Heimskringla - 11.09.1902, Page 2

HKIM3KRINOLA 11. SEPTEMBKR 1903.
Beimskriiigla.
PUBL.I8HBD BY
The HeimskrÍDgla News 4 Pablishing Co.
Verð blaðsins i CanadaogBandar tl.50
árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðgins hér) tl.OO,
Peningar sendist í P. 0. Money Order
Registered Letter eða Express Money
Odrer. Bankaávísanir á aðra banka en í
Winnipeg að eins teknar með afföllum.
K. L. Knldwinson,
Editor & Manager.
OflSce : 219 McDormot Street.
P.o. BOX
Föðurlandsást,
Svo segja ekki allfáir af lfind-
um vorum og frænduin á Islandi
að margt sé oss illa gefið Vestur-
íslendingum, en lakast sé |>ó það
við oss að vér hdfum enga ffiður-
landsást. Hfifum jafnan opin aug-
un fyrir fillu því er lakast megi
telja við ísland, svo sem óblíðu
náttúrunnar, ófrjófsemi landsins og
óhagstæða veðráttu og einangran
eyjarinnar frá hinum frjófsamari
framfara og menningar meiri um-
heimi, Að vér höfum enga trú á
framtfðar framför eða velmegun
þar heima, berum kaldan hug til
als f»ess, sem [>ar er fáanlegt og
þykjumst of góðir til að eyða æfi
vorri og kröftum í þarfir föður-
landsins. Þess vegna flytjum vér
burtu, það sé hið sanna óræktar-
merki þessara t/ndu sona og dætra
landsins. Að vér verðskuldum enga
velvild þjóðarinnar fslenzku og að
vér séum henni eiginlega til van-
virðu og tjóns, Erigan dóm ætlar
Heimskringla að leggja á réttmæti
þessara skoðana, en að eins minna
frændurna heima á það, að þeir eru
afkoméndur þeirra manna, sem
sögulega er sannað að höfðu hin
sömu einkenni og þeir ísl., sem
flutt hafa frá íslandi Vestur um
haf. Aldrei hefði íslenzk [>jóð
vérið til, ef ekki hefðu hinir hug-
djörfu og ærustoltu Norðmenn yfir-
gefið föðurland sitt og tekið sér
bólfestu á íslandi. Þeir höfðu ekki
næga föðurlandsást til að haldast
við í föðurlandi sfuu.og [>að er arf-
taka þeirra. einkenna forfeðranna,
sem hefir sveiflað stónnn hluta
hinnar fslenzku [>jóðar vestur á
Ameríkuslétturnar.
En er það nú áreiðanlegt að
þessir vesturflutningar séu sprotnir
af skorti á föðurlandsást, eða er
það vottur um ástar eða velvildar-
skort til landsiris, að vaxandi [>ekk-
ing pjóðarinnar hefir sýnt henni og
sannað að önnur lönd eru auðugri
en föðurlandfð og að skilyrðiu fyrir
vellíðan fólks eru bagfeldari f Vest-
urheimi heldur en á Islandi, og að
þessi sanntæring hefir skapað vest
urfarahuginn f þjóðinni. Og er
það ekki einnig víst að f inannlegu
brjósti búi önnur enn þá sterkari
ást, ástin til sjálfs sfn, og til ætt-
ingja og afkomenda og að það er
þessi ást sem knýr fólk til að leita
Iffsins gæða fyrir sig og sfna, þang-
að sem þeir vita að [>au fást í ríku-
Iegri mæli en á fcðurlandinu.
En hvað er nú annars “föður-
landsást” er það hin hlýja hjartan-
lega vinartilfinning fyrir landinu
sjálfu, án tillits til fólksins, sem á
þvf býr. Eða er ást þessi innifalin
f þvf að einblfua á landið að eins
sem bústað forfeðranna, svo að all-
ur umheimur sé útilokaður frá at-
hygli þjóðariunar, og af hvaða á-
stæðum ber fbúum landsins nokkur
skylda til að elska það land, sem
frá náttúrunnar hendi er með þeim
lökustu í heimi, fram yfir önnur
lönd, sein eru enn [>á rneiri hag-
sældakostum búin ? Ekki höfum
vér orðið varir við að það væri f
eðli íslendinga að efska þá menn
eða konur mest rem reyndust þeim
lakast, heldur þvért á móti hafa
þeir borið, og bera jafnan, eins og
öllu manneðli er uieðfætt, hlýjastan
hug og mesta ást til þeirra, sem
reynast þeim Ix;zt á lífsleiðinni.
8ama reglan ætti að vorri hyggju
að eiga við lönd þjóðanna. Eitt
land er hvorki betra né lakara fyrir
það þótt forfeðumir hafi íœðst þar,
lifað og dáið. Landinu er sjálf-
sagt alveg sama hvort nokkur fæð-
ist eða býr á því, eða als enginn,
og þess vegna er þetta sem almenn-
ingur f athugunarleysi nefnir “ætt-
jarðarást” í raun réttri meira hug-
arburður en virkileiki. 011 óbrjál-
uð skynsemi mælir með þvf að
maðurinn láti sér annast um það
sem veitir lionum mest lífsins gæði,
og að hann elski það land mest
sem veitir honum mestan arð af
vinnu hans, og þar sem hann fær
bezt borgið lffl, framför og velsæld
barna sinna og annara aðstand-
enda. Sanngimin er innifalin f
því að láta alla njóta sannmælis og
að virða og meta mest hvað það sem
gagnlegast er, hvort heldur það er
fyrir einstaklinginn, þjóðfélagið
eða mannfélagsheildina. Hvert
það land, sem bezt elur sfna þjóð, á
eftir sanngiminnar lögmáli mesta
kröfu til virðingar als mannkyns-
ins, og það land, sem á minsta kröfu
til virðingar eða ástar fbúa
sinna eða annara, er það landið
sem lakastan arð veitir fyrir atorku
fbúanna. Af þessu leiðir eðlilega
það, að ættjarðarástin, að svo miklu
leyti sem hún er réttlætanleg, á að
vera sterkust hjá þeim þjóðum sem
byggja beztu löndin, og þá að sjálf-
sögðu minst hjá hinum, er byggja
þau löknstu.
Að þvf er mál þétta snertir
okkur íslendinga, þá er það eðli-
legt að sá hluti þjóðarinnar, sem
flutt hefir vestur um haf, elski
Amesfku meira en Island, af því
að hún hefir farið svo óendanlega
miklu betur með þá yfirleitt heldur
en föðurlandið. Og svo er þess að
gæta, að Ameríka er nú orðið föð-
urland margra þúsuuda ungmenna
af íslenzkum ættstofni, og er þvf
þeirra föðurland, eins og hún er
fósturland feðra þeirra. Til er að
vfsu fjöldi meðal Vestur-Islend-
inga, sem unna gamla íslandi all-
mikið, en ekki nóg til þess að vilja
búa þar, og ekki nóg til þess að
láta það njóta arðsins af erfiði sfnu
eða áhrifum. Enda verða áhrifin
jafnan smá, þar sem framkvæmdin
er 1 beinni mótsögn við játningu
varanna. Framkvæmdin liggur í
því að eyða dögunum utanlands eg
þá verður hjartað og hugurinn
sjálfsagt þar einnig. En öllum
undantekningarlaust kemur þeim
saman um það að óska þjóðinni á
Islandi als góðs gengis. Þar kem-
ur fram þjóðarástin. eða velvildin
og vinahugurinn til þeirra allra
sem þar búa, óskin um það að
f ó 1 k i n u megi líða þar sem bezt,
en ástia til landsins — ættjarðarást-
in—hú er hverfandi hugsjón, sem
margur þeirra lætur sér fátt um
finnast. Með vaxandi mentun og
menningu Vestur-íslendinga má
sennilega búast vfð því að ástin til
Islands—sem lands— dofni, og að
ástin til fólksins á Islandi dafni að
sama skapi, bæði vegna þjóðemis-
skyldleika, og hins, að eftir þvf
sem menn ná hærra sönnu menta-
stigi eftir því vex velvild þeirra til
mannfélagsheildarinnar. Sjóndeild-
arhringurinn vex og víkkar svo að
þeir læra að skilja að allir þjóð-
flokkar em f raun réttri meðlimir
af sömu fjölskyldu og að öll lönd em
partur af sömu jarðskorpunni.
Allur heimurinn er þeirra föður-
land, ef svo má að orði kveða, og
þeir unna mest þeim blettinum,
hvar sem hann er, sem veitir íbú-
um sfnum fullkomnasta hérvistar-
sælu, andlega og llkamlega, Þetta
finst oss vera sú rétta skoðun, og í
beinu samræmi við mannlegt eðli
og heilbngða vitsmuni, þess vegna
finst oss það einkar ranglátt að
væna sífeldlega þá menn alla
skorti á föðurlandsást, sem fyrir
ýms atvik lffsins finna sér og sfn-
um henta það bezt að flytja úr
landi og ala þar aldur, sem reynslan
hefir sannað, að þeir með atorku
sinni og forsjá, hafast bezt við og
ná mestum þroska.
Einokunarvaldið í
Eandaríkjunum.
Svo segja blöðin að engum for-
seta hafi verið jafnvel fagnað í borg
inni Providence í Rhode Island rík-
inu, eins og Roosevelt, þegar hann
kom þangað á laugardaginn var og
talaði um einokunarvaldið f Banda-
ríkjunum, frammi fyrir 15,000 til-
heyrendum. Meðal annars í þeirri
ræðu tórust forsetanum orð um auð
félögín á gessa leið:
“Þegar auðfélögin, og þó sér
staklega þau félög sem hafa það fyr-
ir markmið að hafa einveldi á fram-
leiðslu og verði á vissum varnings-
tegundum, gerast svo máttug að al
þýðunni stendur stuggur af eða er
hætta búin af þeim; þá er tlmi til
þess kominn fyrir ríkið að taka í
taumana og að láta þessi félög skilja
að þau eru í raun réttri þegnar rík-
isins eins og hver annar einstakl-
ingur, og að þau erða að beygja
sig undir vilja og löggjöf og umsjá
ríkisins. Þá er og líka full þörf á
slíkri umsjá af rikisins hálfu, þörf á
því að fulltrúar þjóðarinnar setji
þær lagaskorður við starfsemi þess
ara félaga að gerðir þeirra séu jafn'
an kunnar almenningi, Hvenær
sem þessi félög gerast svo afar sterk
I okkar landí að þau geti unnið mik
ið til almennings heilla, og þá lfka
stundum það sem ekki er tfl þjóð-
legra hagsmuna eða þrifa. Þá er
þýðingarlau8t að halda þvf fram að
ekki sé þörf á tilsjónarlegri afskifta
semi ríkisin, því að vér höfum dag-
leg dæmi þess mótsetta. En í okkar
landi eru margir örðugleikar því
til fyrirstöðu að hægt sé að fram-
fylgja slfkri ríkisumsjá með þessum
íélðgum, vegna hinnar einkennilegu
skiftingar á stjórnarvaldinu. Þegar
Framleiðsla og viðskiftafæri lands
ins voru óbrotnari en þau nú eru,
þá var ekki nauðsyn á mikilli um-
sjá með þeim af ríkisins hálfu, og
engian efi var þá á því hvar stjórn-
arskráarlegt vald stjórnarinnar væri.
En nú eru kringumstæðurnar orðnar
svo margbrotnar að það er orðið
örðugt að mynda laga ákvæði sem
reynast fullnægjandi; og reynslan er
sú hjá oss að ríkisframkvæmdavald
ið heflr reynst ónóg og reynist ef til
vill æfinlega ónóg til þess að geta
ráðið fulla bót á þessu. Það er sann
færing mín að þjóðin verði að taka
sér vald til þess með lögum að stjórna
starfsemi auðfélaga, og ef sú verður
raun á að stjórnarskráin leyfl ekki
nauðá^nlegt lagasmíði í þessa átt, þ(h
verður að fá nauðsynlega stjórnar-
skráarbreyting, til þess að gera það.
Sú fyrsta nauðsyn viðvíkjandi sam-
bandi einokunarfélaga, “trusts,” er
að koma þeim undir umsjón ein
hvers ráðanda, ekki að eins f orði
kveðnu heldur f virkileika, svo að
þau verði að lúta ákvæðum hans og
sem hann hafl vald til að láta hlýða.
Að minni byggju ætti slíkur
ráðandi að vera sjálf þjóðin eða
þjóðstjórnin. Þegar hún hefir feng-
ið fult vald, þá getur 'nún beitt þvf
valdi til þess að lagfæra rangindin
og koma f veg fyrir illar afleiðingar
þeirra. Hið fyrsta verk sem það
vald ætti að koma í framkvæmd ætti
að vera það, að öll starfsaðferð þess
ara félaga verði gerð opinberlega,
þannig að almenningur ætti jafnan
kost á að vita hvað þau eru að fjam-
kvæma og hvernig þau starfa. Dags-
Ijósið er hinn mesti uppgötvari illra
athafna, og slík opinberan mundi }
sjálfu sér nægja til þess að hefta
leynilegar framkvæmdir þessara fé
laga, sem fólk nú svo alment kvartar
undan, og þar sem grunsemi liggur
á félögunum, þá mundi hún alger-
lega hverfa undir slíkum lögum.
Þegar svo búið vtwi að koma þessu i
verk, þá mætti taka frekari ráðstaf-
anir til þess að lögbinda starf slíkra
félaga.”
Þe3si ræðustúfur bendir á það,
að Roosevelt forseti ekki að eins
kannist opinberlega við skaðsemi þá
sem þessi samsteypa auðfélaga hefir
f för með sér, heldur sé honum ant
um að þingið ráði bót á því með laga
ákvæðum og jafnvel með stjómar-
skráarbreytingu ef það er nauðsyn-
legt til þess að koma tilsjón með
þessum félögum í framkvæmd.
Hann mun mega búast við öfl-
ugu fylgi þjóðarinnar í þessu máli,
og þar sem það er sýnilegt að hann
ætlar að gera þetta að einu aðal at-
riði í forsetakosningabaráttu siuni,
þá er sennilagt að hann finni ástæðu
til að vænta sigurs í næ3tu_ kosn-
ingum.
Inngan^s ræða
flutt af hra. John Evanson, forseta
þjóðminningardags íslendinga í
Spanish Fork 2. Ágúst 1902.
Heiðruðu landar og vinir, sem hér
eru til staðar á þessum degi. Það
er orðið að veDju (fyrir nokkur und-
anfarin ár) meðal íslendinga, sem
hafa tekið sér bólfestu í þessu landi,
að halda sinn þjóðminningardag 2.
Ágúst, til hátíðlegrar endurminning-
ar vors ástkæra föðurlands, og sem
nokkurskonar framhald af þeirri
miklu þjóðháttð sem haldin var 1874
og sem helguð var þeim mikla þús-
undára afmælisdegi landsins, sem
talið var frá þeim tíma þá Ingólfur
Arnar bur fyrst setti sinn fót á það
skógivaxna og laufgræna land, sem
þá flaut í mjólk og hunangi. Þar
sem dýr, fuglar og fiskar höfðu lifað
í friði og ró um þúsundir ára. Þar
sem ekkert var til að raska þeirra
rósemi.
Það sem gerir þenna dag svo
hátíðlegan og dýrmætan í vorri end-
urminningu er það, að hans hátign
konungurinn I Danmörk heiðraði
landið með nærveru sinni, og sem
þá gaf þeirri fslenzku þjóð þá stjórn
arbót sem verið heflr í löggildi frá
þeim tíma.
Jafnvel þótt það yrði hlutfall
vors föðurlands að vera sett á þann
part hnattarins, þar sem óblíða nátt
úrunnar sviftir landið þeim gæðum
og frjófsemi, sem önnur þjóðlönd
hafa orðið aðnjótandi, þá getum vér
þó ekki hjálpað, heiðruðu landar og
vinir, að það er nokkurskonar elsku
og lotningar tilðnning sem streymir
gegnum vort blóð og hjarta þegar
vér hugsum um þann margbreytta
og yndæla fuglasöng, sem hljómaði
fyrir vorum eyrum f vorblfðu nátt-
úrunnar. Þegar vér hugsum um
þær Iitfögru liljur og rósir, sem nátt
úran framleiddi úr skauti sfnu.
Þegar vér hugsum um þær kristalsár
sem streyma niður af fjöllunum.
Þegar vér hugsum um þau snjóþöktu
fjöll, sem rétta sfna hvitfölduðu tinda
hátt upp í himingeiminn. Þegar
vér hugsum um þær fornaldarhétjur
sem bygðu landið, hem hötuðu á-
nauð og harðstjórn, en elskuðu fram
för og frelsi; þegar vér hugsum um
að bókmentir og vísindi, að fornu og
nýjur, ásamt fornaldarsögum Norð
urlanda, heflr verið varðveitt sem ó-
forgengilegur arfahluti landsins, svo
sá mentaði heimur heflr orðið að við-
urkenna að ísland er það sögurik-
asta land á yflrhorði hnattarins.
Þegar vér hugsum um sögu
landsins, þá er svo margt sem fyllir
hjartað með lotningu og virðing, sem
ekki kemur svo augsýnilega í Ijós f
vorri daglegri umgengni hver við
annan, en sem sýnir sig í sinni full-
komnu mynd á þessum vorum þjóð
minningardegi. Þegar vér komum
saman til að tala fyrir vorri upp
vaxandi kynslóð viðvíkjandi sögu
landsins, vfðvíkjandi vísindum, að
fornu og nýju. já, til að syngja
vora þjóðsöngva, þá finnum vér oss
tiiknúða, sem sannir föðurlandsvinir,
með norrænu blóði í vorum æðum,
að undirtaka með fornskáldinu og
segja: "Eldgamla ísafold” o. s frv.
Ó, ísland, vér minnumst þín á
þessum degi, 2. Ágúst 1902, þú með-
tekur fiá þínum sonum og dætrum i
fjarlægum landsálfum, heilla og
lukkuó8kir. Þín börn blessa þig í
sfnum huga og biðja að alheimstjór-
inn geymi þig sem meDjagrip f tölu
þjóðanna.
Vér getum ekki hallmælt þér
þótt nokkrir af þínum börnum hafl
hallaðsér frá þínu brjósti og hafl
yfirgefið þig, en leitað sér bústaðar
í þessu landi, þar sem náttúran fram-
leiðir meira og ríkulegra úr skauti
sínu, þar sem veðurblíða, jarðar-
gróði, gull og silfur og aðrir dýr-
mætir málmar, já, yflr höfuð að tala
allir þeir hlutir, sem útkrefst til að
gera þjóðirnar sælar, er framleitt í
ríkulegum mæli. Þar sem þúsundir
af vorum landsmönnum, bæði í Can-
ada og Sambandsríkiunum hafa á
þessum degi safnast saman með
söngum, ræðuhöldum og hljóðfæra-
slætti, allir f því sama augnamiði,
Vér setjum til síðu allan pólitiskan
misskilning, allan trúarbragða á-
greining, vér komum saman sem ís-
lendingar, útsprungnir af einum og
sama stofni, Sem Islendingar heils-
um vér hver öðrum, sem íslend-
ingar syngjum vér vora þjóðsöngva,
sem íslendingar komum vér fram á
þessum ræðupalli og tölum á voru
móðurmáli, sem er eitt af [>eim feg
urstu þjóðmálum heimsins.
Jafnvel þó þessi dagur sé sér-
staklega helgaður endurminningu
Islands, þá liggja þó aðrir partar
hnattarins oss nær hjarta, vér endur-
minnumst Utah, þar sem nokkrir af
vorum landsmönnum tóku sér bústað
í 1855 — 6, sem urðu að feiðast yfir
veglausa eyðimörk, og aka sfnum
matvælum og farangri f hjólbörum
yfir 1000 mflur. í Utah er fólk frá
flestum þjóðum jarðarinnar. Vor
íslenzki þjóðflokkur hefir margtald
ast svo, að f dag er laufskáli þessi
fullur af fólki sem er af íslenzum
þjóðstofnf. Þó vor íslenzki þjóð-
flokkur sé fámenuur, þá eru fiestir
sjálfstæðir menn og hafa áuunið sér
hylli og álit fyrir starfsemi, þrifnað
og sparsemi. Eins og kunnugt er
komum vér hingað allslausir, mál-
lausir og skuldugir, og þektum ekki
þá atvinnuvegi er vér yrðum að
stunda. En með starfsemi og dugn-
aði hafa menn keypt 6ér akurlönd
og bygt upp heimili. Sá fyrirlitn-
ingarandi, sem var að nokkru leyti
ríkjaudi (tilheyrandi Íslendíngum)
er að öllu leyti útdauður. Margra
ára reynsla heflr sannað að íslend-
ingar eru heiðarlegir, ærlegir og
uppbyggilegir menn í borgaralegu
tilliti. Vor börn og afkomendur
vilja halda átram að blómgast og
margfaldast, þar til þeir verða að
lítilli þjóð í þessum friðsælu fja.ll-
anna dölum, sem nefnist Utah.
Ó, þú Utah, sem ert sú síðasta
og bjartasta stjarna á þeim amerfk-
anska Sambandsrfkja fána, þú, sem
alt að þessum tfma hefir verið frí
við þær landplágur og eyðileggingar,
sem hafa tekið bæði líf og eigíndóma
á mörgum pörtum jarðarinnar, þú
sem ert rfkari af gulli og silfri og
alskonar dýrmætum málmi, já, öllu
sem er ynndælt og íagurt, já, rík-
ari en öll önnur fylki í þessu landi;
lifi þinn heiður og prfs, sem ódauð
leg endurminning þeirra marg-
breytttu gæða sem uáttúran fram-
leiðir úr skauti sínu.
Heiðruðu landar og vinir, í um-
boði forstöðunefndar íslondingadags-
ins þakka ég ykkur öllum, yngri
sem eldri, fyrir þá hjálpsemi og ein-
ingu sem allir hafa auðsýnt með að
gefa peninga, vinna að og undirbúa
alt sem með þurfti fyrir þenna vorn
þjóðminningardag. Láium oss gleðja
oss f friði og einingu, fyrir utan all-
an misskilning og flokkadrátt. Vér
erum ein þjóð og eignm að vera
sem einn maður: Það er vort ætl-
unarverk að uppihalda íslenzkri þjóð-
minning, tungumáli og bókmentum.
Sem forseti dagsins segi ég alla
velkomna til að taka þátt í þeim
læðuhöldum, söngum, hljóðfæraslætti
og dansleik, sem voit dags prógram
kallar fyrir.
/
Aríðandi bendingar.
Eitt af [>vf sem ætti að vera
aðalumhugsunarefni verkal/ðsins,
hvort [>að er karl eða kona, er það,
með hvaða ráðum hægt sé að koma
á meiri jöfnuði milli ýmsra iðnað-
arstétta. Oss er [>að öllum mjög
vel kunnugt, að sumir handverks-
menn, sem þó um leið mega kallast
daglaunamenn, vinna fyrir meira
en helmingi hærri launum, heldur
en þeir sem vinna með þeim. Þeg-
ar maður fer að hugsa um þetta
dálftið grandgæfilega, þá er það
auðskilið að slfkt er alveg ranglátt.
Eg skal t. d. benda á hinn geysi-
mikla mismun, sem er á launum
þeirra manna, sem hlaða veggi úr
múrsteini eða grjóti (múrara og
steinhöggvara) og manna þeirra,
sem færa að þeim efnið. Þessir
handverksmenn hafa hér um slóðir
frá 45 til 52^c, á kl. tfmann, en
hjálparmenn þeirra frá 17| til 20c.
á kl.tímann.—Það liggur ekki í því
að múrarar og steinhöggvarar hafi
lagt svo mikið f kostriaðinn til að
læra iðn sfna, eða að verkfæri þau,
sem þeir þurfa að brúka, kosti svo
mikið, Nei. það kemur af því. að
þessir handverksmenn hafa bund-
izt svo sterkum bræðrafélagsskap,
að ekkert afl er nú til, sem geti
eyðilagt þann félagsskap. Félags-
skapur þeirra er að því leyti í anda
og samræmi jafnaðarmanna, að
þeir vinna allir fyrir sömu launum,
og þurfa því ekki að öfunda hver
annan. Þeir hafa brotið þar að
nokkru leyti á bak aftur auðkýfing
ana. þvf það gerir engan mismun,
liversu mikill auðmaður það er,
hversu mikla laungun hann hefir
til þess að nota þessa iðnaðarstétt
fyrir þræla sína eða féþúfur, þelr
verða að borga þeim þessa upphæð
á hvern kl.tíma, sem þeir vinna
fyrir þá, og þar að auki verða þeir
að.haga sér við þá eins og siðaða
menn. Það duga engin þrælatök
á þeim, eða hávaði, blót og formæl-
ingar.
Nú eins og það er auðséð,
hvað þessir handverksmenn geta
komið til leiðar fyrir sig, til þess
að bæta kjör sín og til þess að vera
ekki eins og undirokaðir þrælar
auðvalds og misindis verkgefenda,
með þvf að bindast sterkum og
góðum félagsskap, eins ætti það
að liggja í augum uppi, að þeir er
vinna með þessari iðnaðarstétt,
ættu einnie með samskonar ráðum
að geta bætt dálftið kjör sfn’.
Það er nú þegar byrjað á þvf,
að reyna að bæta úr þessum mikla
mismun. sem ég benti 4 hér að
framan, með því að mynda félags-
skap (bræðrafélagsskap), er heitir
“Winnipeg Building Laborers
Union", og var fyrsti fundur þess
f byrjun Júnf. Voru það menn
frá “Trade and Labor Council“ og
múrurum, sem gengust fyrir mynd
un þessa félags. Við höfum þeg-
ar fullkomið loforð frá múrurum
og steinhöggvurum, að þegar við
höfum að minsta kosti 100 með-
limatölu, skuli þeir standa öflug-
lega með okkar félagsskap, að því
leyti að vinna ekki með öðrum en
þeim, sem tilheyra “Winnipeg
Buflding Laborers Union“.
Eg ætla þvf að leyfa mér, að
skora á ykkur, heiðruðu landar,
sem vinnið á byggingum, eða að
lfklegt sé að þið eftirleiðis gerið
það, að láta það ekki dragast lengi
fyrir ykkur að ganga f félagið
“Winnipeg Building Laborers
Union“, þvl það er enginn efi á
því, að það er ykkur fyrir beztu.
Það kostar núna eins eg stend
u' að eins 50c. að ganga í það, en
áður langt um líður hækkar inn-
gangsgjaldið að mun. Mánaðar-
gjald er 25c. og I5c. um vetrar-
mánuðina, sem borgast í byrjun
hvers mánaðar. Fundir eru haldn-
ir annaðhvert föstudagskveld á
Trades Hall á horninu 4 Main og
Market Sts, uppi yfir Inmans
apóteki.
Áform félagsins er, að þeir
sem vinna á byggingum með múr-
urum, 8teinhöggvuruin og vegg-
kölkurum, hafi ekki minna kaup
en 25c. 4 kl.tímann, og helmingi
meira fyrir yfirtfmavinnu.
Það er undir öllum kringum-
stæðum árfðrndi, að félag þetta
verði orðið fullsterkt með byrjun
Júnfnánaðar næstkomandi, [>vf þá
þarf félagið að gefa “Contractors"
vísbendingar um livað það fer
fram á, bæði með kaup og ýmislegt
annað, Einnig þurfa múrarar,
steinhöggvarar og veggkalkarar,
að vita hvað fjölmennir við erum,
þvf ef við liöfum þá að minsta
kosti 100, þá tilkynna [>eir að þeir
vinni ekki með öðrum en “union ‘-
mönnum.
J. P. Ísdal.
Jólablöðin.
Þegar ég las nú f siðustu Hkr.,
28. þ. m„ tilkynning um efni í
væntanlegt næsta jólablað, þá
duttu mér í hug jólablöðin síðustu.
Þeirra hefir lftið verið minst. Samt
eru þau hreín vinargjöf og hafa
meira bókmentalegt gildi en hin
önnur blöðin, sem aðallega fjalla
um fréttir og fróðleik yfirstand-
andi tfma, Ekki er það samt f
þeim tilgangi að ég tek pennann
að ég ætli mér að fara að skrifa um
þau ritdóm, .og líklega fáir, sem
treystu mér svo mikið til þeirrar
skarpskygni* að þeir legðu mikið
upp úr slíkn. Það eitt mætti ég
segja, að þau voru öll góð ogmynd
arleg og vel gefin og ættu útgef-
endurnir þakkir skilfð. Mér þótti
helzt til mikiðaf Ijóðagerð í Hkr.,