koma með sér. “Nei, nei,” sagði
hann og hristi höfuðið, “ég má til að
flnna hann Sæmundsen í kvöld og
það strax, þvf við ætluðum á bind-
indisfund klukkan átta, —og nfi er
hfin orðin meira en fitta,” sagði hann
í fáti og leit á firið sitt. “Þfi getur
eins kornið með mér, eins og borga
þessum manni dollar fyrir að ke.yra
þig,” sagði Grfmur. “Jæa, fyrst
þfi endilega vilt það þá,” sagði
landinn og snerist á hæl frá vagnin-
um. “Þfi varst að spyrja, hvað ég
væri bfiinn að vera fengi,” sagði
hann þegar þeir voru komnir af
stað. “Bíddu nfi við, jfi, ég held
þetta só níunda kvöldið, sfðan ég
kom á inDflutningshöllina.” "Og
þfi ert strax farinn að hjálpa þér
sjálfur í málinu,” sagði Grfmur
kýmilega. “Já, ég gaf þeim ekki
eftir á skipinu, enda voru þeir
hræddir við mig og þorðu ekki ann-
að, en gera það, sem ég sagði þeim.”
“Varstu tfilkur?” spurði Grímur.
“Nei—o—ja—þó eiginlega var ég
tfilkur, en við vorum svo fá að við
höfðum engan agent. Við yorum
bara sjö, hfin Margjet mín og krakk-
arnir og Björsi og Nonni öllsömul fir
Dalasýslu. En meðal annara orða
hvað heitir þfi?” Grímur sagði
nafn sitt. “Hvar átt þfi heima lax-
maður?” “Héma f Winnipeg.” “í
Winnipeg eins og ég.—Ertu giftui?”
Grímur sagði að svo var. Þannig hélt
hann áfram að spyrja stundarkorn.
“Ég heiti nö Björn og er Þorbergs-
son, afl minn hér Bergþór,” sagði
hann rétt ofan 1 slðustu spurning-
una. “Ég átti heima og bjó á
Breiðumýri, þegar óg fór til Am-
erfku. Eg var 4 ár í hreppsnefnd-
inni, en svo tók Jón gamli f Vilpu
við af mér.” “Einmitt það,” sagði
Grímur, “en hvar kyntist þfi Sæ-
mundsen?” ‘,ó—ég sá hann svona
stundum, þegar ég fór f kaupstað,
hann var assistent eða assesor hjá
honum Ivarsen gamla, þá hresti
hann mig, þegar ég kom þreyttur
og syfjaður i kaupstaðinn.” “Hann
hefir ekki verið í bindindi þfi?”
sagði Grímur. “Mikil ósköp, hann
drakk alveg eins og svampur, meðan
hann var heima.” “Heflr þú ekki
séð haun sfðan þfi komst?” “Jfi ég
fceld J>að, hann var svo sem ekki
bfiinn að gleyma mér. Hann sem
kom svo einstaklega almennilegur
jtil mfn hér um daginn ofan á inn-