Heimskringla - 28.05.1903, Blaðsíða 1

XVII. WINNIPEG, MANITOBA 28. MAl 1903. Nr. 33.

Fregnsafn.
Markverðuscu viðburðir
hvaðanæfa.
—Ófriðarhorfurnar raeð Japan-
mönnum ogRössum verða svartari
með degi hverjum. Hálfgert æði
hefir gripið Japanmenn og hervæð-
ast þeír í tryllingx áallar lundir, en
Rússar fara sínu fram þar eystra,
og hopa hvergi. Það þykír blaða-
mönnum þar austur frá ískyggiiegt,
að á meðan Rússar fara sínu fram í
norður-Kína, þá virðast Frakkar
hafa viðbíraað í Suður-Kína, og ýta
þar undir ófriðinn. Telja sumir á-
reiðanlegt að það sé samkomulag
Rússa og Frakka, að aðrir sæki að
að norðan, en hinir að sunnan. Að-
farir Frakka og undirbúningur þyk-
ir vera óttalegri fyrir Ameríkum.
Breta og Japansmenn, en Rússar á
hina hliðina.
—Brezki konsúllinn í Chicago
hefir nýlega sent skýrslur til Eng-
1 ands, sem ræða um verziunar og
vörumarkað, bæði nú og framvegis.
Hann segir að verksmiðjuiðnaður
fari stórum vaxandi í Bandaríkjun-
um, og menn þar séu alstaðar að líta
eftir markaði fyrir vörur sínar, og
fari vöruflutningur stórum vaxandi
ár frá ári. Hann álítur Breta gera
alt of litið að því, að koma vörum
sínum inn á markaði í Bandaríkjun-
um, og séu Þeir stöðugt að dragast
aftur úr á markaðinum. Hann álit-
ur að verksmiðjueigendur á Bret-
landi þurfi að kynna sér miklu bet-
ur fyrirkomulag stéttarbræðra sinna
í Bandaríkjunum, sem séu að fara
fram úr þeim, bæði að framleiðslu
íðnaðar og stórsölu. Hann segir, að
á meðan brezkar vörur hjakki við
það sama, eða fari rénandi í sumum
greinum, þá séuþó ýms ríki Norður-
urálfunnar að auka vörumarkaði
sína í Bandaríkjunum. Hann vill
sérstaklega leiða athygli landa sinna
að því, hversu mikið að ameriskír
verzlonarmenn auglýsa vörur sínar í
blöðum og ritum, og segir að sum
verzlunarfélög þar auki inntektir
sínar um helming með því fyrir-
komulagi. Hann ræður Bretum fast
til að auglýsa vörur sínar, sem Ame-
ríkumenn, og sé það óbrigðult til að
auka viðskit'ti og njóta hagsmun-
anna af verzluninni. ,
—Paul Kruger kom nýlega til
Parisar, og var fagnað þar sem |kon-
ungi af félagi þvf, sem tók á móti
honum.
—Um daginn náðist peningaskáp-
urinn ekkiopinn í Royal Bank of
Canada, i Falifax, I fjögur dægnr
samfleytt. Fyrst reyndu banka-
stjórarnir að ná honum opnum og
þegar það tókst ekki, voru fengnir
allir járnsmiðir borgarinnar, en alt
kom fyrir eitt og hið saca. Bank-
inn mátti lána peninga hjá bankan-
um af Nova Scotia til þess að halda
áfram viðskiftum við viðskiftamenn
sína. Síðast þegar skápnum var
lokað, voru íátin inn i hann $500
þús. í seðlum. Nú er báið að fá
múrara til að rffa niður múrhvelf-
inguna, sem skápurinn er innmúrað-
ur í.
Um fleiri aldir hafa trúboðar ver-
ið sendir til austurlanda, til að boða
fólki þar ýmsar trúarbragða greinar
vesturlandabúa. En nú virðist sem
öfugstreymi sé að byrja á þessari að-
ferð. Því nú heflr móðurkyrkjan í
Nishi Hongwanji f Kyoto á Japan
eent nokkra presta til Ameríku, til
að boða Buddha trú. San Francis-
co er höfuðstöðvar þeirra og hafa
þeir nú þegar stofnað útibú á 12
stöðum á Kyrrahafsströndinni. Hef-
ir þeim þótt sér verða þar svo vel
ágengt, að þessi kyrkja hefir uýskeð
sent umboðsmann til Evrópu, til
uadirbúmngs að koma þar á fót trú-
boðastöðvum. Svo segja þeir sem
kunnugir eru trúboðastarfi Þessara
Buddhatrúar presta, að þeir fari
með spekt, hógværð og góðsemd til
sinna meðbræðra, en ekki með blóð-
böðum og rógi, eins og trúboðum í
austurlöndum er borið á brýn að
viðhafa alt of oft.
—Það er nú borið til baka, að
gulltapið sem getið var um, um
daginn f blöðunumj Klondyke, jhafi
hafi nokkuð að styðjast. Flóðin eru
nú sögð að hafa yerið minni, og ekk-
ert til muna hafi skolast f burtu af
möl, sem gull var í.
- Raymond-saumavélarnar eru
búnar til í Guelph, Ont. Verkamenn
hafa nýlega hæft vinnu á verkstæð-
inu, vegna þess að þeir fengju ekki
þá kauphækkun, sem þeir báðu um.
Laun verkamanns þar hafa verið
$1.25—$1.75, og vill félagið ekki
borga þeim meira, þó álitið sé að
það græði stórfé á smíðinu og söl-
unni.
—í vikunni sem leið fór Sir Thora
as Shaughnessy hér um bæinn og
var á ferð vestur að hafh til að bera
vitni í landsölumálinu, sem ráðgjaf-
arnir í British Columbiaeru ákærðir
fyrir, einkum Mr. Wells. Að svo
komnu er ekki hægt að fá npphaf eða
enda í þvf máli. Það er verið að
rannsaka það, og koma fram voða-
legar missagnir í því.
-—Fullyrt er að lávarður Minto
haldi áfram að vera landstjóri í Ca-
nada til haustsins 1904.
í vikunni sem leið var brenna
mikil í bæ I Quebec-fylki, sem St,
Hyacinthe heitir. Slökkviliðið frá
Montreal frelsaði bæinn frá að
brenna til ösku. Um 2000 menn
eru húsviltir og heimilislausir þar
síðan. Eignatjón metið um $300
þúsund.
—Að undanförnu hafa ranusóknir
haldið áfram í Gamey-málinu i Ont-
ario. Það kemur nú upp úr kafinu
að Hon.Stratton hefir tvíboðið fregn-
ritanum, sem kunnugur er málinu,
að reyna að gleyma því sem hann
vissi og sér væri til skaða. Fregn-
ritinn kveðst hafa svarað að hann
gæti gleymt hiutum. sem ekki væri
minst á við sig, en siður þeim sem
hann værí mintur á, og talað um.
Þetta heflr hann borið fyrir rétti.
—Að undanförnu hafa verið elds-
umbrot f Colima-fjallinu í Mexico.
Hvert gosið heflr fylgt á eftir öðru,
og spúið eldijallaösku og vellandi
hrauni yflr nágrennið, svo ibúarnir
hafa flúið þaðan og lei'tað sér og
skepnum sínum skýlis annarstaðar.
Lestaferðir eiga að hefjast 7.
næsta mánaðar héðan úr bænum of-
an í Winnipeg Beach. Lestir eiga
að ganga reglulega eftir þann dag á
hverjum degi, nema ekki á sunnu-
dögum. Þær fara héðan úr bænum
kl. 4.15 e. m. og koma þangað kl. 7.
Fara til baka næsta morgun kl. 7 og
koma hingað til bæjarins kl. 9.45 f.
h. Þar að auki ætlar félagið að
halda uppi sérstökum lestum til
skemtiferða. Líklegt þykir að þær
fari á hverjum laugardegi f sumar
fram og til baka. Þær lestir verða
ekki nema 1| kl.tíma hvora leið.
Félagið hefir óefað hornleikaraflokk
með hverri lest, og danssal þar
neðra, fólkinu til skemtunar og hug-
fróunar.
—Þann 20. þ. m. var stórhríðar-
bylur mikill f Cóulte, Montana,
Frost steig 4—6 gr. Fjöldi af fén-
aði fórBt í fönn og kulda. Um 90
Þúsund skepnur fórust, sem frétt er,
og er sá skaði metinn um 2 míllión
ir dollarar.
—Undanfarna daga heflr fólk dá-
ið úr hita I Philadelphia, New Yorl?
og Baltimore.
Landstjórinn f Ufa á Rússlandi
var nýlega skotinn, þegar hann var
á gangi í lystigarðinum í Ufa-borg-
iuni.Jog dó strax. 2 menn skufru á
hann, en hvorugur heflr náðst.
Rithöfundurinn “Max O’Rell”,
(Paul Blouet), rithöfundur og
skáld, er nýdáinn á Frakkkmdi*
ISLAND-
Eftir Fjallkonunni.
Reykjavfk, 15. Apríl 1903.
Úr Rangárvallasýslu 24, Mars.
“Eins og tfðin varindæl framan af
vetrinum með einlægum blíðviðr-
um og pýðum,eins hefir hún verið
stirð og harðindasöm nú síðan að
leið fram á útmánuðina.Það breytti
heldur til lakari veðuráttu með sól-
stöðunum, svo allstaðar varð að
taka fé á gjöf, og sumstaðar hross.
En aðallega lagðiá með þorrakom-
unni, með snjó og umhleypinga,
og hefir það lialdist fram að þess-
um tfma; snjókomur altaf meiri og
meiri, og nú eru orðin svo mikil
snjóþyngsli, að naumlega er hægt
áð komast húsa á mílli til að bjarg
skepnunum. Það hefir verið eina
hlífðin, að frost hafa verið mjög
væg.
Dáinn er á Eyrarbakka 21. þ. m.
Sigurður trésmiður Olafsson, 43
ára„ættaður trá Blómsturvöllum i
Fljótshverfi í Skaftafellssýslu.
Hann var listamaður að hagleik og
lipurmenni í hvívetna, greindur
vel og drengur hinn bezti. Hann
lætur eftir sig ekkju og 2 börn á
ómagaaldri.
21.Aprfl. í hinum vel oglióf-
lega sömdu greinum Sveins Olafs-
sonar í Bjarka um hvalveiðamálið,
er nokkur ruglingur á hvalanöfn-
um. Steypireyður er ekki sama
og finnhvalur, og heitir heldur ekki
balænoptera musculus, heldur bal-
ænoptera Sibbaldi. Það, [sem Norð-
menn nefna finnhval, er balænop-
tera musculus, á íslenzku geirreyð-
ur. En sá hvalur, [sem Norðmerm
nefna Seyhval, mun vera okkar
sandrayður, balœnoptera borealis
eða laticeps. Hrefna eða hnýfill
er balænoptera rostrata.
Tfðarfar virðist loks vera snúið
til blfðu og mýkinda. Korninn
hægur mari, og veður nú um helg-
ina með hlýjasta móti. Vonandi
að hörkum sé lokið; þess enda mik
il þörf. f>ví víða kvað kvera fyrirsjá-
anleg heyþröng hjá bændvm. Gjafa
tfminn í mörgum sveitum orðinn
með lengsta móti.
Nýdáin hér í hænum: Jóþannes
Olsen útvegsbóndi, áttræður að
aldri, dugnaðar- og sæmdarmaður
mesti, lézt 11. þ, m.
Guðrún Tómasdóttir, yfirsetu-
kona, ekkja Þorkels sál. Gfslason-
ar trésmjðs, lézt 13. þ, m. Var rétt
ár á milli þeirra hjóna. Hún var
sómakona og nærfærin við sjúka.
Úti varð á Kollafjarðarheiði 8.
f. m. Sigurður bóndi Kristjánsson,
bóndi á Seljalandi í Gufudalssvei .
Var á heimleið frá Arngerðareyri
með 1 hest undir klyfjum. Fanst
3 dögum sfðar f svonefndum Fjarð-
arhornsf jalldölum.
Fjárskaði varð í síðastl. mánuði
á Melum á Skaga6trönd, hafði t>0
fjár farið fram á sker og flæddi alt
Eigandinn Ólafur Bjömsson óð út
í skerið til þess að reka féð upp,
en var rétt flæddur líka. Sást til
hans frá Ballará og brá bóndinn
þar, Indriði Einarsson við, fór til
hans og tókst að bjarga honum.
En nærri skall hurð hælum, því
Ólafur stóð í sjónuni upp undir
höku, er að var komið. Fáeinar
kindur náðust lifandi.
Rausnargjöf. Ellefsen hval-
veiðamaður á Önundarfirði hefir
nýlega gefið sveitarsjóði Mosvalla-
hrepps 10 þús. krónur og söngfé-
lagi á Flateyri 800 kr. Áður hafði
hann gefið ýmsar rausnargjafir,
svo sem 1500 kr. til vegabóta o. fl.
Fiskafli lítill á ísafirði á opin
skip, en sæmilegur á þilskip.
Nokkrar fiskiskútur komu inn
fyrir páskana. Þar á meðal Björg-
vin, skipstj. Kristinu Magnússon,
Rvfk, hafði [fiskað 13,500. Sagði
að fiskur mundi vera nógur, en tíð-
in svo erfið, að sjaldan væri hægt
að liggja til fiskjar.
GLASGOW BRUNNIN
Aðfaranöttina 18. þ. m (laugard),
vöknuðu menn við lúðragang mik-
inn; var það br unalúðurinn, er í var
blásið. Flýttu menn sér að rísa úr
rekkju og vita, hvar Rauður herjaði
nú á. Urðu menn þess brátt vísari.
að það var eitt hið stærsta hús hér f
bænum, Glasgow. Þustu menn að
úr öllum áttum, sumir til að slökkva
og bjarga og sumir til þess að horfa
á— og tefja fyrir,
Þessa sömu nótt héldu nokkrir
skólapiltar dansleik í „Iðnó”; þang-
að fór slökkviliðsstjórínn og hét á
hjálp þeirra, því Glasgow stæði í
björtu báli. Fóru nokkrir piltar
með slökkviliðsstjóra, náðu í lúður-
inn og tóku að þeyta hann. Var þá
eldurinn svo magnaður orðinn, að
lítil eða engin tiltök voruað alökkva
hann. Litlu seinna komu spraut-
urnar og var þá tekið til að sprauta
á næstu húsin til þess að verja þau.
En brátt biluðu tvær af þeim fjórum
sprautum, er bærinn á, önnur af
þeim, er heil yar eftir, er nálega
ný, en sá var gallinn á, að engínn
kunni að nota hana. Kom þá að
Knud Zimsen, ingeniör, og tók hann
sprautuna að sér og stjórnaðí henni;
hefði hann ekki verið þarna, mundi
alls ekki hafa tekist að verja næstu
húsín.—Það er ekki mikið gagn að
því, að hafa sprautur, ef enginn get-
ur náð úr þeim dropa af vatni.—
Það vildi til, að vindur var hægur á
austan-land-norðan; lagði því log-
ann og neistaflugið vestur á túnin
fyrir vestan Glasgow. En þrátt fyr-
ir J>:#ð var næstu húsunum afarmikil
hætta búin, einkum Aberdeen (eign
Jóns ÁrnrtRoaar frá Garðsauka). Var
þaðan rutt út öllu lauslegu. því ekki
var annað sýnna, en það mundi
brenna líka. En með því að sprauta
á það sífelt yatni, tókst að verja það;,
án efa hefði það það líka brunnið,
hefði ekki gaflinn, er að Glasgow
sneri, verið gluggalaus og járnvar.
inn.
- Bruninn stóð mjögstutt yfir; elds-
ins varð fyrst vart kl. nál. 2, en kl.
4 I& Glasgow í ösku; ekkert eftir
nema grunnurinn.
Auk hennar (Glasgow) brann all-
stórt geymsluhús og bærínn Vigfús-
arkot, er var rétt fyrir vestan.
Engn varð bjargað úr Glasgow
nema peningum og skjölum brezka
konsúlsius, er voru í suðurenda húss-
íns niðri. Bjargaði þeim Magnús
Magnússon B. A. frá Cambridge,
Hljóp honn af dansleiknum og fekk
lyklana hjá konsúlnum, óð inn í
revkinn og eldinn og náði skjölun-
um. Var það karlmannlega gert, en
honum „súrnaði í augum”.
Mátti það lán heita, að enginn
skyldi inni brenna; komst margt af
fólkinu út, að eíns á nærklæðunum,
eða því sem næst, Flest var óvá-
trygt er inní brann. Biðu menn
þar því afarmikinn skaða, og er það
þvi tilflnnanlegra, sem margir af í-
búunum voru bláfátækir. Skaðínn
nemur mörgum þúsundum króna.
Sjálf er Glasgow vátrygð fyrir
uál. 40,000 kr. Eigandi hennar var
Þorvaldur Björnsson á Þorvaldseyri;
keypti hana í fyrra fyrir 25.000 kr.
Ekki var kunnugt um upptök
eldsins, en það ætla menn, að kvikn-
að hafl fyrst í vindlaverksmiðju, er
var í miðbiki hússins niðri; þar var
eldurion mestur, er að var komið,
og sá hluti hússins féll fyrst.
Eftir Reykjavík.
Ný orðabók allmerkileg er að
koma út í Kristjania. Hún reynir
að rekja uppruna og sýna frum-
merkingar allra orða í norsku og
dönsku. Hún neitir ETYMOLOG-
ISK ORDBOG OVER DET NORSK
OG DANSKE SPROG, Höfundarn-
ir eru tveir norskir málfræðingar:
PIANOS og ORGANS.
Heintxman & C». Pianos.-B<41 Orgel.
Vér seljnm með mánaðarafborgunarskilmálum.
J. J. H Mf LEAN & CO. LTD.
530 MAIN St. WINNIPEG.
ew
York [_ife j
nsurance
JOHN A. McCALL, president.
Ijífsábyrgðir ígildi, 31. Des. 1902, 1550 iiiíllionir HollarN.
700,000 gjaldendur, sem eru félagið eiga það og njóta als gróða.
145 þús. manna gengu í félagiðá árinu 1902 með 30)4 million doll.
ábyrgð. Það eru 40 milliónir meíra en vöxtur fél. 1901.
Gildandi ábyrgðir bafa aukist á síðastl. ári um 188 mill. Dollars.
Á sama ári borgaði félagið 5000 dánarkröfur—yfir 15 mill. Doll,—
og þess utan til lifandi n-eðlima 14J mill. Doll., og ennfremur var
#4,750,000 af gróða skift upp milli nceðlima, sera er #800,000
meira en árið 1901. Sömuleiðis lánaði félagið 27,000 meðlimum
$8,750,000 á ábýrgðir þeirra, með 5 per cent rentu og án annars
kostnaðar,
C. Olaíson, ,f. (i, florgan, Manager,
AGENT. GRAIN EXCHANGE BUILDING,
■W' INNIPEG.
Hjálmar Falk og Alf Torp. Hínn
síðarnefndi er prófessor við Kristia-
niu-háskóla, en ættaður frá Björg-
vin [þar lærði hann fyrst norrænu
hjá mér 1870—71] - Bókin á að
verða 20 hefti, og eru 4 af þeim
þegar komin út, og segir „Politiken”
að eftir þeim að dæma verði orða-
bókin „frábært verk, að öllu sam-
kvæm niðurstöðum vísindanna”.
„Polítikek” segir það sé undarlegt,
að svo góð sem norrænukenslan sé
við Hafnarháskóla; þá ráðist landar
síuir litt í stórvirkl slík; þærnýtileg-
ar orðabækur, sem tfl sé yfir forn-
málið, sé samdar af íslendingum eða
Norðmönnum.
Eftir Þjóðviljanum.
Bessastöðum, 6, Apríl 1903.
Veittlæknishérað. Herra And-
rés Féldsted, er verið hefir settur
læknir i Þingeyjarsýslu, síðan á síð-
astl. hausti, heflr 19, Marz síðastl.
fengið veitingu fyrir téðu embætti.
Mannalát. Látinn er nýskeð
Indriði bóndi ísaksson á Keldunesi
I Norður-Þingeyjarsýslu, gildur
bóndi, um fimtugt, og hafði kona
hans látizt fyr 1 vetur.
10. Febr. síðastl. andaðist að
Hranastöðum Jóhannes bóndi Jóns-
son, er þar bjó lengi, bróðir séra
Magnúsar sál. Jónssonar f Laufási,
dugnaðar og atoikumaður,
Látin er 22. Des. síðastl. að
Ófeigsfirði í Strandasýslu húsfrú Sig-
rún Ásgeirsdóttir 33 ára að aldri,
kona hrepp3nefndaroddvita Guð-
mundar Péturssonar, bónda í Ófeigs-
flrði. Hún dó af barnsburði, er hún
eignaðist 11. barnið, og eru 7 börn
þeirra hjónanna á lífi.
18. Febr. síðastl. andaðist á
Úlfsstöðum á Völlum í Suður-Múla-
sýslu læknisfrú Ragnheiður Guðrnn
Einarsdóttir, kona Stefáns héraðs
læknis Gíslasonar.
21. April. Á laugardaginn fyrir
páska vildi það hörmuléga slys til
að bátur fórst, frá Sandgerði á Mið-
nesi hérí sýslu, og drukknuðu menn
allir—10 að tölu—, er á honum voru
Formaðurinn var Sveinbjörn Einars
son bóndi I Sandgerði, er skipíð átti;
hann var á tvítugsaldri og hinn efni-
legasti.
Veðráttan er nú breytt til batn-
aðar, og hefir verið hin mesta vor-
blíða síðustu dagana.
SINCLAIR, MAN. 16. MAÍ 1903.
Herra ritstj.
Þess var lauslega getið f blaði
yðar, að maður að nafni Elis Er-
lindsson hefði orðið úti nálægt Res-
ton, i Marz síðastl. Eg hefl verið
beðinn að geta nokkuð fiekar um
hin sorglegu afdrif ungmennis þessa
og vil ég gera grein þar á.—Elis
sál. Erlindssou viltist að kveldi þess
18. Marz frá landi sínu, á leið til ná-
granna síns, 1 mílu vegar, 7 mílur
suðvestur af Outler, N. W. T.
Hans var leitað, og fanst á fjórða
degi (örendur), um 3 mílur frá húsi
því sem hann ætlaði til. Pétur
bróðir hins látna, sem er bóndi í Ar-
gylebygð, kom vestur og sótti líkið,
og var það iarðað I graf-eít Argyle-
satnaðanna.
Elis sál, átti móður í Winnipcg og
4 systkini þar. Alls eru þau fimm á
lftí.
Sáning er langt á veg komin, að
eins meira eða minna af grófarí
korntegundum ósáð. — Tíðarfarið
heflr verið mjög hagstætt í vor.
og vinna gengið greitt; nú er að
rigna allmikið, og kemur það sér.
vel fyrir akra og annan gróður
Skilvinduagentar hafa verið hér
& ferð í vor: Gunnar Sveinsson fyrir
Empire og Stefán Stefánson fyrir De
Laval.
í vetur kom Cand. theol. Pétur
Hjálmson og prédikaði nokkrum
sinnum hér í bygðinni.
Nú hafa hygðarmenn fært sam-
komuhús sitt at landi því sem það
var á, inn í Sinclair þorpið. Sumir
hugsa gott til hagsmunalega fj’rir
húsið, að fá það bæjarvígt.
Nú er byrjað á grunnbyggingju
járnbrautarinnar hér trá Arcola til
Regina.
M. T.
S. Anderson.
Veggja-
Pappirssali.
Hefir nú fádæma miklar birgðir
af alskonar veggjapappír, þeim fall-
egasta, sterkasta og bezta, sem fæst f
Canada, sem hann selur með lægra
verði en nokkur annar maður hérna
megin Saperiorvatns, t. d.: fínasta
gyltan pappír á 5c. rúlluna, og að
sömu hlutföllum upp í 50c. Vegna
hinna miklu stórkaupa, sem hann
heflr gert, getur hann selt nú með
lægra verði en nokkru sinni áður.
Hann vonast eftir að íslendingar
komi til sín áður en þeir kaupa ann-
arsstaðar, og lofa3t til að gefa þeim
10% afslátt að eins móti peningum
út í hönd til 1. Júní. — Notið tæki-
færið meðan tími er til.
S. ANDERSON.
(951 Bannatync Avenne.
Telefon 70.