Heimskringla - 04.02.1904, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 4. FEBRÚAR 1904
Ueiniskringla.
PUBLISHED By
The QeimskrÍDgla News 4 Pablishing Go.
VerC blaösias I Canada og Bandar. $2.00 um árið
(fyrir fram bor^aö). Senttil íslands (fyrir fram
borgaö af kaupendum blaðsins hér) $1.50.
heíir veitt fylkisViúum á sama tíma' hún er bæði fésæl til aukinna
langtum mefri peningastyrk til i inntekta og heldur spart og ráð-
ýmsra fyrirtækja, en stjórnin sem vandlega á fé almennings.
sat við völdin á undan henni.
4. Skýrsluskar frá árum 1902
Þessar 14 greinir hér á undan
eru að eins aðalatriðin úr ræðu
| og 1903, sýna hvað stjórnin liefir Hon. R. P. Roblin’s, sem því mið-
gert við peningana—þeir föru í ur vegna rúmleysis í blaðinu er
sjóðþurð fyrverandi stjórnar, að ekki liægt að flytja orð fyrir orð.
| Látum vér því nægja að sýna aðal-
stórum mun.
5. Á sama tíma hefir fylkið verið'kjarna ræðannar í þetta skifti.
Peningar sendiatl P.O. MoneyOrder Registered | I hinu blómlegasta ástaildi, Og sést \ En ef þörf gerist VÍtllUin vér til ým-
Letter e»a Express Money Order. Bankaévis- þ&ð Jjezt á þy{ að mör„ syeitafélög 1 ÍslegS f lienni sfðar, mótpartinum
anir á aöra banka en 1 Wmnipeg aö eins tekDar r r ° ö
hafa borgað mikið af skuldabréfum til æðri skilnings og góðrfir liugg-
sfnum, síðastliðið ár. ; unar.
meö afföllum-.
B. L. BALDWINSON.
. Editor & Manager__
OFFICE:
219 McDormot Ave.
P. O. BOX 110.
Winnipeg.
ÚTDRÁTTUR
úr fjármálaræðu
Hon. R. P. Roblin,
er hann hélt þann 25. Janúar 1904,
í Manitobaþinginu.
6. þi s/ndi hann greinilega fram
á landsölu stjórnarinnar; sérdeilis
útskýrði hann eiukar fróðlega og
vel ástandið á Manitoba & Nortli
WestRailwaylöndunum svonefndu.
Stjórnin varð með sérstökum lögum
að taka þau af félaginu, árið 1899,
vegna þess að það gat ei greitt
vexti af skuldabréfum sfnum.
Stjórnin hefir selt inikið af þessum
löndum síðan, og hefir fylkið
grætt á þvf stórfé, og borgað vexti
af skuldabréfunum, sem eru 5 per
cent, en stjómín tekur 6 per cent
vexti hjá landkaupendunum, Hann
Grunsamt fjárbruðl.
Það er komið upp að mjög
grunsamt fjárprakkaraspil er á
ferðinni á millum handa á sam-
bandsstjóminni og stjórnarinnar í
Quebec fylki. Það er eingön^u
viðkomandi hinu svonefnda Que-
bec Bridge Company. Forseti
þessa félags er stjórnarformaður
inn Parent, í Quebec fylki. Á
sfðasta sambandsþingi voru lög
h T i * iv • u sýndi frekar fram á, að þegar þetta búin til um Það- að stjórnin hefði
I!. ' i “nfaiilvjalddagatil Ctborgun- f“U“ « «» «
. málaráðgjafi fylkisins, dó, nær þvf
að útrannu fjárhagsári, þá héldu |
margir að núverandi stjórn í Mani-
toba yrði örðugt um fjármála-1
skýrsíur og fjármálaræðu á næsta
ar, sem er 1910, þá yrði landsala
þessi búin að gefa langtuin meira
af sér en upphæð skuldafjársins.
7. Þar næst talaði liann um
skuldabréf sem ekki færu fram úr
$6,678,200. Um leið bætti sam-
bandsstjórnin við lagaákvæðum,
sem eru í hæsta máta söguleg.
Svo er mál með vexti, að þegar
byrjað var á þessu fyrirtæki, þá
þingi. En svo varð eigi. Eins skólalandamálið, og skýrði frá
og getið hefir verið um í sfðasta llvernig sambandsstjérmn í öllum rejknuðu bæðj verkfræðingar fé-
blaði, oghér sést, flutti Hon. R. | atnðum og á allan hátt smeygði lagsjnsog verkfræðingar sambands
P. Roblin hana, og er ræðan talin 8er hjá að Sreiða fylkinu vaxtafé af stjórnarjnnar hvað mjkjð það
þeirra bezt, sem fluttar hafa verið andvirðl skólalanda, sem fylkis-1 kostaðj Þejr gáfu þá áætlun og
f Manitobaþinginu, þrátt fyrir stj°rnln hefir gert sitt étrasta t'l stað]iætingar að kostnaður færj
það að J. A. Davidson var viður- að mnheimta. Og ekki nóg með ekkj fram úr $4,060,000,
það, heldnr hefði nú sambands-
kendur af öllum stjómmélamönn-
uin
Quebec
fylkið og Quebec bærinn gáfu
til fyrirtækisins.
Sambandsstjomin gekst undir að
færasti stjórnmálamaður í; sl;jðril n kórónað rangindi sfn ný- mjkja p^nmga
þessu fylki, Hon. Roblin skýrði leSa með hvf’ að búa til n/jar Sambandssíjorn„_______
ljóst og skipulega frá fjármálun- krökahuðir til að reyna að komast; legg^ tjl ejna mj] dala Þar að
auki fengust samskot og tillög,
sem námu $267,680, sem út var
um og viðgang fylkisins, að því hjá að bor«a ^essa peninga.
leyti, sem hann hvíir á haganlegri
8. Viðvfkjandi votlendi því
og viturlegri fjármálaráðsmensku sem stjórnin í Manitoba á að fá borgað. Það var byrjað á verkinu
stjómarinnar. Hann sýndi með frá sambandsstjóminni, ^þá sýndi og haldið áfram þar til öll tillúg
fjlstu rökum, að viðskifti sam- hann fram á að fylkið v'æri látið vroru búin, og fyrirtækwé komið 1
fylkis- kosta mælingu á þvf landi, en sam-; stdr skuldir.
bandsstjómarinnar við
Þá fer þetta Bridge
stjórnina eru alt. annað en réttsýn bandsstjórnin afenti fylkinu þau Company aftur til sambandsstjórn-
og hagkvæm fylkinu; það hefir ei * ekki nema að sumu leyti, en léti arinnar, og biður hana að hlaupa
farið með launung að Lanrier- Graliciumenn og aðra setjast á þau undir bagga með sér, á þann hátt,
stjórnin hefir alstaðar sett stólinn j eins og heimilisréttarlönd
f dyrnar, þar sem hún liefir þorað
í skuldagreiðslu við Manitoba-
fylki, en látið öðram fylkjum í té
alt sem þau hafa heimtað.
Þessi fjármálaræða fjallar um j
fjórtán stóratriði, sem fylkisbúar
þurfa naudsynlega að þekkja, og
er stórgagn í að þekkja.
að ábyrgjast $6,fi78,200. í staðin
9. En þrátt fyrir þessa mót- lofar félagið stjórninni fullri efjir-
vinslu sainbandsstjórnarinnar, taki gjí5fá þelnl peningum sem eftir
Manitobafylki undrverðum fram- stóðu af þessari mil., er lofað var f
j förum í hvevetna.
10. Flatarmál fylkisins væri
ekki mikið í samanburði vib sum
styrk til brúarsmíðarinnar, en það
voru $625,647. Inntektaliðir verða
þá þannig:
I annur fylkin f sambandinu, og þar h'tyrhlr:
Frá sambandsstjórninni $ 374,253
Fylkisstjóminni $ 250,000
á ofan væri það hnuðlað saman af j
1. Hann sfndi að fylkið ætti f' „ i . v • • , , , , c
J j sambandsstjórnmm, þvf að hún
hefði í sínum höndum námur, j
peningum við hendina þann 31.
borga og sveitfél. $ 300,000
Samtals................ $924,353
Des. sfðastl. $1,121,347.91, en sem | timburtekjUt lön(1 ^ fi8kivejðar> f
sfðasta laugardag (23. f. m.) hefði | stílðjnxi að flest hin fylkin ættu Endumýjuð ábyrgð sam- ^
verið orðið nær því einum fjórða
úr mil. dala meira, en síðasta dag
liins endaða fjárhagsárs. Hann
þær tekjugreinir sjálf.
11. Manitobafylki þyrfti enduí
bað þingheim að hnekkja þessari lagfæringar ásambandinu hjá sam-
staðhæfmg sinni, ef þeir sæu sér 1,anílsstjórninni. Það þyrfti nð
færi til.
2. Þá sýndi hann að tekjuaf-
gangur sfðasta fjárhagsárs væri
$148.777.SS; en tekjuafgang-
urinn þessi fjögur ár. sem þessi
stjórn liefir setið að völdura væri
fá stækkun norður til Hudson Bay,
og saineinast Norðvesturlankinu
! og ráða yfir sínum eigin hlunnind-
! um sjálft.
12. Þá talaði hann um, að til
orða hefði komið að auka laun
bandsstjórnarinnnr.... $6,678,200
Útborgaður höfuðstóll $ 267,680
Tillög als..... $7,870,233
Þetta er þá summan, sem fé-
lagið er búið að fá til umráða, og
j kveðst þurfa að fá til fyrirtækis-
ins als. Eins og áður var tekið
fram, sýna reikningar og skýrslur
frá verkfræðingum sambandsstjórn-
arinnar og verkfræðum félagsins
sjálfs, að það mesta sem þetta fyr-
als 8498.963 31 Hann ./ndi <* irtæk| ,„r ko9toði cr M,060,000
hvernig þessn fé hefði verið varið Þmglannakostna.l allan.
árfráári, til að borga áfallnar 13- Þá útskýrði hann fjármálin, báðar hljðar einmála. En
skuldir, og til sveitafélaga og j um áætlaðar inntektir og tekjnr segjst féiagið þurfa að fá 3 mii
Um það eru verkfræðirnarnir fyrir
svo
810
þús. 233 dali fram yfir áætlun
framræslu, en $305,352.89 væru nú j fyrir næsta fjárhagsár. Áætlun
til f reiðupeningum. eða með öðr- mntekta fyrir næsta fjárhagsár er|þejrrai og án tafar flýtir sambarids-
umorðum, að fylkið hefir öðlast als $1,524,315.86, en áætlan á út stj. 8ér að koma því laga ákvœði,
til afnotaog eignaogf sjóðinærþví gjöldum er als $1,614,159.55.
hálfa mil. dali, sfðan stjórnin tók 14.
f gegn án þess að láta verkfræð
Að sfðustu sýndi hann allar inga þá, sem hún hefir f þjónustu
við fylkinu f sökkvandi sjóðþurðar- inntektir og útgjöld, sem stjórn- ríkisins lfta á eða grenslast eftir
dfki Greenwaystjórnarinnar, og inni hefir farið á milli handa sfð- hvað það er við þetta fyrirtæki
era þessir stórpeningar til á reið-j an hún tók við völdum 1 Jan. 1900 sem eykur kostnaðinn svona
um höndum hvenær semB íylkinu og að þes8nm tfma. Sú skýrsla feykna mikið. En hún bætir þvf
llKf?ur á þeim til gagnlegra fram- j 8ýnir stórkostlegar framfarir f! ákvæði við þessi styrkveitingalög,
fara og fyrirtækja.
fjármálum fylkisins, sem aklrei
3. Þrátt fyrir þenna^stórgróða, hafa staðið eins vel ognú, og hljóta
hefir stjómin ekki farið nirfilslega
að því að safna honum, því hún
að fara batnindi ár frá ári meðan
að fyrir þessa upphæð skuli brúin
vera fullgerð, og það sem framyfir
verði, brúkist til að byggja enda-
þessi stjórn situr að völdum, þvf | stöð við hana, og til annara ó-
vissra útgjalda o. s. frv. Það eru
engin ákvæði þar um hvort við-
aukinn.kosti $100 eða 3 mil. 810
þús. 238 dali. Þjóðin f Canada er
ábyrgjanleg fyrir þessari smá-
upphæð. Það er mergur málsins.
Þorrablótið.
Þessi þjóðlega skemtisama
Vestur Islendinga var haldin í
Manitoba Hall á Portage Ave. á
föstudagskveldið var, eins og aug-
lýst hafði verið. Samkomusalur-
inn var hinn stærsti og fegursti af
sinni tegund hér í borg og 1/stur
með 50 rafljósum. 6 eða 7 lang-
borð höfðu verið sett langs eftir
salnum og eitt þvers f/rir framan
enda hans, öll hlaðin íslenzkum
mat, eftir þvf sem föng era á að fá
hann hér vestra. 500 fslenzkir
menn og konur settust þar að
snæðing og gerðu sér glaða stund
alt frá kl. 8 um kveldið til næsta
morguns. Islenzkar stúlkur í al-
íslenzkum einkennisliúningi stóðu
fyrir beina og fórst það vel, en fs-
lenzkur vfkingur klæddur stál-
hringabrynju og með hjálm á
liöfði og sverð við hlið, gekk um
salinn. Hann var fullar 3 álnir £
liæð og þrekinn að sama skapi og
bar þess öll einkenni, að geta einn
haldið liluta sfnum óskertum, ^sem
lífvörður allra þeirra er inni voru.
Að máltlðinni lokinni var mælt
fyrir minnum Helga magra, ís-
laiuls, Forfeðranna, Vestur-Islend-
inga, Kvenna og Konungs, og
einnig sungin kvæði fyrir livðrju
minni Hljóðfæraleikendur spil-
uðu meðan má|tíðin fór fram og
einnig eftir að ræðum var lokið,
alt til miðnættis, þá skifti fólkið
sér þannig, að hin yngri og ólúnari
kynslóð hóf dans, er stóð yfir fram
á morgun, en hinir eldri héldu
uppi kvæðum, rfmna kveðskap,
söng og öðrum íslenzkum skemt-
unum. Alt fór fram vel og skipu-
lega. Fólkið var prýðilega vel bú-
ið, sörstaklega konur, sem margar
voru á íslenzkum búningi. En
einkennilegt var þó það að engin
af konum þeirra manna, er mynda
Helga magra klúbbinn, sem stóð
fyrir þessari samkomu, bar ísl.
búninga. Annars mun óhætt að
fullyrða að aldrei fyrr liafi Islend-
ingar f Vesturheimi haldið jafn
fjölment og myndarlegt innidyra
samkvæmi sem þetta. Það jafnað-
ist fyllilega við það bezta er vör
höfum séð hjá hérlendum mönnum
af sömu tekund, og það má óhœtt
fullyrða að flestir eða allir gestirn-
ir hafi verið vel ánægðir með
skemtanimar. Margt manna var
aðkomandi á blótinu, frá Selkirk,
Argyle-nýlendu, N/ja Islandi og
Norður-Dakota, alt sunnan frá
Edinborg. Vér teljum vfst að
klúbburinn hafi verið vel ánœgð-
ur með aðsóknina og úrslit sam-
komunnar ekki slður en boðsgest-
irnir.
Hér með fylgir kvæði það sem
herra Sigurður J. Jóhannesson
flutti á samkomunni og fékk mikið
hrós fyri r.
Drápustúfur}
fluttur að Þorrablóti Helga magra
29. Janúar 1904.
Fyrr þá feður vorir
fögnuðu heiðnum Rögnum,
fórnar-elds að ami
íturmenni nýtust
sátu og bljúgir blétu
Baldur og föður galdra.
Glaðir sfðan goða
ginnhelg drakku minni.
Þrúðug þá við goðin
þjóðmæringar fróðu,
festu heitin föstu,
frónið verja tjóni,
sömdu lög er sæmdu—
sjálfs f nafni —frjálsum,
stýrðu sfðan storðu,
sterkir 'f orði og verki.
Helgi ólmuin ylgi
áður veitti bráðir,
hart þar geirar gnustu
grimmri stáls f rimmu.
Kristi kappinn treysti,
kunnum Þór samt unni,
ætfð meir þó mat hann
mildan guð, en tryldan.
Fjörðinn Eyja forðum
fjáður geimir dáða—
kostum búinn beztum—
bygði og völd sér trygði;
réð þar lýði og láði
lengi 1 sæmda gengi.
Kynsæll vörðtir virða
varð á hólma Garðars.
Arfar hans þeir örfu
austan rendu flausti,
vestur of breiðar vastir, .
víkingsmakar slingu
mannfögnuð hér magna,
mengi veit án sleitu,
situr og svinn þess neytir
sjót að Þorrablóti.
Lofsæl jafnan lifi
lýða manndóms prýði,
forn svo aldrei fyrnist
frægð með listanægðum,
sannan frama finni
fólknárungar ungu.
Heill sé höldum snjöllum
Helga liðar fólgi.
S. J. JÓHANNBSSON.
Ta Li sléttan
°g
musterin.
Brelski konsúllinn f Yuman-fu
heitir G. Litton. Hann liefir ný-
lega sent ferðasögu sfna til utan-
rfkisskrifstofunnar í Lundúnum.
Hún er um ferð hans um norð-
vestur partinn af landflæminu,
sem liggur norðvestast f Yunnan-
fu, sem er brot af Kfnaveldi, og
liggur að Tibit og Burma. Þessar
stöðvar fara samt alveg varhluta af
verzlunarviðskiftum við Kína.
Sagan snertir viðskifta-aukningu,
og er jarðfræðileg og lýsir þjóð-
inni, sem b/r þar. Saga Littons
er nokkuð löng, og er eftirfarandi
útdráttur sýnishorn af benni:
l.itton liyggur að sá maður
sem [ferðast um Ta Li sléttuna,
sem bæði er frjófsöm og fögur, og
njóti hins inndæla útsýnis sem
þarer,muni þrá að vita um uppruna
hinna fyrstu íbúa, sem þar hafa
tekið sér bólfestu. Hann segist
hafa hugmynd um það á þessa
leið:
I bókum helgimanna eru til
blandaðar þjóðsögur og munn-
mælasögur. um óeirðir og bardaga
á milli þeirra flokka er fyrst tóku
að boða Buddhatrú f Kfna Þar
að auki eiga að hafa borið við jarð-
umbrot af fleiru en einu tagi, og
vfðar en á einum stað. Alda fyrir
löngu hefir þessi slétta óefað verið
vatnsbotn, og hefir vatnið - náð
upp að fjallsrótinni á Tsang Shaw.
En smámsaman ljéllu skriður úr
hæðunum f kringum vatnið og
fyltu það Ogurleg ófreskja var
þá til, að trú Kínverja, sem þeir
nefndu “Yao Kiveí” Hún bygði
hella og gjár f fjöllum og hnjúk-
um. Hún gekk í kring sem
grenjandi Ijón, reif augun úr Kfn-
verjum, og át; þeir sem áttu heima
nálægt fjöllum og hæðum var
mest hætta búin af þessari óvætt,
eins og að líkindum ræður. Kuan
Yin hét hin helga miskunargyðja.
Hún kendi sárt í brjóstum svart-
hærða fólkið sem augun misti.
Hún birtist þá sem frelsari
Buddhatrúarmanna f slæðunum
“Ka sha”, eða gulum vefjum.
Leiðtogi hennar á meðal mann-
anna var lialtur rakki. Hún lióf
tal sitt við ófreskjuna, lofaði að
sjá henni fyrir fæði ef hún léti sig
fá fría landspýldu með fram fjöll-
unum, svo hún gæti ferðast þar á
þurru landi. Hvað á það að vera
stórt land spurði ófreskjan. Kuan
Yin svaraði, eins langt og rakki
minn getur hlaupið f þremur skeið-
sprettum, og eins breitt og blæjur
mínar ná yfir. Eftir alllangt þref
um þetta komu þau sér saman. I
þremur hlaupum hljóp halti rakk-
inn lOOli, en slæðumar röktu
sig yfir 151i, að kfnverskri mæl-
ingu. Kuan Yin fór og veiddi
öður og annari skelfisk, og gaf
ófreskjunni til átu, og lfktist áta
þessi mannaaugum. En þar kom
að, að Yao Kwei þóttist komfist að
þvf að Kuan Yin hefði svikið sig f
þessum viðskiftum og samningum,
og lét illilega, og kvaðst ryfta öll-
um samningunum. En gyðjan lét
sér hvergi bregða, greip ófreskj-
una og batt hana í gjá eða helli
nálægt Hsi Chou, og varð hún að
anda þar gegnum ofurlitla ryfu.
En andardráttur hennar varð svo
heitur þarna í þrengslunum og
umbrotgnum, að hann þurkaði
upp _vatnið. Gyðjan mælti svo
um, uð óvætturinn skyldi vera
bundinn þarna eins lengi og kín-
verskir mannfundir yrðu til í Ta
Li (West Gate) á hinum þriðja
tunglmánuði. Um langan tfma
hefir sú venja verið í Ta Li, að
þegar vorgróðurinn gerir vart við
sig,. þá eru haldnir mannfundir
miklir f Ta Li, við West Gate.
Koma þá saman þar liershöfðingj-
ar, og láta alt stórskotaliðið skjota.
Er það viðvörun til drekans gamla
að hann viti að hans lausnartími
er ekki kominn enn þá.
Litton heldur áfram og segist bú
ast við að öllu þessu verði ei trúað
af trúarlitlum vesturlanda þjóðum.
Hann segir að saint hafi sumt af
þessu við sögulegan virkileika að
styðjast, að sumu leyti. Hann
segir Ta Li sléttan á milli Efra
skarðs og Neðra skarðs sö lOOli á
lengd, en 151i á breidd. Allur
fjarskinn er af skeljaleifum í flög-
um og börðum á þessari sléttu og í
kringum liana neðst í fjöllunum,
og segi ibúarnir að j>að séu skelj-
jarnar sein Kuan Yin tók skelfisk-
inn úr handa Yao Kwei. Frá Hsi’
Chou liggur rif fram á sléttuna,
og Þornaði það fyrst upp af vatn-
inu, þegar Yao Kwei blés og þerði
vatnið burtu, með óganginum í
klettaskorunni. Viðureign þeirra
Kuan Yin og Yao Kwei hefir verið
letruð og höggin út f kletta fyrir
örófa vetra sfðan, svo hún gleyind-
ist ekki. Og að sfðustu eru það
söguleg sannindi, að fjöldi af þjóð-
flokkum þessum hafa haft mikla
mannfundi við West Gate á þriðja
tunglkomumánuði ár hvert um
firna langan tfma, og Yao Kwei
hefir aldrei losnað úr hellinum til
að gera vart við sig þar um slóðir.
Litton fór alla leið inn að
Ulfsfótafjöllum óg upp f þau um
7800 fet. Þar er ill færð, skógar
þykkir og foræði með pörtum.
Hann vildi koma upp þangað, sem
kallað er: Hinar helgu kínversku
hæðix. Þar standa hin undra frfðu
og fáséðu Shih Tan Ssu musteri.
Þau eru innlukt í svo nefndum
Meyar fríðu skógum. Musteri
þessi eru heimkynni Seng Cheng
Ssu, alsherjarstjórnari mustiranna
og munkanna, sem búa þar í f jöll-
unum. Hann er aðaldómari í
borgaralegum misfellum, og dæm-
ir menn til pintinga, og þegar um
stór brot er að ræða eetur hann
gert menn útlæga úr sfnu umdæmi.