Heimskringla - 18.06.1903, Síða 1

XVII. WINNIPEG, MANITOBA 18. JtJNÍ 1903. Nr. 36.
PIANOS og ORGANS.
Ileíiil/nian & C«. I'íhiion.-ltell Oigel
Vér seljum med mánaíarafborgunarskilmálum.
J. J. H M' LEAN & CO. LTD.
530 MAIN St. WINNIPEG.
ew
York [tfe |
nsurance>l.o.
JOHN A. McCaLL, president.
Lífsábyrgðir í gildi, 31. Des. 1902, 1550 millionJr Uollars.
700,000 gjaldendur, sem eru félagið eiga það og njóta als gróða.
145 þús. manna gengu í félagið á árinu 1902 með 502 miliion doll.
ábyrgð. Það eru 40 milliónir meíra en vöxtur fél. 1901.
Gildandi ábyrgðir hafa aukist á síðastl. ári ura 188 mill. Doilars.
Á sama ári borgaði félagið 5000 dánarki öfur—yfir 15 mill. Doll,—
og þess utan t.i) lifandi rr eðlima 141 mill. Doll., og ennfreraur var
#4,yí»0,000 af gróða skift upp milli nreðlima. sem er #800.000
raeira en árið 1901. Sömuleiðis lánaði félagið 27,000 meðlímum
$8,750,000 á ébyrgðir þeirra, með 5 per cent rentu og án annars
kostnaðar,
C. Olalaon, >1. W. Morgan, Manager,
AGENT. GRAIN EXCHANGE BUILDING,
■wiisnsriPE C3-_
Fregnsafn.
Markverðuscu viðburðir
hvaðanæfa.
—í vikunni sem leið skeði fáheyrð
uratburður á tímabili Quebecfylki, á
þeim stað, sem heitir Notre Dame
Lans. Sá staður er nálægt veiði
vatni. Tveir feðgar voru að vinna
þar að því, að koma sögunarvið
fram í vatnið. Alt í einu sáu þeir
afarstóran björn rétt hjá sér. Annaa
maðurinn hljóp af stað eftir byssu,
sem þeir höfðu þar skamt frá, Þegar
björninn sá hann koma með byss
una lötraði hann af stað, en maður-
inn skaut á eftir honum, og særði
dýrið í herðakambinn. Við það
stansaði það, og lét maðurinn annað
skot ríða á það á meðan; kom það í
hóstið á dýrinu og valt það um við
skotið. Hálfum klukkutíma síðar
voru þeir búnir með verkið, og sett-
ust niður. Annar stóð fljótlega
upp aftur og tók sér viðaröxi mikla
og bitra I hönd og kyaðst ætla að
ganga af dýrinu dauðu. Það hafði
legíð rótlaust síðan það féll, en mað-
inn sagði að sér sýndist það hreyfa
fæturna við og við. Hann gekk til
þess og kom við lendarnar á því.
Það spratt á fætur, og sló -exina úr
hendi mannsins, og réðist tafarlaust
áhann.
Um feið ösk. aði það afarhátt.
Hinn maðurinn heyrði öskrið og stóð
upp og sáað björninn var með op ð
gínið við andlitið á föður sínum,
Upp 6 líf og dauða sóttust þeir 6
björninn og maðurinn, á meðan hinn
flýtti sér alt sem hann mátti til að
hjálpa föður sínum, Verjandinn
hafði engin vopn eða tök 6 að bjarga
sér. Hann óð með hendína upp í
dýrið og náðí taki um tungu þess,
svo dýrið kom ekki tönnum við. En
það reif hann til stórskemda með
klónum bæði á handleggjum og fót-
um. Um leið og sonurinn kom féll
maðurinn máttþrota undir dýrið, en
slepti ekki takinu. Þar hefði dýrið
óefað drepið manninn, ef hinn hefði
ekki borið að í því. Hann þreif
exina og molaði hauskúpu dýrsins í
fyrsta höggi, og frelsaði föður sinn
þannig. Maðurinn var strax flutt-
ur á sjúkrahús og talið víst að hann
grói sára sinna eftir nokkurn tfma.
—Forseti Frakklauds hefir feng ið
aðvörun um, að hann fengi ekki að
sjá hans helgidóm, páfans, þegar
hannkomitil Róra. Það hefir ver-
verið fátt um kærleika milli páfans
og Loubet forseta. Þykir hyorug
um mikið til annars koma, og aldrei
hefir verið meiri sundrung á milli
pifadómsins og Tíkisins á Frakk-
landi en nú er,
—Mælt er að Bandaríkjastjórnin
ætli að auka eftirlit á innflutningi úr
Canada, af þeirri tegund af fólki,
sem er ósjálfbjarga eða lögbrots-
menn. Maður frá Bandaríkjastjórn-
inni var hér nýlega á ferð, að koma
sér saman við [járnbrautartélögin,
C. P. R, og C. N. R., með eftirlit í
þessu m&li.
—Rossstjórnin alræmda í Ontario
ætlar að hækka laun þingmanna þar
úr $600 upp f $1000.
—Bardagi mikill var nýlega milli
uppreistarmanna og stjóinarhersins
í Venizuela lýðveldinu.
Fóru svo leikar, að Matos foringi
uppreistarmanna flýði og liðleyfarn-
ar. Þeir biðu ógurlegan ósígur og
mannfall. Matos flúði út í eyjar og
sker á smábátura, og tók stjórnarber-
inn þá þar eftir fjögra daga hrakn
ing ogharða útivist. Uppreistin gegn
Castro er þvf búin.
—Aðfaraoótt 11. þ m. voru þau
konungsbjónin, Alexander og Draga
skotin ásamt þremur stjórnari&ðgjöf-
unum. Herinn vann verkið.
Frankfurt Zeitung blaðið segir,
að hermennirnir hafi farið inn í svefn
stofu hjónanna, og þegar konungur-
inn hati séð þá, hafi hann skotið
konu sína og sjálfan sig tafarlaust á
eftir.
Peter Karageorgenitch var strax
yfirlýstur konungur.
Múgnum sýnist líka þessi morð
vel, og sömuleiðis hinum nýa kon-
ungi og hinni nýju stjórn hans.
S& sem fyrir herliðinu réði, er
major Augikovies. Upphlaupsflokk-
ur sá sem fyrir verkinu gekst, og að
því stuðlaði, kallar sig föðarlands-
vini. Nýja stjórnin er mynduð af
þeim flokki.
Það er mikið talað og ritað um
dr&p konungshjónanna, og ganga
þar um ýmsar sögur. Alexander
konungur átti Draga drottningu f
vanþóknun allrar þjóðarinnar. Hún
var 15 árum eldri en hann, og ekki
valkvendi, að sögn. Alexander var
sonur Milans konungs, [sem gaf upp
konungsstjórnina til conar síns.
Móðir Alexanders vildi að hann ætti
madömu Drögu Maschin, og gerði
hann það. Þjóðinni líkaði þetta illa
en Alexander var einráður, og braut
á móti . stjórnarskrá landsins með
sumnm boðum sínum. Sá kvittur
komst |á tiot iyrir nokkru síðan, að
hann ætlaði að láta bróður Drögu
erta konungdóminn eftir sig. Alt
þetta æsti þjóðina og gaí mótstöðu-
menn hans vopn f hendur. Þau
konuugshjónin Alexander og Draga
voru drepín rétt 35 árum siðar, en
Michael prins var myrtur f lysti-
garðinum Tophschider, skamt utan
við borgina Belgrade (þ. e.: Hið in-
dæla vfgi).
Peter Kargeorgewitcb, sem nú er
til konungs tekinn, er svfnahirðir
stórríkur. Hann er kominn nær
sextugu (fæddur 1846). Hann hefir
prins nafnbót, en er ekkí af konunga
ættum. En hann átti prinsessu
Zorku, dóttur Nichulas prins í Mon-
tenegro. Hún dó 1890. Mælt er
að Kargeorgewitch sé vinsæll maður
af alþýðum.i, og hvggja margir gott
til stjórnar hans. En hann lætur
sér f&tt um finnast konungstignina.
að sögn.
—Tolstoi, rússneski rithöfundur-
inn mikli, hetir opinberlega skrifað
um Gyðingamorðin í Rússlandi og
kennir hann ríkiskyrkjunni á Rúss-
landi um þá svfvirðingu og níðings-
verk. Hann fer £hörðum orðum
og stónim um það, að kyrkjan &
Rússlandi vaði uppi með allskonar
illvirki i trausti krístinnar stjórnar.
Mæli er að keisaranum hafl fallið
ákæra þessi þungt og sé þegar far-
inn sjálfnr að rannsaka málið, og
muni ætla að taka í taumana hjft
klerkalýðnum og klækisskap þeirra.
—Mælt er að Tyrkjasoldftn sé að
mýkjast f skapi til Búlgaríumanna,
og hafi þegar ákveðið að gefa 1400
fanga lausa þessa dagana, sem settir
hafa verið í fangelsi fyrir grunsemi,
og tekíð lítilshftttar þátt i óeirðum
gegn stjórn soldáns.
—Nýkomin trétt frá Aden í Ara-
bíu segir, að Mad Mullah hafi tölu-
vert af brezkum hermönnum í föng-
un og fari óvægilega með þá. Þeir
eru»ærðirog illa til reika. Biður
fyrirliði Somaillands leiðangursins
brezku stjórnina að sjá til að þessir
raenn verði látnir lausir hið allra
fyrsta.
—Gyðingar eru stöðugt ofsóttir á
Rússlandi og leiknir illa og svívirði-
lega.
—Nýlega hefir félag, sem heitir
Atlas Loan Co., orðið gjaldþrota |
Ontario. Það fór lfkt með það og
Ames & Co.. sem getið var um ný-
lega í þessu blaði, að gjaldþrot þeirra
kom-eins og þrumaúr heiðskíru lofti.
Síðara félagið þóttist hata um eina
millíón í höfuðstól, en eignir hjá því
fyrirfinnast ekki nema um átta til
tólf húsund doll. Veðgildi þess eru
ó reiðanleg, og afarháar kröfur og
skulda köll liggja á félaginu frá
þeim, sem mestu réðu í þvf. Menn
sem vinna við járnbrautir eiga mikil
innlög í því ásamt fleirum,og er útlit
að svo komnu fyrir að þeir tapi þar
eignum sínum, nær þvf að segja
ger3amlega.
Um helgina sprakk víngerðar-
hús í loft upp í Glasgow á SKotlandi.
Nokkurrir verkamenn biðu bana við
sprenginguna. Yfir eina mil. gall
ónur af Whikey fóru niður og
brunnu þar.
—Enn þá er hafið eitt verkfallið í
Montreal. Það eru j&rnsmiðir og
járnsteypumenn, sem hætt hafa
verki. Þeir eru á sjötta hundrað,
sem hættu verki, og fjórtán verk-
stæðum var lokað. Þeir hafa unnið
tíu klukkutíma á dag og fengið í
kaup $2.75. Þeir heimta níu tfma
vinnu og sama kanp.
—Líkbrensla er að aukast á Skot-
landi Skýrslur frá “Scotish Burial
Reform and Cremation” félaginu
sýna að síðasta &r voru brend þar 25
lík, en næsta ár á undan að eins 15.
í alt er búið að brenna þar 122 lík,
síðan þetta fclag fór að gangast fyrir
lfkbrennum. Líkbrenslan kost-
ar þar nú ekki nema 6 guineur (ein
guinea er 21 shilling), og er það
lægra en að undanförnu Stærsti
líkbrensluofninn er í Glasgow.
Um 60 þús. uppgjafa hermenn
biðja um ellistyrk á Spftni. Þar af
eru 12 þús. sem stjórnin hefir sam-
þykt.
—Snemma í þessum mánuði voru
stórrigningar og ofsa hvassveður í
Suður Carolina ríkinu, og gerði
mikið manntjón. og eigna missi stór-
feldan. Brýr fuku, jftrnbrautir skol
uðust burtu, og fregnþræð'r slitn-
uðu. Bómullarverkstæði og maigt
annað eyðilagðist á nokkurum stöð-
um. í sumum byggingum gekk
vatnið upp ft annað loft.
—Skýrslur lffs&byrgðarfélaganna
á Þýzkalandi og frakklandi sýna, að
kvenfólk verður þar eldra en karl
menn. A Þyzkalandi n& meir en
500 konur af púsundinu fimtíu ára
aldri, en ekki nema 413 karlmenn
n& því aldursskeiði, af hverju þús.
Á Frakklandi eru það 7 konur af
hverjum 1000., sem n& 100 ára
aldri, en ekki nema 3 karlmenn.
Annarstaðar f Evrópu löndunum eru
það 16 konur ft móti 5 karlmönn-
um, sem ná tíræðis aldri-
Til sunnanvindsins.
Hraðskeyti, sfmlaust J>ú svífur til
mín
sunnan með orðin sem boða mér
vorið;
engin fékk jafnvel að eyrum mér
borið
orð sem tnig lirífur (>ins og guð-
spjöllin þin,
J>ó hef ég lesið þá Þorstein og
Blöndal,
þjóðsögur, Valdimars biblfuljóð,
tfmarit fróðleg og Orvar-Odd óð
a-lt eftir Benidikt Gröndal.
Stormur, lát berast með straum
þfnum vor,
stráðu |>ess dögg yfir blóinið og
runnan,
færðu mér hitann frá sólunni’ sun-
an,
sópaðu mold f hvert ágæfu spor,
kom þv'i með yndið sem illviðrin
ráku.
undan sér héðan úr norðursins
geim;
berðu mér heim til mín örvandi
eim,
andlega sólbráð og liláku.
G. J. G.
Vorið.
Vormánaða vetrarhregg
vegsti alla J>vinga,
Frostið stífir stæltri egg
storðar nýgræðinga.
Ofurlítil vlustrá
æpa “vægð” á hnjánum,
fellur alvalds fótskör á
freðið bar af trjánum.
Guð, j>ú lætur gróður skjótt
að grund sig niður beygja,
hefjast til að falla fljótt
fæðast til að deyja.
Kyrkir heilsu, kjark og dug
kaldur norðan bylur,
til að þreyta flótta flug
fugl við hreiðrið skilur.
Þó hans xuður ferðaför
fengi ekkert þvingað,
hefur hann tóma fýluför
farið norður hingað.
Gugna’ af þrautum gömul tré,
grána naktir hagar
og það er nærri svo að sé
sólarlausir dagar.
G. J. G.
Fjöllin oft- liafið,
Hoima.
Hið blágræna œðandi, ólgandi liaf,
I algleymingi’ á klettunum hamast,
Það færir upp björgin og ber þau í
kaf,
Bakkarnir grösugir allir lamast.
Það orgar, það dynur svo undir
tekur,
Alt er sem skjálfi á veikum þræði:
Er fram og til baka björgin lirekur
Og ber þeim saman í tryllings æði.
Hið efra eru hamrafjöll, geigvæn-
leg. grá.
Með gjótum, skriðum og kletta-
dröngum.
Og stara }>ar dimmbrýnd, á löðr-
andi lá.
Er löðrungar hamremt, á skerjum
og töngnm,
Þau glotta, þauliafinu byrgin bjóða:
Þú bölfenga ylgja, við hrœðumst
J>ig eigi.
Þó að J>ú haniist og orgir J>ig óða,—
Þú aflvana fellur á komanda degi.
E. V.
•‘Bragð er að
þá börnin finna“,
Verkamnmmfélögin 1 Toronto
hafa gengið í félag við verka-
mannafélögin f Winnipeg, til að
vinua á móti innflutningi frá Bret-
landseyjunum og annarsstaðar að
úr rfkinu hingað til Canada. Hið
fyrrnefnda félag hefir sent opið
brcl til verkafólks um alt rikið og
fullvissar það um, að J>að sé engin
nauðsynleg eftirspurn eftir verka-
l’ólki hcrf Canada. Þaðgetur J>ess
að J>að sé flaggað með J>að, af inn-
flytjenda agentnuum, og lfklega
samj>ykki verkstæðafclagsskapir
sé fengið þarum. að þá vanti nú
10,000 vinnuhæfa menn, en slfkt
sé tilliæfulaust. Verð á öllum nauð-
synjum verkaniannsins stfgi stiið-
ugt upp. I bréfinu er skýrt frá,
að sá húsfaðir, sem neyti allrar
sparsemi við heimilishald sitt, eyði
um $80—$120 meira í árskostnað,
en árið 1896, Það segir, að elds
neyti hafi hækkað f verði um 40
per cent, og allar nauðsynjar hafi
stigið frá 25 per cent upp í 50 per
cent sfðan 1896. Húsaleiga sé ok-
ur og neyðarkjör. Bréfi þessu er
útbytt til þess að vinna, af alefli á
móti hóflausum innflutningi, eins
og nú á sér stað, og sem óðar verð-
ur þjóð og einstaklingi til hnekk-
is og skaða. Þessi frétt um bréfa
útsendingu J>essa er iiykomin frá
Lundúnum og mun vera sönn og
retthermd.
Preston innflu tningastjóri Lau-
rierstióruarinnar berst um á hæl
og hnakka á Englandi, að hrekja
J>ær fréttir, þeir að stór hópurinn,
sem kom frá Englandi flutti inn f
Nórðvesturlandið og nefndir eru
Barr nylendumenn, ætli í humlr-
aða og þúsunda tali að snúa lieim
aftur, eins fljótt og J>eir geta.
Mennimir hafa skrifað þetta heim
til ættjarðarinnar og vina, enH’rest
on gumli hikar ekki við að segja,
að J>eir ljúgi J>essu. Staðhæfir að
J>ar séu allir harð-ánægðir.
Inuflutningsmál Canada er ó-
efað þriðja þýðingarmesta málið,
sem stjórn landsins liefir með
höndum, er núverandi sambauds-
stjóm er þúin að gera það mál að
hueykslan og “svfnaríi“.
K. Á, B.
Það sem búið er að reyna tirð-
skeytaboð á milli Ameríku og
Englands, hefir gefist mæta vel,
og hafa firðskeyta aðvaranir til
skipa á hafinu bjargað mörgum
skipum úr sjávarháska. Skip sem
nú eru stödd um miðbik leiðarinn-
ar, em daglega látin vita um veð-
urlag beggjamegin ’ hafsins og
hjálpar það þeim mjög mikið til
að forðast sjávarháska.. Og inn-
byrðis skiftast f>au á fréttum þegar
þan sjá eigi hvert til annars. Ný-
lega varð eimskip vart við fsspöng,
sem var afarhættuleg fyrir skip,
og vissi um annað skip, sem hlaut
að rekast á liana, ef það héldi
beinni siglingalinu. Skipið sein
vissi um fsspöngina, lét hitt óðara
vit-a um hana með lirðskeyti; og
kom því sú aðvörun að góðu haldi.
Ýmislegt lfkt þessum atlnirði ber
daglega við. Þar að auki skiftast
skipin á daglegum stórfréttum írá
Amerfku og Norður&lfunni. Því
miður em ekki öll skip, sem fara
yfir hafið,enn útbúin með firðskeyta
tækjum. Vonandi að innan lftils
tfma verði þau öll með J>eim út-
búnaði. Enn fremur hafa dagleg-
ar fréttir frá skipum verið gleði-
efni fyrir ættingja og vini J>eirra,
sem á J>eim eru. Lika kemur eig-
endum skipanna það mjög vel, að
vita livað tefur skip sín, þegar þau
verða á eftir fcrðaftætlmnnni. Eru
þetta fagnaðar umskifti frá því,
sem áður var, og þó verða það
enn þá fullkomnari eftir lítinn
tfma.
SPURNINGAR.
1. Eg hefi tekið heimilisréttar-
land í Manitoba og er að vinna
skylduverkin á því, hefi plægt
nokkrar ekrur, en sáði ekki í það,
J>ví gripir flestra nágranna minna
gengu lausir og á landi mínu. Nú
liefi ég girt landið, svo það er
verndað fyrir öllum stórgrjpum.
En nábúi minn sem hefir um 20
fjár, lœtur það ganga sjálfala. Féð
fer í akurinn og etur alt sem kem-
ur upp f honum. Get ég heimtað
skaðabætur fyrir J>enna ágang, eða
verð égað lfða það bótalaust, að
hann beiti akur minn?
2. Eg b/ áfast við skóla-section
og beiti gripum mínum á hana.
Nú hefir maður fengið 10 tonna
heyleyfi á Jæssari section. Getur
hann fyrirboðið mér að láta gripi
mfna fara á þenna reit.
SVAR. Þú verður að girða
land J>itt svo að hverki stórgripir
né sauðfé geti komist inn á það.
En ef gripir manna brjóta lög-
mæta girðingu þína, J>á getur þú
heimt-að að eigendur gripanna séu
sektaðir.
2. Nei.
SPURNING:
Hvað eru vegstæðin mörg fet á
breidd í Township 22, R. 3 E., og
mun 8ú mæling hafa farið fram árið
1883. Almenningur er ekki viss í
því rétta. Heimskr. gerðu svo vel
að gefa okkur áreiðanlegt svar; og
ennfremur hvert að sama regla gildir
nú og fyrir 20 árum.
SVAR:—Township vegastæði er
6 “Rods” á breidd, eða 99 fet.
Þess hefir verið beðið að geta f
Heimskringlu, að 8. Apríl siðastl.
andaðistað heimíli tengdasonar síns
Jón« Ásmnndssonar og dóttur sinn-
ar Kristínar Jónsdóttir, konan Mar-
grét Benediht'dót.tir, 01 árs að aldri
Hún var dóttir hjónanna Benedikts
Bjarnasonar og S:gríðar Gísladóttur,
I sem lengi buggn á Dalhúsum í Eiða-
þinghá í Suðurmúlasýslu á íslanði.
Margrét sftl. var búin að vera 21 &r
í Amerfku. Hún var inndælasta
kona í sinni stétt.
Sjötta Janúar (Þrettánda) síðast-
liðin lézt eftir uppskurð konan
Pálína Árnadóttir Vestford, eftir
rúml. &rs hjónaband, kona á
bezta aldri. Foreldrar hennar eru
bæði á lífi og búsett i Pcmbina Co.,
N. Dakota.
Wines, 6 Júní 1803.
-----v----------
KENNARI
getur fengið atvinnu við kenslu-
störf í skólanum Norðurstjarnan í
Grunnavatnsnýlendu frá 17, Ágúst
til 17. Desember þessa árs. Tilboð-
um um starf þetta verður veitt mót-
taka af undirrituðum til 1 . Ágúst
næstkomandi. Umsækjendur til-
greini á hvaða mentastigi þeir ern
og hvað þeir setja opp hfttt kaup.
OttoP. O., Man. 27. Mai 1903.
B. Thordarson,
skrifari og féhirðir,