Heimskringla - 27.08.1908, Blaðsíða 2

2 blft
IWirNNIKKG., 27. 'AGÚST 1908.
H E I sr 5 K RI N G r x
Heimskringla
Published every Tbursday by The
Heimskriif la News & l’ublisbin? Co. Ltd
VorO blaftsÍDS 1 CAnada og Baudar
$2.00 nm 6rift ífyrir fram borgsiO).
Beot iil ibl&Dds $2.C0.(fyrir fram
borg&Caf kaupeDdnm bl&ftsiub hér$l..ri0.)
B. L. BALDWINHON,
Editor A Idanaírer
Office:
729 Sherbrooke Street, Wiooipeg
P. O BOX 116. ’Phone 3S12,
Tyrkneska uppreistin.
Jjioss beíir ájöur veriiö 'gieitiö bér i
lnlaðiiin.u, aö umib6t.a'flokkurinn á
iTyrkljanfli, sietn a&illaga er ínynd-
aöur al hiiinurn yn’gri mönrum
í>jóÖíiri'ninkir, hafi nýlieigia giert þiainn
ig liaigtijða up'prdst þar í landi, að
ha«uii hefir koniið á alglerðri stjórn
nnhrwyténigu, svo að hér eítiir verð-
ur þar þinigibuiKliin stjórn, eiins og
í öðni'm siðu'ðum löndnrm.
'þiað hefir lengá verið á V'jtutiid
soldúms og helz.tu ráðgja ta bans,
að hoin. yngri kynslóð á Tyrklan.di
vœri óániægð mcð ektræðdsstjómn
soldí'uns, og jai!in,vel herimn eða
bkntö ai honiim, vtrri ekkd eins
tryigigiur krúnunmii eins og vera
a-il/tji. Kn eiíg.um datt í hng, að
byltinigiarund'inn væri ]>ar eins rót-
gtróimm og viðbún.aður byltingia-
mtajnmsi ein.s inllkominm eins og
rauin befir gefið vdtni um.
, Nú luefir fneiginritá 'hlaðsins T.om-
drnn. Daily TVXa.il skriíað langa sögú
um, h'Vemdg kyltinigiaimeinin komu
tnóJum sinum svo fyrir, að soldám “
•áitti ekki amnars’ úrkostar en að
lá’tia utnsviLi og undamdráit'tar-
laust «ð kröfum þe-irra, eí hamn
viildé sjálfur lífi halda. Fneigmriiti
þessi gcit'iir þess, að allra þjóða
- stjórtiif.ræðmgar st'am.di undr. undi
yfir þvi, aö svon.a ])roskuð u,pp-
reist skuli hala verið möguleg’ og
iþá s.rstakl gia á Tyrklamdi, þar
sem algerð .sitjórniarbrieyting hafi
komiiist á þe’gj.imda og ám blóðsút-
htlliinga, og tclur slíkt hvergi áð-
nr hafi konnið fyrir í ber.minum.
Uppireiisitarm. n.n haiSa bnít allan
viiðbúmiað moð svo miikiilli kymd,
að sjáJfur limdslýðurimn v.issi ekk-
ert a,f því fyr en alt var mn garð
gengið, og síst aif öM grunaði
mokkitrn, að allur hcr Tyrkji í
Kvrópu væri í vitorði með upp-
r«ist.irrnönmum, og v.iðbúinn á
hverri stundu, sem kallið kæmi,
tið geneyða ednveidd soldámsims.
Sjóiheirinin vissu allir, að var tneð
uipprieiistarmömmim í anda, ein
haíMi gait lít'ið að giert. Soldániinn
vi-ssi og að lögregl ulið lamdsins
var eikki sem tryggast, em bann
og náðamiaútar hams töldu víst.
að hérdeiklir landsins væru éim-
hugia nieð soldájfii og stjórn. hans.
það var því óvæmt fregn, sem sol-
dám- í.'kk fyrir nokkrum' dögrnm,
þeigiar himn frétti, að seituliðið i
Monas'tir hefði flne.pið •yfirmetin
sína, og siðam tekið öll vopn, sem
voru í vígvirkinu, og alla pennmigv
nna, sem þar voru, og flýðti svo
>til fijíilla með alt satmiam. Rn bylt-
öngarflokk ur inm svo rueímd.i áit.ti
emgami þáitrt í þessu, og vissi ekkert
«ii f.yr em það var um giarð gemg-
áð. lim þegar þe'tita varð þeém
kumnmgt, þá sá foriitlgii þ.'irra Ma-
jór Miisiur, ekki fært að tefja njð-
■gi-'rðalams fongtir. H-ann serndi þvi
svoláitiandi hraðskeyti til soldáms :
‘•‘Gerðu tafirlaust yfirlýsámgú
urn, að þiú vv-itir Tyrklamdi Juing-
lnimdma sitijórn, ammars sæki ég að
•GoBstamitimopel með 300 þús. her-
■nueinn”.
Jx'itta var fyrsta tilkynmjing, sem
sold'án f'ékk um biö sanaa ástamd
í ríkii hams. Aðalráðgjifi hans, að
traútti Vizkrr, ráðlagði honrnm, að
látia a.ð þeissari kröíu. Soldámimm
sviarajði í “ílg g."t ekki gert þdtta,
ám þess að ráðgast um við göm.lu
ráðgjil irua, Sáaid og Kaimil”. —
ijx-ar voru nú spurðir ráða, og
Bi’itjngamionn höfðu séð svo um,
að ekkcnt bJað kæma út næsta
dflg, sem var föstudaigur, fyr em
þeiir ga-.'ri leyfi til þess, og öll bJöð
:n voru mörgum kl.stundum á cft-
ir vcifniakgum tíma þamm dag. Rn
þagar þau iomu, þá fluttu þait öll
yfirlýsingu soldáms um gildi stjórn
'arsknárinin.ar, og skipnn rnn, að
■gamga til almenmria kosninga. —
þeitta lásu ibúar Con'Stamti.nopiel
borgar mieð svo miki'Ili undrun, að
miargir áititu bágt með að trú,a sín
um eigán ati'gum.
þienjttam diaig íékk soldám svolát-
andii skeyti : “Sfoptu strax öllum
prditiskum föngum”. þieitta var
talarluust gert, og þá fyrst trúði
lól'kið, að ný og bjartarii öld væri
runmim upp yfir Tvrklamdi, og fögn
uðunimm og gfoðiitetin tirðu svo
muik'iJ, að önmur eins hötðu ekki
orðið þar í landii í maitttta minn-
sögðu sold'áni, að láta ekki „ttdan «« teHr Kn‘pníl ™eS
......... - vissu, hve miikið það er, þvi hon-
um hiefir emgim skylda borið til að
staittda þjóðinmi neiikttimgsskap á
því eí hamn gerði það, þá mundu
ibyiitimigaimijmp giera fleiri kröfur til
bams. Rétt í þessu barst sofdánii.
mmittað ske}*iti svohljóðamdá : “Vér
kneljumst höfðamna af þ'im T/.zet
og Tiasim”. Á meðan soldám. og
rá&imi.i’U'tar bams voru .að áitta sig
Á þeissu skeyti, kom annað nýtt.
jþað sagði : "Ef þú ekki tafar-
laust amglýsir, að þú v.eiitir lamd-
«111 stjórttarskrá, þá skal ég sjá
nw», að na.fns þíns sé ekki getið t
mokkurri kirkju í ríki þínu mæsta
íöstudiag”. — þetta hne'if. Solíl.in
kallaði saman á fumd í miesita
fiýrtá, aUa þá ráJðamauta, er hamn
hugðist mega treysta. þueir sáti) á
ráðsitefmu alla nóttima til kl. 5 að
morgt: i. Sumir af ráðgjöfunium
vildu teíja fyrir fr.i-mkvanmdum, en
soldiím sagði að síðustu m:t: “Jtg
gaJ út stjórttarskrá í upphafi og
jhcfi síðaú augTýst hana á hverju
-jári. Nú skipa ég svo fyrir, að
kosmiiaiigar séu tafarlaust haUlpflr
.*átts og stjóittarsknáim ákveðmr.
wn, þá gekk og soldán um götur
ibongarimmiar mjeðal fólksins varn-
arlaiis, rr.-ima hv,að h'.unm hafð'i 1
mamm með sér, og var það í fyrsta
skiiti, að hamn huifði kotniið út úr
h’.iJJiargiarði síníim um 32 ára tíma
eðai síðam.' hanm kom tdl valda.
Síðan hefir fréz,t, að byJtinga-
mn nn hafi sjálfir, yfir í Maoedomiiu,
samið stjörniarsknáitta og sent sol-
dátti, og skipað honum að sam-
þykkjii bama, að viðlögðu áhlaupii
4 'bomgimia með 300 þúsund vígra
m, i.nmi i, og að soldám ha fi cltir
timiræðtir við ráðamau'ta sína, séð
þamm kosrt beatam, að láta að ósk-
im fólksims. Rmda er sammað, að
þattiai hafi svo tiJ gemgið með b.réfi
seim birt er í London Times þamm
1. þ. 'in.
íi því hinéfi' er því lýst, hvernig
u.pipneistar aiigJýsiimgar voru festar
np'P, hvar sem því varð við kom-
ið, í öUum 'borgu'in lamdsims, aí
mötioiun í eink emni stuúmii ngi og al-
vopnúðum, á miðvikudagskvieldiið.
t SaJonica borg reytidi lögreglu-
þjónm e.inm, að rfi n'iður þessar
yfirlýsáagar, og var bimn taiar-
kiiist .skotimm,. í öörum stað amd-
mælti lögnegluþjónin uppifestingu
þessara airgKtvinga iMn leiö og hsr
maður var að gera það, og neymdi
aið ti.ika niður aiigJýsimgiU'na. Hiann
var tvidiaraJiaiist skotinm í Tuemdi'tia.
þerttfl kom fyrir í miiðstöð Salon-
ica iborgar um miðjan dag á
frm'tudiajg, eimm.i't't á sania trniiaj,
sieim skieytin voru að berast til
soldáns.
1 naun réttr.i er það herimm., sem
gemgd’st hefir fyrir þessani u/pipreist
og það «r nú sýnt, að honum befir
farist 'þaö vel úr hiemdi. Hamm baf-
ir þegiar iiattgið liigburwlnia stjórn í
lanidimai, og í bemmi eru allir ráð-
gjaí irai'ir úr flokki bylitittgamiaínma,
numa tveir, sem sýmit hafa það
miað framkotnu simmi, að þeir eru
frjáJslyndir. Bvltiingamuemn hafa og
knúð soldám til þess, að fáita
dreipa nokkra af hans allna mán-
ustu vild irv'imum og rá'ðanautiim,
— þá scm nrast höfðu barist fyirir
■þvi, að kúga alþýðutta.. þair hafa
og kmtið soldán til að láúi hmcippa
í f imgalsi stóran hóp 'Cimibætitis-
mo/nina', si?m talinm var að viera
•amd'Viígur bagsmiinii'm alþýðiinmiar.
f>g niii síðast haía þeir kmúð bamm
til að up'pl'j.ysa kviemuaibúr sitt, og
gciffl' ölliwtt konmm þar fult fnelsi,
og þeiir haf-v nevtt hamm til þass,
að lofra því, að búa fr um viegis m.nð
e'inmi komu eingöngu, eiim's og aðrir
borgarar ríkisins gema.
'Hið nýja' þimg á að kom.a samam
i nóvieimiber næstk., og þá fyrst
hiefjas't fyrir alvöru umibóita til-
rannir byltimiga.man'tiia'. Fyrsta og
naU'ðsymlega'Sta starfið, er 4 að
koma fjármálunum í viðnniinfog’t
horí. Á liðniim árum bcfir soldán
verið envaJdur, han,n. hefir einm
ráðið öl'lumi fjármáJum, lagt á
skaitta og amnast um útgjöldin,
og verið féhirðÍT ríkisins. Hann
skamitar sjáJfmm sér laun sín. —
þiegajr hamm kom til ríkis fyrir 30
árum, nieitiði hann aið binda laun
sín við 5 þúsund dollara á dag, —
þótti það al't of lítið. Sáðam befir
bamn skamtað sjálfum sér það fi
af eiignnim þjóðarinmar, sem hon-
matttta. Bnertar hafa scint mtvnn til
soldiáms 't.iJ' þ.ss að óska homim. tdJ
Jukku mieö stjórnarskráma nrýju,
sfcim hrnim hefir ve.tt þjóð sinná.
þjóðvierjar hims vegar lárta þetta
að miestu a’fskiftaJaust. Rn vitan-
Jegrt er s imrt, að' þeám er ekki veJ
við framtíðarhorfur Tyrklar.ds.
Ríkja - samband.
það er ekki . ófróðlegt, að at-
Jitiga skoðum þá, sem kcmiur .fram
í niitgerðum þjiirna Homigleys dóm-
ama og Milmiers lájv.arðiar, í tímia-
ritinu “'Stamd.ird amd Rmpáne”,
um framtíðar sambamd Gíimiada og
Stóribrata Jainds.
Májlmier lávarður heidur þar fram
þeirri skoðurn, að efrtir því sem í-
búiait.il im í Camada vcikli aukist og
au ðsu ppspnett'ii r l'andisims vcrði
opmaðar og frainl'; -iðsl.an aukin, —
eiStiir þvi eigi Caftadia að fœra'St
nær því, að vexða ja.fn rért'thár Jið-
tir í rikjasainibandinu eims og sjálírt
StórbreitaJamd.
Meðal amittars segir hamm :
“'Rg hvorki ærtlast rtil né áJít
æskáfogt, að Cam idi haldi áfrem
að vera í mokkrum skiJ.ningi undir-
gefinrn, aðili í rikjiisam'bandinu’’.
Skoðun Milmiers lávarðar á fram
tíðar sambandi Camaida og Eng-
lajKls nákvætnlcgia sú samai,
scm Skúli Thoroddsem hefir um
saimibam<I það, sem ætti að vera
miJli íslands og Dammierkur.
MiJnier lá'Var.ður segir, að him.ir
núvierandi stjórnarfarsJegu hfekkir,
sem tattgi Camada við Stórbreta-
Jamd, séu ve'ikir og lekki variamleg-
ir, og vomar, að konungssambamd
að eims verði framrtíSjr samband-
ið, — það og ekkert amttaið. TJtam-
ríkismáJ öll og bermtál, dómsmál,
'pemiingamál og póstmiál, lamdheJg-
ísvarn inmál og öll önmúr máJ,
s.'tn ’hvert þjóðfélag eigi að,anma'St
sjálfit, — aetlast lávarður Miltter
tiJ, að Camada ammist isrjngöngu, og
án aifskifta ammara'. Komtings sim-
bam'diið eirt't þykir honum nægilegt,
og það n>á óhætt' fúllyrða, að
hamtt hiergmálar þar nlmiemna skoð
wn brezkra st'jórnimiálamamma á
jx’SSU Tttáli.
Fundur um sjálfstæðis-
baráttu Islands.
’gerðuim síttnm. J'jn það er á aillra.
viitumd, að húsbald.s kostnaðuT
hans hefir fjórfaldast á þessu tíma
b;li, og það er á'litið, að h-rnn eyði
að jafwiði $25,000 á .sólarhring til
launa siiunia og líf'skostttaðar, eða !
sem svarar rúmum 9 milfíómum;
dollara ávár'i. þetta er búið að
gattga svo l'imgi. að lamdið er sem
næst orðið gjaldþrota, en lamds-
lýður a.llur kúgaður miskunar-
laust, til þess að saJna fé til þarfa
sokláms. Fyrsta verk hi'tts nýja
þinigs og srtjórnar verður því þuð,
að takmarka útgjöldiim og sniðai
laun soldáms eftir eifnium þjóðarinn
ar og samnigjörnum þörfum hins.
það verður að létrta skarttbyrði
aj!þýðu.nmar, svo hiim fái risið und-
ir hc-mmi, og sætta hama sem be/.t
verðmr við kjör sín.
Srtórviejldi beimsims horfa með
aindrum 4 þessar aðfarir byltiniga-
Samkvæmt fundar.boði írá nokk-
urum mönn.um, var haldintn al-
memmiur fundur, í Hólaskiólahúsi, í
ísfemzku bygðinni í Alberta, 5.
ágúsrt 1908. Forse'ti kjörinm G. S.
Grímsson og íinidarskri'fari J. J..
Hmmford.
Forsoti kVaddi herra St. G.
Stieiphamsson ti.l að skýra fyrir
fumdiimmm Tttá'kfni það, sem væri á
daigskrá, s:m væri stjórnar og
írieJ.-iis'borát’t'.i isLnzku þjóðarinmar
gagmvart Dönum.
Herra Stephansson gat þess þá
fyrst, aið mest væri komið undir
því, hvort meittn álirtu bctra, «ð
ver.a frjáls eða -ófrjáls. Leiddii
h imn að því Ijós rök, að frelsi og
sjálfstæði fokldi ætið til framfara,
ekki síður fyrir heilar þjóðir en
hviern ■e'mstakliug, Síðan ékýrði
hamm fyrir fundiniim öll hcb.tu at-
riði í frumvar.pi miJliIa.nda mf.idar
inmar, og rökstuddi, hve frumvarp
ið væri skiaðJpgt íyrir land og
þjóð, citt.s og það lagi fyrir. Alrt
væri í höttdum Dama, þar sem
saitteiigittJegu málin væru óttpp-
sagjattTag. í ágr.'inin.gs máhinum
beiíðu Da.nir aJt í sintti hemdi, þar
sem ger'ðardómuriiim væri skipað-
ur að eitts tveimur ísJemdiingum,
en dómsforseiti skyldd ætíð vera
hæstiairéittar dómari Dama. Rkk.i
væri amreað likara, em Damir settu
á stiofm berstöðvar á tsJandi, þar
sem þeinn vær fengim lamdvörn i
bemdur, færu þeir þá tnc-ð þanm
afla sinm eins og þair væru mr.'mm
til. Ivn dæmi sæú nicnn þess amm-
'ars'staSar, að beitt hefði verið her
valdimi stnndmn' til þess að bæla
niiður sérhverja frjáJsa hreyfingu
<>g kúga þjóðirttar. Hiamm sagði,
að sumir áli'tu ísland svo fártækt,
að þuð gæti þsss viegtta eikkii skilið
fjárhagimm við Dan.i. lin ekki
kvoiðst hann vera þeirrar m.ein'img-
ar, aið Islamd gæti ekki borið sig
und r sjálfstjórn, eigii væri alt
undir sjálfstjórn, eigi væri alrt
féð væri sem jaifm/ast í höndmm
þjóðarimmar. Hann kvað það vera
símia skoðum, að ja fnvel þótrt Vest-
íir-ísliímdiimgar gætit ekk.i Jiafrt beiim-
líniis aískifti af stjórttmálum ís-
lands, þá samt gærtu þeir unittið
máJffm.i bessu gagn mieð því, að
beita áhr'ifum smnm í rótta átrt,
og það ætrtu Jxiir að gcroi.
A.. Si'gurðssom kvaðst vcra hJymit
ur frjáJsr.i lýðstjórn, emda beyrði
hammi tiJ jafnaðarmanna ilokknum.
þaö væri sím inniilega ósk, að ís-
leittzka þjóðin íemigi þaö srtjórnar-
fyr.irkomulag, sem k.iddi hama' til
sjáJfstæðis og fraimfara. Hann
kvaðst ver.a hr. Stieipbansson mjög
þakklártur fyT'ir, hVe Ijóst og vel
hajr.mi heíði skýrt þctta miál /fyrir
futtd'imiumí.
Hcrra Jóh. Björnsson sagði, að
-simi hug'inry.nd væri sú, að íslamd
yrði sjáffstæ.tt ríki, mcð fullum
a'ðskilnaði við Dani, og óskaði,
að funduri.nin beindi áhrifinn sfttum
í þá átt. Kvaðst hanm hafa í því
skyni samið ávarp til ískttzku
þjóðarinmar, og a.flnemti það sk'rif-
ara fúndaritts.
Hierra C.« Johmson kvaðst áJíta
þaö skyJdm Vestu r-lalcndinga, að
hvetja heiimiaþjóðinia tiil, aö haJda
fr.a.m fnlliim ré'ttim'dum síinmi gagm
vart Dömum. Hanm kvaðst óska,
að í’sl i.nd yrði fenr fyrst sjáJfstætt
ríki, s-im réði sjálírt öllum sinum
máJtiTi].
Hcrra S. Goodman sagði sér
v.inti'<t, .eift'r því, serni fram hcifði
komið i umræðunu'm, að íundur-
imn befði fnr’ið í krimg um sjál'ft
m'áfofniið. Umræður.nar hieáðu giettg-
ið út á það, að Island yrði lýð-
stjórnarríkii. Rkk-i heifði Skúli
Thoroddsen haldið fram lýðstjórn,
nié hcJdur því, að fieJJa friimvarpið,
beJdmr v.iJdi því væri 'hreytt í
ýmisum artriðum.
Forsoti sagði, að þaö væri þeg-
ar iippJýst, að Damir hcknituðu
ammaðhvort, að íslamd tæki trum-
v.arpdð óbrey/trt eða hafnaði því
mreð öllu. Rkkert virtist á mórti
því, að benda he.imaþjóðinm.i á,
hv.að til'tækáJieigast væri..
Hiorr.a J. J. Húnford sagði, að
uimfr.am -alt riði binni íslonzku
þjóð á, að hafma miJlilandatt.ifmdar
frumvarpimu. Allir, sem befðu I s-
ið þaö, hlyrtu að sjá, að yrði það
að saimmámgi við Dami., þá vær'i
lamd og þjóð ámauðug uni aldtir
og æfi.. Fruimvarpið rtæki frá hiinni
ísfoneku þjóð alla mögukika tiil
að kriefjast rértrtar síns, on ísfomd-
ingiar yrðu itieð .því óuppseigj.im-
k'ga inmJimaðir í hið danska ríki.
Viostur-ídbemd: ngar ætrtu því að
hvetja þjóðÍTiH hc.ima til að h.afna
frumvarpjn.u, ©n krofjast, að ís-
lamd vrjrði fullveðja ríki.
Hcrra C. Cristinnsson gerði þá
t.iJlögu, að fundurinm kysi 5
mamma neifnd, til að semija áskor-
un ti.l islemzku þjóðarinmar. Til-
lagam var studd og. sainuþykt.
Rftir stunidarbið, lagði nc.fndin
svolá'tattd.i tillögu fyrir fú.ndiin.n :
“Vér uttdiirritaðir „■eifnd'.i'rmiotim,
ráð'Uim. fundinum til, að semda
þjóðiíMiii á íslamdi svolátandi á-
skorum :
•'Hiér incð skorum vér á al-
“þjóð Islvumd'S, að baftta algier-
“kga m.llilumda meifndar frum-
‘1‘var.pd-n.u, em krvfjist þess., að
“'íslind verði fullveöja riki,
‘‘slirtið að fullu og öllu úr
“‘stjórnarsairnibamdii við Dami ’.
G., S. Grímsson,
J. J . Húnford,
C. Johmsan,
A. Chri.stian.soii,
C. Christimmson.
Fundurim.n sam.þyk ft svo nuifnd-
amtii.Ilög'U.tta nvoð öllum atkvæðum.
Forseiti spurði þá, hvort uokkrir
vildu taka til má.ls frekar i þossm
imá.li.
Hi.rra Th. Davíðsson tók'þá til
máJs og. sa.gði, að jafnvel þó uð
hamn væri samþykkur áliiti fundar-
ins, hvað frumvarpið smerfi, ]>á
s imrt gærti h.anm ekki fallist 4 þá
rtiillögn, að ísland yrði nú þcgar
lýðvieldi. Hian.ii á'fcit, 'að íslendiimi
ar m.’srtu svo mikil hliiinmnd'i, sein
'þsir befðu haft hjá Dönum, eink-
um i rnemrtafogu tilliti, svo som að
gæng að vtnsum dýrmætiim söfn-
um. Nc'.fndi hanm til þess háskóla-
styrkinm og safn Á. M. með flciru.
Lýðvieldi kvað hanm þrifast mis-i
jaifmt, og ii’C'findi t. d. Jýðveldin i
Suður-Amieríku og. Mið-Amieriku.
St. G. Stepbansson sagði, að
hluinmiimdi þau, sem isl’emdingar
bafiðm hjá Dönum, va'ru ekki mjiig
m.ikiJs virði. Danir beiíðu aldneí í
ra.un ré.ttri .gert ndtrt fyrir íslamd.
Rkk.i eiitit einasrtta. laigiaihoð i urn-
bórtaárttáma hcfðti Damir gefið ís-
fcttdiimigmmi. það, sem fengist hefði
lir þe.irri ártt, mættiu íslendi.tigar
þakka sjálfum sér, þioir hcfðu f&ng-
'ið þttð mieð stríði og barártrtu. .—
Hvað lýðveldin í Suður- og Mið-
Amierík.ii áhrærði, sem tölumaður
huifiði. tiekið t.il dæmis, þá væri það
samttist að segja, að þar væri e.ng
im lýiðstjórn, heldur kirkjustjórm.
Ákveðið var, að sendu' Blaða-
mamtta fé'Jaginu í Rcykja vík þessa
‘‘Áskorun'i, og lárta .premrta hamia
ásnmt þessari íundargerð í vest'iir-
ískm/.kti blöðunum'.
G. S. GRÍMSSON, forsoti.
J. J,. HÚNFORD, skrifari.
Ferðasaga.
EFTIR
Kr ÁSG Ben*;I)1K1S.SON.
Laugiardiaig'im.n þ. 8. i^gúst e.m.
lagðd ég a.f, stað vestur til Mooso-
tt’.i/n í Saakatcbewa n fyjki, og það
an æitlaf'i ég norður til Tamtallon
og DomgoJia. Ég hafði Jítinm fyrir-
vax.a á íerð þcssari, <>g ætla ég að
seig.ja sögfiina oins og húm gekk.
KlukHan J.J5 kegði L'stám al stað
frá C.J’.R. stöðvumum,. Austam-
festim v.ar sedtt. Á bra.urtarsrtöðvum'-
umi hij.iö ©g um 30 mín., sá þar
cmgiatt, som tg kærði mig um ,að
taJa við. Loks gc-kk til ttiím ^Jdr-
u.ður miaðiir, og fylgdi umgur mað-
ur 'bamim í humáitit. Hemn ávarp
aiði mig otg spurði : “Rrrtu að íaxa
t-i'l J'idmonton ?” “Noi, að eins til
Moosom n”. Hamn kvartaKi stræx;
u.mlami, að það væri slærnrt, að
fimna emgan, sem væri á ferð t*l
Edimomitom. Ég gaf mig ckkert að
þessum mömttnm. Em þcgiar ég var
siestur niður í lestimmii,, komu þess-
ir kuimpáttar og sottuSt i sætið á
móti mcr. Báðir iþassir mumm
voru ']>okka]ieiga til faita og hæg-
Jártir, em fraimiaióar sýmdust miir
þjiir ekk.i vera'. EJdri miaðucinm
spurði mig fáiedmma s'purminga, og
svaraðii cig þoim eins og ég frekast
vissi. H.'.mitt sagðá rruér, að þeiir
værti Lunidleiirtiimienn og ætrtu hd/ma
í Norður Otttario. þar væru ófrjó
og hrjósrtug Jiind, og befðu þeir í
hyglgiju, að skoða lömd í Rdmou-
tom húrað.inu <>g rtaka, ©f þjim lirt-
ist vul á þau, hœði h im<la sjálfuin
sér og vandiaf'ólki sínu.
það þótti mér e.inkiemmilegit viö
þe'ssa Onrtario menn, að þeiir voru
stöðugt að éta. Fyrst rtóku þeir
up.p úr vösum sínum brauðsni'jiö-
ar, þcigar við vorum að fara út
fvrir ha'ijairJíttuma í Winndpeg., og
úðuð'U hieiilm'kið af þcim. þiar
næst ártm þeir ;i llra- hinda te'gund-
ir af eipihim <>g ávöxtum, og þegar
vdð koimvm til Bramdon kl. 5þá ®.
m., ]>á hyrjuð.u þcir aftur á brauð
snedjðumiuim, .og sögðu það væri
komi.tt kveJdvierðarstundén, og svo
hiéildu þf.ir áfram epia og ávaxta-
árt ttu muð«m ég, ,var á fesrtimmii . —
þiedr þurfn sammarfoga niait mm simn
í Omrtnri'o, eftir þessum, að dæmu,.
Kmgti aðra sá ég lá.ta eins.
það er ekki maingihiieytileigit úit-
sýmið ttic",' fr.am þessari braut, sem
íg fó-r, s’srt um Mamitob.i'. Rntla-
liausar sléittur og slý Og smá við-
•arrivnmar. Mé.f svnd.isrt kormakrar
á Porrtuge la I’r.airie sKrtrtumtiim
-ver.a vul flgirotavir og mær þvi nvófm
a.ðir. J’orrtrage borgiii- þykvr tn.jr
ljót og láigt seitt. Br.mdom er tnik-
i,ð faJvegri borg og srte.ndur í dá-
lirtlum h.il'a vest.im *við áua. Mér
k'd.»t v.iðkumnamlegu á mig þar.
Lcst.i.n., s.m ég var muð, stansiaði
ekki mi m i á eáivs.töku stað vestam
vdð W inmi.j egi, og þar Rcin farþegj
ar þurftu að fam af fjstimn,i. Vir-
<lin er muð strærsrtm bæjum vest-
ast í M' imiitobu fvl’ki <>g lilkhorm ex
töluvierður bær. Moosomiim er í
Sæskiaitchewan Jiylkimu, skamrt vest
am. við f.\ 11:jaimurkiii. þ.iö er all-
st.ór b« r, hcfir vatnsból gotrt og
veiitu í hús'Um. þangað kom ég
nm k]. 10 um kveldiið. ]>ekti þar
enigan, spurði umgam, marnn eftir
gisrtihi'vsi', og vísttði httmn mér á
Queeitts Horteil. J>að er hezta hót«
elið í 'bæmim. Ég-þúrifti að fvnma
bor'garstjóramm strax ivm kveldið,
hiamm á huima syð'St og vjsrtttst í
btt-n.uniy'er, og nokkur spöhir út tij
hams. Rm éig fékk miér mumn, og
iú.ndivm við bor.gmieistwramm,. þá
stóð svo illa á, að kona.n og
krakkarnir höfðu lvlaupi'ð ú.t uin
kveldið, <>g karlsauð'ivrimm þorði
ekkert vir húsinu fyr emm kerlimg.in
og krakkamir komu heám.. þá var
kl. /2—t<ilf. Hatim lofiiði að fimma
mig á vissivm stað það fljótasta.
Hramm gierði það, em kl. var 1, þá
hann kovn, og sartrt að segja þótti
mér nokkivð serimrt, þar seim vtm á-
ríðiamdi mál var að ræðá.
Næstra miorgun íir ég keyr,a,n<li
írá Moosomim til Ta,nitaJlon. það
eru fuJlar 40 mílitr. Mr. Johnson,
hestfciigija.nd'i, kcyrði mig sjáJfur.
Veður var fjarska hifciitrt þam® dag,
en bamn haifði ágætis hesrta. A
þestsaxi kið cr hiær, sJ'iu Kooem-
vidfe’ hu'iitiir. þar áðum við um
máðjam dag. J>ar fa.un ég tniann,
sjimi ég hiafði lirtiJfogia þekrt- i Wimind-
peg síðakSta baust, rtók hamm mér
tveifm höttdum, og veiftti. okkur hið
sköruigJieigasrtai. þaða'ti hcldum við
»í*n teið liiggur norður að Qu Ap-
puj.te diaJminT og of im j hiamn. J>«r
er háJigerður tröllaveigur að keyra
og kommm loks til TanrtttJltvn,
sein siiemidur iviðiir i daluum, og er
bæði lítill og ljótur kotbær. Mað-
urimm,, sem éig þurftii að finna þar,
átitd þá huirnia 9—10 m lur norð-
veisrtuT. Við keyrðuimi þamgað, og
er þrað brM.t'tiir vegur. Jneigar iþang
að var kom.ið, sait úrti karl, grár
°g greititur, og kvsð som sinm ekki
beiitn/a, og, heldur ekkj vita, hvenœr
httmm yrði beiima.. Johnson bað
hianm inu bttifra handa hiestiuttum,
sem biiinir væru að hlaupa yfir 50
mílttr í hr&r.miar.'dii sóJarhi’ta. Kri
karl t/ók því stvvttfe'ga, og kvað
simai hcsttt' ]>ur£a aö érta íiyrstc
Rioiddist þá J'ohn'som, og snöruð-
umst \ið þaðan í bmrtu í skyndi,,
og 'báðv.m þamn berja.ns karl aldreli
þrífcisti. Keyrðuim við þá ofan í
TiatttiaUon aftnr, og komuin þar
um sólsert.ur. Jvar er gisrtihús, Rvvs-
kin Hovi.se, og ræ&tir þar Svíi.
það er svo bölvað, að J>að getur
naiinnast átt simm lika t
heimi þcssmm. Mr. Da.imcy loit-
aðd mér um kveldið, að fylgja.
mcr u,p,p til næstu ísfendimga á
daiab.rú.nurn þar oifam vdð. Em
veignia þess, að þar kom ógnlírtil
skvir og þnimur um morguniinnv
þá fórum við ekkii af sftað fyr e»
kl. að gamga 9 unv morgum.imn.
Mér þykir faltegt vi.pipi á dalbrún-
um, að sjá vssrtur, suður og norð-
amsrtnr efrtir þsssum mikla daT,
suttii er nittfnkiemida'Sti dalurinn þar
vestrai. T,<>nd:n erti hæðótt, laut-
ótt <>g öldivmynduð, og er ösp þar
naogiin. viðarteigund, sárlúdð af eik«
Rn öspin er þar í búskivm og skóg
arkömibum. Hiafa teendur dálitinm
Jéttir af hemtti í fjós og til eldsncy t
is. Mr. Diaimcy er agiemrt fyrir Mas-
s®y iSr' Harris akuryrkju verkLera
fuJtagið í Winmiipreig. Hnm.u þekrti alla.
ísJuttdiingiai þar í bygðinnd, og er
mijög lipur ög viðvikagóður dreng-
ur, á mítta vísu að minsrta kosti.
Hianai bar þem öllum ljóm’ indi vel
söiguma, — svo gcrðu lleiri euskir.
Hann bafði horn í síðu eins land-at
þar, og beyrði ég. sumia í'slandinga
gjira hið satti/a, em þaö kemur mér
ekki hcinit við, því ég þiekt.i man.ii/-
in.n ekkert.
Við komvim' fyrst til Jóns bóndii
ThorsteiiiKsson, >r.' Hiami er næsrtiir
á þeirri leið frá Tttttt.allomi. Hamn
var mý'fcirimm á engijar. Daincy
þekrti tnigjar hnns <>g kioyrði mdg
þavngað'. Við sáum 2 m’tmin hlaða.
hieyi á vagm, og sagði Daimcy, að
það væru Thorsrtuimssom <>g Jack
And’arson,. Hann væri góöur og
gam.aiM Comsjrva'tiv'j, cm fylgd.i ei
Prpvi'ttéial Rights l’arty nú, en
fylgdii Srnith, gmgnsœkjtmda l)r.
Tjilis. Oig spurðd', livort é'g
þekti hamú ek k i. Rn íg
íuarg-nfnei'taði, þessum Avwfer-
sott, sjnv J’éitur KristA. Mr.
Da'incy gierði nvig kivnttugian þess-
um Mr. Thorsrteinsson og Mr. Amd-
■ersoo, sem K. Ásgcir Bjtietliktssonr,
— Andursoii tók smögt viðbraugð
<>g hteiJsaðd mjög alúðlieiga og
sptirði mig, hvort ég þekti sig
ekki. Ég kvað n«i við, on þó þekt.i
ég strax máJrómiviwi, }>ó óg kæmi
niafiii niu ekkí fyrir mig. Maður þessi
■er tfkólaibróðir mdntt, Jóji Hjaita-
lítt SLgurðsson. Hamti er fósturson-
ur Rieot-ors Jóms Hýijrtalíns And-
résscittair f.rá Möðruvöllum. Höfð-
unv vdð ekki sé'St í 22 ár, og báðir
tn.jög bmoyrttir, Ji.eir ttafttarnir
flýitrtu S'ér að hlaðia hlassið, <>g fór-
u*mi við he:m til J óns Thorsheiiins-
soiuar. Hlanin er Hcimsk'ifnglu inað
ur nvikill og í.haJdsmia'ður í s/tjórn-
■máluin,, og var þar ekkj í kot að
koma, Hlamm á falfogrt laud og vel
yrkt. Auuið lamd á hamn nLður t
dul. Meðitt ég dvaildi .þar, töluð-
um v.ið U'Vni stjór.nmá'I, ]>ó Inttgtuin
m/sira úm stjórnmáJ íslands eniii
Kainiad.i. þiaðan fór ég imeð vini
vniíiniuim, J.ómd Hji'ltalin hieim til'
hntts % nœst,a lamd. Tók hamu'
kieyrs'Iubest simn stræx og kcyrði
mi;ig veistur til Thorl. Aruason.ar,.
e.n hiam.n v.ar þá ekki boima, Keyrð
umi við ]>á hie/iim til Jóms aítur, og
snæddum diagverð. Hieiim.ilj hans er
mjög viðfuJdið, þó það sé Gekki i
sdærsta lagi. Kn.nmi ég þar ætíð
vtl við rtidg. Kini maðiir'iinn þar í
nýJjtt,dunjná, senv ég vrssi að ég
þiekti v,eJ írá öðrivm, er hr. Snorri
J/ónsson/. Kevrði Jón Hj dtalit*
mdg suður til hans. J„ HjaltaJín
sagði mér, að baon bjfði búið’
undir ko.sttingialistatta fyrir suður-
bygðina (Hólahygð), og þó ha.nni
værd og befði verið Conservativa
í stjórnttiiáJum, þá fylgdi hamm hr.
Smii'tih, Scott-sinnu. það var ekkar
þykkjuiefm.i okkar, ■ J>ó við værunv
Ki,nrv á hvorri lili-Ö. J.H. kvaðst
ekki haifa “canvassað” kjósemdur,.
em hult þá fvlgja Sm.it,h að mastn
feyitii, og hafði ég ekkiemt út á það
að sjitja.
J>Bgar við komum rtil Snorra,-
va.r h-amn á emgjivm niður í daJ.
Koma hans er dóittir SLgurðar
NordaJs í Nýja ísla.mlii, :ein fóstur-
dórtitir Églgerts sál. Briems áHösk
uldsstöðum — þcss nufinkunma
mamms.. Húm l'éði mér hcst, em J,
H'jaJitaJín úitvuga'ði mér Óla Guð-
mumdssoni, ólafssojKar, í Firði, i
MjóalLrði, tiJ að kcyra á meðaf
ibaftnda þar um kvieldið. Vi5 keyrð-
um fyrst t.iJ Narfa 'Vigfússouar.
Hian.n er eiinn stærsrti bónidinm þar.
Hnm.n tók mér vel, og tafði ég hjá
honum nokkra srtund. Hann var
aið fly tija í hús, sem hamm bygði í
sumnr. Kr það stórt og vamd.að.
Umd'r því er vamdnður steinkjill-
ari’, rruetð ivLtaljiðslu og vaitnssafms-
beiraJd'L. Húscð ám lóðar kos.tair
hamm um $2,500. Narfi er ræðittu,.
viöijldiiitiin og fróður í tili. H.uvn
er Svinrttiemdi.ttgur. (Meira).
vs*
4