Heimskringla - 08.10.1903, Qupperneq 3

HEIMSKRINGLA 8. OKÓBERBER 1903.
taka 'sig saman strax og þessi
hreyfing fengi nokkum bvr, og
kaupa upp allar lausar landspildur
1 bæjunum og umhverfis pá og
byggja íi |>eini smáh/si í hundraöa
tali“.
í hvaða tilgangi gerðu peir
það. má ég spyrja. ef ekki í hags-
muna skyni ?
Eg fmynda mér samt, að þó
þú komist svona einkennilega að
orði, þá sé aðaltilgangurinn að
sýna fram á það, að skattsundan-
þága á ódýrum húsum ,,geti ekki
miðað til hagsmuna fyrir verka-
menn“, þess vegna takir pú til
dæmis einn auðmann sem þannig
mundi byggja 200 sjö hundruð
dollara íbúðarliús og „hefði á [>ann
hátt $140.000 höfuðstól í arðber-
andi eignum alveg skattfrían*' En
ekki fæ ég séð, að þér takist öllu
beíur að sanna það. Sporvagns-
gjöld, sem þú tilfærir, geta varla
komið málinu við, þar sem þú ert
áður búinn að segja. að landsjjild-
umar væm bæði „í bæjtmum og
umhverfis þá“, [>ar af leiðandi líka
nálægt vinnustöðvum verkamfinna
og [>ar fyrir utan, þá jafnar dýr-
leiki húslóðanna vanalega upp þá
upphæð, seni borguð er f spor-
vagnsgjöld, svo að menn hefðu
jafnmikil not af lækkun leigunnar
hvort sem þeir byggju nær eða
fjær verkstöðvunum, ef hin Jódýru
hús væru ’ekki nálægt þeim. En f
þessu tilfelli [>arf ekki að ræðit það
eins og áður er ^agt. Þú heldur
að „þitð mundi ekkert létta verka-
manninum.
Er það ekki margreynt að þeg
ar skattur er lagður á hús [>á stfg-
ur húsaleigan npp? Þar af leið-
•andi kemur hún niður [>egar skatt-
urinu er tekinn af húsinu. Þar
sem nú að }>að eru verkamenn, sem
vanalega búa í sjö hundruð dollara
húsum, pá fæ ég ekki betur séð en
að þeir hefðu hagsmuni a? ví að
hús þeirra væri undanþegin kött-
um á þann hátt. að húsaleiga þeirra
kæmi niður. Þá iná vel reikna
upphæðina, sem [>að mundi mnns,
eins og Toronto bænarskráin sýn-
ir.
Það má eins vel taka til dæmis
Winnipeg eins og Toronto. Hér
sem skattnrinn er $2,15 á hverjum
hundrað doll. mundi hann nema
$15,05 af sjö hundruð doll. lnisi.
En svo bætist við rentan á'Jskatt-
inum. Setjum að rentan sé fimm
af hundraði, það yrði cent á
$15.05. Leggjuin saman $0,775 og
$15,05, gerir 15 doll. 82^ cent, sem
skatts-undanþága á $700 húsi
mundi nema diér f Winnipeg.
Ef þú vilt nú margfalda $15,
82J með 200, þá lærðu $2105,00.
Það yrði árlegi hagnaðurinn, sem
200 verkamenn hefðu af að búa f
húsum þessa rfka manns.
Getur nú nokkrum manni
blandast hugur um, að þetta yrðu
góðar afleiðingar af skatts-undan-
þágunni? Hvernig getur einn
maður varið $140,000 betur en til
þess að byggja fyrir þá hús með
lágum leigum. Væri þeim kan
ske betur varið til gróðabralls f
óbvgðum bæjarlóðum? Hverjum
æru ónotaðar lóðir til lofs eða dýrð-
ar? Þessir óþverra staðir f bæj-
unum, sem þaktir eru illgresi og
rusli, ef ekki "öðru verra. Hús
eru lffsmiuðsynjar; sá sá byggir
eða lætur byggja liús mönnum til
skjóls, má vel heita mannvinur, og
hvert það verk, sein greiðir fyrir
þvf, að menn geti bygt hús er f
orðsins fylsta skilningi mannkær-
leika verk.
Ég get ekkí séð annað en, að
þetta hljóti að verða niðurstaðan
þegar þatta dæmi, sem þú sjálfur
gefur er rakið til róta. Þó þú vilj-
ir sanna með þvf að hin umrœdda
undanþága á höfuðstól auðmanns-
ins verði ekki verkamfinnum f hag,
þá sannar það samt einmitt hið
gagnstæða,
En er annars nokkur ástæða
til að halda að auðmenn með stór-
um höfuðstól gangi fyrir þessum
húsasmfðum? Mundi ekki hver
maður, sem ætti hina nauðsynlegu
®700 hafa jafnt tækifæri til að
byggja hús fyrir þá eins og mað-
urinn með $140,000. Hvað liami
aði mönnum frá því? Mundu
menn ekki einmitt nota tækifærið
til þess að verða húseigendur sjálf-
ir? Óskattaða eignin yrði alveg
eins vfs gróðavegur fyrir verka-
manninn eins og fyrir auðmann-
inn, sem þú heldur að mundi álíta
það vissan gróðaveg.
Ekki get ég heldur séð að það
sé óréttlátt að skattfría smá fast-
eign, sem er $7(X) hundruð virði,
án þess að skattfría jafna upphæð
f öðrum d/rari húseignum“. Að
sönnu væri rétt að gera eins og þú
leggur til. En það gerir hina til-
löguna ekki óréttláta, þó að nokkr-
ir þeirra, sem réttur er brotinn á,
fái að njóta réttar sfns, þegar það
eru þá líka einmitt þeir sem mest-
ar þrautir verðaað þola fyrir órétt-
inn.
Það verður því varla annað séð
en að þessi Toronto tjllaga sé liin
heillavænlegasta og verðskuldi
samþykki Ontario-þingsins. Mundi
hún líka eflaust fá það, ef menn
lfta rétt á málin.
Winnipeg, 8. Oetóéer 1908.
Páll M. Clemens.
Hér með fylgir vottorðasafn það
sem hra Páll Hansson bað Heims-
kringlu að flytja Vestur íslending
um, eins og um var getið í sfðasta
blaði:
“Páll Hansson frá Mörk á Síðu í
Vestur Skaptafellssýslu, var með
mér undirskrifuðum í vinnu við brú-
argjörð við Skaptá sumarið 1903,
og votta ég það, að hann er maður
sem kann að hlýða, gjörir þaa verk
sem honum eru sögð án möglunar,
er töluverður afkastamaður við
vinnu, og sérlega vand- og lag-
virkur.
Ve3turgötu No. 9 f Reykjavík 2f>.
Ágúst 1903.
Arni P. Zakariasaon,
verkstjóri".
“Hér með gef ég undirritaður
hra. Páli Hanssyni, svo látandi vitn-
isburð eftir þeirri reynsu er ég hefl
haft af honum, sem verkamanni
mínum:
Að hann var f alla staði dug-
Jegur, reglusamur og trúr, boðinn og
búinn til að í, jöra alt er óg lagði
fyrir hann.
Vottast hér með.
Seyðisflrði 9. Nóv. 1901.
Siff. Sveinsson".
“Það vottast hér með eftir beiðni,
að Pfill Hansson á Yfri Tungu í
Landbroti í Vestur Skaptafellssýslu,
heflr verið hjá mér sem verk&maður
við vegagjörð haustið 1899 og vorið
1900, og reyndist mér hann mikið
fremur duglegur og lagvfrkur verk-
maður. Ennfremur leyfi ég mér að
geta þess, að ég kunni mikið vel við
hann sem skynsaman og skemtileg-
an mann. Atl sem honum var af
mér, og þeim er ég hafði til þess
sett, boðið að gjöra áhrærandi vinn-
una, gjörði hann með mestu þægð
og vandvirkni.
Hafnarfirði í Gullbringusýslu 6.
Nóvember 1900.
Sigurgeir Gíslason”.
“Eg undirskrifaður gef hér með
herra Páli Hanssyni þann vitnisburð
fyrir þetta eina sumarer hann var
hiá mér kaupamaður:
Hann reyndist mér að öllu leyti
hinn bezti drengur til orðaog verka,
var viljugur og hlýðinn til hvers
sem vera skyldi.
Fjarðarkoti 10. Nóvember 1901.
Jón Ólafsson”.
(Mjóaflrði í S.-Múlasýslu).
“Að gefnu tilefni gef ég hér
með herra Páli Hanssyni á Asksnesi
í Mjoafirði svo hljóðandi vitnisburð
fyrir tvö sumur er hann var kaupa-
maður hjá mér:
Hann reyndist mér að öllu Icyti
hihn áreiðanlegasti maður til orða
og verka. Var hlýðinn og viljugur,
yflr höfuð boðinn og búinn að gjöra
alt, sera ég bað hann að gjöra. Get
ég því með góðri samvizks geflð
honum bezta vitnisburð fyrir þá
reynslu og viðkynningu sem ég hef
haft af honum.
Egihtöðum 6. Nóvember 1901.
Jón Bergsson".
(Völlum í S.-Múlasýsln).
“Herra P&ll Hansson, semnú er
á leið til Amerfku, hefir meðið mig
að gefa sér vitnisburð fyrir þann
tfma, er ég hafði hann í minni þjón alt of margir af lesendum blaðsins |
ustu. Ég skal því hér með lýsa því j hafa veitt henni gremjufulla eftir-
yflr, að Páll Hansson, sem var | tekt, til þess að þess sé þörf.
kaupamaður hjá mér sumarið 1898, jjg, jgtia að eins, í svo fáum orð-
kynti sig sem dagfarsgóðann eg iðju- 6em mer er mögulegt að segja
samann mann, sem ég ekkert hafði, hreinan sannleika um þau atriði,
út á að setja, og ætti ég kost á því t sem hún fjallar nm, og sem höf. mis-
að hafa hann afur í minni þjónustu, segír frá,, líklega meira af fljótfærni
þá mundi óg óhikað taka hann. 0g kæruleysi um að vita rétt, en af
Einnig skal ég geta þess, að mér j nivilja.
var kunnugt um, að samverka
mönnum hans og öðrum, sem kynt-
ust honum það ár, sem hann dvaldi
á Djúpavogi, var vel til hans og þótt-
ust ekkeit annað en gott hafa til
hans að segja.
St. í Reykjavfk 26. Ágúst 1903.
Ölafur Thorlacius.
héraðslækair og alþm.”
Himin og jörð Lögb
Ef að þessi “öfuga sómatilfinn-
ing” í Lögb. sfðast hefir átt að vera
svartilmín á móti beiðni ir.inni til
ritstjórans að hann vildi nú s/na
æru og drengskap með því að leggja
afturhaldsorðið Diður; þá er þetta
svar skömm og forsmán frá hans hug
og hendi, og honum sjálfum og blað-
inu til mesta skaða og svívirðu. Ég
skal ekki rffast mikið út af þessu að
sinni, ég er búinn að sýna nóg skyn-
samleg rök tíl þess að þetta orð og
allur ritháttur Lögbergs í sambandi
við það er argasta pest og óþrifnað-
ur.
En við hverju er að búast? Eg
hafði aldrei þurft að vera það barn
að ætla mér að lesa vínber af þystl
um. Himín og jörð Lögbergs.—
Allur þess þröngi og óholli hugsana-
háttur heflr aldrei frá upphafi ve ið
annað en lítlð grámórautt skinn af
pestarhundi, það er jörðin, og ofan
yflr hana var hvolft gömlum pott
ræfli, sem aldrei var brúkaður und-
ir annað en Háfsgrút og hlandþvæli,
innan í þessum himni skína fjórar
stjörnur, sem með einu nafni kallast
leiðarljós ritstjóranna. Þessar btjörn-
ur heita: Karkur, Júdas (Iskariot),
Þegar “Gleym mérei” var sagt
frá hiunm bágu ástæðum þessarar
stúlkn, þá sendi það tvær konur á j
fund hennar til að bjóða hennf
hjálp og vita hvers hún hefði þörf, j
Bráðasta nauðsynin var heimili og!
hjúkrun fram yflr sjúkdóms tfmann,
sem engin ástæða var til að halda að
yrði neitt óvanalega langur. því
stúlkan vor hraust og fullkomin að
vexti. Mrs. Anderson tók bana svo
heim til sín og annaðist hana sjálf í
sængurlegunni, en kvenfélagið borg-
aði læknishjálp og meðul.
En takið nú eftír:
Þegar er stúlkan var komin til
fullrar heilsu aftur, endurborgaði
hún félaginu “Gleym mér ei”
hvert einasta cent, sem það
hafði borgað út fyrir hana. Faðir
barnsins lagði fram nokkra peninga
og fyrir það gat hún fylgt lund
sinni að vera ekki (þurfandi. H.in
gat ekki staðist það að vera neinum
skulbundin tyrir hjálp, nema hús-
bændum sínum, sem bæðí voru henni
eins og foreldrar.
Kveufélagið "Gleim mér ei”.
fékk því ekki að hjáipa henni með
neinum fjárframlögum. Konur
félagsins gátu að eins sýnt henni
góðvild og mannúð, og það gerðu
þær fúslega, og styrktu hana með því
í 8fnum manndómslega Jtilgangj.Jað
vera sjálfstæða.
Eftir anda hinnar fyrnefndu
greinar liggur beint við að álfta að
þessi stúlka hafi yerið dáðlaus barn-
bjálfl á spillingarvegi, sem því þurfti
að leiða á betra veg.
Enn sannleikurinn er:
Stúika þessi er kvenmaður á
18. árinu, fullum þroska^búin á sál
Mörður og Valgarður (inn grái). og líkama; og þó að þetta slys henti
En yflr jörðinni svffur sí og æ út til hana á takmörkum æsku og fullorð-
ystu skækla andi, sem kallaður er insáranna, þá hefir henni aldrei
Sölvi Helgason, og er hann um leið komið til hugar að gera sig aðjgust-
landvættur jarðarinnar og dýrðling- uka aumiugja, undirlægju né úr-
ur ritstjóranna. kasti; eða að gefa nokkrum manni
Eins og hver lifandi maður sér ! >étt til að vogasér að segja eða gefa
og skilur, sem hefir hug og karl- j f skyn að hún sé á spillnigar vegi.
mensku til að segja,
meinar, þá víta allir
það sem hann
og viðurkenna
Það sem hín nefnda grein segir
um Mrs, Anderson í sambandi við
að úr þessum heimi er ekkert beil- híð dána barn, er ekki of sagt. Hún
brigði að hafa. Enda var Einar var því ástrík mó(Jir frá fæðingu til
orðinn gulhvítur sem eltiskinn og! grafarinnar.
hárin stóðu sitt út í hverja áttina,
eins og á geðveikum kvenvarg.
Varð sfðan að fara suður í Róm og
taka aflausn og andlega endurfæð-
ing svo hann gæti orðið nýtur mað-
ur á ný.
En greyið Jón, þótt hann hafl
Eugar af fél^ssystrum mínum
vita af að ég skrifa þessa grein, en
ég læt hana samt fara óhrædd, því ég
tala um múlið af fullri þekkingu og
veit að ég er að segja satt.
Ég veit líka að engri í félaginu
er uein þökk á ósönnu blaðalofl.
Mrs. Goodman
stundum glatað centunum, þá glat- það hefir verið lwið ógert að minn.
aði hann aldrei Mjölni, og haf«i, ^ íbloi,Qnum þ<5 bafi &efið
hann Hka með sér inn í þenna pest- tQgi Qg ja(nvei hundrað dollara t
arheim, og þegar lofrið ætlaði að j 3emgt 8taðinnf þó það hefði ef til
vill getað orðið því óbeinlínis dálítið
brigði of boðið, þá reiðist Jón og ,lð gagni.
tekur Mjölni og reiðir tveim höndum „
. .. , _ . . bort Rouge 5. Okt. 1903.
og brytur skarð í pottbarminn — því I n
hann var karlmenni—og smeygir ^ Eldon.
sér út En við það vaið allur hund-, ... . —
skinnsheimurinn ær og vitlaus og j
vildu hafa höndur á þrælnura. En
Jón hafði lausa kápuna, eins og
Sæmundur. og hún varð eftir fyrir I hetír nú miklar byrgðir af Ijómandi
innan pottgatið, en Þór slapp með fögrum haust og vetrar kvenhöttum
hamarinn og bað sessunauta sfna j með nýjasta lagi og hæst móðins
fornu ad sitja í friði. En sjálfur skrauti. llún tekur móti pöntunum
teigaði hann nú loftið í stórum sog- og býr til hatta eítir hvers eins vild.
um og kvaðst hólpinn að sleppa. Einnig tekur hún að sér að endur-
Þeim sem síðan hafa rikt í þessu skaPa gamla hatta, alt fljótt og vel
kóngsriki eru orðnir — á andlega aí hendi levst. 8vo selur hún alt
vísu — sjónlausir, heyrnarlausir, “ðýraraen nokkur önnur “milliner'1
f borginni.
Égóska þess að íslenzkt kven-
fólk vildi s/na raér þávelvild að
skoða vörur mínar og komast eltir
verði á þeim áður en þær kaupa
annarstaðar.
Mrs Goodman
618 Langside St. Winnipeg.
ekkert nema skinin beinin og skorp-
inn bjórinn.—En það undraverðasta
af öllii samt er það, að þeir vílja
láta fólkið falla fram og tilbiðja sig.
Lárus Guðmundsson.
Athugasemd.
í seinasta blaði “Hk.” stendur
nafnlaus grein nieð fyrirsögninni:
“Gleym mér ei”.
Grein þessi ar svo útbúin, að ég,
sem meðlimur kvenfélagsins “Gleym
mér ei” álít ekki rétt að láta hana
standa athugasemdalaust, sem hrein
an sannleika. Ég ætla ekki að fara
að endurtaka efni greinarinnar, því
ASKORUN.
Vér undirritaðir, sem áformað
höfum að takaokkur heimilisréttar
lönd í haust í Norðvestui landinu,
sérstaklega í grend vjð landa okkar
við Foam Lake og Fishing Lake,bjóð
um hérmeð þeim.sem eru samshugar
og vér, vilja sem sé ná f góðu lönd-
in þarna áður en upptekin verða í
flANITOBA.
Kynnið yður kosti þess áður en þér ákveðið að taka yður bólfestu
annarstaðar.
íbúat.alan í Manitoba er nú................................ 275,000
Tala bænda í Manitoba er................................. 41,000
Hveitiuppskeran f Manitoba 1889 var bushels.............. 7,201,519
“ “ “ 1894 “ “ 17,172,888
“ ‘ 1899 " “ .............2’i .922,280
“ “ " 1902 “ “ 53,077,267
Als var kornuppskeran 1902 “ “ ............. 100 052,843
Tala búpenings i Manitoba er nú: Hestar.................. 146,591
Nautgripir................ 282,343
Sauðfé.................... 85,000
Svin................... 9' .598
Afurðir af kúabúum í Manitoba 1902 voru.................. 3747.603
Tilkostnaður við byggingar bænda i Manitoba 1899 var..... $1,402,800
Framförin í Manitoba er auðsæ af fólksfjölguninni, af aukntm
afurðum lanisins, af auknum járnbrautum, af fjðlgun skólanna, af va (•
andi verzlun, af vexti borga og bæja, og af vaxandi velliðan
almennings.
í siðastliðin 20 ár heflr ræktað land aukist úr ekrum............. 60,000
Upp í ekrur.......................................................2,600,000
og þó er siðastnefnd tala að eins einn tíundi Muti af ræktanlegu lándi
i fyikinu. '
Manitoba er hentugt svæði til aðseturs fyrir innflyténdur, þar er
enn þá mesta gnægð af ágætum ókeypis heimilisréttarlöndum og mörg
uppvaxandi blómleg þorp og bæir, þar sem gott er til atvinnu fyrir
karla og konur.
í Manitoba eru ágætir frískólarfyrir æskulýðinn.
t Manitoba eru mikil og fisksæl veiðivötn sem aldrei bregðast,
f bæjunum Winnipeg, Brandon, Selkirk og fleiri bæjum mun nú
vera rfir 6,000 íslendingar, og í sjð aðal-nýlendum þeirra i Manitoba,
eru rúmlega aðrar 5,000 manna. Þess utan eru i Norðvesturhéruðunum
og British Columbia um 2,000 íslendingar.
Yfir lO millionir ekrur af landi i Slanitoba, sem enn þá
hafa ekki vertð ræktaðar, eru til sðlu, og kosta frá $2.50 til $6.00 hver
ekra, eftir gæðum. Þetta land fæst með vægum kaupskilmálum.
Þjóðeignarlönd í ðllum pörtum fylkisins, og járnbrautarlönd með
fram Manitoba og North Western járnbrautinni eru til sölu.
Skrifið eftir nýustu upplýsingum, kortum o. s. frv. alt ókeypis, til
HOW. R. P ROBLIN
Eða til:
Minister of Agriculture and Immigration,
WINNIPEG, MANITOBA.
.1 oaeph B. MkapatMon, innflutninga og landnáms umboðsmaður.
þeasu ágætis héraði, að koma saman
á fund með okkur á sunnudaginn
11. þ. m. kl. 3 e. h. í húsi St. Sig-
fússonar, 524 Young St, til þess að
koma þessn málefni í verk og fram-
kvæmd. Komið uú ungir menn
Sleppið ekki færinu.
Winnipeg, 5. Október 1903.
St. Sigfússon. Jón Sigurðsson.
Ný rakarabúð.
Árni Þórðarson hefir byrjað hár
skurðar- og rakarabúð að 209 James
Street rétt austan við Police Station.
Gamlir menn þar yngdir upp fyrir
lægsta verð. — Islendingar ættu að
sækja í búð þessa -þá einu íslenzku
rakarabúð i Winnipeg.—Hárskurður
25c. Rakstur lOc. Shampoo 25c.
Hár sviðið lOc. Hárskurður barna
15 cents.
K. Á. Benediktsson hefir ó-
dýrari lóðir en aðrir á Toronto, VJct-
or Sts. og Garwood Ave.
Rit Gests Pálssonar
Kæru landar ! — Þið sem enn
haflð ekki sýnt mér skil á andvirði
fyrsta heftis rita Gests sál. Pálsson-
ar, vil ég nú vinsamlegast mælast
! til að þið látið það ekki dragast
I lengur. Undir ykkur er það að
miklu leyti komið, hve bráðlega
verður hægt að halda út í að gefa
út næstu tvö hefti Gests, sem eiga að
koma út bæði í einu.
Vinsamlegast,
Arnór Árnason.
644 Elgin Ave.
Winnipeg. Man.
i WINNIPEG BUILUING & LABOR
ERS UNION heldur fundi sínai Trades
Hall, horni Market og Main 8ts, 2. og 4.
j fðstudavskv, hvers mánaðar kl. 8.
Woodbine Restaurant
Stmrsta Billiard Hall f NorOvasturlatidino,
Tlu Pool-borö,—Alskonar vln ogvindlar.
liCiinon & Hebb,
Eigendur.
Öonner & Hartley,
íjögfræðingar og landskjalasemjarar
494 Nain Nt, - - - Winnipeg.
R. A. BONNER. T. L. HARTLBY.
OLI SIMONSON
MÆLIK MEB 8ÍNU NÝJA
Skandinavian Hotel
718 !fl ain Str.
Fæði $1.00 á dag.
-AllilllljllilH
flytur framvegis íslendinga frá íslandi
til Cbnada og Bandarikjanna upp á ó-
dýrasta og bezta máta, eins og hún
ávalt hefir gert, og ættu því þeír, sem
vilja senda frændum og vinum fargjöld
til Ísland3, að snúa sér til
hr H. 8. Kardal i Winnipeg, sem
tekur á móti fargjöldum fyrir nefnda
línu,og sendir þau upp á tryggasta og
bezta máta, kostnaðarlaust fyrir send-
anda og móttakanda, og gefur þeim
sem óska, allar upplýsingar því við-
vikjandi.
Fari ekki sá sem fargjaldið á að fá,
fær sendandi peningana til baka sér að
kostnaðai lausu.