Heimskringla - 18.01.1906, Blaðsíða 2

HEIMSKRINÖLA 18. JANÚAR 1906
Heimskringla
PUBLISHED BY
Tfee HeimskrÍDgla News & PQblish-
ing ‘
Verö blaðsÍDS 1 Canada og Bandar.
$2.00 um áriö (fyrir fram borgað).
Sonfc til Xslands (fyrir fram borgaö
af kaupendum blaösins hér) $1.50.
Peningar sendist P. O. Money Or-
der, Registered Letter eöa Express
Money Order. Bankaávfsanir A aöra
banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afföilum.
B. L. BALDWINSON,
Editor & Manager
•
Ofl3ce:
727 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O.BOX 110. ’Phone 3512.
Syndir feðranna.
Blaðið Tribune i Winnipeg hefir
nýlega birt skoðanir ýmsra m&ls
metandi manna hér í bænum á því,
hvort albýðumentun sé hér í svo
góðu lagi, að piltar, sem étskrifast
úr alþýðuskólum fylkisins séu
nægilega mentaðir til þess að geta
náð f stöður i verzlunarlífi lands-
ins og haldið þeim.
Skoðanir þeirra manna, er blaðið
hefir að spurt, eru eins og vænta
mátti all-misjafnar, en fungamiðja
þeirra er þó sú, að f sjálfu sér sé
mentunin fullnægjandi ef nemend-
urair kunni að færa sér hana rétti-
lega f nyt. En að aðalgaliinn sé
sá, að meiri hluti pilta, eftir að
hafa farið gegn um skólann, sýni
þess ekki nein merki, að þeir hafi
fest f minni það sem þeira hefir
verið kent. Til dæmis er tekið
það, að að eins örfáir þeirra kunni
svo landsmálið, að þeir geti stafað
orð þess rétt. Réttritunin hjá þeim
verði að rangritun og margir af
þeim séu alls ekki góðir 1 reikn-
ingi. En reikningurinn er eitt af
allra-nauðsynlegustu skilyrðunum
fyrir hvern f>ann, er á að geta stund-
að verzlunaratvinnu svo f lagi fari.
Það er á allra vitund, sem nokk-
uð þekkja til þeirra mála, að verzl-
unarflokkur hvers lands er skipaður
landsins hæfustu mönnum. Gáf-
jiðum, glöggskygnum, ljósthugs-
andi hæfileikamöDnum, og yfirleitt
eðlishreinum “karakter” mönnum.
Úr hópi verzlunarmanna má segja
að yflrhöfuð komi þeir menn, er
rfsa tröppu af tröppu, þangað til
þeir ná f ábyrgðarmestu og bezt
launuðu embættin. Það eru dreng
irnir, sem bezt læra meðan þeireru
á skólunum réttritun, reikning og
^Seira þarflegt, og sem eru frá nátt-
úrunnar hendi gæddir þeim eigin-
leikum, að geta fært sér réttilega í
nyt það sem þeir eittsinn læra.
Þetta er f samræmi við það, sem
Hon. R. P. Roblin sagði í hinni á-
gætu ræðu, er hann flutti f íslenzka
Conservative klúbbnum fyrir fáum
kveldum sfðan. Hann sagði, að
framtíðarlán hvers manns væri
innifalið í þvf, að hann Iegði sig
allan fram til f>ess að vinna hvert
það verk, er hann tæki sér fyrir
hendur, betur en aðrir gætu gert
það, eða að minsta kosti svo vel, að
aðrir gætu ekki gert f>að betur, og
hann kvatti vora ungu íslendinga
hér f landi til þess að taka sér þessa
stefnu og fylgja henni fastlega
fram, þvf að hón leiddi til frama
og velsældar. Þessi ráðlegging er
svo holl og þyðingarmikil, að vorir
uppvaxandi landar ættu að veita
henni alvarlegt athygli og breyta
eftir henni, f>vf enginn getur gefið
hollara ráð en þetta er.
En svo vér snóum aftur að efn-
inu. þá var þáð finn af þeim mönn-
um, sem lét blaðinu Tribune f té
skoðun sfna á mentunarástandi hverjir í þenna heim fyrir en tug-
ungra manna hér, sem tók það um ára eftir að forfeðurnir eru
fram, að til þess að' ná f verzlunar-1 komnir undir græna torfu.
stöður, þá væri það ekki eingöngu Margur kann nú að segja, að
mentunin, sem væri nauðsynlegt vegir forsjónarinnar séu órannsak-
skilyrði, heldur líka — og enda * anlegir. En hér er að ræða um
miklu fremur — það, að piltarnir j einn, sem vel er rannsakanlegur og
væru að náttúru frómlundaðir, svo j sem mannkynið hefir verið varað
að hægt væri að reiða sig á þ& til við frá upphafi, f>ó fæstir muni
orða og athafna. Að vísu væri ekki j hafa skilið það á þann hátt, sem
hægt að vita áreiðanlega um f-etta, j staðhæfing bankastjórans gefur í
nema með reynslu og þekkingu á skyn að f>að eigi að vera skilið.
hverjum einstaklingi, en það væri Það eitt m4 uncfrum sæta, að
almenn skoðun í verz],unarheimin- prestar vorir hafa aldrei, svo oss sé
um, að ef foreldjarnir væru bæði ]iUImUgt) lagt neina rækt við f>enn-
frómlynt og heiðarlegt fólk, þá; an skilning safnaða sinna á þessu
væru mikil líkindi til þess, að pilt- m4]i) og er það þ6 atriði) sem virð.
arnir væru f>að einnig, og að að-1 ist liggja ekki einasta ali.nærri
gangur pilta að betri stöðum færi þelclur beint f verkahring þeirra að
að miklu leyti eftir þvf, hvort for- gera, ef þeir annars hafa nokkurn
eldrar þeirra væru þekt að þessum tfma sj4ifir n4ð þessum skilningi
góðu mannkostum eða ekki. 4 þvf
í þessari skoðun verzlunarmanns- Þegar vér nú gætum f>ess, að í
ins — hann er bankastjóri hér f
borginni — felst sá aðalkjarni, er
fólk vort hér vestra ætti alvarlega
að athuga. Það er fyrir foreldrana
að skoða f sinn eigin barm og gera
sér ljósa og einlæga grein fyrir því,
hvort líferni þeirra sé svo, að um-
þessu mikla landi, sem vér nú eig-
um heima f og sem hundruð þús-
unda og millíóa manna munu enn
flytja til frá öllum heimsins lönd-
um til þess að tryggja sér og af-
komendum sínum hér framttðar
bólfestu, — verðum vér að keppa
heimurinn hafi ástæðu til f>ess að j um dafelegt brauð og tryggja ekki
álfta börnin f>eirra f>ess verð, að að eins oss sjálfum lffvænlegan at-
þau fái aðgang að lífvænlegum at- vinnuveg, heldur einnig á sama
vinnuvegum í landinu, eða hvort tfma ieggja grundvöllinn undir
hann liafi ástæðu til þess, sam- framtfðartilveru komandi kynslóða
kvæmt skoðun bankastjórans, að af VOrum ættstofni, og að vér get-
bægja f>eim frá slíkum stöðum, af um að eins haldið hlut vorum ó-
ótta fyrir þvf, að börnunum kunni: skertum f þeirri lffsbaráttu, að sá
að felast frækorn ófrómlyndi® svik- grundvöllur sé rétt og trúlega lagð-
semi og annarar varmensku, vegna j ur. Þ4 Verður það Ijóst, að öll
ættemis þeirra. nauðsyn ber til f>ess, að landar vor-
Vitanlegt er að upplag og lyndis-
einkunnir barnanna eru ekki ætíð
teknár beint frá foreldrunum; þær
ir hér vestra leggi svo mikla rækt
við nútfðar framferði sitt hér f
landi, svo að afkomendur þeirra
geta átt og eiga margoft rætur fram j þurfi ekki í margar komandi kyn-
f eldri liðunum, eru erfðafé frájslððir að llða vegna þeirra í áliti
langfeðgunum. Eitt barn getur almennings og verða bægt frá aið-
vænlegum atvinnuvegum 1 landinu
vegna synda íslenzku f^umherj-
haft marga þá lesti og kosti, sem
ekki gera vart við sig hjá foreldr-
unum. Þeir eru sóttir Iengra fram
í ættir, og með f>essu fæst ný sk/r-
ing á þeirri gömlu kenningu, að
“syndir feðranna komi fram á til, að það erindi sé vel rekið.
börnunum í þriðja og fjórða lið”.
i
Þeir eru sjálfsagt undra fáir, fs-
lenzku feðurnir, afarnir og langaf-
arnir, sem nokkrum tíma hafa var-
ið til þess að hugsa um og gera sér
grein fyrir þessari hlið málsins,
gera sér grein fyrir þvf, að af fram-
komu þeirra og líferni megi af- j
komendur þeirra súpa langt fram í
ættir.
anna, er þeir drýgja nú.
Vér höfum vissulega átt erindi
vestur um haf. Oss ber að sjá svo
‘‘Áramót”
vestanprestanna.
Arnmót hins ev. lút. kirkjufielnga
ísl. í VAturhíimi 21. ársþing '05.
“Aldamót” eru hætt að koma út.
Leyndarm&l mun það naumast
Þeir hafa sjaldan gert sér verða talið, að ritstj. þeirra, séra
grein fyrir þvf, að hversu góðum; Friðrik J. Bergmann, þótti hallast
hæfileikum, sem einn maður kann j um 0f i frjálslynda átt. Ritgerðir
að vera gæddur, þá megi hann sök- hans bentu á andleg a 1 da mó t,
um almenningsálits samtfðar sinn- öld þeirra manna, sem gera sérekki
ar líða vanvirðu og atvinnutjón j samvizku af þvf að hugsa eins og
fyrir eitthvað það, sem honum er jfrjálsir menn, jafnframt þvf sem
allskostar ósjálfrátt, en sem rakið1 þcir eru kristnir. Svo gat hann
verður aftur til forfeðra hans um ekki lengur stjórnað riti, sem gefið
marga ættliði.
Það er óþarft að fást um það hér,
hvort þessi skoðanastefna er rétt
eða röng, lívort hún er sanngjörn
eða ósanngjörn. Það nægir oss
öllum að vita, að hún er ríkjandi
og að það var fyrirfram séð og á-
ivarðað, að hún skyldi ríkja f þess-
um heimi og að viðvörunin var frá
upphafi gefin oss, að “syndir feðr-
anna skyldu koma fram & bömum
>eirra í marga ættliði”.
Þegar fólk vort athugar þetta í
einlægni og með þeirri alvöru, sem
m&lefnið vitanlega á skilið, þ& er
íklegt, að augu þess opnist fyrir
var út af kirkjufélagi Vestur-ís-
lendinga. Nú á eingöngu að verða
um áramót að tefla.
Komist hefir þó að í þessum
“Áramótum” alveg gullfalleg pré-
dikun eftir ritst.“Aldamóta”. Hún
er öll hrópandi mótmæli gegn þröng-
sýninu og umburðarleysinu í trúar-
efnum.
Hann leggur út af sögunni í Post.
gjörn.um halta manninn.sem verð-
ur fyrir þeim Pétri og Jóhannesi
við musterisdyrnar og fær lækn-
ingu í stað peninga-ölmusu. Hann
hugsar sér þá halta, sem ekki að-
hyllast kristindóminn og 6pyr,
>eirri voða-ábyrgð, sem á hverju hvemig eigi að hjálpa þeim.
foreldri hvllir, að haga svo lffemi! jjann svarar þvf fyrst og fremst
sfnu, að það í hftimsinsaugum verði 4 þessa leið:
ekki þrepskjöldur á gæfuvegum j „ ,
r “Vér eigum að vera umburðar-
saklausra eftirkomenda sinna. Þeir jynciir menn. Umburðarlyndið er
fara þ& að sjá og skilja, að þeir: hin fegursta kristilegra dygða. Það
er einkenni þeirrar lundar, er kær
bera ábyrgð athafna sinna, ekki að
eins gagnvart sjálfum sér og sam-
tfðarfólki sfnu, heldur miklu frem-
ur gagnvart þeim, sem ennþá eru
ófæddir og sem ekki fæðast margir
leiki Jesú Krists hefir fengið vald
yfir. Oss hættir svo oft við aðvera
hastir og ómildir í svörum og lítið
nærgætnir. Vér heimtum oft af
halta manninum, að hann skuli
lækna helti sfna sjálfur og ga.iga
svo inn. Vér verðum svo oft vond-
ir af þvf, að bonum sé sjálfum um
alla heltina að kenna. Vér reyn-
um oft svo lítið til að setja oss inn
í hugsunurhátt hans og skilja hann
eins vel og mætti, til þess að kom-
ast eftir, í hverju hann kann að
hafa öldungis rétt fyrir sér og kann-
ast svo afdráttarlaust við það. Þeir
hafa oft og ttðum rétt fyrir sér í
mörgu og miklu, þessir höltu menn,
— miklu fleiri en oss grunar. Og
ef vér að eins fáum skilið það og
kannast við það fyrir þeim, erum
vér langt á leið komnir til að vinna
hjarta þeirra. Dómarnir og áfellis-
orðin koma aldrei neinu góðu til
leiðar. Einstrengingsskapurinn er
aldrei heppilegt vopn.”
Þá getum vér ekki stilt oss um,
að benda lesendum vorum á ofur-
lftinn kafl i úr ræðunni umeinfald-
leik kristindómsins:
“Þá höfum vér ástæðu til að hug-
leiða, hve undurlítið og einfalt at-
riði það er, sem gerir manninn að
kristnum manni. Hver sá, sem
lært hefir að biðja sitt faðir-vor' af
trúuðu hjarta, er kristinn maður.
Þvf faðir-vor er bæn Jesú Krists
sjálfs, og því öldungis óyggjandi
mælikvarði. Hver sú s&l, sem
hrópa kann um fyrirgefning upp f
himininn, mun öðlast fyrirgefning.
Guði sé lof, þeir eru þrátt fyrir alt
óumræðilega margir meðal hinna
höltu, sem kunna það.
Vér gleymum því svo oft hve
einfaldur kristinndómurinn er, og
gerum hann svo margbrotinn, að
mörgum, sem skamt eru á leið
komnir, vex það 1 augum. Jafnvel
sú kenslubók f kristilegum fræðum,
sem vér höfumeignast handa börn
um vorum nú síðast, kann ekki að
gera grein fyrir kristindóminum í
færri en 287 spurningum og svör-
um, og er hún þó miklu styttri og
einfaldari en nokkur annar barna-
lærdómur hefir áður verið á voru
máli. Insta eðli eða kjarna krist-
indómsins má fela einungis f einni
spurningu og einu svari. Hver er
kristinn? tíá, sem biður guð í
Jesú nafni. tívo undur einfalt og
óbrotið!”
Þessi skilningur höf. á kristin
dóminum ber í sér frækorn um-
burðarlyndisins og frj&lslyndisins,
og hefir hjá honum orðið að fögru
tré.
Daginn eftir að séra Friðrik J.
Bergmann flutti þessa prédikun
um umburðarlyndið og einfaklleik
kristindómsins, flutti forseti kirkju-
félagsins, séra Jón Bjarnason, fyr-
irlestur, sem hann nefnir “Helga
hinn magra”. Um hann má svo að
orði kveða, að hann sé óbein af-
neitun alls þess, sem séra F. J. B.
hefir sagt daginn áður. Þar er svo
sem ekki verið að gera ráð fyrir
því, að þeir, sem eru á annari skoð-
un en ræðumaður, kunni í ein-
hverju að hafa rétt fyrir sér. Og
þar er svo sem ekki verið að spyrja
um það, hvort andstæjingarnir
kunni að biðja faðir-vor af trúuðu
hjarta. Þar er mælikvarðinn allur
annar. Þar er mælikvarðinn, þeg-
ar vel er að gætt, langhelzt sá,
hvort menn vilja f guðs nafni
fjandskapast við þekkinguna, eða
hvort menn vilja ekki gera það.
Þeir, sem það vilja gera, eru kristn-
ir. Þeir, sem ekki vilja gera það,
eru hálfkristnir eins og Helgi hinn
magri, sem er sama sem að þeir séu
ókristnir.
Þetta er I vorum augum einhver
sá versti kristindóms-mælikvarði,
sem lagður hefir verið f veröldinni.
Einhver allra versta syndin, sem
drýgð á að hafa verið gegn guðs-
ríki hér heima, er sú, að séra Jón
Helgason hefir tekið sér fyrir hend-
ur að fræða Islendinga um niður-
stöðu þá, er orðið hefir ofan á hjá
öllum helztu guðfræðingum nútfm-
ans um alla veröld, um tilorðning
ing ritningarinnar. Það gerir ekk-
ert til í augum höfundarins, þó að
hin gamla kenningumóskeikulleik
þeirrar bókar sé orðin að athlægi
hjá hugsandi mönnum, sem dirfast
að hugsa eins og frjálsir menn, af
þvf mótsagnirnar eru þar svo auð-
sæjar, að hvert barnið hlýtur að
reka augun í þær, ef það er fært
um að lesa ritninguna meðathygli.
Það gerir ekki heldur neitt til, þó
að sk/ringar vfsindanna séu í
mörgu þvl, er ritningunni kemur
við svo bersýnilega réttar, að ekki
verði um vilst. Það er jafn-óguð-
legt athæfi fyrir þvf að fræða ís-
lendinga um þetta mál.
Þá á það ekki að vera nein smá-
ræðis synd, sem þeir menn hafa
drýgt hér á landi, sem farið hafa
að afla sér vitneskju um nokkur
þeirra dularfullu fyrirbrigða, sem
bygt fordæmingu sfna á fyrirbrigð-
unum sjálfum. Á hverju byggir
hann hana þá? A þvf einu, að
þeir menn, sem eru að rannsaka
þau, vilja ekki láta fyrirmæli á ein-
um stað í Mósebókum aftra sér frá
þvf starfi. Þar er á einum stað
bannað, að “leita frétta af fram-
liðnum”, alveg eins og þar eruýms
önnur fyrirmæli, sem flestir kristn-
ir menn láta ekki til sfn taka, t. d.
eru að gerast í öllum löndum. Ekk-' um Þa9> að neyta ekki svínakjöts,
ert gerir það til, þó að ýmsir af J sem flestum safnaðarmönnum séra
allra-merkustu og frægustu mönn- j sennil^ga honum sjálfum
um veraldarinnar beri vitni um
það af eigin reynslu, að þessi fyrir-
brigði gerist í raun og veru. Ekk-
ert gerir það heldur til, þó að efni
rannsóknarinnar sé það háleitasta
og mikilsverðasta, éem mannsand-
inn getur fengist við. Ekkert ger-
ir það heldur til, þó að þessar
rannsóknir, eins og þær ganga nú
þykir sælgæti. Á þessu veltur öll
deilan, livort þessi eini staður í
Mósebókunum á að hefta rann-
sóknar og sannleiksþrá mannkyns-
ins f þeim efnum, er varða það
mestu, eða hvort hann á ekki að
gera það.
Allir, sem nokkur kynni hafa af
mannkynssögunni, fara nærri um
víðsvegar um heiminn, virðist ætla það, að það er ekki fyrst nú, að
að gjörbreyta stefnu vísindanna — j leiðtogar kirkjunnar hafa reynt í
séu þegar farnar að gera það, eins guðs nafni að hefta þekkingar-
og bezt sést á ritum Williams framsókn mannsandans Þeir hafa
James, ágætasta sálarfræðings, sem | venjulega reynt það, þegar
nú er uppi — og gefa trúarbrögð-
unum þaun stuðning, sem þaú
þurfa svo mjög á að halda. Ekkert
er heldur um það spurt, með hverju
hugarfari við þessar rannsóknir er
fengist. Alveg skilyrðislaust fyr-
irdæmir séra Jón Bjarnason þær,
1/sir yfir þvf, að þær séu “ei£t hið
ömurlegasta í gjörvallri sögu lands-
ins”, og vísar þeim rakleiðis út
úr kristninni, sem við þær fáist.
Vegna livers?
Séra J. B. er auðsjáanlega f vand-
ræðum með að gera sér grein fyrir
rannsóknunum og fyrirbrigðunum
sjálfum, sem auðfitað er ekki und-
arlegt, þvf að hann ber alls ekkert
skyn á það m&l, sem hann er svo
stórorður um. Hann hefir aldrei
verið viðstaddur nokkura tilraun í
þessa átt og hann hefir fráleitt les-
ið nokkura bók,sem veitir nokkura
fræðslu um málið. í öðru veifinu
eru — bæði í þessum fyrirlestri
hans og f “Sameiningunni”, —
fyrirbrigðin “marklaus þvætting-
ur”, í hinu veifinn “beinlfnis úr
myrkraríkinu”. Eins og hver mað-
ur getur séð, sem liugsar sig nokk-
ura lifandi vitund um, eru þessar
tvær staðhæfingar gersamlega ó-
samrýmanlegar. Sé f raun og veru
að fást reynsla fyrir því, að kölski
og árar hans geti gert vart við sig
á þann hátt, að persónur þeirra
verði sjáanlegar, þreifanlegar og
heyranlegar, geti þeir flutt menn
og hluti úr stað, látið föst efni fara
f gegn um önnur föst efni o. s. frv.,
þá fer sv'o fjarri, að það sé “mark-
laus þvættingur”, að um þ& upp-
götvun væri meira vert en allar aðr-
ar uppgötvanir reynsluvfsindanna.
En auk þess sem staðhæfingar
séra J.B. eru hver upp á móti ann-
ari, vita allir, sem nokkurt skyn
bera á þetta mál, að þær eru —
marklaus þvættingur, svo vér not-
um hans eigin orð. Það eru ein-
mitt orðin, sem við eiga um þá bf-
ræfni, að vera með rannsóknar-
lausa fordæmingar sleggjudóma
um það, sem aðrir menn hafa
rannsakað af nákvæmni og sam-
vizkusemi. Þegar séra J. B. rann-
sóknar!aust lýsír það “marklausan
þvætting”, sem menn eins og Wal-
lace, Crookes, Aksakof, du Prel,
Lombroso, Flammarion og Ricket
hafa athugað, séð, heyrt og þreifað
á, þá er l^ann sjálfur að fara með
“marklausan þvætting”, Og þegar
hann rannsóknarlaust lýsir þau
fyrirbrigði “beinlfnis úr myrkra-
rlkinu”, sem að öllu leyti bera á
sér sannkristilegan blæ, þá er hann
sömuleiðis að fara með “marklaus-
an þvætting.
tíéra Jón Bjarnason getur ekki
um
nokkura stórkostlega þekkingar-
viðbót hefir verið að tefla. Ávalt
hafa þeir þózt geta talað af jafn-
miklum andlegum myndugleika
eins og séra J. B. Ávalt hafa þeir
fullyrt, að þeir hefðu drottinn sjálf-
an sfn megin. En reynslan hefir
ávalt sýnt, að þeir liafa sagt það
ósatt. Þeir hafa æfinlega og und-
antekningarlaust beðið ósigur að
lyktum í þeirri baráttu. Jafnvel
vald þeirra til að lífláta andstæð-
inga sfna hefir ekki komið þeim að
neinu haldi í þessum orrahrfðum
þeirra gegn þekkingunni. Ætla
mætti, að þeim væri farið að verða
það Ijóst, að drottmn er ekki í þeim
stormi. En sumir þeirra geta ald-
rei neitt lært af því tagi.
Séra J. B. talar um fleiri stór-
syndir, sem drýgðar hafi verið hér
heima. Ein er sú, að menn hafi
verið fræddir um breytiþróunar-
kenninguna, sem að ýmsu leyti má
segja, að sé þungamiðja vfsinda-
legra ályktana nú & dögum. ís-
lendingar mega ekki um hana
fræðast, af þvf að hún rfður bág
við sköpunarsögu ritningarinnar.
Ekki mega þeir heldur frœðast
neitt um Georg Brandes eða Har-
ald Höffding. Þeir eiga beinlfnis
að sitja 1 vanþekking um helztu
málefni og helztu menn samtfðar
sinnar. Væri kristindómur íslands
ekki frábærlega ófullkominn og &
hörmulega lágu stigi, segir séra J.
B. afdráttarlaust, að slík fræðsla
þyldist ekki með neinu móti.
Guð varðveiti oss frá þeim krist-
indómi, sem séra J. B. ætlar þessu
landi!
Sjálfsagt lftur hann rétt & það,
hvernig helzt sé tiltök að koma inn
þessari kristindómstegund, sem
fyrir honum vakir. Það er með
heimatrúboði leikmanna— einmitt
þeirri trúarstarfsemi, sem nú er
verið að reyna að koma á fót hér á
landi. Það er tiltölulega heldur
sjaldgæft, að unt sé að æsa ment-
aða menn — hvort sem þeir eru nú
prestar eða annað — upp til þess
að bera f brjósti verulegt hatur til
þekkingarinnar, og þeir skirrast þá
llka við, að æsa aðra menn upp 1
slíka vitleysu. Þess vegna þarf nú
að leita til leikmanna f þeim efn-
um — fá þá til að gera óífft með
þessari litlu þjóð fyrir þá menn,
sem vilja hugsa eins og frjálsir
menn.
Auk þessara tveggja ritgerða,
sem hér hafa verið gerðar að um-
talsefni, eru í “Áramótum” tfðindi
frá síðasta ársþingi kirkjufélagsins,
fyrirlestur eftir séra N. Stgr. Þor-
láksson, “Landamerkjalfnur”, og
inngangsræða á trúmálafundi eftir