Heimskringla - 31.05.1906, Blaðsíða 3

Heimskringla - 31.05.1906, Blaðsíða 3
HEIMSKRINGLA 31. tnari 1906. sem aS «r ftindið. Og þá er fyrsta hliöin á málinu þannig útlits, aS eftir aS leirskáldin hafa getaS pínt og pressaS ritstjóra blaöanna til aS gefa þvœtting sinn út á al- mennings kostnaS, þá eigi þeir líka heimtingu á, aS blöSin leggi til rúm undir ailar ástæSur, alla dóma, állar kröfnr, sem þeim dett- ur í hug aS heimta ; og svo undir alia skammakveSlingana, scm þeir hnýta aftan i, þegar dóminum er áfrýjaS af þeirra höndum. Og ekki nóg meS þaS, þeir hætta aldrei fyrri, en þeim er annaðhvort stungiS ofan í poka, eða undir asklok. Hvernig fer svo álit þeirra blaSa sem í þessu lenda ? þaS verður þeirra dauðamein. Hvorki mejra eða minna. það var harSur dómur, sem ljóðabók S.B.Benedictssonar fékk hjá" ritstjóra Heimskringlu, og var undirskrifaSur af ritstjóra Lögb., og ekki heíir, svo teljandi sé, al- menningsálitið í •-nokkru haggað þeim dómi. En þaS, almennings- álitiS, er sterkara en alt annaS, annaShvort aS gefa skáldinu byr undir báða vængi eða leggja þaS í duftiS. — það er sanníæring mín. að aldrei hafi hér meSal vor Vest- ur-íslendinga verið rituð' þarfari orð viðvíkjandi skáldskap en þessi ritdómur ; vegna þess aSallega, aS þar sem þessi bók var svo ó- gæfusamlega af hendi leyst, — ef svo mætti aS orSi komast, — og fyrir þá skuld grafin niSur i duft- iS, þá hefir hún einnig áreiSanlega i væntanlegri komandi tiS tekiS ineð sér í gröfina heila útvalda byröi af samskonar eða hálfu verra ljóSmælarusli. ]f\ú þaS ættu þó allir að sjá, enda þótt þeir hirtu hvorki um sóma sinn eSa þjóðar sinnar, aS ekkert leikfang ^r það, að eySa bæSi dýrmætum tínia og fjármunum í-aS gefa út bók, sem enginn vill sjá eða heyra óg allir hafa skömm á. ‘ ViSvíkjandi því, sem SigurSur talar um, aS menn ættu aS líta á timaleysiS og erfiSu kringumstæð- urnar, . sem fiestir eSa allir hafi hér, sem séu að vimi'a sig upp i þaS aS verða (stór)skáld, þá er ómögulegt, að taka þaö til greina. þetta er alt bláber óþarfi, sem þessir vesalingsmenn eru aS basla við. þeir eru búnir til lang-þreit- andi, sárustu leiSinda aS sýna, aS þeir hafa enga hæfileika til aS yrkja. Og í öðru lagi þaö, að skáldskapur, sem gefinn er út á prent og flýgur um víða veröld, hann heyrir aldeilis ekki undir þann fiö vorkunseminnar. því þeg- ar komiS er ú-t fyrir þau takmörk, sem vér þekkjum sem erum kunn- ugir öllum ástæöum höfundarins, þá er ekki einasta litiS á vanmátt höfundarins, heldur er sá þjóð- flokkur, sem heldur slíku á Iofti i blööum og tímaritum, álitinn aS lifa i andlegri eymd og volæöi og á hann litiS meS fyrirlitningu. NiöurlagiS: Öll skáldverk, sem nokkurt gildi hafa, samanstanda af tveimur náskildum efnum, sem er uppistaSa og fyrirvaf. Uppi- staöan er festan og traustiö á öllu því æöra, göfgiS og kraftur- inn, sem lesa má út úr hverju einu, sem auganu mætir í alheims- tilverunni, feguröin, ást-in og um- hyggjan eru, hvar sem litiS er inn í ríki náttúrulögmálsins. þaS er í einu orSi, sem Matthías kallar guS í albeiminum. — það er uppi- staöan. — En göíugleiki mannsins og yfirgrip hans sálarhugsjóna er íyrirvafiö. það er guð í manninum SkáldiS er vefarinn. Og eftir þeirri snild, sem á því veröur, hvernig skáldinu tekst aS vefa saman göf- ugleikansafl sinna hugsjóna og guS í tilverunni, eítir því er hver og ei-nn veginn og mældur af þjóSinni. Og þegár til virkilegieikans og al- vörunnar kemur, þá heimtar hver andlega heilbrigöur, hugsandi maöur þessi efni í metaskál- arnar fyrir þjóö sína, þegar um skáldskapargildið er aS ræSa. þaö er þessi hæfilegleikans punkt ur, sem aöskilur oss. það er þetta sem vér finnum sífelt aö viö leir- skálda vaSalinn. Ilér er vefurinn ofinn án allrar uppistööu. Hún er engin til, — og manngöfgiS oft sáralítiö, og þess vegna verSur gildiS ekkert og hugsjóna vefurinn engri ærlegri sál bjóSandi eSa boS- legur. þessi sama uppistaða, sem vill og heimtar, aS hver maöur vinni aö þvi og bindi sig í öllum ákvörö .ununi viS þaS eitt, sem er þarf- legt, gott og fagurt, hún, sú rödd, og almenningsálitiS bæöi á Is- landi og hér vestanhafs, hafa margsinnis sagt viö Sig. minn Júl.: þokaöu þér upp betur, vinur, þet'ta er ekki þinn verkahringur. En það virðíst ekki vera fáanlegt; hans löngun sýnist vera mest, að bora sér niSur í miðjan bekk með leirskáldum, í þéim fánýta og heimskulega tilgangi, aS kenna þeim að flétta reipi úr sandinum. þetta er þaö, sem mér sárnar viö hámentaöan mann og góðan dreng, sem Sigurður er, að sitja í trássi viS guS óg menn við slíkt starf'. Ef þetta væri leikur, sem enga verulega þýSingu hefði, væri ekki um að ræöa. En þaö er öðru nær. Hann viðurkennir þar hvern á fætur öSrum sem merkisbera og stórskáldaefni þjóSar vorrar. Og þaö mann, eins og þann “almátt- uga í pokanum”, sem Veslut-Ís- lendingar voru svo hepnir, eöa hitt þó heldur, aS eignast fyrir gjaf- verS, þegar ekkert lá fyrir Loka annaS en dauðinn og dómurinn hérna um áriS. — Eg: er miklu stórlátari fyrir þjóS mina en svo, aö ég nokkurn tíma viöurkenni slíka merkisbera. Og viÖurkenning SigurSar hefir þau skaSlegu áhrif á þessi blessuS börn lians,. aö þau stynga höndum í síður sér og snúa ofursmáa og tilkomulitlá greppa- trýninu sínu í allar áttir óg segja: “Meö hug, hjárta og munni í stöS- ugri^trú”: “þaS væri gaman að fá aö sjá framaní þann þræl, sem þyrSi aS bera það til baka, sem SigurSur okk’ar segir”. Eg er hættur, alhætturil Eg hefi reynt, aS leggja minn skerf til aS binda leirburöi vorum “hel- skó”. þaS er eingöngu vegna sóma þjóöar vorrar í þessu landi, en ekki sakir kulda eða þykkju til nokkurs manns. þaS verSur sagt sem ívrri, aS ég sé ekkert skáld, og orð min því marklaus. Já, því er nú ver ; því “væri ég skáld, þá skyldi ég kveða skarö í þetta stóra fjall”, Já, meira en þaS, — þar skildi ekki steinn yfir steini standa. Eg skildi ekki gera sjálf- um mér og þjóð minni þaö tjón og óvirSingu, aS halda hlífiskildi yfir leirskáldum, eins og sum hin beztu skáld vor gera hér. Og enda þótt mér komi ekki til hugar, að halda því fram, aS skoöun mfn og ályktanir séu aö öllu réttar, nú eöa fyrri, þá er ég sannfærSur um, aS hvar sem um þessi orö min verður þráttað, eða ég víttur, þá verSur allstaSar einhver aS tala mínu niáli. þaS læt ég mér nægja, og ætla mér engu aö svara fram- ar. Svo kveð ég yður meS oröum skáldsins (h-ans litla Jónasar Hall- grímssonar): "LifiS heilir, vænir, vel, Vestur-íslendingar! ” 'Maöur, sem unniS hafði út á járnbraut, kom nýlega til .Winni- ]>eg, og komst þá upp, aö hann hafði bóluna. Hann var undireins einangraðnr. þessar konur eiga bréf á skrif- stofu Heimskrijglu: Miss Jennie O. Friöriksson (skrifaS frá Mark- erville), og Mrs. Sigurbjörg Sig- urösson (skrifaS frá Church- bridge). J»ær vitji bréfanna strax eöa þau veröa endursend. ’PHONE 8668 Smáadgerðir fljóttog ——vel af hei-.di lcvstar. fldams & Main PLUMBINC AND HEATINC CSSESSBBSEBSBmBSBBBEBBSBBSaB 555 Sargent Ave. - - W’peg. Sonnar & Hartley Lögfræðingar og landskjalasemjarar Room 617 Uoíod Baok. Wionipeg. R A. B0NNKR. T. L. HARTLBY. • FREDEEICK A. BURNHAM, • forseti. GEORGE D. ELDRIDGE, varaforseti og tölfrœöiDgrur, i Mutual Reserve Life InsuranceCo S OF NEW YORK. Nrjar, borgaðar ábyrgðir veittar 1905 ........$ 14,426,325.00 Aukin tekju afgangur, 1905 .............,..... 33,204.29 Vextir og rentur (að frádregnum öllum skött- um og “investment” kostnaði) 4.15 prósent Lækkun í tilkostnaði yfir 1904 ................ 84.300.00 Borgun til ábyrgðarhafa og erfingja á árinu 1905 3,388,707.00 Allar borganir til ábyrgðarhafa og erfingja.... 64,400,000.00 Síðan félagið myndaðist. Hæfir rnenn. vanir eða óvanir, jteta fengið umboðsetöður með beztu kjörum. Ritið til “ AGLNCY DEPARTMENT”. Mutual Reeerve Bldg., 307—309 Broadway, New York Alex Jamieson J}™?tobafyrir 411 Mclntyre Blk. W’peg. James Street, West fast viö verslunarliú* Gisla ólaf*- sonar, og beint á rtióti rakarabúS Árna þórSarsonar. þetta er nýtt hús og ágætlega innréttaS, hús og húsbúnaSur af beztu tegund og alt nýtt. Eigandinn er John McDonald sem mörgum Islendingum er aS góSu kunnur, og aldrei hefir ann- aS á boSstólum en beztu vörur meS lægsta gangverSi. Gisting meS fæði kostar $1.50 um sólar- hringinn. Slík gisting meS jafn- góSu fæði fæst hvergi annarstaöar í bænum fyrir minna en J2.50 til $3.00. MARKET H0TEL 146 PRINCESS ST. i móti mafkaCunm P. O'CONNELL, elgandi, WINNIPEQ Beztu tegundir af vinföngum og vindl um, aðhlynning góð og húsið endur b®tt og uppbúið að nýju Woodbine Restaurant Stfersta Billiard Hall 1 Norðvesturlandin Tlu Pool*borÖ.—Alskonar vln ogvindlar. Lennon & Hebb, Eigendur. OXFORD HOTEL er á Notre Dame Ave., fyrstu dyr frá Portage Ave að vestan. Þetta er nýtt hótel og eitt hið vandað- asta í þessum bæ. Eigandinn; Frank T. Lindsay, er mörgum fslendingum að góðu kunnur. — Lftið þar inn! Tifl)i)ininioii Hank NOTRE DAME Ave. BRANCIl Cor. Nena St Vér seljum peningaávísanir borg- anlegar á Islandi og öðrum lönd. Allskonar bankastörf af hendi leyst SPARISJÓDS-DEILDIN tekur $1.00 innlag og yfir og gefur hæztu gildandi vexti, sem leggjast viö mn- stæðuféh tvisvar á ári, i lok júnl og desember. B0YD‘S Lunch Rooms Þar fæst gott og hress- andi kaffi með margskonar brauði, og einnig te og cocoa, ís-rjómi og margt fleira. Opið til kl. 12 á hverju kveldi. Boyd’s 422 Main St., ’Phone 177 Altaf eins gott GOTT öl hjélpar maganum til að gera sitt ætlunarverk og bætir meltingnna. Það er mjög lítið alkahol i GÓÐU öli. GOTT öl — Drewry’s öl —drepur þorst- ann og hressir undireins. W t Reynið Eina Fiösku af Redwood Lager ----OG----- Extra Forter og þér munið fljótt viður- kenna ágæti þess sem heim- ilis meðal. Búið til af Edward L. Drewry Manufacturer & Importer Winnipeg; • - • • Cinvdt Svefnleysi Ef þú ert lúin og getur ekki sofið, þá taktu Dre wry’s Kxtra Porter og þá sefur þú eins vsert og ungbarn. F»st hvar sem er i Canada. 1 PALL M. CLEMENS. BYGGINGAMEISTARI. 470 Hain St. Winnipeg. Phone 4SS7 BAKEE BLOCK. Giftingaleyfisbrjef selur Kr. Ásg. Benediktsson, 477 Beverly Street HINN AGŒTI ‘T. L,’ Cigar er langt á undan, menn rettu ekki að reykja aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá : WESTERN CIGAR FACTORY Tho*. Læe, elgandi. 'WIILN'IPEG. TeacherFoT Diana s' D' # CULIICI No l855i [female Í/Vanted prefered], holding second o r third class teachers’ certificate. Duties to commence .Tune lst, to Nov. Ist. Apply at once, stating expe- rience and salary expected, to Magmis Tait, Sec.-trecis., Crescent, Man. 1-6 Bezta Kjöt og ódýrasfa, sem til er í bænum fæst ætíð hjá mér. — Nú liefi ég inndælis hangikjöt að bjóða ykkur. — C. G. JOHNSON Cor. Ellice oy Langside St. Tel.: 2631. 5000 Cement Build- ing Bloeks E1 d i viðu r af öilum oc beztu t e g - undum. J. G. HARGRAVE & CO. Phoues: 43/, 432 og 2<>3l. 334 Main St. Central Bicycle Shop... 56G Jiofre l)ame W. (rétt fyrir vestan Young St.) Ný og brúkuð hjél til sölu DUFF & FLETT PLTJMEER 5 Gas & Steam Fitters. C04 Notte línme Ave. TelopLoDe 3815 Allslionar aðgerðir fiiótt og vel afgreiddar jegn sannpjörnu verði — Gamlir sbiftavinir beðuir að muua eftir staðrium. Bárðar Si^urðsson & Mathcws. 300 Hvammverjarnir ekki kvfða, alt gengur betur þegar Elmira kemur heim aftur”. “Guð komi td, ertu að ganga af vitinn. Segðu mér strax nvar Elmira er!” Gamli maðurinn raknaði ögn við þetta. “Það er hraplega sorglegt. Betra þú værir dauður”. Davið tárfelti. “Hver er sorgin, er hún dauð? Segðu mér það afdráttarlaust. Eitthvað óttalegt hefir komið fyrir! Hvað er það? Hvar er Elmira?” Gamli Webb lagði hönd sína á hand legg Davíðs, gekk 6vo um gólf en svaraði engu, sfðan settist liann niður þegjandi. “Segðu mér hvað að er!— segðu mér!” Gamli Webb svaraði engu — hann gat engu orði uppkomið. “Er enginn annar hér í húsinu!”, hróp. aði Davfð svo hátt að heyra mátti um alt húsið, svo gekk liann að stiga uppgöng- unni og hrópaði upp þessa sömu spurn- ingu, og kom þá ráðskona Dene ofan stigan og sagði honum alla söguna um hvarf Elmim. Sagði hún hefði strokið með Harry Barkstead fyrir 6 vikum sfðan til London. Davið gat lengi engu orði upp- komið fyrir geðshræringu. Loks spurði hann hvort þau væru gift. Hvammverjarnir 301 “Ekki svo ég viti”, svaraði ráðskonan “en nú verð ég að færa húsbóndanum kzeldmatinn; þá máske stansar og færð þér dálftin bita honum til samlætis. Hann er rvo einmana og engin skiftir sér neitt af honum nema Mildred Hope, sem stundum kemur til að hugga hann og hughreysta”. Davíð hafnaði boðinu og fór þaðan f skyndi. Honum var órótt innanbrjósts. Svo ráfaði hann f þungum þönkum og staðnæmdist þar um 'stund, og hélt síðan aftur heim að húsinu. “Fór hún að heiman af eigin kostum?’, —Bpurði hann ráðskonuna. “Það er vfst”, svaraði hún. “Kom Harry hingað oft áður?” "Hann var hér á öllum stundum.” “Vissi faðir hennar það?” “Hann v«r í fiskitúr mest allan tíman, og liann hafði tapast vegna vinda, svo þeg- ar hann kom heim voru þau farin, því ungi Barkstead BÓtti fast á stúlkuna að verða sfn”. Davíð gekk burtu þegjandi. .9. A—1-L WlTwTr 301 Hvammverjarnir “Alt þetta er mér óvænt tíðindi”. Alan beið rólegur meðan Mildred fór að fidna Sally, en bráðum kom hún aftur og fór með Alan yfir í húsið til Sally Mum- ford. Gömul rauðeygð kona gægðist út um dyrnar um leið og hún fórnaði upp hönd- unum og hrópaði : — “Guð og himininn hjálpi mér! En hvaðþú hefir hlotið að lfða!” "Og mér sýnist þú líta út eins og þú hafir aldrei átt ærlega daga”, svaraði Alan rólega. “Bezti! bezti! Þú ert orðinn grábærð- ur og kinnasokkinn. Ó, bezti, ^zti, góði herra minn!” W Gamla konan færði sig nú nær honum og kyssti á höndur lians. Hún hágrét og ætlaði aldrei að hætta að kyssa höndur hans. “Kæra Sally, við vorum eitt sinn fffill og rós, ung og frfzk, og mér þykir svo vænt um að sjá þig, að ég get ekki 1/st þvf”. “Bezti herrra, — góði hrausti herra minn!” hélt Sallyáfrnm. “En heflr þú séð son þinn Ðavíð. Miskunsami drottinn! hve óskiljanlegir eru vegir lífsins!” “Ójá”, svaraði Alan “en komdu og Hvammverjariiir 297 voru þeir Davíð Keith og faðir hans. Þeir voru óvæntir vegna þess, að daginn áðvif hafði lnlsbóndi Daviðs fengið fregn uui 1ap “Morgun Stjörnunnar”, og hafði þ» strax farið til Sally Mumford og sagt henm tfðindin. Og svo hafði hún þar á eftir ver- ið sem næst vitstola af hrygð. En herra Hetheriek kvaðst. ekki vonlaus um að eitt- hvert skip kynni að hafa bjnrgað mönn- nnum, og að vel mætti. vern að Davfð væri enn á lffi. Mildred Hope huggaði Sally með þvf, að einhver innri tilfinning segði sér að Davfð væri lifandi, og svo lögðust þær vin- konur á bæn og báðu um heimkomu Davíðs og Mildred hughreysti illa nábúa sfna með þvf, að í hjarta sfnu findi hún frernur von um heimkomu heldur en s(>rg yfir láti Dagíðs, þvf hún taldi vfst að hann lifði. Ln Sally aftur á hinn bóginn taldi vfst að hanh væri látinn, þvf hann hefði verið alt of góður piltur fyrir þennan heim, o. 6. frv. Það vildi svo til að með þessari vagn- ferð vorn þeir farþegjar og engir þektu þá feðga, en Davíð þurfti að segja til sfn, því hann þurfti að fá mann til að líta eftir far- angri sfnnm.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.