Heimskringla - 07.08.1902, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 7. ÁGÚST 1902.
BeiDiskringla.
PuBIjISHBD by
The Heimskringla News & Pablishing Go.
Verð blaðsins í CanadaogBandar. $1.50
nna árið (fyrir fram borgað). Sent til
Islands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) $1.00
Peningar sendist i P. O. Money Oider
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávisanir á aðra banka en í
Winnipeg að eins teknar með aíföllum.
B. L. Baldwinaon,
Editor & Manager.
Office ; 219 McDermot Street,
P.o. BOX 12»*.
Óvinsælt réttarfar í
B. C.
Maður er 'nefðdur McAdaras,
hann gaf út blaðið Paystreak í
í bænum Sandon í British Columbia.
McAdams er ungur maður , háment-
aður og bráðgáfaður, en örlyndur í
meira lagi og skorinorður ef því er
að skifta, en er þó talinn drengur
hinn bezti og vinsæll mjög í sínu
bygðarlagi.
Tveir menn þar í fylkinu voru
f málaferlum, annar þeirra var ríkur
en hinn fátækur og er talið að sá fá-
tæki hafi haft betri málstað. Tvö
ár hefir málið verið fyrir dómstólun-
um þar vestra og einatt heflr sá ríki
getað þvælt það og tafið fyrir and-
stæðing sínuu, Dómararnir hafa
hvað eftir annað frestað málinu að
tilhlutun þess rfka og sá fátæki heflr
eitt öllum eigum sínum til þess að
fá rétt sinn viðurkendan, en ekkert
heflr gengið eða rekið. Blaðstjóri
McAdams, sem þektur er að því að
halda jafnan taum þess, er hann
shoðar rétt, ritaði nokkrar greinarí
blað sitt um þetta mál og sagði dóm-
arana, sem um það höfðu fjallað, vera
seinláta slóða, sem auðsjáanlega
Væru undir áhrifum ríka málsaðil-
ans og fór ýmsum hörðum orðum um
þá f þessu sambandi. McAdams
var tafarlaust tekinn fangi fyrir að
hafa ófrægt þjóna réttvísinnar þar
í fylkinu. Hann var fluttur frá
Sandon til Victoria og látinn koma
fyrir rétt, sem í sátu æðstu dómarar
fylkisins. Þar bað hann fyrirgefn-
ingar á því, sem hann kynni af hafa
sagt of mikið í greinum sfnum og
afturkallaði þá staðhæfingu að dóm-
ararnir hefðu verið undir áhrifum
þess rfka málsaðila. En hann bað
að lofa sér að leiða vitni í málinu,
til að sanna ýmislegt, er hann hafði
sagt f blaði sínu, en sem honum var
fært til sakar. Þessu neituðu dóm-
ararnir algerlega, kváðu hann hafa
kannast við að hafa sagt að þeir
hefðu verið undir áhrifum í meðferð
málsins. En tyrirgefningarbón
hans og afturkall orðanna möttu
þeir að engu, en gengu enda svo
langt að viðurkenna að málið hefði
lengi verið dregið og seinlega rekið.
En þeir kváðu það vera gert af fleiri
dómurum. Þeir dæmdu hann því í
9 mánaða fangelsi og 12 mánaða
fangelsi að auk, nema hann fengi
fjóra ábyrgðarmenn með eitt þúsund
doll, yeð hvern til tryggingar því
að hann ritfeði gætilegar framvegis,
eftír að hann kemur út úr íang-
elsinu.
Það er tvent athugavert við
mál þetta, sem blöðiu um alla Can-
ada hafa fundið og ritað harðlega
um. Fyrst það að McAdams var
ekki leyft að færa neina vitnaleiðslu
í málinu, bókstaflega neitað um alla
vörn í gvf, og annað það, að hann
var dæmdur af andstæðingum sjáifs
hans, sem aðallega kom málið við,
sem sé dómurunum.
Þetta athæfl dómaranna heflr
þótt, ekki að eins óviðkunnanlegt,
heldur algerlega óþolandi, og ó-
lfkt öllu réttarfari sem áður heflr
þekst í sögu Canada, og ósamboðið
hverju frjálsu landi.
Nálega ðll stórblöð Canada án
tillits til flokkaskiftinga í öðrum
málum, fara fmngum orðum um at
hæfl og hefnigirni dómaranna, og
bænarskrár hafa þegar verið samdar
og sendar til dómsmálastjóra ríkis-
ins f Ottawa og hann beðinn að ó-
nýta dóminn og láta manninn laus-
ann. Þar er sýnt fram á að fang-
elsin í Canada hafi ekki verið bygð
fyrir menn eins og McAdams, sem sé
svo siðferðisgóðúr að dómarar lands-
ins mættu vel fylgja dæmi hans í
því efni. Enn fremur er er það tek
ið fram að dómstólar rfkisins séu
ekki ætlaðir til að dæma f sjálfs sfn
málum eða að dómarar noti stöðu
sína til að hefna sin á þeim, sem
sem þeir eiga í persónulegu höggi
við, og að borgararéttur þegnanna
krefjist þess að þeim sé leyft að verja
mál sín fyrir kviðdómi, sem svo
skeri úr málum. Þetta eru og á-
stæður þær, sem blöðin færa fyrir
því að McAdams sknli látinn laus.
Það er og tekið fram, að ef nokkuð
sé til að kesta skugga á réttarfar
landsins og ráðvendni dómarastétt-
aiinnar, þá sé það sú hatursfulla
hefnigirni, sem iýst heflr sér í fang-
elsisdómi þessara B. C. réttar þjóna.
Þeir hefðu átt að gæta þess að Can
ada þjóðin er ekki vön við rússneska
harðstjórn og ætlar sér ekki að þola
hana. Einnig það að dómarstéttin
er ekki hafln yfir aðflnslu frá blað-
anna hálfu og að þegar til lengdar
lætur, þá eru það blöðin sem dæma
dómarana. í þetta sinn hafa þeir
verið harðlega, en réttilega, dæmdir
fyrir fáheyrða fúlmensku í því að
nota og svívirða stöðu sína til þess
að hefnast á angu mikiimenni, sem i
hita hafði ’sagt eitthvað það, sem
hann síðar afturkallaði bæði á prenti
og f ræðu og bað fyrirgefningar á að
hafa sagt. Það er nú byrjað að
hefja samskot handa McAdams og
alt verður gert, sem gerast má til
þess að fá hann látinn lausan undan
oki því, sem þessir B. C. dómarar
lögðu á hann.
Sfðan hið ofansetta var ritað
heflr McAdams verið látinn laus og
gefnar upp sakir.
Auglýsing fylkis-
stjórnarinnar
í þessu blaði, til þeirra bænda f
Manitoba, sem óska að fá kaupa-
menn yflr uppskeru og þreskingar-
tímann í sumar og haust, er þess
virði að henni sé veitt eftirtekt og að
bændur taki sig strax saman um að
fara eftir þeim bendingum. sem þar
eru gefnar. Það er vitanlegt að
bændur verða að fá sér raannhlálp
við upprkeru og þresking kornteg-
unda af ökrum sínum. í fyrra voru
20 þús. manna fiuttir hlngað inn í
fylkið til þes8 að hjálpa bændum
við uppskeruna og alt útlit er íyrir
að jafnvel fleiri menn geti fengið at-
vinnu við það í ár, því að útlit er
fyrir að uppskeran verði enn þá
meiri í ár en hún var f frra. Þess
vegna heflr rácístöfun verið gerð til
þess að hingað til Winnipeg verði
fluttir 10 þús. menn þann 19. þ. m.
(Ágúst) og aðrar 10 þús. þann 9.
September.
í fyrra sendi sveitarstjórnin í
Arthursveit sendimenn hingað til
bæjarins til þess að útvega í einum
hóp, alla þá menn, sem bændur inn-
an sveitarinnar óskuðu að fá í kaupa-
vinnu, og þessi aðferð gafst þá svo
vel að 8tjórnin telur vænlegt að all-
ar aðrar sveitir í íylkinu fylgi þeirra
dæmi í ár. Því að þá er vissa feng-
in fyrir því að hver bóndi tái þá
bjálp sem hann þarfnast og enginn
meira en liann heflr atvinnu fyrir.
Bændur ættu þyí að lesa þessa
8tjórnarauglýsingu rækilega, sem
ræður til þess að halda opinbera
fundi bænda 1 héruðum þeirra og þar
ákveða hve marga menn hvert
bygðarlag þurfl að fá til vinnu og á
hvaða tima og með hvaða kaupi.
Og að sendimenn séu svo sendir til
Winnipeg til þess að vera hér þegar
hóparnir koma að austan og velja
þá samstundis eins marga menn eins
og hver sendimaður heflr umboð til
að útvega. Þetta kemur í yeg fyrir
þau oþægindi sem yerða kunna af
þvf að senda hóp maDna á þá og þá
staði sem ekki er næg atvinna fyrir
þá. eða að of fáir menn verði sendir
í einn stað en ofmargir í annan, eim
og vildi til í stöku tilfellum í fyrra.
Það er bæði mönnunum og bændun-
um sjálfum fyrir beztu að stjórnin
fái f tíma að vita hve marga menn
senda megi á hverja járnbrautar-
stöð úti um fylkið. Vera kann að
ýmsir bændur komi sjálftr til Win-
niþeg til þess að útvega sér mann-
hjálp og þarf það í engu að koma í
bága við þá aðferð, sem stjórnar-
auglýsingin bendir til. Sending um-
boðsmanna frá bændum til að út-
vega kaupamenn kemur létt á hvern
bónda þar sem einn uraboðsmaður
getur verið fyrir frá 20 til 50 bænd-
ur. Sendimenn snúi sér til J. J.
Golden 617 Main St., sem veitir
þeim alla hjálp í kaupamannaút
vegun.
Út af verkfallsmálinu
á C. N. brautinni og ofbeldi því er
verkamenn sýndu hér í Winnipeg í
sambandi við það, segir Sigurður
Júlíus í Dagskrá að bæði blöðin
“Heimskringla” og “Lögberg” hafl
haldið þar taum auðvaldsini, en troð-
þessari sakargift fyrir sig ef því
sýnist þess nokkur þörf. En um
Heimskringlu er það að segja að
hún kannast ekki við þetta og telur
það algerlega tilhæfulaust. Blaðið
tók það skýrt fram að verkamenn
hefðu til þess allan rétt að gera sam-
tök með sér til þess með lagalegu og
heiðarlegu móti að fá svo kaup sitt
hækkað að þeir mættu vera ásáttir
með kjör sín, og taldi blaðið það öll-
um málspörtum fyrir beztu að kaup-
gjald verkamanna væri sanngjarn
lega hátt, en blaðið hafði, og heflr,
ætíð haft á móti öllum ofbeldisverk-
örgerðu fólki með öðrum eins æsinga
staðhæfingum eins og Dagskrá flyt-
ur um þetta mál; þar sem því er
haldið fram að Hkr. kalli “verkfalls-
mennina glæpamenn hg öðrnm fleiri
æruleysisorðum.” Þetta stendur
hvergi í Heimskringlugreininni. Það
aem þar er sagt er meðal annars
þetta. “Þegar verkfallsmenn taka
til hriðju- og spellverka og annara
glæpsamlegra lagabrota til að skeyta
skapi sínu á félögunum með því að
eyðileggja verðmætar eignir, eða
meiða þá sem ganga að þeirri vinnu
sem hinir hafa yflrgefið, þá fer vana-
lega svo að almenningsálitið snýst á
móti verkamönnum og með félögun-
ið á vinnalýðnum. Um. Heimskringla sténdur við hvert
Sjálfsagt getur Lögberg svaraí einasta orð í þessari grein og við alla
greinina í heild sinni, ogsíðar í sömu
giein segir Heimskringla: “Enginn
sanngjarn maðnr gleðst yfir þvl að
sjá vet kamenn sína eða annara vinna
fyrir ósanngjarnlega lágu kaupi, því
að það er öllum fyrir beztu að laun
verkamanna séu sem hæzt, og vinn-
endurnir sem bezt aldir og ánægð-
astir með kjör sín.” En menn vilja
ekki þó ósátt komi fyrir milli verk-
veitenda og verkþiggjenda, að
samgöngu og atvinnufæri almenn-
ings séu fyrir það eyðilögð af eintóm
um strákskap og glæpkynjaðri fúl-
mensku. Því slík aðferð getur ekki
um verkalýðsins, sem ávalt endar °fdid neinum til hagsmuna en gerir
með meiri og minni skaða á eignum öllum ógagn og eyðileggur þá sam
annara og oft með meiðslum og mis- hy&ð almennings með verkamönn
þyrmingum og stundum með lífláti um> sem Þe'r ®nnrrs ættu vísa.”
saklausra manna, eins og verkfalla-
saga þessa lands ber ljósan vott um.
Hvað mundu bændur t. d. segja ef
verkamenn þeirra, sem fyrir ein-
hverjar ástæður gengi úr vinnunni
tæki sig saman um að brenna hveit-
ið ,at ökrunum, mölva akutyrkju-
vélarnar og meiða og drepa þá sem
bændurnir kynnu að fá í stað hinra
burtförnu vinnumanna. Sjálfsagt
vrðu það fáir bændur ‘eða verkstæða-
eigendur sem tækju slíku með þökk-
um og þvi er ekki heldur von að
járnbrauta og námafélög geri það.
Ef það er að traðka á verkalýðnum
að flnna að slíku athæfi þá er Hkr.
sek. En hvað á að segja um þau
blöð sem gera það að skylduverki
sínu að ala strákskapinn og glæpa-
fýsnina upp í þekkingarsnauðu en
Oss er alveg óskiljanlegt hvernjg
hægt er að teygja svo úr þessum
setningum að fá þann skilning út úr
þeim að hér sé “troðið á verkalýðn-
um.” En svo er Sigurður þektur
ur að því að vera helzt til örgeðja
og að segja stundum nokkru meira
en hann getur rökfært og sannað.
Vér erum Sigurði samdóma I
því að alþýðan eigi heimting á
fylgi blaðanna í hverri réttlátri
b a r á 11 u sem hún heigir, en vér
fáum ekki séð að aðferð verkfalls-
manna við C. N. félagið hafi verið
réttlát. Eitt mál I pessu sambandi
stendur nú yflr fyrir rétti í Winni-
peg, þar verður útkljáð um það
hvort aðferð verkfallsmanna og vina
þeirra hafi réttlát verið, og þá
væntanlega skýrt frá þvf í blaðinu
Kveðja
frd íslandi til Vestur íslendinga 2. Agvst 1902.
Lag: heil, þú dásðm drotning meðal lista.
“Heill sé dagur, heil þau, sem hann halda
Handan fyrir Atlants regin sjá,
Bömin mfn,”—svo mælir mjallgrund kalda-
“Mjög langt þó mér skilin séu frá;
Þvf þar íslenzk hjörtun firða og fljóða
Fagna f nafni mfn, er eg ei gleymd;
Þar sem söngur frónskra lyftist ljóða
Lifir mynd mín trútt í hjarta geymd.
Mannlífs eru margháttaðir vegir
Mínu skauti hverfa oft börnin frá;
Hvergi margt af hjarta móður segir,
Hart er stundum þeim á bak að sjá.
Vildi eg milli þeirra þá, er fóru—
Það er ósk mfn, kveðin fyr og nú,
Þeirra og hinna, er hjá mér eftir vóru,
Héldust ástarpráða málbönd trú.
Opnast heimur, útlend hirðið notin
Eins og sérhvert yðar best að kemst,
En að þið af bergi mínu brotin,
Böm mín! séuð,—vottið |>að sem fremst:
Því, sem birtir hugar-himin f>jóðar,
Hjartadjúp og insta sálarlíf,
Móðurmáli, megir! dætur góðar!
Móðurmáli veitið skjól og lff.
Yfir hafdjúþ, álfur heims er skilur,
Ástarkveðju nú með gleðilag
Svalköld fold, er sveipar ránarhylur,
Sendir yður einmitt f>ennan dag.
Hljótið blessun, f>róun, þrif og gengi,
Því sé hlynt, er minni spratt af rót;
Eignist fræ á yðar n/ja vengi,
Yðar foma reit sem vinna bót.”
Stgr. Th.
r
Minni Islands.
2. Ágúst 1902.
Lag: “Fanna skautar fp.ldi háum.”
Bláum ránarbeði vafin,
Blessuð, kæra fósturjörð,
björt á svipinn, hátt upp hafin,
hýran yfir vog og fjörð.
Þar er vagga vor og saga,
viðkvæm endurminning hreín ;
(>ar sem ljósið liðnra daga
ljóma slær á feðra bein.
Hljóma skært á helgum degi
heillaóskir vinum frá,
heim til þín úr vesturvegi,
víði-girta eyjan smá.
Rós á kærum bernskubala,
bregður fyrir liugarsjón.
Sonarmáli tungur tala
til þfn, gamla móðurfrón !
Þó að vér á foldu fjærri,
fagra reisum höll og bæ,
jafnan ert þú okkur nærri,
áagmnd f norðursæ.
Alt sem kæra móður mæðir,
mein er vort og þungur kross.
Alt sem heillahag [>inn glæðir,
hreinan fögnuð veitir oss.
Meðan vér f Vesturheimi,
vora göngum æfibraut,
minning f>ína ntæra geymi
mögur liver f sæld og [>raut!
Meðan foss f dölum dynur,
dafni alt [>itt vald og ráð.
Meðan hrönn við ströndu stynur
styrki Drottinn móðurláð !
Magnús Markússon.
Kanada.
Lag : “Ó, fögur er vor fósturjörð.”
Er Suðri heima samdi lag
og söng það töfrahljómi,
oft Norðri kom með kuldabrag
og kvað hann fullum rómi ;
f>á bámst vestur fræ af Fold
—þau fuku’ um hvassar nætur—
en féllu hér í frjóa mold
og festu djúpar rætur.
O, nýja fóstra, f>ú ert f>að,
sem þessar rætur vefur
að mjúku skauti’—í móður stað
f>ú mörgum gengið hefur.
Þvf óskum vér að verða tré
í vermireitum þínum,
er framtfð þinni þroskun sé
með f>rótt f stofni sfnum.
En f>ú veizt líka’ að það er rétt
f þraut að móður hlynna,
því hún á jafnan heitan blett
í hjörtum barna sinna;
og þvf er okkar insta þrá
að epli’ á trénu sprottin
—hvort stór f>au eru eða smá—
með ykkur jafni drottinn.
Vér sjáum [>ú átt æsku’ og auð
og ótal fleiri kosti,
en Þú ert samt að sumu snauð
—þér sól ei stöðugt brosti.—
og oflof f>ér er ekkert lið ;
Þú ert að hálfu vegin,
ef alt er sýnt á “ hægri ” hlið
en hulið “ vinstra ” megin.
Og þvf skal hverja rækta rós,
er rætur festi hjá þér,
og þvf skal reynt að lífga ljós,
er l/si’ og vermi frá f>ér ;
og því skal aldrei þyrnum hlíft
í þínum frjóa velli ;
og f>ví skal engu ljóni líft,
er lömb þín saklaus felli.
SlG. J(JL. JÓHANNESSON.
V estur-íslendingar.
Vér elskum hvern er dug og dáð vill sýna,
Því drengur góður þroskans merki ber
Og lætur hugsun, afl og einurð sfna
Þvf einu vinna gagn er betur fer.
Vér elskum hann,—og framtfð f>ín er falin
í framkvœmd slíkra manna, litla f>jóð!
En [>á eru’ æviár þfn beztu talin
Er ei til frægðar vinnur norrænt blóð.
Vér þráum stríð, f>ví sjálfa sig að vinna
Er sigur mestur hverri hraustri sál,
, Og f>eir er vandaverk af hendi inna
Þeír v e r ð a fyrst að skilja tímans mál.
Vér [>ráum frið,—en rauðum rúnum Saga
Á reynsluferil mannkyns hefur skráð
Að upp með rótum ætíð [>arf að draga
Hvað eigingirnin hefur niðursáð.
Ó, vonum f>vf að vopn [>au falli’ f sliður
Sem vinna grand því bezta’ er eigum vér,
Og livers manns ævi faðmi gæfa’ og 'riður
Þá fegri dagur loksins runninn er.
En munum þó að [>egar lúðrar gjalla
—Og það skal verja’ er skapar sannan frið,—
Að f>á er sæmrá’ að foldu nár að falla
En frægð og heiður sinn að skiljast við.
Hjörtur Leo.