Heimskringla - 14.04.1904, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA 14. APRÍL 1904,
Beimskringla.
PUBLISHBD BV
The BeimskriagU News & Pablishiag Co.
Verö blaösins í Canada og Bandar. $2.00 um árið
(fyrir fram borgaö). Sent til íslands (fyrir fram
borgaö af kaupendum blaösins hér) $1.50.
Peningar sendist í P. O. Money Order Registered
Letter eöa Express Money Order. Bankaávís-
anir á aöra banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afföllum-.
B. L. BALDWINSON.
__Editor A Manager__
OFFICE: 219 McDermot Ave. Winnipeg.
P. O. BOX 116.
íslenzkir strokumenn.
Blaðið Vfnland, Marz 1904,
flytur skynsamlepja og vel ritaða
grein í íslenzka strokumenn. Þar
er tekin til athugunar Askorun sú,
sem ritstjóri hra. Jón Ólafsson
birti fyrir nokkrum tíma í blaði
sínu Reykjavík, til v»tur-ísl. blað-
anna, að birta æflferil tveggja
landa vorra sem blað það segir ný-
lega hafa flutt hingað vestur frá
óbættum sökum á ættjörðinni. Jón
segir allrækilega sögu þessara
manna meðan þeir voru heima, og
er hún eftir f>ví ljót eða fögur sem
menn Ifta á það mál. Hitt er vit-
anlegt, að hvorugur þessara manna
hafði sætt lögsókn heima fyrir brot
þau sem þeim eru eignuð, en sem
þeir voru ekki kærðir fyrir. Það
er f>vf ljóst að inenn þessir fóru að
heiman f fullu lagafrelsi, en ekki
frá óbættuin sökum, af þvf engar
sakir höfðu komið fram ' á móti
þeim. Þess má ennfremur geta að
menn þessir hafa komið vel og
prúðmannlega frarn síðan f>eir
komu til þessa lands. Það væri
því i'rá hálfu íslenzku blaðanna hér
vestra, bein ofsókti á hendur J>e'm
að fara að ræða prfvat líf þeirra
frá liðnum tfma, og f>að [>ví frem-
ur sem J>að hgfir ekki áður gert
verið við aðra landsmenn vora sem
vestur hafa flutt á liðnum árum.
Jafnvel f>ótt vissa væri fengin fyr-
sekt þessara manna; þá efum vér
stórlega að blöðin hér hefðu sið-
ferðislegan rétt til að ræða mál
þeirra í þeim sýnilega tilgangi
að hnekkja framtfðarmöguleikum
þeirra til að hafa sig áfram til vegs
og gíuigis hér í landi, með því að
æsa alþýðu upp á móti þeim og
koma f veg fyrir þá tiltrú sem þeir
annars kynnu að eiga kost á að j
njóta með |>jóð sinni hér. Um
þetta atriði niá nú að víáu deila,
en vér höfum þessa skoðun og telj-
um haua gilda, að minsta kosti í
öllum þeim tilfellum, þar sem menn
koma hingað vestur í fullu laga-
frelsi og án þess að nokkur opinlier,
kæra hati komið fram á móti þeim
meðan þeir voru þar heiina til
þess að verja sjálfir málstað sinn.
Eins og öllum er ljóst, þá hefir á j
síðastliðnum aldarfjórðungi allstór
hópur manna flutt frá Islandi, sem
orð hefir leikið á, að ekki hafi skilið
þar við allar sakir sléttar, en eng-
um hér vestra heflr komið til liug-;
ar, að ofsækja þá hér f landi vegna
þess, og því sýnist það vera nokkuð *
seint á tíma, að fara nú að taka
þessa tvo menn fyrir, sem Reykja-
vík vill láta húðfletta. Að vfsu má
nú segja, að þó glæpamönnum hnfi
að þessum tfma verið sýnd óverð j
skulduð vægð með afskiftaleysi
þess opinlæra og blaðanna á Is-
landi þá gefi það ekki í sjálfu sér
ástæðu til þess að taka ekki slik
mál fyrir hér eftir, og er það að
vísu satt, en þetta er atriði, sem
íslenzku blöðin og yfirvöldin á ís-
landi varða miklu fremur en oss
hér vestra. Persónulega höfum
vér þá skoðun, að vesturferðir
margra þeirra manna, sem á um-
liðnum árum hafa komist vestur
um haf frá fjárkröggum á íslandi,
liafi orðið þeirn sjálfum til mikils
í góðs, og máske Islandi einnig, því
| að með burtferð þeirra hefir það
I losast við þá, sem öll líkindi eru
; til, að hefðu haldið áfram að kom-
j ast í ennþá meiri fjárþröng og
ýmsir fbúar landsins liðið tjón
við það.
Vér áttum fyrir nokkrum árum
| tal við einn fslending vestra, bráð-
j duglegan og atorkusaman mann,
sem flúið hafði frá skuldum heima.
Hann gaf þá ástæðu fyrir ferð
sinni vestur, að hann hefði engann
mögulegleika séð til að losast við
skuldabasl sitt á fslandi og að lfk-
indin hefðu verið þau, að hann
hefði sokkið ennþá d/pra í skuldir,
ef liann hefði haldið áfram að
vera heima, sig hefði langað til að
byrja n/tt lff og lifa heiðarlegu og
frjálsu lífi og það hefði sér að eins
verið mögulegt með því að komast
af landi burt. Þessi maður hefir
komist mjög vel af hér vestra,
verið reglu og atorkusamur og
aldrei haft nokkurt cent af öðrum
með röngu inóti, aldrei komist f
skuldir og jafnan notið virðingar
og tiltrúar landa sinna hér, þrátt
fyrir það, að þeim var vel kunnugt
um feril hans á íslandi.
Mörg slfk dæmi eru liér meðal
landa vorra. Margir hafajiflutt
hingað vestur undir svipuðum
kringumstæðum og með sama á-
setningi og sá, er hér var getið.
Og það er Heimskringlu ljúft, að
láta f>ess getið, að allir eða nálega
allir slíkir menn hafa gengið í
endurnýungu lffdaganna hér vestra.
i Þeim hefir farnast veran hér vel,
haft næga atvinnu og því ætfð haft
j nægilegt fyrir sig að leggja. Þörfin
j til að snfkja eða svíkja út fé hvarf
um leið og föðurlandið hvarf þeim
sjónum, og ineð livarfi þarfarínnar
livarf og tilhneigingin til svikanna.
Þessir inenn eru margirhér í teztu
efnum, vel kyntir í hvivetna, og
njóta fulls trausts og virðingar
manna hér, eins og ekkert hefði
komið fyrir þá heima. Hefðu
slfkir menn setið kyrrir heima, þá
veit enginn hve illa hefði farið
fyrir þeim og hve mikinn skaða
þeir hefðu bakað viðskiftamönnum
sfnum þar. Yfírvöldin heima hafa
til skams tfma litið svo á þetta mál
og Ifta máske svo á þítð ennþá,
að þáð sé landinu og þeim, sem á
því búa, fyrir beztu, að losast aj-
gerlega við slíka menn. Heims-
kringla er á sama máli um það;
það er bæði liagur fyrir mennina
sjálfa og Island, að þeir komist
utan, og af þessari hugsun er
sprottið það eftirlitsleysi, sem
yfirvöldin fslenzku hafa verið sökuð
um gagnvart fjárplógsmönnum
þessum. Það er neyðin eða ó-
mögulegleikinn til að 'afla sér lffs-
imuðsynja á ærlegan hátt á föður-
landinu sem hefir komið þeim til
að féfletta þá, sem þeir gátu gert
sér að bráð, en ekki það, að menn-
imir liafi að náttúrufari verið ó-
frómlvndari en margur, sem aldrei
lendir í laganna klóm. Ef vestur-
ísleuzku blöðiji ættu að taka sér þá
stefnu, að elta uppijjalla þá, sem
vitanlegt er um að hafa jdifað 6-
samkvæmt almennum siðferðis-
reglum, þi hafa þau nægilegt verk-
efni nær sér heldur enn að seilast
eftir því til íslands. En bloðin
hafa að undanförnu fylgt þeirri
stefnu, að lfta með afskiftaleysi á
ýmislegt sem miður fer f fari landa
vorra, en æskilegt væri, og aðal-
ástæðan fyrir því er sú, að lækniug
þeirra meina fæst ekki með upp-
ljósti í blaðagreinum.
Með því, sem að framan er sagt,
dettur Heimskringlu ekki í hug að
halda uppi vöm fyrir fslenzka saka-
menn. En hún vill sjá þeim veitt
sanngjarnt tækifæri til þess að
bæta hag sinn og framtfðarráð, og
hún hefir þá skoðun, að vestur-
ferðirnar veiti þeim möguleika- til
þess. Reynsla liðinna ára hefir
sýnt þetta svo að vera, og reynslan
er ólýgnust.
Sendið piltana vestur.
Ástamál.
Það er alment orðtæki, að mað-
urinn sé ekki annað en vaninn eða
með öðrum orðum, að maðurinn sé
og verði það sem hann er vaninn
til að verða og það sem hann sjálf-
ur temur sér að vera. A þessari
grundvallarhugsjón er að miklu
leyti bvgt mentakerfi landanna;
börnunum er kent það og innrætt,
sem ætlast er til að þau iðki á full-
orðinsárunum. Ahrif kenslunnar
sýna sig einkum f þessu þrennu:
trú, föðurlandsást og móðurást.
Maðurinn er frá barndómi alinn
upp við vissar ákveðnar trúar-
setningar og honum innrætt að
skoða þær sem hinar göfugustu og
heillaríkustu, bæði fyrir þetta lff
og annars heims, sem mannkynið
ennþá hafi uppgfitvað eða fundið.
í flestum tilfellum festa svo þessar
kenningar svo djúpar rætur f
hjörtum ungbnganna, að menn
halda fast við þær, eða eru að
meira og minna leyti undir éhrif-
um þeirra alt til dauðadags, án
þess ef tilvill nokkurntíma að gera
hinn minsta samanburð á þeim og
kenningnm annara trúarkerfa, eða
gera sér nokkra grein fyrir því,
hvert það, sem þeim hefir verið
kent, sé nú í raun réttri nokkuð
göfugra f eðli sínu, sannara eða
betra en það, sem annara trúar
áhangendum er kent, og fyrir
inörgum er það enda svo, að þegar
á fullorðinsárunam þin þroskaða
meðvitund mannsins hvfslar því
að honum, að eitt eða annað, sem
honum hefir kentverið f ungdæm-
inu sem óyggjandi sannleiki, sé í
raun og veru falskenning, sem
hvorki styðjist við mannlega vits-
muni né mannlegar tilfinningar,
og þótt hann finni í sálu sinni, að
trú og lífsskoðanir annara liafi yfir-
gnæfandi yfirburði yfir trú og Iffs-
skoðun sjálfs lians, er hann J>ó
harla ófús á að breyta til eða að
játast undir það, sem meðvitund
hans hefir s/nt honum sannast að
vera, og heldur þvf áfram að halda
við hinar fornu kenningar jafnvel
löngu eftir, að hann er orðinn
sannfærður um, að þær séu rangar.
Slfk eru áhrif þess, sem manninum
er innrætt á ungdómsárum lians
meðan hugleiðsluöfl hans eru enn
öþroskuð. Sama er að segja um
föðurlandsástina, hún er innrætt
börnunum frá fyrstu æsku þeirra,
og afleiðingin er sú, að flestir elska
föðurland sitt framyfir öll heimsins
lönd og það þótt menn viti og
viðurkenni að önnur lönd séu betri,
fegurri og frjósamari en föður-
landið og fari margfalt betur með
fbúa sína en það. Og jafnvel
þegar svolangt fer, að maðurinn er
orðinn ófnanlegur til að búa í sínu
eigin föðurlandi, gæti ekki oiðið
keyptur til þess ^ð eyða starfs-
kröftum sínum þar og f þarfir þess,
af þvf hann tínnur betra fyrir sig
að vera f (iðrum löndum, þá s mt
hefir hann hlýrri hug til föður-
landsins heldur enn tií nokkurs
annars lands, sem hann býr f,
hversu mikla yfirburði sem hann
sér og játar það land að hafa fram
yfir föðurland sitt.
Þetta sama gildir og um móður-
ástina eða þá ást, sem menn bera
til mæðra sinna. Flestum mönnum
mun þykja vænst um sína eigin
imóður og vilja leggja mest í söl-
urnar hennar vegna og það þótt
þeir sjái og viti, að margar aðrar
mæður eru langt um göfugri konur,
frfðari, gáfaðri, siðprúðari og að
öllu sjáanlegu meiri ogbetri mann-
eskjur. Þessi ást er eflaust sterk-
ust allra ásta. Hún er manninum
meðfædd, er hluti af hans eigin
eðli, sem hann fær ekki við sig
losað, þótt hann feginn vildi geta
það. Hún byggist á þvi, að liann
á tilveru sfna að þakka móðurinni,
og þótt hann viti að uppeldi hans
og aðbúnaður allur undir vernd
móðurinnar hafi ekki verið eins
góður og átt hefði að vera, og ekki
eins fullkominn og hann hefði
getað verið, ef móðurin hefði að-
eins viljað hafa hann betri,—þá
samt er þessi innilega ástartilfinn-
ing til móðurinnar órjúfandi hjá
hverjum sönnum og rétthugsandi
manni; hún er ekki utanað komin,
heldur medfædd og inndrukkin
með móðurmjólkinni, og eins ó-
dauðleg eins og þetta líf. En er
nú vit eða sanngirni í þessum ást-
um, til trúar, lands og móður ?
Um }>að má rita langt mál.
Flestir munu játa, að það hljóti
að vera vit í þvf, sem hverjum
manni er meðskapað svo framar-
lega, sem nokkurt vit er í mann-
legri tilveru og mannlegu eðli.
En um sanngirnina verða vafalaust
deildar meiningar. I fljótu bragði
er ekki sjáanleg sanngirni í þvf,
að temja sér að elska það sem lak-
ara er, umfram f>að, sem betra' er,
eins og þar sem um föðurland er
að ræða. Þetta væri þó verjandi,
éf maðurinn elskaði samkvæmt
sannfæringu sinni. En þar sein
og þegar menn elska eitt land um-
fram annað vitandi og játandi, að
þeir þar elska það, sem lakara er,
íramyfir hið betra, éða með öðrum
orðum, að þeir elska mót sannfær-
ingu sinni og f trássi við hana, þá
fer að vakna sú spurning, hvort
þeir menn séu með öllu ráði eða
hvort elskan sé uppgerð ein og tál,
Því mun verða svarað, að allar
þessar ástir byggist á tilfinningu
fremur en vitsmunum og að þær
sýni sig einatt hvað öflugastar hjá
þeim sem ekki hafa öflugastar gáf-
ur, bezta mentun eða víðtækastan
sjóndeildarhring eða inesta þekk-
ingu yfirleitt. Það má vera, að
þetta styðjist við gild rök að þvf er
snertir móðurást og föðurlandsást,
f>ó tæplega verði fullsannað um
það f flýti. En trúarástin þar á
móti mun verða að skoðast beint
vitsmunaspursmál og þessvegna á
mannfélagið lieimting á [>ví, að
tilfinningin sé þar látin sitja f
lægra veldi en hugleiðsluöflin vera
rfkjandi og hið skapandi afl sann-
færingarinnar f þeim efnum.
Enn er ótalin ást sú sem er við-
sjárverðust allra ásta, það er sjálfs-
elskan. Ast þessi er svo náin
hverjum manni, að hún er ein stór
heild af sjálfum honum. Ef til
vill er hún ennþá öflugri en móður-
ástin. Það er gamall málsháttur,
að hver sé sjálfum sör næstur.
Sjálfselkan er ímynd þess máls-
háttar. Þegar lienni er hæfilega
stjórnað, f>á er hún hvers manns
hlííiskjöldur, án þess að saka aðra,
en sé henni ólióflega stjórnað eða
gefin laus tauínur, verður hún að
e gingirni, og er þá orðin það afi,
sem algjörlega stjóruar manninum,
í stað þess að hann ætti að hafa
stjórn á henni. Þegar svo er kom-
ið, þá er hún f>að voðaafl, sem mað-
urinn fær ekki viðráðið, og er þá j
hættan mest að aðrir bíði tjón við j
það, þvf eigingirnin hefir það eðli, j
að varpa skugga á hina göfugu
eiginleika mannsins um leið og
hún svæfir samvizku hans og rang-
sn/r allri breytni hans svo að hann
tapar sfnu rétta manngildi og allar
framkvæmdir hans miða til þess að
fullnægja girndum sfnum, án þess
að athuga annara réttindi eða
hagsmuni. Sjálfselskan er í eðli
sfnu réttmæt, þegar maðurinn
beitir henni svo, að hún veitir hon-
um sem mest af lífsins gæðum, án
þess að aðrir lfði óhag eða skaða
við það; en þegar hún gengur fram
yfir þau takmörk, þá er hún skað-
samleg, ekki að eins manninum j
sjáifum, heldur einnig öllum þeim,
sem umgangast og hafa viðskifti
við hann. Sjálfselskan leiðir marg-
an mann, sérstaklega á yngri áium
hans, til þess að láta alt of mikið !
eftir sjálfum sér. Hann tapar|
taumlialdi á löngunum sínum og
tilfinniugum og leiðist við það út
á alskyns glapstigu. Sjálfselskan j
deyfir og oftlega eyðir sjálfsvirð-
ingu mannsins. Honum finst hann
aldrei fá lifað nógsamlega sælu
lífi, en sæld lífsins er að hans dómi
það, að geta notið sem allra mest
af glysi og glaumi þessa heims', án
nokkurs tillits til eftirfarandi af-
leiðinga Sjálfsafneitun þekkir
hann ekki og vill ekki þekkja eða
þola. I því ástandi er manni hin
mesta hætta búin, því það leiðir af
sér tap á tiltrú og virðingu hjá
meðborgurum hans. Engin hinna
ástanna hefir slfkar afleiðingar.
Þessvegna er sj Ifselskan vand- j
geymdur gripur og því nauðsyn- j
legt, að hafa strangan taum á j
henni.
Niðurl.
í Fyrstu Lút. kyrkjunnr~vHT|
ræðan um „Kyrkjugöngur11. Fund-
urinn var laklega sóttur, og um j
fjör og fögnuð virtist þar lítið inni
fyrir. Þó aðal-textinn væri hins
gamla forföðurs orð: „Glaður verð
eg, er ég geng í guðs hús“.
Prestarnir töluðu allir fyrst og
einn þeirra uppfýsti áheyrendunm
um það, að þetta væri eitt. sinn við-
tekin regla, nð klerkar skyldu
fyrstir tala, skíljanlega til að
leggja- grundvöllinn og takmarka
sviðið, er eigi má út fyrir fara,
enda tekst það hér að vonum og í
sannleika má segja, að jafnt frjáls
hugsa sem skynsamleg gagnr/ni
er á fundumþessum að mestu úti-!
lokuð. Tölur klerkanna fundust
oss daufar; ekkert nýtt orð, engin
ný hugsa; alt gamalt, gefið og sjálf
sagt hjá þeim. Svona og ekki
öðruvísi.
Með hendina á lijartað berum
vér |>að fram. að oss fanst þar ægja
saman hugsunarlegum lokieysum
og „nonsensum“ frá almennu skyi. -
samlegu sjónarmiði, fótlausum j
staðhæfingnm og sönnunum í liring
o. þ. h., og er sorglegt til þess að
vita að fólk vort svo margt skuli
búa undir slíkri andlegri möru,
sem hér um slóðir.
Fáar raddir úr leikmanna- j
flokknum, er þeir náðu tali, luku
nokkru lofsorði á tölur klerkanna
þó voru, að minsta ko3ti 1 (eða 2) 1
fullkomnum álögum þar, oger þvf j
ekki að leyna að illa. hálf-eymdar-
lega iíður manni að heyra ogj
horfa á slíkan undirgefnishátt og {
andlegt mannle/si, sem við slíkt j
kemur fram. Annars komu leik- j
menn þeir er töluðu fram í eins-(
konar „opposition" augljósi við
klerkana hér, þótt sú andspyrna
vœri hálf-vandræðaleg og ekki
með fullum styrk.
Á ræðuin prestanna var að
heyra, að ekkert, alls ekkert, væri
þvf til fyrirstöðu að kyrkjan hjá
þeim skyldi vera vel sótt. Einn
sagði beinlfnis að þær ástæður, er
fólk þættist hafa til að vanrækja
kyrkjugöngur, væru minni en eng-
arástæður. Vitaskuld, og svo var
þetta hvað eftir öðru. I ýmist ofur
fjálgleiksfullum, ýmist yfirspentum
og ógrunduðum orðum og setning-
um, var kyrkjunni sem prédikun-
inni lýst, Yfírburðum, ágætinu,
sem næst því að heilbrigð skyn-
semi stæði agndofa upp yfir þessu,
steinhissa, að í slfkum félagsskap
eða samkvæmi, sem þessu, skyldi
geta verið deyfð og drungi. Mót-
spyrna og óvilji að sækja hann.
Það sem leikmennirnir aftur á
móti tóku fram, að þeim leiddist
yfirleitt undir ræðum prestanna og
að prédikanir þeirra í kyrkjunni
væru alt of langar og að sumir
þeirra hefðu iðulega alt of þreyt-
andi málalengingar áður en til
nokkurs innihalds eða kjarna
drægi. Þeir gáfu í skyn að þeim
og fólki þætti líkamlega sem and-
lega yllftið f kyrkjunni hjá þeim,
lftill varmi, Iftið hjarta, varla nokk
ur vinsamleg hönd til að snerta,
er þar væri inn komið. Einn
f>eirra tók það berlega fram, að
þetta væri svona sérstaklega f fs-
lenzku kyrkjunum, en ekki þannig
í ensku kyrkjunum hér. Þar væri
alt meiri innileiki og varmi. Gagn-
merkjanlegt var J>að, að engin
prestanna stóð upp til að andmælu
sumu af þessu eða fara nokkrum
orðum um aðfinningar þessar og
umkvartanir, til að ráða bót á þeirn
Nei, . þeir þögðu, og fór heldur
dauflega á því. Einn prestanna
hölt eftir þetta alllanga tölu, en
hún snart ekki einu orði aðfinn-
ingarnar, og fór að ætlan minni
sem oftar, f/rir ofan garð og neð-
an hjá tilheyrendunnm. Það var
auðfundið f ræðum leikmannanna,
að þeim lá þetta málefni kyrkjunn-
ar þungt á hjarta og að þeir f al-
vöru óskuðu eftirað fá bætur ein-
hverjar á ólagi ýmsu við kyrkjurn-
ar og prédikanirnar þar. Þeir
kvörtuðu um vöntun á innilegu
og sterku bandi þar, er saman
fengi haldið. Það var minst á
þröskuld er klerkar 'og leikir livor-
ugu megin frá, viklu yfirstfga til
andlegs samkomulags. Það var
talað um getuleysi hjá prestum. að
geta komist í náið persónulegt
samband við fólk sitt, finna það
lieima og yfirleitt tala við það
þetta gautu þeir ekki sökum ein-
livers stirðleika eða ólags á þeini
o. s. frv , og f sanuleika, J>á komu
þessi skýlausu og einörðu orð þess
araleikmanna þarna f óþægilega og
nærri kátlega mótsetning við allar
fullvissanir prestcnna rétt á und-
an, um ágætið á öllu hjá þeim, um
fullkomnunina á öllu, jafnt í skiln-
ing sem kenning hjá þeim, já, um
heilagleikann f guðs húsinu, er
ekkert kæmist til jafns við og svo
þarafleiðandi gleðina og sæluna að
vera þarna hjá sér, Verða glaður
ineð Jakob, er gang;a. skyldi í guðs
hús“, sem oft var endurtekið o. s.
frv. En þvf ver, sú gleði virtist
vera í molum, eða af skornum
skamti þarna. Það kom f kvörtun-
unum frá hlið leikmannanna ber-
lega í ljós, þetta mjög Svo eftir-
tektaverða og sem til vandræða
horfir með fyrir gömlu kyrkjunnar
kennendum, að veslings fólkið er
f verulegum gagnskilningi við
presta sfna, um hvað sé fuílkomið
háleitt og heilagt, já, hvað sann-
lega satt sé og sáluhjálplegt o. s.
frv. Það ber sem sé altaf meira
og meira á þvf, að meðvitund og
andskynja, að minsta kosti hins
mentaða leikmanns, er að verða
alt önnur en prédikaranna í kyrkj-
um þeirra. Og þegar sho er kom
ið, þá ee illa farið, og til umbótar
því þarf í sannleika eitthvað ann-
að og ákveðnara meðal en það, sem
einn fjálgleiksfullur klerkur þarna
klikti út með að niðurlagi, er hann
varð áskynja þess, að leikmennirn-
ir voru að engu sannfærðari að end
ingu en í byrjuninni. Hann stóð
snögt upp og kvaðst enn kunna
eitt ráð, er þ > aldrei brugðist gæti,
og sem eitt dygði; það væri „bæn-
in . „Já, látvnn oss biðja“, og séra
Jón, sem annars tvívegis var kom-
inn upp á ræðupallinn til að flytja
lokabænina, sté nú enn niður og
vék sér að eyra mælandans og
kvað við „bið“. En, herrar inín-
ir, hversu góð og nytsöm sem bæn-
in annars er, og ég hefi það í eng-
um fíflskaparmálum, þá þarf nú
hér í sannleika einnvers áreiðan-
legra eða styrkara meðals við á
þessum andlegu kyrkjulegu mis-