Heimskringla - 13.12.1906, Blaðsíða 2

Winmpeg, 13. -des. 1906.
HEIMSKRINGLA
tryggja ■baMKÍun'U'm allan aröinn aí bönd og hvar •ekki. ILanrt segir.bls.
'J' éramleiöslu gripatma ? þaft er gart 17: ‘■‘•þaö ber jabi oít viö, aö nK-nn
*T þannig, aö félagiö kaupir af þeim J óska afskifta stjórnari'nnar í þertn
1 gripi þeirra — alls konar -lifandi
*T pening — meö gildandi markaös-
veröi, eða jafn háu veröi og aörir
borga fyrir sains konar gripi. Síö-
an er á ári hverju ágóðaníim af
starfsemi félagsios skift upp milli
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla News 4 Pabli&b-
ine
Verð hlaösina 1 Oanada og Bandar.
$2.00 nm Arið {fyrir fram bor«að).
S«nttil IslrfndH (fyrir fram borgað
af kaapendnm blaðsins hér) $1.50.
Paninprar sendist. P. O. Money Or-
der, Begistored Lotter eöa Express
Money Order. Bankaávfsanir á aðra
banka en 1 Winnipeg að eins teknar
með affðlium.
B. L. BALDWINSON,
Bditor ðt Manager
Office:
729 Sherbrooke Street Winaipeg
F 0.80.1 116. ‘Pbone 3512, J
4
Winttipeg, 13. des. 1906.
r
Islenzka kjötverzlunar
félagið
I>að liefir um langan tima legiö
á meövituttd ísle-nzku bœ-ndanna í
þessm fylki, að þeir fen'gju ekki
þaö verö fyrir nautgri/pi sina og
aona-n Hfandi pening, sem þeir ættu
.sattngjarna heimtingu á aö fá, til
þe«s aö framleiöskm gæti orðið
arösöm. Munurinn milli verös grip
anina, eöa kjötsins á fæti, sem kall-
aö er, og markaösverös kjötsins
ót úr búöum hér í Wiwnipeg, sem
er aöa'Imarkaöurinn í fylki þessu,
hefir veriö svo mikill, að menn
baia fyrir löngu sannfærst um þaÖ
aö ver/.lumn væri öll i hag smá-
kjötsalanna og þeim í óbag, sem
grfpina framleiöa. Smákjötsalar
hafa á hrmi bóginn haldiö íram
því, að hér í borg að minsta kosti
væri vcrzlunarrdksturinn svo kost-
bær, aði ekki væri unt aö færa ni
nr kjötverðiö. Skattar eru náir
húsa’Ieiga óhóflega mtkil, tnanna
haW og besta dýrt. Alt þetta Jief-
fr viö rök aö styöjast, og ekker
skal hér unt það sagt, hvort kjöt
meti í stnásölu er dýrara en það
nauðsvnlega verðtir að vera í satn
attiburði við tiJkostnaðinm. ICn það
er óhætt að fullyrða það, að hvað
setn útsö-luverði kjiits í WinnifK*
eöa ööntm bæjum fvlkisins Köur
þá hefir þíið verið bjargföst sann
færittg bændanna, að þeim yaTt
borgaö alt of lítið fyrir kjötið siitt
°£ gTÍpina. Hitt befir verið Jxim
öröugTÍ ráðgáta, á hvern hátt
þeir gætu kotnið ár sinni svo fyrir
borð, aö þeir fengjti að njóta alls
þess hagnaðar, sem aí griparækt
inni og kjötsölunni leiðir. ]>eim
heiir <>1111111 veriö það Ijóst, twnd
ttnttm, að hvetiær sem Jjetta £eng
ist, þá væri kjötverz.limannálið
komið í sifct eðlik-ga og réfcfca horf,
og þehn ekki tengur sanngjarnt
utnkvörtunarefni. þeir hafa árlega
séð heilan hvrskara af gripakatt]>
mömniun Serðast utn bygöir síruir
fyrir hönd kjötverzlunar manna
hér í Wittnipcg, og þeim liefir talist
svo til, að allur kostnaöurinn
satnbandi við slíkar feröir yrði að
leggjast á verð kjötsins, er það
væri selt í heildsölu og smásöht
og að bættdurnir, sem framleiddu
kjötið, yrðu einskis góðs aönjót-
andi í ]>eirri verðhækkun. það
voru umbæt'ur á ]>essu öfuga fynr-
komulagi, setn bændurnir hafa
lengi þráð, umbætuT, scm veifctu
þeim sjálfum allan verzlunarhagn-
að þann af starfi sínu, sem þeir
töldu s'ig eiga rétta heiin tingai
að tá að njóta.
þessu virðist nú loks hrundið í
æskilegt horf með því, að íslend-
ingar hér í fylkimi hafa myndað
öfingit kjötver/.Iunarfélag tneð ein-
um fjóröa millíón dolktra höfuð
stól, ti'l þess að tryggja bændun-
ntti allan hagnaöinn af framLeiðslu
kjötsins. þetta félag mun v>era það
stórfenglegasta og öflugasta verzl-
iinaríélag, sem Vestur-lslendingar
hafa ennþá stofnað, og ætti það
þvt að vera einlægt áhugamál
allra landa vorra, að trvggja fram
ttð þess, sem mest og bezt að
þeinr er unt. Forgöngumennirnir
ertt þeir Irerrar Sigtr. Jónasson og
fvrrum kjötsali Albert Jónsson,
báöir dugnaðar og atorkurnenn.
Aðrdr félagslitnir eru bændur víðs-
vegar úr bygðuni V'estur-Isleud-
inga. þeir, bændurnir, hafa verið
látnir ttjóta forgangsréttar í þvi,
að kaupa hiuti í félaginu, og oss
er sagt, aö margir góöir bændttr
bafi þegar gert þaö, og aÖ félagið
vænti þess, að alljr gripabændur í
fylkinu (íslenzkir bændur) finni sið
ferðis og sjálfshagn'aðar skyldtt til
þess, að gerast hlnthafar. Og eng-
inn efi er á þvi talinn, að fyrir-
tæki þetta muni revnast vel arö-
satnt.
Hvernig fer nti félag þetta að
máium, sem liggja fyrir utan henin-
ar rétta verksvið, eins og hifct, aÖ
nvenn hafa á móti því, að hún
hlntist til urp mál, sem hana varð-
ar með öllum réttá”. Og þetta á-
litur hann að komi af 'því, a61m.nn
hluthaíaniia, effcir hlutamaigni vanfci grundvallarreglu, sem í öll-
hjviers eins manns í félaginu. Með
þessu er það trygt, að IwetKlur fái
það verð alt fyrir gripi sína, sem
sanngirni gefnir 'þeim beimtingn á.
þefcta gildir vjtanlega um þá ba-níl
ur eina, sem hlnfci' eiga í félaginu,
en ekki hina, sem cngu vilja sinna
því. Kn þar sem bændum er nú
undanfcekningarlaust boðið, að ger-
ast hluthaifar, þá er þaö engra sök
nerna þeirra sjálfra, ef þeir ekki
sinna þvi boði, að verða á þenna
hátt afls þess arðs aðnjótandi,
sem griparæktin gefur af sér. Og
fé-lagið gerir tneira en þetta: þaö
kennir bændum verzlunar samtök
og fræðir þá um öll atriði viðvíkj-
andi sfcarfinu. Ársskýrslur féJags-
ins tminu sýma i hverjum atriðum
útgjöld þess liggja, og á hvern
há'tt arður starfseminnar hefir
myndast. Bændur læra með ]>essu
móti að þekkja, á hvern hátt
griparæktin má hezt borga sig, og
hvers konar griparækt þeim revn-
ist arðsömust. Attk þess er hér
sprot'tin upp mikilvæg atvinnu-
stofnun, sem marigir landar rauntt
á sínum tíraa hafa hagnað af.
Félagsmyndun þessi er spor í
rétta átt, og vér teljum það jafnt
gfcöiefni fyrir landa vora eitis og
skvldu þeirra, aö hlyttna aÖ því.
Reynist félagsstarf þetta eins arð-
satnt og vonað er, þá má vænta
þess, að ekki líði langir ttmar þar
til aörar íslen/.kar gróÖastofnanir
risa upp. Kn hver sú stofnnn, sem
þannig fæöist og dafnar, er s-]>or
til s-annrar eflingar þjóöflokks vors
i þessu landi.
Iíeimskringla óskar félagi þessu
ailra heilla. Nöfn þeirra manna,
sem i þessu blaöi eru auglýstir
f\TStu stj<>roeudur félagsins, gef-i
von um trygga framtíö }>ess.
Misskiluiiui.s n 1 ótsö^n
þaö helir ennþá birst svar til
min iitn vinlwnnsmáiið frá vinj
míntim, lir. M. C. Brandsyni, og
Tcvartar liann ítui, að ég lvafi
“hlaupiö yfir ]>ær mótsagnár, scm
hann Ivafi 1/ent á”. Kg hefi auðvit-
að ekki svarað greinum lvans sem
kallaö er ‘‘oröi til orös”, ]>ví slíkt
heföi fcekiö alt of mikið rtim, og
enda verið þýðingarlaust. En é
hcfi íninst á alt þaö, sem ínér hefir
sýnst aö hafa vertilega ]>ýðingu
fyr-ir þaö ínálefnii, scm við höfum
verið að ræöa. Og mcö 'þessti sið
asta svari sínu sé ég ekki, að hr
M.C.B. hafi bætt ncitnt við það, en
]>ar ketnur fram svo nrikill mis
skiiln'in'gur á orðum íníntim, að
þess vegna finst tnér rétt nð svara
c.f ég nveft því ga-ti leiðrétt þann
misskilning að einhverju leyti.
]>að er algcr tnisskilningur, að
ég haíi Iialdið því frani, að stjórn
levsi eða fullkomiö fr-elsi væri æsk
legt fyrrrkomulag, á þvi st'igi sem
við crum mi getum við, eftir
tninn'i skoðun, ekki gert kröfu til
þess að vera alveg ólvindraöir.
Ivitt af því fvrsta, setn hr. M.C.B.
setti út á skoðun mína á vítvbanns
málinti, var, að I.tin kæmi í bága
við fullkomið frelsi, og ég benti
honmn á, að ]>að sent liann hélt
fratn væri ekki fullkoinið írelsi beld
ur. f)g mér virtist þýöitTgarlaust
aö þrá'tta tim það án 'þess að gera
grein fyrir því, hvað ég fceldi full-
konvið frelsi. ICn þetta segir hann
að sé ‘‘þýðingarlítiö eða þýðingar
laust”. þetta ketnur tntdarlega fyr-
ir hjá tnanni, setn tai.ir jafn tiiikið
um hugsuttarvillur eins og hann
gerir. þegar við tölum um, livort
að einhver kenning sé santkvam
frelsi eða ekki, ]>á verður hugtakið
frelsi” aft vera skýrt ákveðiö o;
tákna hiö sama i meövitund okk
ar beggja, annars eru umræður
okkar þýöingarlausar. Dómar okk-
ar geta þá báðir verið réfctir, þó
indstæöir séu.
Ilr. M.C.B. segir það ‘‘spánýtt”,
að bók Mills ‘‘Utn frelsið” sé skrif-
uð tii þess aö sýna fram ú, hvaö
sé réttitT-æt takmörkun á frelsi og
hvað ekki. Ilér hlýtur eittnig að
vera misskilningur, því ‘‘þetta” er
aftt gamplt bókinni svo framar-
ega sem Mill heíir skilið sjálfún
sig og vifcað hvað lvann var að
skrifsv, þá er hann reit þá bók. A
bls. 9 stcndur: “Alt það setn gerir
hverjum mam»i lífið dýrmartt, er
tin<Iir þvi kotnið að lögð sé nokkur
bönd á hegðanfrelsi annara tnanria'
Hér er nreð ótvíræðum orðttm
agt, að farsæld mannkynsíns sé
tindir því kotnin, að lögð sé bönd
frelsi matma. Kn að leggja hönd
frelsi og að takmarka frelsi er
bið sama, þar er að eins orðatnun-
tir en ekki meinitrga. Og þaö er ein
rniitfc tilgangur bókarinnar að sýna
fram á, hvar rétt sé að leggja slík
um 'fcilfellum imegi fara effcir.
Grundvallarreglan sem hann' gef-
ur er þessi: ‘‘að það sé að eins sá
ti'Igangur aö verja sjálfan sig, sem
veit't geti mönnum, hvort beldur
ehtsfcökum inönmim eöa fleirum í
fél'agi', réfct til .aö hlufcast í um
hegöanírelst annara, aö hinn eini
tifgangur, setn helgaö geti mönn-
um rétt til að beita nauðunigar-
valdi gegn nokkrum meölim siö-
aös þjóöfélags, sé sá að varna
meinigerðirm viö aöra”. þó grtind-
vifllarrcgla þessi sé eitiföld, þá er
oft erfitt að ákveöa', hvaö af hegð-
unum manna er sjálfsvaröaitdi og
livaö f'élagsvarðandi. Og ýmsar fé-
iagsvaröandi athafnir, sem riauð-
synlegt er talið að koma í veg fyr-
ir, verða alls ekki affceknar ncma
það um leið snerti sjálfsvarðandi
afchafnir. Veröi t.d. vínverzlun af-
tekin, þá er með þvi komiö í veg
fyrir, aö þeir drekki vín, sem ekki
hafa tækifæri til að búa það til
sjálfir. En samkvæmt skoðun Mills
cr vínverzltm íélagsvaröandi at-
höfn, en víndrykkja sjáMsvarðandi.
Kf að ákveðinn meiri hlufci þjóð-
félagsins álítur, að ]reir sem búa
til og sefja áfengisdrykki, vinni fé-
lagsheildinni tjón, þá álít' é-g að
]>að hafi réfct til aö fcaka fram fyr-
ir Ivendur þeirra. Og ég sé ekki, að
þefcta sé íttjög fjarstætfc kenningum
Mills, ]>ar scm hantt segir, aö nauð
synin eigi siðustn úrslitum að
ráöa. Ilr. M.C.B. segir einnig sjálf-
ur, aö “spursmálslaust” eigi ím-iri
filittinn aö ráða þvi, livers konar
“landslialds fvrirkomtilag" við höf-
um.
J>á kveðst kr. M.p.B. ekki geta
skilið orð Mills svo, að 'það sé
vegna þeirra, sein brúka vfn rétti-
Vega, aö hann telur vínbannslög ó-
réfctmæfc, og hafi hann þó lesið
þann kafla hvað eftir annaö. —
“Skýst þó skýr þykist”. A bls.
179 sbendur meðal annars: “sú í-
hlutun, sein vér höfum á móti, cr
sögu og málfræðislega þýöingu
Htta'usa, G-imli og margra lkjiri ís-
lettzkra pósthústtaftta. Og póst-
nráilastjórinn í Ofctawa rifcar hon-
ar homim aífcur sérst’akl'ega inná-
legfc bréf íyrir svörin, og segir-, að
þessum upplýsingum verði aldred
glcymt, og óskar, að 'þeir ættu
ínarga slíka ágætismettn þeim til
leiöbeiningar. Jx-tta er ekki, fljótt
á að lífca, mjög 'stórvægifegfc, en
samfc er það merkur at'burður í
landttámssögu Nýja í-slands.
Kngri af nýlendum vormn vildi
ég niðra, því allar eiga að im-iru
eðíi. mitTn'a leyti marga gáfaöa og
vel gefna menn. Kn ég er hand'viss
utn það, að engin þeirra er fær
u-m, að ntæla sig við Nýja ísland í
andlegu afcgervi. J>ar va-ri haigt aö
telja upp svo marga mikilhæfa
sjálfmen'fcaÖa menn, aö undravert
er, þegar fcillifc er tekið fcil þess,
aö Jxefcta pláss var lengi fcaliim úfc-
legðarsfcaðtir fáfcæktar og vesal-
dóms. |>ar er söngfræöin'gur og
tónskáld (G.K.), sem sfcendur lifciö
á baki þeirra lseröu, og þar er nú
geíið úfc viktiblaÖ meÖ dýpri rit-
stjórnar}x-kking, en nokkurt aniniað
af blöðttm vorttm, ,að ö-llum rifcstj.
vorttm ólöstuðum. Og 'þaöan er
sagna og ljóðskáldið okkar bezfca,
vinttr minn J. Magnú's Bjarnason.
Og þar hafa væxið upp og eiga
effcir að vaxa upp vorir færustu
og frægusfcu ttngú mcntamenn. Af
Jjcssn framantalda dreg ég þá
fullit vissu, að Nýja ísland á eftir
að standa lengst og l>ezt af öllum
tslenzkum nýlendum til aö lvalda
heiðri og nafni íslendinga uppi í
landi þessu, og geyina islenzka
þjóðrækt og mcmring i huga og
hjörfcum símtm, jafnfrpmfc og J>eir
verða nýtir og nrikilhæfir Ixtrgarar svali
sins ríkis. , yfir
ekki íhluttin í frelsi seljanda, beld-1 lattd með mági mtnnm og töluvert
nr í frel.si kaupandans og ireytand- j langt út í fioanii — Stóraflóa —
frændnr bezta beina, og ég nokk-
urn {róðfcik, því slikt haföi ég afd-
red áöttr séð.
Á þessari feið um Arcfalsbygð
hi'fcti ég gatnla ktmningja úr Borg-
arfiröi, citmdg Stefán Guðmunds-
son frá Noröur Dakota, sem allir
tóku okkur mæta vel. En margir
voru íteiri, sem ég haföi engiti tók
á aö geta séð, því dagttr var að
kvol'di kominn effcir þessa Árclals-
fcrö.
Líka ferÖaðdst ég æð'ilangt norð-
ur trreð Fljóti, í F1 jótsbygðintri, en
tímiintt yar mér svo afmarkaöur,
aÖ ég gafc ekki séð eöa firæöst
nema svo sárlítiö, á móts við þaö
sem ég hcföi viljað kjósa.
Ég æfclaði að helga Ólínu s}_stur
minni . tvo eða þrjá daga af ferða-
fagi minu, en það uröu aö eins 3
j næfcur, því al!a dagana var ég á
£;-rð og flugi ttm bygðirnar. Viöa
sá ég fögur og vel bygð hús á þess
ari lciö mimii og blómlegan bú-
skap, og fallega 'akurbletti, frá 10
til 20 ekrur að stærð. Og allstað-
ar var viðmót fólks og .greiöasemi
með mestu alúð, fjöri og góðviilja.
Járn1>rautiin fyrirhugaða, sem á
að leggjast eftir endilöngu miðbiki
Nýja íslands, er útrnæld imi á iaud
Erlettdar múgs míns, og er þar
talaö ttin endastöð að svo komnu,
<>g einn fagrasfca blettinn, sem þeir
fundu ú á'Ilri’ sinni leið, sögöu mæl-
ingamemn þetta land vera. Enda
er ]>íir ljómandi fallegt, t.d. er þar
tangi, sem fljótið rennur krittgnim,
30 ekrur að stærð, allur þakitttt
maple trjám, Iíka ncfndur “Sykur-
tangi”. Hanm mú allur heáta ciun
skemtigaröur, af nút'túrunn'ar
hcndi -tiibúdnn. ]>ar sésfc varla und-
irviötir, grundin hrcin, og .sífeldur
en einn fagurgrænn himintt
eða samföst, þéfct blóma-
Kg sagði áötir, að ])eir liefðti j króna, sem þektir þcssat 30 ekrur.
safnaö krc/ítuin. Og ]>egar svo hin 1 Ivfalaust veröur }x-ssi tangi og yfir
verklega íramkvæmd veröur bygð j höhtö alfc þetfca land mikils virði,
á Jxssu andlega atgervi. þá verð- j jx-gar braut er komin þangaö. Og
ur óhætfc að halda því fram, að j engar öfgar þæfcti mér þó mú'gur
það verður gsrt sem þeir gera< í minn fcngi $100 fyrir ekruna í táng
þegar ]>eir fara fyrir alvöru ú stað j attunv.
]>egar é-g var kotninn til Krlend- ' Aö minni hyggjti verðitr þcssi
ar múgs míns,, sem toýr vestarlega I fvrirhugaöa Teulon braut cifct hiö
í Geysirbygð, fór ég að sjá Ijóm- ' mcsfca og bezta velterðar og fram-
andi falleg lcind og líka fagra akur- | sóknnr skilyrði fyrir búskap og
btefcti, mcst undir höfrum og byggi j jarðra-kfc Nýja Islands. Og eftir
sem mér sýnclust vera prýðisvel . legn hcntiar, sem mér var sögð, ]>á
sprotnir. Og gekk ég titn alt ]>að í gctur htin varla henfcugri \xriö.
Hún þyrfti að koma sem allra
lilaine
ans”. Og siðar á bls. 201: ‘ ‘ {> ó 11
þeir, sem vcr/.la ntcð áfmga drykki
liafi hag á því, að jx’irra sé neytt í ;
ól.ófi, þá er þó ítauðsynlegt að til !
sé ineirn, setn með þá verzla, sakir
]x-irr:\ matttta, sem hagnýta þíí
rétt. Kn alt unt það er það mein
mikdð, aö }»eir seni með slíka
drvkki vcr/.la, hafa hag af því að
efla ofdrykkju, og jyetta réttlætir
þíið að ríkið lrindi þá ýmsutn fcak-
mörkunnm og setji ]>t-im ýmis
tryggingar skilyröi, cr aimars
vaTit skeröing á réttmætn frelsi
]>:-irríi, ef Jietfca væri ekki til rétt-
lætingar”. J>ó hr. M.C.B. hafi lagt
frelsiskenningu Mills til grundvall-
ar því, sem liann hefir sagt mn
víinbannsmáHð, þá fæ ég ckki séð, í
að skoöanir ]>eirra komi saman,
]>ar sem hr. MC.B. telur öll afskifti
löggjafarvaldsins af því tnúli and-
stæð eðlitegmn nteðsköpuölim (
rétfci manna og áHtur þcss vegna
hljóti ]>au að gera illt.
f síðasfca svari sínu endurtekur
hr. M.C.B. tva-r spurningar, sem ;
hann segir ég hafi ekki svarað: 1)
‘Tlver helir eigi misbrúkað það
vald, sein lionutn hefir verið gefið”
2) “Á I.vern hátt ég álíti að nientt |
gi'fci nálgast fullkomið frelsi”. Ég
heli aldrei skiiið, livað liann mainti
með fyrri spurningnnni. Netna ef
vera skyldi jx-tta: Af því að allir
misbnika sitt valcl, ætti ekkcrt
vald að vera til. iín þefcta getur
ckki verið skbðtin lians, því hann
álittir natvðsynlcgt að hafa stjórn,
og segir, að meiri hlntinn eigi
“spursnnúlsiatist” að skera úr því,
hvernig “landshalds fyrirkomUlag-
ið” sé. ]>etta skil ég svo, að mciri
hltifcinn cigi að l.afa vald. Anuað
tná'l vr j>að, aö ttattðsyntegt cr að
setja jjví valdi takmörk, og reyna
aö kotna í veg fyrir að það sé inis
brtikaö. Kg i"et ekki séö, á hvern
hát't vínbannslög koma í bága við
jafnrétfci, t-öa veifca “icinkablunn-
ittdi”, því ef'fcir minni hugtnynd
a-tfcu þati aö ttá jafnt yfir alla.
(Xiönrl. nwst).
1firllmnr (iínlaxon.
sem að minni hyggjtt cr cf fcil vill
sfcærsta gulluiániaii í Nýja íslandi.
FlcVinn cr alltir aö j/orna og verð-
ur c-itt 'birzta akurlendi, sem mctttt
geta á kosið, cn ckkert frambúöar
slá-gitiiaird, yfrft 'rftir' þvf SejW'ffJv
inn harðnar og ]>orttar, lækkar og
breytist grasið og jörðin vcrðttr Argyle. lín
smá karga ]>ýfi. Alclrei Irefi ég séð j aða braufc er
jafn f-ögur ]<>nd og góð, að tncr
fanst, eins <>g lcindin þar 1' krirtg,
sem láti með og út i flóann, riema
cf vera skyldi lcindjn sttðtir með
PcmÍTÍna fjöllununi í Dakota. Ég
fór tiokkuð stiðtir á 'bóginn frá Kr-
lendi. og kom til Trausta, fcengda-
sonar séra O.V.G., <>g Magnúsar
Jótt'ssonar <>g Gtiöm. Bergntanns,
sem varfi mér samferöa frá Scl-
kirk vatnateiöitta, og bað mig cndi-
!e.ga að korna til sín, og hatrn tók
trrér Hka ágætlcga vel. Ilann er
nngtir og stálhraiistur atorkiimað-
ur, verklaiginu og mikilvirkur, og
á óefað góöa fnimtíð fyrir hönd-
11 tn.
Jnirna cr livert landið íiðrn Ix-tra
og það fyrsta, sem ég sagði, þeg-
ar ég sá M, Jónsson, var þefcita:
fyrsfc, þvi hún ckki cinungis lyrcytir
ónotuðt! flóalandi í gullauðtiga og
fagra hvcitiakra, licldur líka um
leið skapar hún nýja lingsttn, nýj-
an þrótfc, nýja ineitn og eldfjörug-
an áhuga.
Kg ’sá í Jiaust að 12 jjreskivélar
heföti veriö hjá lönduin vorutn í
cftir að ]>essi ttmfcal-
bitin að liggja 20 ár
cftir miðbiki Nýja Íslands, þá
þyrftfc! ])reskivélar að veröa 23 til
að gcta ]>rcskt hausthveiti bænda
]>ar. — J>aö sanna ]x'ir sein Iif.t
Kg cr mjög glaðttr yíir þvi, —
vegna Gimli manna og i’iaTgra
Jleiiri landa tninna þar í Nýja ls-
landi, að Giinli brantin er nú nlla-
reiðu komi'iv, ]x-gar þetta cr ritafi.
Kn sú brant, cnda þótt hún g/ri
nýlenditnnii stórnrikið gugn, ])á tt
hún cink'isvÍTÖi fyrir framsókn N.
Islands á móts við það, scm hin
bratrtin verötir.
f)á er bezt aö fara ;ið balda í
á'ttina Ix-iln á k-ift. Kg var í Ný-ja
íslamli að eins ]>rjá tlaga, og fór
yfir <>trúk-ga langan vcg <>g sá því
margt og tnikið. Kn ég hefði þurft
að bafa fcvær til þrjár vikur fcil að
Ivf ég a-tti þctta land, þá væri það j gcta séð og fuitdið tnarga mér
ekki falfc undir tveiin þúsuntlum, kuiina menn og skoöaö landiö, til
þo Ifcið sé a því unnið. Jrctt'a eru j þess að gcta orðið nógu vel kunn-
alt nýbyggjar.'ir (>jr hafa töluvert ugur og svo gefið núkva'tna lýs-
miklit afkastað, og sama mú segja | ittgu á löttduntim og búskap bænda
iii11 tnestan hlnfca Ardalsbygðar, að j J>að }>arí að gefa bygðum Nýja ís-
það sé alt ný bygð, að eins fú ar lands ]>ann heiöitr og sanngirnl,
síðan, að bændur tóku sér þar sem þær vcröskulda. Jtað hcfir alt
lönd <>g bólfesttt. Sinnir voru menn j <>f mikið og alt of lengi vcrið niö-
fra N. Dakota, sem höföu nokkurn j urdregiö og lítilsvirt, bæðd livaÖ
efnakgan kraft, reynslu <>g ]xkk land'gæði sm-rtir og atorku tnantva
ing, setn mcstu varöar til aö yrkja j þar. — Og ég vil segja, að j>ctta
'andið, og að því leytd gefca orðdð j tnjög svo rangláta álifc liafi stór-
Um Nýja Island
Kflir, I.árqs (Iiiðrmm<l--on
( FramhHld)
Til marks tint heiður þaivn og á-
lit, setn margur tnaðttritm í Ný-ja
slandi hcfir áunnffi sér, vil ég
gcta tim eitt atriði alveg nýskefi,
>aö var þannig lagað, að póst-
málastjórnin í Otfcawa gcröi fyrir-
purn til póstmeistarans á Hnatis-
um um j>að, hvað jxfcfca nafn
Ilnansar” þýddi. O. G. Akranes
ar fært brcfið <>g hann beðjnn að
áÖíi gá'tuna. Og hann scndir jx-iin
f'tur langt og rækilegfc mál ttm
béraödnu góð fyrirmynd í jarð-
ræktinni, cnda er mdkið búið að
gera i þeirri bvgö á svo stuttnm
tíma, og lönd bctri til rækfcunar
cn vtöast í öörttm bygðum Nýja
fslands.
I‘/g fór allar götur vestur til
Tryggva Ingjaldssonar, sem cr al-
þekttir mcsti dngnaðar og snildar-
í maöur, og var lengi bótvdi i
! N. Dakota. Hann rekur þar dá-
iifcla ver/.lun samhliða búskapnum
og töhiverfc mikilli smjörgerð. Og
: þegar ég kom, var ég svo hcppinn,
! að verið var aö strokka, svo ég
! j>aut sfcrax úfc í búr, cn ég sótti
; svo illa aö strokkgreyimi, að hann
Itaf'öi þá varla háifan kvið og gat
ekki skilað medr en Köiigwm tvö
hundruð pundtmi af stnjöri, cn fái
Iiann að vinna með fullan belginn,
er h;inn viss tncö ;iö skila 500 pd.,
og hatin skilar verki síntt vel, því
liann |>va-r smjöriö, saltar og hnoó
ar, — alfc gerir hann sjálfur, er. 2
efldir hes-tar uröti aö snúa i.aku-
imt. Tveir tingir og mjög laglegir
efnisntenn höföu alla timsjóti á
smjörtreröiivui. annar sonmr Trvgg-
va sjá-lfs, c-n hinn frá Öxnrá. lærð-
ur í smjörgerð. |>arna höföum við
kosfciega staðið bygðunutn fyrir
fratngangi. ICkki ednasta úfc á við
með þvi að bægja nytsöimmi afc-
orkitmönntim frá aö taka ]>ar ból-
festu, — h'cldur hefir jx-ssi ranga
bngmynd ótrúlaga tnikið getað
náð stefnti og festu inn á vi5, —
smogið inn í þcirra edgin hugstrn
og framkvæmdir, scm þar lvafa þó
tinniö og barist áfram cins og lietj-
ur nnt langa tíö. — Sjáfctm fc. d.
virÖTnguna á lóndnm ]>eirra, sem
þó í raun og sannteika eru eins
og 'bctri, en nokkurstaöar annar-
staöar cr auöið aö fá. j>ctta er
st'órtjón, og að 6g hygg, bein af-
ledöittg af giúnht óverðskulduöu
lasti og fordómum á nýlendimtti.
]>etta cr ltka búifi aÖ veikja ]>eirra
eigiÖ áli't sem þar Itúa og betur
ætttt aö geta vftað og séfi, holdur
en aðrir úfc í frá. Kn, sem bettir
fer, þett.u lagast alt og breyfcist.
]>rau tatími Ný^íslettdinga hefir ver-
iö nokkuð lattgnr og strnngnr, eu
I.ann er nú liðinn hjá og yftrunninn
að tnestn. Nýr dagur er tipprtinn-
inn, nýfct lif og nýr jyrótfcur inn-
byrðis, og þá getttr last og rang-
steitwi ekki gcrt Ný-fslendingum
lettgnr tjón. (Meira).
Úr bréfi frá
Blainie, Wasb., 26.'nóv.’o6
Héöan er íáfct aö frý tta nema
velliöan yfirtei'tt. J>aö hefir vcrið
nægi'l'eg vhtna hér í sumar og haust
svo að allir þcir, sem hafa viljað
og gataft unnifð, hafa haft gott
ta’kifaTi til aö afla sér peninga, —
þar að atiki hclir kaupgjald al-
menfc vcrið hærra ltér á ströndinni
í sumar, held-ur en hefir átt sér
stað um nokkur umlattfarin ár.
Sögunarmyiltirniar hér í. Blaitie
ltáfa altiten't orð á sér fyrir að
borga bctra kaup, lteklur en aðr.ir
myllur hér á ströndinni, af sömu
tegund, ■end'a sýniir þa<i sig sjálft,
því flestir, setn liætfca hér í þeim
tiigangi, aö fá sér vimtu á myll-
um í öfirum bæjum, kwnta aftur
hingað eftir fáa daga. Myllurnar
hér hættu vinuu um tniðjan júlí i
sttmar itm óákveðitm titna. Astæð-
an fyriT því var hið tnikla verkfatl.
sem verkamannaféi. þaö gerfti sem
býr fc'i'l þakspón. Fél. Jtessu til-
heyra næstum alHr, sem stunda þá
vinnu í Washington rtkmu. Afleið-
ingin varð eölilega sú, að næstmn
allar myilur í ríkimt uröu að hætta
viunu. Til allrar lukku stóð þetta
verkfall ckki yfir nema mánaðar-
tíma. ]>á byrjuöu allar piyllurnar
aftur. J>aö itiunu fádr af verka-
mönnum hafa haft mikitin skaöa
við verkfail þetfca í peniti'g;iJegu tii-
lifci, þ\-í um þann tima árs er fiski-
rídö í bezta blóma og margt flcira,
scttt vel cr borgaö fyrir.
Kg var 'ednn á meöal jxirra
mörgu, sem voru viðstadddr, þeg
ar stóra sögunarmyHani hér byrj-
aði ;iítur aö vinna í ■m'iðjum ágúst
cn lvvorki varð ég eða meiun annar
sem viðstatldur var, j>css áiskynja,
að vélarnar í hemti heföu orðið
fyrir nokkrunt skcmdum af ryði,
viö Jx-ssa múttaðarhvíld, og síöan
hefir lniu unniö dagk-ga fcil þessa
dags.
Jtcgar IstemHitgar fóru fyrst aö
flytja til ]>essa bæjar, fyTÍr hér um
bil 5 til 6 árutn, þú var hanlt í
mcstu tirækt, en síöan hicfir hanu
veriö að smádtftta við, og er nú t.
d. ltúið að byggja á sl. 3 árum æll-
tnargar góðar byggittgar, sem sam-
fcals nemitr nær 75 þús. doll., auk
tnargra smáhýsa í úfcjöörum bæj-
arins, og á löndum, sem keypt
haía veriö krittgum Jnemn. T. d.
hefir hr. Haiis Ilansson, sem ú
land um 3 miltir frú bænurn, láfciö
I Hyggja þar hús, sein mun haftt
. mgar htufa bruimið, en allar veriö
bygöar upp aftur innan Htils títna,
aö cd'imi imdaii'tekiitnd, sem G.N.R.
| járn'braufcarfél. náÖi hfaldi á, <>g
1 hefir áformað, að byggja ]>ar jáni-
| braufcarstöð innan skams. { ftest-
utn tilk-lluni hafa verið reistar
i betri byggiii'gar, i stað hinnaföilivu
— t. d. var ein af þoim setn brami
mefcin á þúsuitd dollara, en í Jx’ss
sfcað var bygð önnur af sömu teg-
und, sein kostaði $2,500. Stærsti
bruninn var liér i hæust. Brunnti
]>á 7 byggitvgar, það voru alt ganil
ar timbunbyggiiTgar. fýn nú er á-
formaö, aft tyggja stedttbygginigar
í jx irra stað, eii’da er nú ekki teyft
að byggja tir ööru en steiivi, i að-
al verziunarparti bæjarins, og ev-
það sýnilegur vottur um framtör.
Fyrir nokkruin áruni voru gang-
stéttir bæjarins orðnar mjög léleg-
ar. Kn fyrir rúmum þrctmir árum
kotn dúHtið atvik fyrir sent vakti
bæjarstjóntina til mcðvdfcundar um
að láta hafa cftirHt á gangstéfct-
ttntim: Kona nokkur var á ferð aö
finita kuntTÍngja sina, hún datt á.
brotnuin planka, og mciddi sig í
fæti. Síðan höföaöi hún tnúl inóti
bænum, og voru hcnni dæmdar
$1/5° ' skaðaboctUT. Jtetta varð til
}>ess, aö á zl. 3 úrutn hafa ver-
ið Iagðar rúmar 20 þús. dollara í
að endurbæta gangstéttir ogstra-ti
og nú er ekki liægt að segja ann-
að, en aö gangstéttir bæjarins séu
orðnar í góðu lagi, að undantekn-
um smásfKtttum hér og hvar í út-
jöðrmntm. Alt þetfca sý-nist vera
heldur i framfara áttdna, jtegar tek
iö er tdllft til þess, að bærínn telnr
að eitts 2500 tbtia. Og cru þó enn
ótaldir 200,000 dollars, scm myllu-
félagið lagöi í að umbæta sfcórit
söguttarmylluna á sl. ári •; og setn
iiflciðing af jx-irri cndurbófc, gefur
félagiö vinttu hér um bil liundraö
manns flciri cn áður.
FéJagsskapur á meöal ísJendinga
hér er í allgóðu lagi, enda er hóp-
urjnn orðitm býsna vænn, þar stm
talið cr aö utn 500 íslendingar sétt
búsetfcdr hér í Blaine og grcn'ddmvi.
Fyrsti félagsskapttrinn, sem hér
myndaöisfc á mcöal landa, var, aö
veturinn 1903 var stofnsett hér
stúka af I.O.F. Hfpiábyrgöarfé 1 ag-
itm, og samanstendnr hún af ls-
lcndittgum liér um l>il cingöngu, og-
hafa nokkrir haft talsvert gotfc af
]>ví. Til dæntis skal geta þess, aö í
haust tirðu jtrir landar fyrir meiðsl
um viö vinttti s'na, tvcir þairra til-
hcvrðti I.O.F. stúknmii og hafa
þeir Motiö ýttisra lTlutininda j>aðait.
Afteiðiitgin or sú, að aldrci síðau