Heimskringla - 07.12.1907, Blaðsíða 2

ÍVinnipeg, 7. desember 1907
BEIiSJCKTNGEA
HEIMSKRINGLA
Published every Thursday by
The Heimskringla News A Pahlisbine Co.
VerO blaftains 1 Canada oir Bandar
12,00 nm áriö (fyrir fram borgaft).
Sent til Islands $2.t0 (fyrir íram
borgafiaf kaupeDdum blabsins hér)$1.50.
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manager
Oftice:.
729 Sherbrooke Street, Winoipeg
P.O BOX 118. 'Phone 381 2,
Til fólksins
Bæjarlcosningar þaer, sem fram
eiga aö fara á þriöjudaginn liemur
þann io. þ. m., eru sóttar með
imeira kappi en nokkru sinni fyr í
sögu þessarar borgar.
Sýnilega ,er þaÖ ekki heiðurinn,
sem bæjarstaðan veitir J>eim, sem
kosnir verða, s«m um er teflt.
Kkki eru það heldur launin beinu,
þau sem bæjarráðsmönnum eru
borguð úr bæjarsjóði fyrir starf
þeárra, sein eru 300 dollarar á ári,
því óhætt mun að fullyrða, að
sóknin kosti hvern umsœkjanda
ínUkomlega eins mikiið og launum
hans nemur í þau 2 ár, sem kjör-
twnabifið nær yfir. Maður verður
því að ætla, að það sé áhuginn
fyrir framtíðar velferð borgarinn-
ar, sem knýr mennina til að sækja
kosningarnar eins fast og nú er
gert, og þá að sjálfsögðu engu síð
ur sú meðvitund, að þoim sem
íullveðja borgurmn beri skylda til
þess, að leggja fram alla krafta
sína tíl þess að verða því þjóðfé-
lag.i, sem þei.r búa með, að sem
nnestu liði, sem kraftar þeirra og
bæfileikar leyfa þeim að gera.
þebta er allrar virðingar vert,
og það því fremur, sem ætla má,
að hver einasti utnsækjandi vinni
í þcssu máli af einlægri sannfœr-
ingu og löngun til þess að vinna
sér og rn'eðborgurum sínum sein
iitest gagn þeir orka.
Kn þar sem nú er komið svc
íjárhagsmálum borgarinnar, sem
lýðuin er ljóst, þá ber kjósendun-
nm að vera sérlega varkárum í
vali sínu.
Heimskringla telur Ashdown-
stefnuna hina hyggilegustu, og
svo virðist stór m'airi hluti allra
borgarbúa gera. Enda var borgar-
stjóri Ashdown, á útnefningardag-
inn þann 3. þ. mi., endurkosinn í
línu hljóði. Knginn af andstæðing-
um hans treystist til að sækja
móti honum, og sýnir það bczt,
hve greinile-qa þeir vita vilja borg-
arbúa í þessu máli.
t 1. kjördeild var og fylgjandi
Aslidowns kosinn í einu hljóði til
þess að fylgja honum að máli á
næsta ári.
Ashdown hefir því frá kjósend-
anna hálfu beina skipun til þess,
að fylgja fastlega fram sbefnu
þeirri, sem hann þegar hefir fcekið
í málinu, og sem cr sú, að fara að
engu óðslega, en koma núverandi
Újárhags óstandi borgarinnar í
betra horf, en það er, áður en ráð-
ist sé í margra milíón dollara fyr-
irtæki, hvcrsú æskileg, sem fram-
kvæmd þess annars er. Gjaldþegn-
um borgarinnar óar við að vita
af nær 14 milióna skuldabyrði á
Jborginni, og nveð hálfrar annarar
millíón dollara árlegum útgjöld-
um umfram mögulcgar inntektir.
Framhald slíkrar stefnu Ljiðir ó-
hjákvæmilega til gjaldþrota. Og
þetta sjá borgarbúar yfirleitt, og
þess vegna koma nú fram slíkir á-
gætísmenn til að Leita atkvæða
kjósendanna, sem fylgjendur Ash-
down stefnunnar, eins og þeir W.
Sanford Evans, Ex-Ald. Eatimer,
R. T. Riley, Baker, Harvcy og
fledri. Nái slíkir menn kosningu,
þá sýnir það ráðdieild kjósend-
anna og gefur tryggingu fyrir því,
að gjaldþoii bæjarins verði ekki of-
þyngt, eða lánstraust hans svo
lamað á komandi ári, að ekki sé
bráðlega viðreisnar von.
Kn án þess að efa nokkuð cða
BtiJsvirða góðan tilgang andstæð-
inga lians í þessum kosningum,
tælur þetta blað nauðsynlegt, að
semi allra flestir þeirra, er Ash-
down fylgja að málum i þessum
kosningum, nái kosningu.
---#——•
/
Mannfrelsið á Islandi.
Ofurlítið í áttina
það mundi þykja djúpt tekið í
árinni og freklega mælt, að scgja,
að á íslandi hafi verið þrælahald
fram á siðasta tug 19. aldar, og
þó er þetta dagsanna, og eimir
jaifnvel nokkuð eítir af því eun.
þrælaliald getur verið með fleiru
en ednu móti, t. d. alveg mannúð-
arlaust, svo að þrælar eru keyptir
<3g seldir setn annar fínaður og má
Hfláta þá að ósekju. þetta þr.* !.<-
hald þekkjum vér af fornsögum
vorttm, og það á sér slað á stöku
stað í herm'inum enn, en þar sein
það á sér enn st-að, eru það þó
ckki hvítir meim, sem þessu þrada-
haldi sæta.
En svo cr til þrælahald inildara
og nokkuð mannúðlegra.
Hverjir eru þrælar ?
þrælar er liver sú sbétt maiina,
sem eigi er leyft að Leita sér at-
vinnu á rá-ðvandlegan hátt, cigi
Levft að selja vinnu sína á ólmndn-
uffl markaði, hverjum sem kaupa
vill, en annaðhvort þvingaðir til
að vinna annari stétt manna fyrir
alls ekkert, cða ]>á fyrir lægra
verö, en þeir gætu fcngið fyrir
vinnu sín-a á frjálsuin markaði.
Kru nokkrir slikir inenn tif á ís-
Landi ?
Já, allir þeir, sem lögin þvinga
til að vera h j ú, þeian er bann-
að, að viðlagðri lægarefsing, að
vinna öðruvis en að ráða sig i
á r s vist.
því minni varning, sem maður á
til að verzla með, því meiri þörf
er honutn á að geta Lengið f 11 1 t
verð fyrir varning sinn. ICn hvað
er fult verð? það cr það vcrð,
sem fra'inL.oð og eftirspurn skapa.
það er það vcrð, sem þeir, er
varning viija kattpa, bjóða eða
geia fyrir hann af fúsunt Qg frjáls-
um vilja á óheCtum markaði, þar
sem öllum frambjóðendum cr heim
ilt, að bjóða fram vöru sína til
sölu. Kn hvcrjum er ]>á me'iri þörf
á, að fá fult verð fyrir varning
sinn, Ijeldnr en þeim, sem engan
annan varning eiga, en v i n n u
sína ? Hún er þeirra áleiga. Kn
þessir menn eru einmitt e i 1. u
mennirnir á þessu landi, sem lög-
heftir eru frá því að selja varning
sinn á frjálsum markaði og fá
þannig fult verð fyrir hann.
Nei, ef verkamaðurinn á íslandi
á ekki svo miklar eignir, að Lann
hafi 200 kr. ársarð af, eða hann á
ekki 17 kr. *) til að kaupa sér
vinnufrelsi með (15 kr. f\-rir lausa-
menskubréf, og 2 kr. í landssjóð
að auk), þá má skylda hann til
að verða h j ú, árshjú, lijá bónda
eða öðrum heimilisráðanda. Valds-
maður má bjóða hannupp,
ef hann fcer ekki vist sjálfur —
h aId a uppboSsþing á
manneskjum ! (Tilsk. 26.
raai 1863, 8. gr.).
þessir menn eru ekki þrælar
einstaklinga, en þeir eru
viinnu-þrælar stéttar — þræl-
ar h ú shæ ndastóbt arin nar.
Verzltinar-þrælar voru flestallir
Lændsmenn á verstu einokunartim-
unum. þá var öllu landinu skilt í
verzlunarumdæmi, er lágu tim-
hverfis hvern verzlunarstað. Eng-
inn maður mátti verzla við nokk-
urn kauprnann utan verzlunarum-
dæmis þess, sem hann var í, hann
var btindiinn við s'inn kaupmann
Hólmíastur frá SkilcLinganesi átti
að verzla í “Hólmsins kaupstað”
(nú Reykjavík) ; en af því hann
vdð sjóróðra syðra varð matar-
þurfi, keypti hann sér brauð í
Hainarfirði fyrir 4—5 ýsur. Hann
var húðstrýktur við staur fyrir
það suður á Ressastaðasandi, unz
hann var aðfram kominn.
*) Fyrir 1894 var gjaldið I
hndr. á landsvísu.
Var þessi maður ekki v e r z 1 -
u n a r - þræll kaupmannastéttar-
inn ar ?
Og maður, sem nú er sektaður
og settnr í fangielsi, ef hann g.etur
ckki borgað scktina, fyrir að
vterzla frjáJs mað vitwni sína, er
hann ekkí vin'nuþræll húsbónda-
stéittarinnar ?
Sannarlega er hann það.
þá er annað þrælaiband.ið : mað-
ur, som ekki er bóndi, kaupmaður,
iðnaðarmaður eða stúdent, má
ekki setjast að í neinni sveit eða
kaup.stað til að leita sát atvinnu
í þurrabúð eða húsmensku eða
sem daglaiinuinaðiir, nema hann
íái leyfi sve'i'tastjórnar (bæjarstj.)
t'il þess. Kn þessu vcröur nú breytt
í næsta mánuöi. þing'ið siðasta
samþykti stjórnarfrumvarp, cr
harmilar slíkum mönnum (ef ]>t-ir
annars hafa Leyfi til að “ver i
I a u s i r, þ. e. ekki í þrælb « n d i
hjúaJaga), að setjast að hvar sem
þeúr vilja, ef ]>eir tilkyiina það
bæjar- (sveátar-) stjórn f j ó r u ín
viknm fyrir fram, og
færa sönnnr á, að þeir eigi “vísan
saimastað” þar um 1 ár.
Ofurlítið er þetta í áttina. En
því þessi bönd ? 4 vikna fyrirvar-
inn — til hvers er hann ? Og eins
árs vissa fyrir “samastað” - <il
hvers er það ? því má ekki mað-
urinn leigja sér hús til mánaðar,
missiris eða þvíuml., eins og tíðk-
ast í kaupstöðunum ?
Ahieg er þrælahaldið ekki af-
miinið enn — ekki fyrri en hverjum
manni er heimilt að vinna íyrir
sér með hverju ráðvöndu móti
sem hann bezt getur, og eiiga l.eim
ili hvar sem hanu vill uin svo
stuttan eða langan tíma, sem
hann vill. Gangi maður verðgangi
eða betli, þá á að láta lögdn taka
ti'l hans — en fvrri ekki.
þá fyrst, er svo er komið, er fult
mannfrelsi á tslandi..
77/ Kjosendanna.
Frúr og lierrar : —
Itg þakka yöur fyrir þá tiltrú,
sem þér hafi sýnt mér við síðustu
kosningar og á yfirstandandi ári,
og bið yður að endurnýja þá til-
trú vdð þessar kosningar.
Ef þér heiðrið inig með því, aö
kjósa mig í “Board of Controi”
nefndina, þá lofa ég að gera fnm-
vegis cins og ég hcfi gert að unJ-
anförnu, sem sé : Að sinna hverjr.
bæjarmáli, eins og það væri initt
eigið mál. Veita yður hagsmunina
af ]>ekkingu minni og reynslu, og
beita öllum minum dugnaði og
hóingreind án ótta v-ið nokkurn
mann eða klikku eða flokk, og án
þoss að ívilna nokkrum eða of-
þyngja nokkrum. lointi orði : þá
skal engin starfsemi min hyggjast
á htig.sanlegum' atkvæða afleiðing-
um. Eg er fyllifega sannfccrður
um, að álirii þau, sem ábyrgðar-
stöðu fylgja, ættu ekla, að skiftast
fyrir nokkurt endurgjald, hvorki
atkvæði né annað. Eg mun því
fratnvegis sem að undanförnu
bneyta samkvæmt þessu.
fig veit, að maður með þessum
skoðunum á á hættu að mæta and
róðri félaga og annara, siem
reynsla liðinna ára sýnir, að þau
álita sig hafa meiri rétt til þess,
að hafa áhrif á bæjarstjórnina,
heldur en vilji fólksins.
Vér búum undir þesstt fargi i
dag. Fyrir ári samþykti mikill
moiri hluti bæjarbúa, að viðtakq
tafarlaust Point Du Bois aflledðslu
stefnuna. En síðan hefir borgar-
stjórinn og lítill minni hluti í bæj-
arráðinu ákveðið, að vinna móti
þessti. þeir vissu, að þeir myndu
tapa, e£ þeir ynnu opinberlega á
móti því. þess vegna vinna þeir
nú á móti einstökum atriðum, en
látast þó vera með að byggja síð-
ar. þcir virtust ætla, að alþýðan
væri í svo miklum önniitn, að
leysa sina eigin brauð og smjörs
ráðgátu, að hægt værd að gabba
hana með hvers kyns yfirskyni.
þeir vissu, að auðfélögin voru
jafnan á vaðbergi eftir þeian “al-
mðttuga dollar”. Afleiðingin hefir
orðið sú, að borgarstjórinn og
íylgjL-ndtir hans, sem á síðasta
hausti voru kosnir til þess, sam-
kvæmt loforðttm sínum, að koma
á fót vatnsleiðslustofnun, sem
bæjareign, fóru strax að gera alt
sem' þair gátu upphugsað til þess
að íalla þetta mál, sem þeir voru
kosnir til að halda fram.
í .smáatriðuin biðu þeir sifeldan
ósigur, af því að fleirtala fulltrú-
anna hélt dvggilega við loforð sín.
En borgarst'jórinn, sem hafði fjár-
hagsmálin í tun'sjá sinni, vissi vel,
að nema eittJtvað væri gert til
þess, að selja skuldabréf bæjarins,
þá yrðu við árslokin yfir 6 milíón
dollars a£ bráðabyrgöar skuldum.
Hann vissi líka, að með svo mikl-
ar bráðabyrgðar skulcfir á herö-
urn sér, gæti bærinn ekki komið
aflstofnuninni á fót. En þráfct fyr-
ir þetta, þá var hann svo ákveð-
inn í, að vinna mótá alihugmynd-
dnni, að hann misfci sjónar á öllum
öðrum atriðiiin, og gerði enga til-
raun til þess milli apríl og des-
ember, að selja dollars virði af
skuldabréfum borgarinnar. Hann
ekki að eins gerði ekkert, heldur
beinlínis neitaði 8 íniltón dollara
lánstilboðum mieð 4l/í prósent árs-
vöxtum, sem honum voru boðnir.
Upphæð, sem hefði orðið nægileg
tiJ allra núverandi bæjarþarfa, og
gert oss mögufcgt, að lialda á-
frain íneð aflstofntinina.
Nieitun þessara hagíeldu fcilboða
neyðir meðmælendur attstofnunar-
innar til þess að hæfcta við bygg-
ingu hennar.að svo stöddu, sem
þó var mögulegt fyr á títna. Vér
segjum nú, að vér skulum byggja
hana eiins fljótt og vér fáum fié fcil
þess, — og nveinum það semi vér
segjum. Borgarstjórinn og fylgj-
endur lians segja hið saina. . En
gatur nokkur, sem dæmir þá eftir
framkomu þeirra, ætlað þá svo
einlæga, að þeir geti ráðið við þá
örðugLeika, sem nú erti í vegi ?
Astandið er þannig, að það þarf
vilja til þess að ryðja veg. An
viljans verðnr torfærunum ekki
rutt úr braut.
Getum vér treyst borgarstjóran-
um og ívlgjendum hans, effcir frant
komu þeiirra á yfirstandandi ári
að dæma ? Svarið er óhjákvætni-
lega : Nei. þeir lofuðu að revn-
ast trúir, — þeir brugðust trausti
því, sein ]>eir nutu. Hafandi girt
það einu sinni, niunu þeir ekki
gera það aftur ? Ég læt yðitr
svara því sjálfa.
Eg er viss um, að ef borgarstiór-
inn verður sigursæll í baráí tu
sinni móti hinum einlægu vinum
bæjarafisins í þessum kosningum,
þá hafið þér aldrei framar tæki-
færi til að konta á fót sveitar-
vaitnsafli.
Málið er í liöndum yðar, — cf
þér viljið afiið, þá kjósið þá menn,
swn með einlægni vinna að því, að
fá það. Borgarstjórinn og fvlgjend-
tir hans vilja það ekki. Ég lofa
yður, að ég skal vinna tiveS því.
Yðar einlægtir,
WILLIAM GARSON.
Matur er mannsins megiu.
Ég sel fæði og húsnæði, “Meal
Tickets” og “Furnishjed Rooms”.
Öll þægindi erti i húsinu.
SWAIN SWAINSSON,
438 Agnies st.
Aímæl'ishátíð Tjaldbúðarinnar á
að haldast með viðhafnar sam-
komu þar í kirkjunni mánudags-
kveldið þann 16. þ. m. Prógram
í næsta blaði.
I
I
I
I
Atkvœði yðar og
áhrifa óskar
A. T.
Davidson
til endurkosn-
ingar sem
Bæjarfullfcrúi í
4. kjördeild.

Til Kjó&enda
i Winni peg
Samkvæmt óskum kjósendanna hefi ég fikveðið að
sækja um endurkosningu í “ BOARD OF CONTROL ”
fyrir komandi ár.
Eg hefi 4 meðvitund minni ábyrgð þá, sem fylgir þvf
að ráða fram úr þeim vandamálum sem “ Board of
Control ” verður að ráða til lykta á komandi ári.
Kg finn mér skylt að þakka þeim kjósendum sem liafa
heiðrað mig með tiltrú sinni f þvf, að kjósa mig f bæjar-
stjórnina á liverju ári f s. 1.!» ár, og á þessu ári í “Control”
nefndina.
Ef sú þekking á málum borgarinnar, þörfum hennar
og fjárhags ástandi, sem ég hefi náð í stöðu minni á liðn-
um firum, er að nokkru takandi til greina, þá gefur það
mér djörfung til þess að biðja kjósendurnar, enn á ný, að
veita mér tiltrú sina með þvf að kjósa mig í “Controller”
6töðuna fyrir komandi ár.
Eg er meðmæltur þvi : að bærijin haldi áfram að
koma upp aflstöðinni eins fljótt og fjárhagur hans leyfir
það, og réttlætir. Einnig er ég því meðmæltur : að bær-
inn tryggi sér öruggtframtíðar vatnsból. En fyrsta 9kylda
“Control”-nefndarinnar verður að vera sú, að hafa útvegi
til að mæta borgunum áfallinna skulda, til þess að vernda
lánsfraust borgarinnar, og að sjá um fjárútvegi til þess að
halda áfram þeim umbótum, sem bráð framför borgarinnar
gerir óumflýjanlegar, og til þess að tryggja þeim borgurum
atvinnu sem eiga lffs-uppeldi sitt undir henni komið.
' er^i ég kosin, þá mun ég framvegis — eins og ao
undanförnu — sinna öllum máhim sem snerta borg vora og
íbúa hennar, eftir því sem þekking mín og hæfiléikar frek-
ast leyfa.
Yðar með virðingu,
JAS. C. HARVEY

BOARD OF
CONTROL
Fólksins Umsækjandi.
Frúr og herrar - —
. Ég er umsækjandi tim Board of Control slöðnna, og
fjárhagssfcefna mín er aJgierfcgia sú saana oa J. H. Ash-
downs 'borgarstjóra. það er skoðun mín, að hann sé sá
eini maöur í Winnipeg á yfirstandandi tima, sem getur
liafið oss upp úr vorutn ^árhagsfcgu örðugfeikum.
Ég lofa þvi, að sjá svo um, að aflstöð sú, er fciði raf-
afl frá I’oiitt Du Bois fcil Winnipeg’ bæjar, sé bygð eins
fljótt' og peningar cru táanfcgir fyrir sölu skuld'abréla
Winnipeig borgar, með sanngjörnu verði og með sann-
gjarnri vaxtagreiöslu.
Kg lofa einníg að sjá um, að Main oa Tliggins
stræti séu sfceinlögð á þessu ári. Einnig, að neðanjarðar
vírar séu lagðir eftir Main stræbi tafcirlaust, svo að
hægt verði að steinfcggja strætið sfcrax 4 næsfca ári.
Ég skal ednnig sjá um að bygð sé brú yfir Brant
stræfci á næsta ári, til ]>ess að íbúarnir í v~esturenda bæj-
arins eigi hentugri leið inn í baeinn.
Ég skal einnig fast-fcga mæla fram mcð því, að vatns-
gjald bæjarbúa sé minkað niður í það, scm það var á
síðasta ári, og að sami aifslábtur sé vcdfctur fyrir fljóta
greiðslu gjaldsins, því ég álít núverandi vatnsgjaJd vera
of þunga bvröi á fátæklinguin borgarinnar.
É,g skal einn'ig reyna, aö sjá til þess, að starfsskabtr
urinn sé á einhvern hátt jafnar Iagður á, en nú gerist,
því ég lít svo á, aö han n kotni þyngst niður á smásaJa
bæjarins, og sérstakloga á þessum tímum, ]>egar satn-
kepnin er orðin svo mikil.
__Ég skal einnig bera fram tillög-u tirrt, að hvcr maður
.inhleypur, sem er fullra 21 ára garnalí, borgi J2.00 árfcg-
an skatt í bæjarsjóð.
Ég skal einnig, ef ég tvæ kosningu, sjá til þess, að
hver samnáiigtir, sem gierður verður ujn sölu á fcimbri
eða öðrum vörum til Winnipog bæjar verði gcrður að
e.ins cffcir að búið cr aö auglýsa eftir tilboöum frá
timburframfciðenduin vcstaú Superior vatns, að með-
taldri Brifcish Columbiu
Eg trvii á framfarir og ég álit, að hver tnerkamaöur í
Winnipeg borg, sem er á skatfcskrá, eða sem er skoðaður
sem lorgari, eigi að hafa stöðuga atvinniu alt áríð
um kring, með sanngjörnu kaupgjaldi. Ég lít svo á, að
ef engin önnur atvinna er fáanleg, þá ætti að veita öll-
mn slíkum atvinnuleysingjum vinnu vifí stræti borgarinn-
ar, við snjóm'Okstur, og að kostniaöurinn við þetta skuli
verða lagður á þær eignir, sem hafa hagnað af því.

***»*»»** +**+*4éééééééééé*ééééééééé.ééééé4’ éééééééééééééééééééééé éééé4éééééééééé*é*éé*é »