Heimskringla - 12.10.1905, Blaðsíða 1

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦ j
♦ T. THOMAS
♦ Xalemkur tanpmaOur
♦ selur Kol ok Kldivid
j Afgreitt fljótt og follur mælir.
♦ 537 Ellice Ave. Phone 2620 ♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
T. THOMAS, kaupmaður
nmbofissali fyrir ýms verzlnnarfélö*
1 Winnipea og Austurfylkinnum, aí-
freiöir alskonarpantanir Islendinga
r nýlendunum, peim aö kostnaðar-
lausu Skrifið eftir upplysingum til
j 537 Ellice Ave. - - - Winniþeg
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
XX. ÁR.
WINNIPEGr, MANITOBA 12. OKTOBER 1905
Nr. 1
Arni Egprtsson
071 ROSS AVENUE
Phone 3033. Winnipee.
Eg hefi til sölu lot á Beverly St.
norðan við Sargent að vestanverðu
fyrir IH50.00.
A Arlington St. fyrir $10 fetið.
“ Alverstone St. fyrir $10 fetið.
“ Vietor St. fyrir $16 fetið.
“ Maryland St. fyrir $23 fetið.
“ Agnes St. fyrir $15 fetið.
“ Furby St. fyrir $24 fetið.
“ William Ave. $14 fetið.
A Notre DameAve. 33x198 ft. til
VVinnipcg Ave. Gjafverð $25 fetið.
Nú hefi ég nóg af oeningum að
l&na ót á góð hús.
Eldsábyrgð, Lífsábyrgð.
Komið og hafið tal af mér.
Arni Eggertsson
Offlce: Boom 210 Mclntyre Blk
Telephone 3364
Fregnsafn
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
Herforðabúr Japana f bænum
Hiroshima brann að morgni fyrsta
þ.m. Skaðinn er metinn frá 3 til
5 millfónir dollara.
— Can. Northern járnbrautin or
nú fullgerð svo langt vestur, að
liún er aðeins 60 mflur frá Edmon-
ton. Vonað að hún komist þangað
f næsta mánuði,
— Sem dæmi þess, hve land er
verðmætt í Quill Lake héraðinu
má geta þess, að bóndi einn f>ar, R.
A. Gordon, liefir neitað $3000 fyrir
160 ekru land, sem hann á [>ar. —
Landar vorir, sem tekið hafa lönd
þar vestra, hafa auðsjánlega verið
hepnir í valinu.
— Innflutningur fólks til Can-
ada á fjárhagsárinu 1904—5 hefir
verið 146,266, en á fjárhags&rinu
þar næst á undan 130,331. A síð-
asta fjárliagsári komu 413 Islend-
ingar til Canada, frá Bandarfkjun-
um 43,652. frá Englandi 48,847, frá
Skotlandi 11,744, frá frlandi 3998,
frá Svfþjóð 1847, frá Noregi 1397,
um 8 þúsund Gyðingar og mesti
sægur frá ýmsum hlutum Rússa-
veldis, ásamt 3473 Itölum, 354 .Tap-
önum og 1743 Frökkum.
— Það er alveg nýstárleg hag-
fræðishugsun, sem liggur til grund-
vallar fyrir tollálögum þeim, sem
stjóruin í Ástralíu hefir nýlega sett
á varning frá Canada og Banda-
ríkjunum. Þessi nýja tollstefna er
í því innifalin, að flutningsgjald
og verð vörunnar, þar sem hún er
keypt, er lagt saman og tollurinn
svo tekinn af allri upphæðinni.
En það einkennilega við þessa að-
ferð er það, að ef vörur eru keypt-
ar f Montreal og fluttar þvert yfi'r
land íCanada til Vancouver. þá er
greiddur tollur .af öllu flutnings-
gjaidinu; en séu vörurnar fiuttar
frá Montreal og suður að Banda-
ríkjalínu styztu leið og yfir landið
Bandarfkjamegin til Kyrrahafs, þá
reiknast að eins sá flutningskostn-
aður, sem féll á vöruna innan Can-
ada, en hinn ekki. Sama er að
segja um vörur, sem keyptar eru f
Bandarfkjunum, að sá flutnings-
kostnaður eingöngu, sem legst á
þær innan Bandaríkjanna, er reikn-
aður til tollgreiðslu. Samkvæmt
þessu mundi það verða liagnaður
fyrir framleiðendur varnings í
hvoru rfkinu fyrir sig, að senda
liann með járnbraut hins rfkisins,
til þess að lækka tollinn á vam-
jngnum og með þvf auka sölu hans
þar eystra.
— Auðmannafélag f Lundúnum
hetir keypt 900 þús. ekrur af landi
af C. P. R. félaginu. Löndin liggja
f Edmonton héraðinu í Alberta og
eiga að seljast aftur til bænda.
— Fyrir 70 árum sendi Josef
Demster fleka mikinn af hvítu eik-
artimbri, tilsöguðu, n i ð u r eftir
Lindsay ánni í Ontario. Þetta var
um hausttíma og ferðin gekk svo
seint, að allur flotinn lenti f ís á
Scigog vatni og sökk. Sfðan liefir
hans oft verið leitað, en ekki fund-
ist. Það voru millíón teningsfet af
þessu hvfta eikartimbri, sem þann-
igtýndist, semeftirnúverandi verði
á þvf er dollarsvirði hver.t tenings-
fet. Sonarsonur Demsters hefir
varið öllu síðasta ári til þess að
leita þessa fleka og nú loks fyrir
fáum dögum fundið hann á vatns-
botninum, þakinn leir. Pilturinn
hefir flutt bústað sinn að vatninu
og fengið sör ðll nauðsynleg tæki
til þess að ná viðnum úr vatninu.
Hann telur timbrið sfna réttmæta
eign bæði að erfðum og vegna þess
hann einn fann það.
— M. Witte fær ekki að halda
kyrru fyrir sfðan hann kom heim
til Rússlands; hann er f einlægum
heimboðum og allstaðar boðinn og
velkominn. Hvar sem hann kom
viðá leiðinni heim var honum liinn
mesti sómi sýndur. Á Frakklandi
var honum tekið mæta vel og á
Þýzkalandi.ekki sfður. Yillijálmur
Þýzkalandskeisari boðaði hann á
fund sinn og átti langt tal við hann.
Er þeir skildu, sagði keisarinn:
“Eg sýni yður sömu virðingu eins
og ég sýni krýndum þjóðhöfðingj-
um. Ég samgleðst með Rússlandi
yfir þvf, að það skuli eiga annan
eins mann eins og þér eruð. Ef
konungarnir ættu marga jafn trú-
verðuga þjóna, þá mundu þeir
verða vinsælli meðal þjóðanna.”
Þetta er markverður vitnisburður
frá Vilhjálmi keisara. Og nú sfð-
ast hefir Rússakeisari, sem er á
sjóferð um Finnlandsflóa, sent skip
eftir M. Witte og boðað hann á
sinn fund tafarlaust, svo að hann
fái að heyra frá lians eigin vörum,
hvernig alt gekk til f Portsmouth.
Þess má og vænta, að keisarinn
sæmi hann þeim heiðursmerkjum,
sem hann á bezt til í eigu sinni.
Meðal annars er talið víst, að hann
geri M. Witte að formanni ráðgjaf-
anna, er þingbundin stjórn kemst
á, og verður hann þá valdamesti
maður á Rússlandi næst sjálfum
keisaranum.
— Fulltrúaþmg mikið, sem nú
situr f Pétursborg til undirbúnings
undir Þjóðþingið, sem á að kalla
saman f janúar nk., hefir ákvarðað
að gera svolátandi uppástungur til
laga:
1. Fulla ábyrgð gagnvart lögum
landsins á gerðum allra borg-
aranna, án tillits til, hvort þeir
eru af liáum eða lágum stig-
um.
2. Að persónulegt frelsi a 11 r a
borgaranna jafnt sé með lögum
trygt og verndað.
3 Að bændaogsveitalýður lands-
ins hafi söm borgaraleg rétt-
indi sem aðrir mannflokkar
þjóðarinnar.
4. Að fbúar borga og bæja séu
leystir undan herverði og um-
setu stjórnarinnar.
5, Að persónur og heimili borg-
aranna séu viðurkend friðhelg
að lögum.
6. Algert hugsana, trúmála og
ritfrelsi, einnig frelsi til fund-
arhalda.
7, Að aftekin séu núverandi vega-
bréfs eða passa-lög o. fl.
Einnig heimtaði fundur þessi, að
dómarar væru kosnir af þjóðinni,
eða farið stranglega, eftir vilja kjós-
endanna í veitingu þeirra embætta,
og að dómurum yrði ekki vikið úr
embætti að ósekju. Þing þetta
heimtaði einnig kviðdóm í ýmsum
máium.
— Þjóðverjar hafa keypt 50 þús.
ekrur af landi í Saskatchewan fylk-
inu, sem þeir ætla að láta lands-
meun sfna byggja eingöngu. Þjóð-
verjar frá ýmsum stöðum í Banda-
rfkjunum er þegar byrjaðir að flytja
á þessi lönd. Flestir af mönnum
þessum eru efnamenn.
— Prestar á Englandi liafa hafið
ofsókn á hendur konum, sem rfða
á hjólhestum, ganga. berhöfðaðar
eða neita að bera hatta eða höfuð-
skflur í kirkjum. Fjórir prestar
gengu svo langt að neita að opna
kirkjur sfnar fyrir þessum berhöfð-
uðu reiðhjóla konum og að banna
þeim að hlvða messu. Þeir bera
allir kenningar Páls postula fyrir
þessu athæfi sfnu, en konur gerast
uppvægar yfir þessu og þeim fjölg-
ar óðum, sem leggja niður hatta
og höfuðskýlur.
— Sú frétt kemur frá London
að nú sé betra samkomulag með
tilvonandi konuugshjónum Eng-
lands, en verið hefir um langan
undanfarinn tfma. Svo hefir sam-
komulagið verið stirt, að þau hafa
ekki talað sarnan svo vikum skiftir,
en nú er mælt að þau tali saman
daglega og að ekki beri á ósam-
lyndi. Þess má geta, að ekki bar
á ósamlyndi með hjónum þessum
er þau ferðuðust um Canada fyrir
nokkrum árum.
— Bóndi hjá Filmore, Sask.,
fékk 1150 bushel hveitis af 25 ekr-
um af landi, og af ðllu landi sfnu
31 busliel af ekru að jafnaði.
— Eldur kom upp í bænum
Rhinelander f Wisconsin, Bandar.,
þann 8 þ. m. og gerði 6 millfón
dollara eignatjón og brendi heim-
ili 400 manna. íbúatala bæjarins
er 4 þúsundir og vinna menn þar
mest að timburgerð. Um 40 mill.
fet af timbri eyðilögðust f þessum
mikla bruna.
— Manitoba og Miðland járn-
brautarfélagið er að mæla út braut-
arstæði og ætlar að byggja járn-
braut frá Portage la Prairie suður
til Emerson, svo að hægt verði að
flytja hveiti úr Manitoba gegnum
Bandarfkin og þannig skapa sam-
kepni við Canada brautirnar.
— C. P. R. félagið seldi í sl.
mánuði 111,47$ ekrur af landi til
landnema aðeins, fyrir $556,642. —
Á sama tfma seldi Can. N. W.
landfélagið 41,780 ekrur fyrir $122,-
585.
— Nýkomnar eru iðnaðarskýrsl-
ur Canadaríkis frá sfðasta mann-
talsári (1901). Þær sýna, að þá
voru 14,650 smáar og stórar iðnað-
arstofnanir í rfkinu, sem frainleiddu
264 mismunandi vörutegundir. Inn-
stæðufé allra þessara stofnana var
44 < millfónir, og þar af voru 210
millíónir í löndum og byggingum.
Það ár unnu 344 þús. manna við
þessar verksmiðjur. Vinnulaun
þessara manna námu á árinu 113
millfónum dollara. Efnið í vör-
urnar kostaði 266y% mill. dollara
og annar kostnaður nam 125 millí-
ónum, svo að kostnaðurinn alls
varð 404 J mill. En vörurnar seld-
ust fyrir 480 mill. dollara.
— Ottawastjórnin hefir samið
við Marconifélagið um að byggja
nokkrar loftskeytastöðvar með fram
ströndum British Columbíu, svo
að hægt sé að hafa fröttasamband
við skip, er sigla um Kyrrahaf, fá
frá þeim fréttir og senda þeim frétt-
ir þó þau séu hundrað mflur út á
hafi. Loftskeytaaðferðin er nú óð-
um að ryðja sér braut meðal stór-
þjóða heimsins.
— Rússakeisari hefir skipað svo
fyrir, að allur undirbúningur til
kosninga á Rússlandi skuli fullger
fyrir lok þessa mánaðar. Enn-
fremur hefir liann lagt svo fyrir,
að yfirvöldin og lögregluliðið leggi
engar hindranir á leið almennings
að kosningaborðinu, og leitist ekki
við að liafa nein áhrif á kosning-
arnar. Keisarinn hefir einnig boð-
ið M. Witte stjórnarformenskuna,
en karl hefir neitað að taka því til-
boði nema með þvf skilyrði, að hann
sé einráður í vali ráðgjafa sinna.
En hvort keisarinn lætur það eftir,
er enn óvíst.
— það er alt útlit fyrir, að mála-
ferli mikil rfsi út af kærum, sem
bornar hafa verið og sannaðar á
ýmia stjórnendur lífsábyrgðarfé-
laga f þessu landi um sviksamlega
meðferð þess fjár, sem þeim er trú-
að fyrir, og sem á að vera eign
hluthafa og ábyrgðahafa f þessum
félögum. Síðast hefir komið upp
úr kafinu, að Mutual Life lffsá-
byrgðarfélagið hefir borgað rúmar
2J mill. dollara til tveggja manna
fyrir að útvega ábyrgðarhafa, og
meiri upplýsingum er lofað um það
mál sfðar.
— 5-lyft hús er var f smfðum í
Pétursborg á Rússlandi féll til
grunna og 100 verkamenn urðu
undir rústum þess þann 6. þ. m>
Flestir þeirra létu Iffið en margir
aðrir meiddust hættulega.
— Rússastjórn hefir gefið út til-
skipun um undirbúning til kosn-
inga til íhöndfarandi þjóðþings.
Skipun þessi er undirrituð af keis-
aranum.
Kirkjuvígsla Únítara
í Winnipeg
Á sunnudaginn kemur á fslenzki
Úrsftara söfnuðurinn von á gesti
aiistau úr BauJaiíkjam, R e v.
Franklin C. Southworth forseta
Únftara prestaskólans f Meadville.
Rev. Mr. Southworth prédikar í
kirkju safnaðarins þá að deginum
(kl. 3 e. h.) og við það tækifæri
verður kirkjan vígð.
Það hefir þegar verið vandað
til undirbúnings fyrir þá athöfn og
verða þar tíuttar ræður af helztu
vinum og starfömönnum fslenzku
Unftarisku hreyfingarinnar. Þar
á meðal eru séra Magnús J. Skafta-
son, séra J. P. Sólmundsson, Hon.
Skapti B. Brynjólfsson og Mr. B.
L. Baldwinson, M.P.P.
Kirkja safnaðarins er nú full-
gjörð og er hin vandaðasta að öllu
leyti. En eins og við má búast þá
eru allmiklar skuldir sem á henni
hvíla ennþá, þótt mikið só þegar
borgað. Húsið mun kosta um $15,-
000 með öllum tilheyrandi búnaði
og af þessari upphæð eru enn rúm-
ir $6.000 óborgaðir. En söfnuðin-
um hefir borist drengilegt tilboð
um að Ijúka þessari skuld af kirkj-
unni, frá ýmsum únftariskum vin-
um í Bandarfkjunum, geti hann
safnað sem nemur þriðjung skuld-
ar þeirrar, er nú hvílir á. Upp-
hæð þessa gjörir söfnuðurinn sér
von um að geta haft saman, sér-
staklega ef allir, er frjálslyndum
málefnum unna, legðu nú honum
lið sitt að einhverju leyti.
Það eru þvf vinsamleg tilmæli
safnaðarnefxxdarinnar, að um leið
og liún óskar að sem flestir Isl.
sýni únítariskum málum þá virð-
ingu að fjölmenna til vígslu hátfð-
arinnar og býður alla velkomna,
að þeir þá um leið muni eftir þörf-
um safnaðarins og sýni örlæti sitt
og velvild, bæði við félagsskapinn
og þau mál sem hann styður og
eflir meðal íslendinga.
ÍSLAND.
Aðalfundur (dránufélagsins var
haldinn á Vestdalseyri 24. þ. m.
Allar eignir fólagsins eru taldar kr.
611,632,48 og eru þær þessar: Skip-
ið Rósa 14 þús. kr. Eignir við
Eyjafjðrð 65,500, við Seyðisfjörð
42,100. við Siglufjörð 59,300, við
Skagafjörð 8,100. við Grafarós 7,-
100, Allar útistandandi skuldir
eru ta#ur kr. 255,809.87 eða kr.
PIANOS og ORGANS.
Heintziuan & Co. Planos.-Bell Orgel.
Vér seljum með mánaðarafborgunarskilmálum.
J, J. H McLEAN & CO. LTD.
930 MAIN St. WINNIPEQ.
•
191,857.40 só 25 % dregið. útlend-
ar vöruleyfar voru taldar kr. 157,-
373.25, innlendar vöruleyfar kr.
36,205.89 og vörur óseldar f Khöfn
kr. 17,085.95. Skuldin við F. Holme
er kr. 423,675.01, innstæða við-
skiftamanna við allar verzlanir fé-
lagsins var samtals kr. 40,759.01,
óborgaðir vextir af hlutabréfum
voru kr. 1,600. í stjórn félags-
ins var kosinn í stað sfra Davíðs
G uðmundssonar á hófi O. C. Thor-
arensen með 6 atkv. Gattormur
Einarsson á Ósi fékk 5 atkvæði.
að slfk undur geti borið við, en
hinu geta þeir heldur ekki svarað
hvað þessar kúlur séu, ef þser ekki
eru lifandi. (Norðurl).
Mesti fjöldi fólks þyrpist nú dag-
lega f skóbúð þeirra A d a m s &
M o r r i s o n s, að 570 Main Street
til þess að ná sér f ódýran skófatn-
að þessa viku.
HKIMSKRINGLU og TVÆR
skemtilegar sögur fá nýir kaup-
endur fvrir að eins #9.00.
KYNJASAGA
Flestir hafa heyrt um það getið
að hið nýfundna efni “radium”
hefir vakið afarmikla eftirtekt
lærðra sem ólærðra og stórlega
breytt hugmyndum manna um eðli
og samsetningu efua yfirleitt.
ótal vísindamenn hafa fengist
við radium-rannsóknir síðustu árin,
og gert fjölda stórmerkra uppgötv-
ana. Nýjasta radiun-sagan er þó
hvað kynlegust allra. Hún gefur
hvorki meira né minna f skyn, en
að framleiða megl lifandi verur af
dauðum efnum, en um það hafa
nálega allir vfsindamenn örvænt f
fleiri áratugi.
Þau yoru tildrög uppgötvana
þessara að enskum bakteríufræð-
ing, Burke að nafni, kom til hugar
að athuga hvort radium hefði nokk-
ur áhrif á bakteríuvöxt í næringar-
efnum sem soðin höfðu verin svo
rækilega að allar bekterfur áttu að
vera dauðar í þeim, eða með öðr-
um orðum, hvort rndium flýtti fyr-
ir dauða bakterfanna eða ef til vill
vernduði þær fyrir áhrifum hitans.
Til þess að reyna þetta, sauð Burke
nokkur glös með kjötsafa í yfirhit-
aðri vatnsgufu, svo lengi sem
nægir til þess að drepa allar lifandi
verur í kjötsafanum. Saman við
kjötsafann f nokkrum af glösunum
hafði hann sett vitund af radium
en í hinum var tómurkjötsafi. Sfð-
an geymdi hann glösin um nokk-
arn tfuja í hlýjum stað, og kom þá
f ljós, að einhver skán myndaðist
á yfirborði kjötsafans f þeim glös-
um sem radium var f, en engin f
hinum. Skán þessi leit nákvæm-
lega út eins og hún væri mynduð
við bakteríuvöxt og liugði Burke
því að bakterfur hefðu hlotið að
sleppa lifandi í glösum þessum.
Það mælti og með þessu að rann-
sókn á skáninni f smásjá. sýndi að
hún var mynduð af örfáum smá-
kúlum og Ifktlst algerlega hnöttótt-
um bakteríum. Ef örlitið var tek-
ið var tekið af skán þessari og sáð
í önnur glö9 með kjötsafa, þá óx
skáuin og útbreiddist á sama hátt
og venja er til um bakterfur. Við
nákvæmari radnsóknir fann Burke
það og að kúlur þessar fjölguðu
með tvfskiftingu á sama hátt og
bakteríur, uxu að vissri stærð og
skiftust sfðan í tvent. Glöggar
ljósmyndir voru teknar af öllum
vaxtarstigum og tvfskiftingunni.
Einliver merkasti bakterfufræðing-
ur Englands athugaði tiltaunirnar
og kvað engan efa að þær væru
með öllu svikalausar. Nú hefði
alt þetta verið skiljanlegt, ef ekki
hefði jafnframt komið f ljós að
kúlur þessar, sem að öllu leyti hög-
vðu sér eins og lifandi verur, voru
alls ekki bakterfur, meðal annars
af því, að utan um þær var engin
himna og að þær leystust algerlega
upp f vatni.
Nú deila fróðir menn um það
hvað þessar kúlur séu. S u m i r
segja að þær liljóti að vera lifandi
verur, sem kviknað hafi f vökvan-
um, fyrir einhver óþekt áhrif af
radium, aðrir neita þvf liarðlega,
Umkvartanir.
Ymsir kaupendur Heimskringlu
hafa kvartað yfir vanskilum á 51.
nr. blaðsins. Ástæðan fyrir þeim
vanskilum var skýrð f sfðasta blaði.
Kaupendur blaðsins geta átt það
vfst, að blaðið er sent út af prent-
stofunni nákvæmlega á sama tfma
í hverri viku og að vanskil þess
eru að engu leyti útgefendunum að
kenna.
Vér mælumst þvl til, að kaup-
endur vorir geri ekki of bráðar á-
lyktanir um kæruleysi útgefend-
anna, þegar það kemur fyrir, að
blaðið l»rst ekki til þeirra f Mma,
Póstþjónum getur eins hæglega
yfirsést og nokkrum öðrum, og er
það fyrirgefanlegt, þvi staða þeirra
er vandasöm og mennirnir f póst-
húsinu hér í Winnipeg eru pískaðir
áfram svo að segja nótt og dag, svo
að f engri stjórnardeild vinna memj
meira en þar er gert. En slfkum
önnum fylgja yfirsjónir og það get-
ur hæglega komið fyrir, að þær
komi fram við Heimskringlu ekki
síður en önnur blöð.
En kyrsetningin á 51. nr. blaðs
vors var sérstaks eðlis og svo óvænt
og að vorri hyggju svo ósanngjörn,
að hún var jafn ógeðfeld póstmeist-
aranum hér f bænum einsog útgef-
endum og kaupendum blaðsins.
En þar sem póstmeistarinn er al-
gerlega háður skipunum frá hærri
stöðum, þá er honum ekki um að
kenna kyrsetning blaðsins. Enda
gerir liann alt, sem f hans valdi
stendnr, til þess að fá frá Ottawa
afgert ákvæði um það, hvort sagan
megi ekki framvegis fylgja með
blaðinu, og ef ekki.af hverjum á-
stæðum það megi ekki vera eins hér
eftir eins og hingað til, og eins og
það hefir viðgengist með hana og
önnur blöð hér í landi frá því þau
byrjuðu að koma út og til þessa
dags.
Nýir kaupendur Heimskringlu fá
sögu I kaupbætir,
BILDFELL & PAULSON 505 MAIN STREET sel?,r hAs 1i?ir °S anoast þar að lút- andi störf; utvegar peningalán o. 0 Tel.: 2685

MARKUSSON &
BENEDIKTSSON
205 Idntyre Blk., Winnipeg
Telefón 4163