Heimskringla - 19.11.1908, Blaðsíða 2

bls. 2 WINNIPEG, 19. NÓV. 1908.
HEIMSKRINGLA
Heimskringla
Pablished every Thursday by The
Heim.^kringla News 4 PuMixbine Co. Ltd
og t
$2.00 um Ariö (fyrir fram borgaö).
tíeiit til islaods $2.10 (fyrir fram
borgaöaf kaupeudnm blaösius hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON,
Editor A Mauasrer
Office:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O. BOX 3083. Talsfml 3312.
Jnagar hatui gaf sig á vald lög*-
rag'lumniar, þá ritaiÖi hann 2 bróf.
Ananaið til BaendaibankaJis, og skip-
aöi aö loka dyru'm hans sam-
stundis. Hitit til útflutninigisiéla'gs-
inis, og skipaði að bæt-ta starfi, og
a-ö sienda ekki úr landii undir naini
iílagsi-ns það smijör, sem beendur
bafð'U lagit þar inn., og enn væri í
vörslum iílagsins. þ-Etta kom öll-
urn á óvart. Enginm hafðii hinia-
minsitu hu-gmymd um fiyrirætlaniir
hams, og sízt allra kona han-s eða
! sysitir, hini velþekta og vimsæla
kvienfreilsishie'tja Danmierkur. M-ælt
er, a-ð kona þessi, sem talin # er
auðug, hafi tafrrlau-sti, er húm
Erótti um fall bróður sínts, gefið
al’.ar eignir sínar í hendur skuidu-
nauita hans, svo þeir -geetu notað
I þær til lmfcningar sktildunum, svo
1-angt, seim þær hr-ykk ju. Og sýuir
i þeitita meðal an-nars göfuglynidd
Fröke-tii Alberti.
Eitigimn vafi leikur á því, að Al-
bierti er mikilhœfur maður, og ó-
haf i orðið fyrh medinfegu ááalli af j trePt iindi sta-rfsmaður. O-g í blaði
völdum þess maiuts, s»m hefði átt ’síniu sýndi huMn ja-fnao h-itta miastu
að rieynast þeim ve-1, og þessi mað- k(>nu-nigho 11 ustu. H-ann var álitinn
ur v.ar danskur stjórnarráðgjafi, áhriáaimakill í stjórniarráðdnu, og
Alherti. H-anu viar a-ðal st-jómiandd Þaið ska-1 játað honum til ltróss,
Bæn,d.aibankans, og eimiig útflutn- aö h;"nn kom á ýmsum lögum,
in/gs verzlunar félaigsins. Fjár- sem gcítigu í mannúiðaráttina, og
dráibtur þessa m-anns niamur frá 9 sum Þeim voru ser.Isga alþýöleg
til 15 mdlíónum króna, og hlýtur °fí miðuðu t-il þess, að rétita hluta
að hafa illar afleiðingiar fyrir hag °ft
Rænti danska bændur
ir. það var á átjá-ndu öldinnd, að
lainidrinu var skiít upp i smájarðir,
og híirðærið 1864 herti enm -beitur
á -þessard snndurliðu'n stórland-
©jgnianniai. Svo er talið, að í Dan-
mörku séu 6T/i milíón ekrur, sem
skáát er u-pip í 250 þúsund smájarð-
ir, og 90 af hverjttim 100 bændum,
sem á þeiim hna, eiiga sjálfir löndi
sn”.
þietta eru menndrnir, sem Al-
berti hefir rúð svo ncmur 15 mdlí-
ónitwn króni.L eða máske miklu
tniedra.
Enska tí'maritið “Puiblic Opin-
ioa” fyrfr saptember sl. fiytur svo-
látandi grein um AI.BEkTI, ráð-
gjafainm og fjárglœfra manninn
dansikai.
‘‘Hinir búhygn,u dönsku b’ændur
Mútu-fargan stjórnar-
liðsins.
banidanna. Danmörk hefir enn þá
tkki náð 9ÉT og það verður langur
tími þar til hún nær séir ekir þetoa.
voðalaga áfellt. Bankahrunið t
Dammörku í fehrúar sl. var íull-ilt
fyrir landið, en ennþá lakari var
u.pipg'ötvun sú, sem léiddd sviksenti
Albertds í Ijós, — mantts, sem tal-
inn var í fremstu röð dkinskra
síjórnmálamanma', og sem í sl. 7
ár haiði verið gæzlustjóri réttvís-
inmar þar í lamdi. Og að eins fáum
d'ögum áðttr en hann gerði glæpa-
jáámingu sína, hafði hanin hlotdð
þarnn mikla heiður, að ver-a haiö-
ursgiestur í samsaeti, þar sem við-
staddir voru konungar Dammerkur
ag Bretlands. það var því emgin
furða, þó lögreglustjóri Jaeabson
fyltdst umdrunar, þegar þessi mikln
maður, hár og herðabreiður og
hrmnrakaður, nem-a hvað hamn
haáði dökt efrívarar skegg, kom á
ráðhús ■borgarinnar, gekk rakleiðiis
inn á lögreglu skrifstofuna og
maTti þes-s'i orð :
‘‘Eg hefi komið hingað til þess
að geía mig í heatdnr lögrag.lunnar
fyrir svikscmi, fjárdrátt og skjala-
fölsum’ ’.
Að vísu var umdruniin yfir þessu
smáfæöi e'kki nsitit í samamburði
við reiðiofsa fólksins, sem á eítir
fór. því að 'glæpdr þessa ma.nnis,
þó þeir séu svo stórfemgkigir, að
áður hefir ekki ammað eins komið
k/bbai bvrði
Rtiéitita ríkisins.
liinma fátækari
það er örðugt, að gera sér grain
- fyrir því, hvert vekji mestia undr-
1 urn : dyrfska ha'ns og óskaimmfeilni
: — óraskanleg rósemi og hjákáitle-g
ósvífin.i, -eðia það bar.nslega dálæti,
siem þjóðin hafði á honutn, og þrað
takmarkalausa traust, sem hú,n
bar táil hams, engu siður en starfs-
j bræður hans í ráðaneyitinu, og á
i |k iim fiélaigsstofnunum, sem hann
; var riöimn við. það er saitt, að
! vtnsdr hallmæltu honttmi, e’inkan-
; lega á síðustu árutn hans, og sér-
i stakle.ga flokksandstæðingar hans
; a síðasta þingi, og einni.g af mönn
um, setni voru viðurkendir sæmd-
j '.irmienn,. þeir bientu á ýnnisleigt
; hr.eyksl'anleigt, og kröfðust þess,
að kosim væri þingmeímd til þess
j að rannsaka alt ástand Albertis.
j F.n stjómin öll, og sérstaklega fcr-
ma.ður stjórnarinnar. skelti skoll-
; evruttt við því.
I J 1
þiað var e-kki fyr en efitiír mikið
strið, og eltdr að ráðg.jafi utanrík-
ismiála hafði saigt af sér, að stjórn
arfortniajður Christensen neyddist
til að seigja af sér stjórm og r.áða
konuingi til þess að mynda nýitt
ráðiaiHByitd.
Fall Albertis hlýtur að hafa tnik
ilvæigar pólitískar aJlaiðingar, sem
emn eru óséðar. Hegning hans
verður að líkindum frá 4—8 ára
Umi undanfarna títtiia haía rann-
sóknir staðið yfir á ýmsum mönn-
U'iii, sefltt' vinna fyrir Dominion-
st'jórnina í Marine a.nd Fisheries
| dedldiimmi. Umkvartanir og kærur
! komu fnam á móti 28 bófum í
! þiessari stjórnardeild. Lattrier-
J stjórnim hélt ranmsóknunum til
i bci/ka fram yfir síðustu kosningar.
j Að þreiim afstöðnum var tekið til
l starfa, og hefir sú rammsókn verið
j lörtig og hörð. Samt þurfti ekki að
j griíifa djúip't ofan í svikamylnuna
i til þess að hafa upp á mútuþdggj-
lend'tim, em að komast fyrir um
j upp'bæðir þær, sem hver náði í,
! stóð lemgnr yfir. Sá beitir F. H.
j Drolet, sem týnt hefir flesta bóf-
I ana saflntan, og dregið þá fram í
daigs.ljósið'. þeir eru flestir nmsjón-
i arntiin Laurier st jórnarinnar í áð-
urr.ieifndri stjórnairdeild. þeir hafa
látið þá m.enn, sem boðið hafa í
ýttiis stjórnarverk, gefa sér svo og
svo mikla peininga til þess að þieir
fetigju verkin. þessar stjórna'rþjóma
miiitur nema frá $15 upp í $1,764,
og hafa sumir tekið mútur mörg-
fvrir í Danaveldi, — þá eru þeir ! fanigavist. Ekki virðist hann hafa
smáræði eitt í samanburði við haft neina hjálpar ©ða mieðsektar-
smán þá, sem bann befir bakað nnemn í þessu braski simu-
bijóðdnmi.
Alberti er sonttr auðugis og mik-
ils meitins lögfræðings, og þaö er
edsirtieiktaveTt, að sá eini bróðir,
eem hann á, strauk úr landi fyrir
30 árurn Eyrdr nnegna sviks«mi og
fjárdrátt. sem hainn var hendlaður
við, og hefir síðan aldrei komið til
Dammerkur.
Peiter Adler Alberti var 40 ára
gamaJl, þagar hann fór að gefa sig
v.ið stjómmálum. það var vetur-
iflnn 1891—92. Einmitt á sama
tima, sem hamn tyrjaði að tefla
fjárhæitituspil á kaupmanna sam-
kumdunnii í Lundúnum. Hann hefir
því ælit svikabrellur sínar um 16
ára tímabil. Sem sit'jórnmálannað-
ur var harnn steífnulaus. Em hann
var álitinn hyiggdnn vierzlumarmað-
ur. En hítmn gaf sig að landsmál-
um eimgiöngu til þess að ná í völd
og háar stöður, sem gæfot honutn
aðgamg að auðsuppspret'tulindum
Blaðið ‘‘Iriish Homiestead” flyit-
ur svolátaindi ritgerð um bœnda-
stétt Dama :
| ‘'Smábændur í Danmörktt eru
' dttigliagir og starifsam'ir mien.n, og
búhyigui'r. þair borga skuldir símar.
Sjálfsvirðing þeirra hv.eitur þá til
þess, aið vera sem óháðastir ag
sjálfstæ'ða'Stir. þieir eru ekki eifnað-
I ir, em búa þó við talsverö lífs-
þægiimdi og mein.nimgartæki. En
þieriir, sem búa á 40 ekra stóru
laindii eða þar yfir, geta notið lífs
ins gæða í svo ríkule'gum mæli, að
samkvnja bænduT á lrla.ndi þokkja
slikt lekkt'. Yfirledtt mjóta ckutiskir
bæmdur miklu m'eiri lífsþæginda,
beildur enn írskir bændur, af því
að þijóðarauðlegðinnii er þar miklu
jafniar skift m©ðal íbúa'nna.
‘‘það er ámæigjuefni, að geta
skýrt ’frá þvi, að löngun fólksims
tdl þess að færa sig af laindsbygð-
og gróðafyrirtækjum. En heppinm : inmi og imn í borgir og bæi, sam
var hamn samt ekki að öllu leyiti,
því að verzlunar viðskifti hans vdð
timboðsmemn haitis í Lundúmum
svna, að á árunnm
1906 taipaði hann á fjárhæittustarfi
sísvu 6 milíómum króna. En á
þessu táma'bili var haimn sífelt að
vatxa í álflti heima fyrir, og náði í
ýttTsar befðars'töður og varð
etjórnaindi að stóru blaði. Dóms-
mál i .emibættimi héJt hanm, Jxir til
í júlí sl. að hamn sa'gði því af sér.
þá sæmdi komumgur hann því
mieista hr.fðarmerki, sem nokkrttm
mfditini hefir hlotnast þar í landi,
og aJdrei er veitt itieflna þeim upp-
g.jafa stjórmar formömnttm, sem
haéa rey.nst sérstaklega dugfegir í
stöðu sinni. Og ennifireimur var
hamtt þá skipaður í stjórnarneifnd
Norræna t-elagraf félagsi.ns.
Saga hanis sjálfs utrt þjófnað
sinn er sú, að að svo miklu levti
sem hann mumi, þá hafi bamn byrj-
að sviksemi síma árið 1894, — svo
oið hann var orðinn margra ára
glæpasaggur, þegar hamn var gerð'
ur að dómsmálastjóra ríkisins. —
Hianm gat ekkert s-agt með ákveð-
inni visstt um upphæð þá, sem
bamn hefði S'tolið, en kvað það
vera einhversstaðar milli 9 og 15
miliónir krónia.
svo víða viðgenigst í löndum, að
til viamdræða horfir, — á sér ekki
staö í Dammörku, svo neinu nemi,
frá 1901 til j og þar er þcftta þakkað því, að í
Dammörku fær bóndimn að njóta
fvlsta arðs vinmu sir.mar, og einnig
því, að miemtunar og samvinnu-
teekin haía giert lamdlifið aðlaðatidii
í Dammörktt.
Da.nir eru náttúru'gáfuð þjóð og
vel memtuð. þeir voru með fyrstu
þjóðum t:l þess að baimta löggjöf,
er skyldaði öll ungnn&nni til þess
að sæfca, skóla fram að vissu ald-
urs takmarki, og til að lögkiða
na'Uðsymisiga skólagöngu barna, og
á þamn hátt var vel búið í haginn
fyrir Grumdtvig byskup í tilraun-
nm hans að menta uppvaxamdt
sve'tajiýð Dama heima í héruðum,
'bæði í trúfræði og siðfræði. Hann
gekst ÍEyrir stofnuit hinna svo-
neifatdu sveirta háskóla, og þar var
nemendunum kemt, aö bera traust
hver til annars, og að vera- ærlegir
í öllum viðskiftum. þetta festi svo
djúipar rætur hjá þjóðinni, að
'bamk'a9tofniamir lánuðu mönnum fé
án ammarar tryggingar, en loforða
þenrra um, að borga í gjalddaga.
Og þessi tiltrú bainkanna gerði
dönskum bændutn möigulagt, að
mymda saimviinnu iðnaðiarstoifnan-
um sinnitwn. Hversu stórko&tfe'gar
þessar mútur kunna að vera, er
enm hvergi nærri fullsa'nnað, en svo
er rannsóknin langt komin mú, að
svilc og fjárdráittur er fundinn í
stórum stíl, en hvar staðar memur
vita mann ekki enn þá. Mr. Brod-
eur er ráðgjafi þessarar deildar,
oet hiefir hamn verið ólatur, að
hrúga þangað stjóniiarsmölum' og
hamdbendislýð Laurier stjórnarinn-
! ar. Samt ertt þar eiinnig gamlir
j stjórmarþjónar frá embættisitíð Li-
eral fyrirrenn.ara núverand'i ráð-
gjafai, sem eru í þessu mieösekir
þeim yngri. þaið er emgum vafia
bumdið, að fjárglæpir eru mikið
fleiri og stærri hjá stjórninni, enn
þjóðiin vait um emn þá, þó þeir séu
nú orðnir ærrið ljótir og nóg sýnist
komið. En þegar ein stjórn treyst-
ir sér ekk'i tril að’ halda völdutn
með ráðvendni, heidur að eims
mað mútukaupum, þá er þjóðriin
kont/in í ræninigja bendur. þó þjóð-
in sjái seinit að sér, sé ginnrimgar-
flón I.aurierstjórnarinnar næstu
4—5 ár, þá vaknar hún um siðir.
Og ekki þtirfa heiðarlegir menn að
vtra státnir af að Eylgja þjóðrána-
stjórn, end-a dansar nú sá samnri
og rétt'i Liberal flokkur nattðuigur
aftain við halann á Laurier stjórn-
innri. Margir be/tu Iviberalar hafa
líka hætt að fylgja' henni, erins og
tieat sýmir sig í Manitoba og Briit-
rish Columibira fylkjum. Næsta sam-
biamdsþiitig verður óefað sögufegt,
engu síður enn hið síðasta. það
er heldur óhreinit niðri í hreiðri
Sir WiJfrids Lauriers og hekur
langan tírna að hrerinsa þar til.
•h
Rending til Lárusar.
Hieiðraði kunniingi : —
Eg heifi ekki vedtt greinum þin-
tt'ttti ínikla eftirtekt, nú í sainni tíð.
Yfirleitit hafa það verið málafeng'
ar og m&iin ingaáey si, og þar af leið-
a.ndi þumnar á m.erg. Mig rankar
við timhvers konar tilboðd frá þér,
til Vestur-Í'slendiniga, ttm u'ppriitun
á laindniámasögu þerirra. Eg gaf því
engafli gattm, því ég biióst vrið, að
■þú sæir að þ'r, og tækir þá fram-
b’eypni tril braka. En það he-fir þú
ekki gert en.n þá. í 6. tölublaði
Herimskringlu, sem út kom 5. þ.
m., sé ég lamga og glamurkenda
grerin frá þér. 1 þeirji gr.eim berðu
mér á brýin, að ég hafi r.itað grein,
s:m ég hefi ekki erinu srimmi fesið,
auk heldttr ritað. B itstjórinin leið-
r . tti lýgd þínia og gömtskerið þar.
En af því þú gast ekki stilt þig
um, að láta m.ig í friði, í sam-
bamdii við ritun á landnámasögu
Vestur-Í'sfemdimfr.a, þá ætla ég ekki
að tielja eftrir mér að gefa þér le.ið-
bein/imgu, sem ég vona að þér og
ífeirum nægi.
það er mikið vamdaverk, að
skrifa limlnámiasögu Vestur-'ísfend/-
imga, og ekki klaufunt hemt. Og
satt að segji dat.t mér ekki í hug
að þú, Lárus minm, byðrir löndum
þímuim að vinna það verk. Sá
sagmahöfundur, s:m tekur að sér
þetta verk, þarf að vera vel skrif-
andi, kunma hrúklega rébtrd’tum,
kumna í betra lagi íslenzka tungu
og fratnsatningu. Hanm þarf að
ver.a all-ættfróður, og þekkja allar
sveitrir á ísl'amdi og hér vostra.
Og U'mfram alt verður hanm að
veria sannorðttr og óljúgfróður, og
halla ©mgum' sögurátitimdu'm í stíl.
þottia eru að edns fyrstu aðal at-
riðirn, sem söguritarinn má til að
hidfi'. É'g hefi séð ri'thönd þína,
feárus minm, og verð að seig.ja þér
það, að bún er frekar stirð og ó-
þijál. Sama er- að segja um róttriit-
' un iþémai. Henni er mik.ið á'bóita-
! vamiti. Framsstnring er ekki í amm-
asta. máita, e» 'oft óískmzk. Ég skil
ekki í, að þú sért fróður um ís-
lenzka tiimgu, vogna þess, að ég
muti eigi eftrir, að hafa séð eftiir
þig góða og vel orðaða íslenzku.
Yfir hö/fð'uð er ritmál þátt á hvers-
da/gsfötunntn, og stundum snjáðum
í meira lagi, svo ég nefni það efcki
lakara nafr.i Ættfróður ertu sjálf/-
saigt ekki, þar eð þú vissrir ekki
svo mikið ttm árið, hvers dó't'tiir
ein elzta lamdnámskona í þessum
bœ «r, og þóttist þó ver.a að skrifa
tn/önmum til feiðbreiniimgar. Hversu
þú ent kunmttigur sveritum og sýisl-
uffl á 'í'slandii, v/ait ég óigerla. En
það hefi cig séð á ritgerðum þím-
um, aö þú ert sumsta-ðar ókunn-
U'giur, eða að niiinsta kostri áit'ta-
viltur. Svo er ntt ótalimn mesttt og
bazti kosturinn, sctn S'agfliritari
þarf að hala, það er að hamn sé
SANNOKDUR og ÖLJÚGFRÓÐ-
U'R. þiassi kostur förlast þé-r stumd
um á riitvellimum. Má vel v&ra
þess ttitiam að þú eigrir hanm, I.ánts
tmimn. þú h.tTir haldið áfram svo
árutn skift.ir, að skjalla' og smjaöra
vrið sii'tna micnu., en lastað aðra.
! Mamstu efcki eéitir því, s:im þú hefir
hrúgað samon um Sigfús Beno-
dictsson, séra Jón Bja/mason og
fkiri, ílest þeim til lasts.
þtt’ segiir í þessari óráðveimdniis-
ritgerð þiimnri, sem premtuð er í
HciimskríngJu 5. þ.m., að þú hafir
“ST'ERKA I.ÖNGUN” tril að
jbemclla mig v.ið graimiita “þjóðl&gt
! gripasafm”. Auðfumd'ið er það á
I orðuim þínum, aö þú veizt, að þú
ferð þar með ósammindfl, en þú «f-
i sakar það tttieið því, að löfltiguni þin
| sá S'vo stierk, þ.e. lýgim sé þér rót-
| gróiin. ástríða. Heldurðu efcki að
! það yrði svipfögur land-námasaga,
sem þii syðir saman, umdir svona
! göfttigum og stierkurn lömgumum ?!
því varstu að bJaflida umitiali
m.inns í Nýja Islamdri inu í fierða-
sögu bíma þaðam? Að eiins td|l að
j ná í séra Jón gamria Bjamiasom.
i Hvað koma 20—30 ára gaimlar
j dai'lur vrið sveitalýsir.gu ? þetta og
ar.mað sýnir berljósa tilhr.iei'gingu
þína, ‘‘sterka lömgun” aö hnýta
ætíð og æfinfega að þeim, sem þér
er í nöp. við. þér er í nöp við mig
fyrir það, að ég hiefi aldrei skjall-
að þig, en stundum fundið hóg-
værlaga að við þig, togar viitleys-
an hefir keyrt úr hófi. Mér dylst
það ekki, að þú ert ekki vel fallinn
til að skriía landnármasögu Vestur-
íslondimga, og skoða nú blátt á-
fram skyldu míma, að segja þér
það oprimberfega. það er ekki víst,
að allir séu á sama mált og ég í
þossflt lefmi. Memn eru misjafmt
vamdir að hJutumum. þerir líta ó-
efað öðruvísi á þetta mál enn ég
g.rri, þiessir íttémm, sem þú ert að
smijaSna þar “í syðra”. það ©r
lakast, að ‘‘forgylling” þin festist
lítit á þaiittt, ]>ar 91-1111 .emginn fær að
heyra tiöín þeirra. Ég. vona, að
þér mægi þessi orð á þessu stigi
máilsiittis.
þú skorar 4 memn að senda $500
til $1000 til að byrja tr.eð land-
náiniiaisöguma. þetta getur verið
sóntia áskorun, þó ég minmist þess
ekki, að Ari þorgilsson, prestur
himn firóði, Snorri Sturluson, mé
Sturla lögmaður þórðarson gsmgu
II fjárkrö/fiu við þjóð sína. Getur
þú ábyrgst það, ef þú fær fi þetta,
að þér emdist aldur til, að ynma
það verk af hendi, sem þú innkall-
ar bor.gun fyrir ? Gctur þú ábyrgst
að hv©r og .erinn, sem sendir þér
dal, liíi þamgað t.il að fyrsta hefti
sö/gummar er pr.entað ? Ég býst
við, að þú getir hvorugt ábyrgst.
Vel miá vera, að þú ©igir fé eða
lífsábyrgð, sem endurbórgaði árit-
éndutn trillög sin, ©f þú féllir frá
áöiir verkið vræri byrjað eða búið.
þætti þér það ekki kynfegt, of að
Gviandur glói segði þér að gefa sér
part af aignuim,þínum, vegna þiess,
að hamn ætlaði sér að eiga krakka
miað Gtinmu í búöinmi, og þiegar
haimn kæmri, þá ættir þú að fá að
aila hanm mpp ? Ég býst við, að
þér þætti það kymfegt. En svo er
þtrbta hér um bil það sama, og þú
fer fraim á við Vestur-lslomlimga'.
Már sýmist h'tigmynd þín vera ó-
framkvœmianJ©g.
Ef tniiig hsfði langað til að skrifa
lamdnáma'sögtt, og verið fær um,
som ég er ekki að sttmu feyti, þá
hatði ág ferðast bæ frá bæ, sveit
úr sveit, Qg boðið lanclnemum og
afkomandum hinna dámu, að skrdfa
ttm íyrstia lanidnám. Ég hefði haft
þa'ð stutt og skilmerkilegt. þeir,
sem vildu að ég gerði þetta, þerim
satti ég vissa upphæð fvrir starfið
um leið og ég gerði það. Hamdrit-
ið mundi ég fá premtað ausban-
hafs, og alt í einmi bók, mundi sú
bók veJ seljast, bæði heima og á
lslaodi.
Jxetta ©r oini vegurinm fyrir þig,
I>árus minm, ef þú endilega fymmtr
köllun bjá þér og krafta til að
Jeysa þeitta tröllvrirki a;f hendi. —
Hreirskilnislega sagt, hefi íg ekki
trú á því, að þú sért fær um það.
Eg þekki engan höfund hér v.esitra
fíeram um þetta verk, svo viðun-
amdf la.g yröi á, og þó eru hér
nokkurir færari mamt á ritvellin-
um enn þú, Lárus minn. Ég vona
að þú tafcir þ-r þessi orð til krið-
beimingar, og eáns og þatt tiiiiða að.
Með beztu óskum, þinn
K.Ás/j. BenedtkUson.
Fimtugs-afmæli
Þorsteins Erlíngssonar.
Reykvíkingar gerðu það sér og
þjóð'inmi aliri til sótna, að minnast
; bæði góðgjarnlega og vegsamlaga
! íiimtu'gsafrn’æli hins áistsæla þjóð-
skálds vors þorsteins Erlímgsson-
ar, er bar upp á sunnudaginn, 27-
septemiber.
þair 'drógu. upp bláhvíta fámann
fj.iillkonunnar, allir þeir er hann
eii.a til, og nokfcrir hinna mierkið
bræðr.a vorra summan hafs.
þar næst var fyrir forgöngu
Stúdenitafélagsins og ttmgmiennafé-
jlaga bæjarins fjölment við Austtir-
j völl stundu af nónri og genigið það-
aflt fylktu liði tindir 8—10 frónsk-
um fánum utn höfuðstræti bæjar-
ins við htðraiþyt og ttpp að bústað
ská.ldsins í þ'ingholtsstræti. þar
sfcipaöi mannfjöldinn sér fyrir
fraiman húsdyrnar og eftir stræt-
j inu endilöngu, og gefck einn úr
1 nefmd þerirri, er gen.giist hafði fyr,ir
m'imniimgarfagmaði þessum (B. J.
r.itstj.) upp á dyrariöiö, þar sem
J skáldrið var fyrir og þau hjón bæði
j og ávarpaði hann tneð stuttri
| ræðu, og var undir það tekið af
j m iimnibyTpingunni með mriklum
f .gtvaði við afmæJiseáganda.
þá va,r ©nn blásiö á lúðra, og
gakk á meðan há/tíðarnefndin i.nn
j til skáldsins og færði homvm að
afmælisgjöf viðhafmar-bfekbyttu, —
fulla af gulli í bleks stað, 1000 kr.,
| er í höfðu laigt daginn áður nokkr-
ir tu.gir höfuðstaðarbúa, lærðir og
leikir, borgarar og em.bættismenn,
án alls flokksgreinaráliits. þéir
voru í n'efndinni : Bianed. S. þór-
arinsson kaupmaður, Björm Jóns-
son ritstjóri, Björn Kristjám.sson
kaitipmaður, Eggiert Briem, skrif-
stofuíitjórri og Klemieai’S Jóitiisson
laindriitari.
Efitdr það gckk skáldrið fram og
ávarpaðri m'-aninfijöldaimn, tftirfylgj-
attdi fögrum þakkarorðumi :
“Stóri og fríðri flökkur 1 1
“Ástar-þakkrir fyrir þá tniklu
vinse'md og þattiit heriður, sietn þér
sýnrið mér, umgrir og gatnlrir, að
kotitia með slíku íjöl'miemini til að
færa mér afimælisóskrir. Og. ástar-
þakkir fyrir hrin rimnrifegu og fiögru
orð, sem hér voru til mín töluð,
þótt þar væri of tmkið af rrtiér
saigt.
Ég er ekki viðbúmn, að þakka
þetta ttiieð þeim orðumi, sem þið
öll eriigið skilið. Ég hafði ekkert
htigboð um þe'tta, og hvernig átti
ég að hafa það? Mér hietfir aldrei
dottið í hug fyr né síðar, að ég
mumdi lifa díiig eins og þiemniain, og
éig giat að erims þakkaið fyrir hanm
eins og barn þakkar fyrir jól'in sim.
“Ég vildi að eins óska þess, að
ég hefði átt þessi jól sfcilið. því
þó ttiiír hafi ekki fumddst ég þjá9t
neriitt veruleiga um æfi mína af öf-
umd, þá hcfi ég þó öfumdað hvern
ttiamm aif því, þegar' hamn vanrn editt-
hvað það, setn mér famst hamn
e.iga sktfeð þökk og heiður fyrir,
og næst þv í be.fi éig ö.£undað hamn
þogar hanm hlaut þ©nman vierð-
skuldaða heiður, hvort ssm hamn
fékk hanm. l'fs eð.a liðinn, og því
l.res't'ur það &itt á gleöi mína yfir
þessuin sótna, sem miér er sýitdur
nú, að ég hefi ekki verðskuldað
haitt/m svo scim é.g vildi. Mig hefir
að vísu' ekki skort vilja til að
gera ei.tthvað og mér finst ég hafi
gert dálritiið. Én þó kraítarmir hafi
verið af skorntnn skaimitri, þá er
sökim þó þar, að tttér finst ég hafi
gctaið gert mieira en ég befi gert.
Og fl’r feriitt að standa hér fim tug-
ur og þurfa að scg'a þetita. Ég
gætri að vísu talið ýmsifegt trtiér til
afbiötumar, en þess gerist ekki þörf
hér. Ég sé, að þið hafið afsakað
tnriig og fyrirgiefið það. það hefir
þessi dagur sýmt mér, og hafi þið
þökk fyrir það.
Em auk þess veit ég það með
sjálfum mér, að ég befi ekkd utmið
til svona tttikiillar vinsemdar, því
ég hefi halddð, að mimsta kosti
fram efitir æfinni, að memt’irnir
væri ekki erims góðir eins og þetr
hafa þó reymst mér. Ég heii verið
tregur til að treysta þeiim'. Em
mér er þessi vrinsemd ykkar marg-
föld gleði. því mér fimst aö sá yl-
ur og þerir gerisJar, sem srtreyma
upp tril tníni héma frá götuntti,
veljt sig. 11 m mig og ylja mig, sé
yloekslar m,eniiiinga'r og dremigskaipr-
ar, og. ég fimiv, að það eru giaislar,
sem ná leogra en til tnín'. þieAr má
heðam atf til alls þess, sem íslanzfca
þjóðin aítni eða virðir. Svo langt
sem aiiigað eygrir og hmgur sér.
það eru forniir gerislar emdurbornir
í morgunroða uppren,mandi aldar.
I.rifi ísfeflnzkur dreflt'gsifcaipiur forn oig
nýr ! Lifi drengskapur ykkar,
Reyfcvíkringar ! Hjartams þökk fHrr-
ir fi'tntU'gasta afimælisdaginn minm! í
Síðan gekk miamttifjöldinm aftur í
fylktu liði ofan að Austurvelli,
rrtieð fáflWMn og lúðraþy't, og skildi
þar.
—'l'Safold'.
-----^-4.-—
Kveðja presta
Til Hallyríms biskitjjs Sveins-
sonar, ö.októbev 1908.
Himm ríkd htimna ræsirinn
si'tit ríkri laeitur verja.
Hamn m.ifcla ilotnim semdir sittji
á symd og dauða’ að berja.
Sá floiti’ er kristna kirkjaiv hans,
mieð fcarftfl guðs httn stríðir.
Oig alla hie'ifln til lífsins lanids
húm feiða V'ill utn siöiir.
Eflti skipim þiessumi flota írá',
er fara’ um hafiö kalda,
þau sitdka djúp.iö stór og snvá,
og S'tefmu neyma’ að halda'.
Em oift á tíimans ófgu-sjá
er ölduigaitigur strífiur.
Að ha'lda’ í réttu horfi þá
er h'r sem mjög á riður.
Á eriuiu skriprinu’ erutn vér,
s.m er mefi hinutn smœrri.
Ef smáitrt er skipið auðsietit er
að oft er hœ’ttafli stærri.
Em stumdum þarnnig stiendur áy
ef S'tijórm er á góðu fleyi,
að komast sfcipið mimrna má,
er tnieira sfcip kemst erigd.
Og marigan formiamm guð oss gaf,
er greiddi’ oss feið UTn ægi.
þóitit efmaitt væri úfið haf
hiélzt alt í rétitu laigi.
Einrn formíaiðitr'nn það varst þú
á þessu fári dýra,
er fara hlýitur trá oss nú
og fraitniar skal ei stýra.
Jái, • tí'miinm líður áfram ófct,
og ei á nr.inis m.a,nns valdi.
Urn sitiýrimiattin oft skiftir skjótt,
þó'tt skipiö áfraitn haldi.
þiig kvieðttr burt og kallar sá,
er koimimgisvaldiö hefur
og ráð á möninurn öllttm á,
haitin orlof nú þér gefur.
Oig l'oksins kontiið er þar að
aið eritguni' vér að skilja,
og einsætt er aið þola. það,
fyrst það er guðs að viljai.
Umi (le'jð og þflii itú frá oss fer,
þiá fimst oss haTög skylda,
að skipksims stjórn vér þökkmm
þér
og þrima leiðsögn mildia.
þú “Skyllu’’ S'týrði skierjttm frá,
svo skipið ekki stoytti,
og “Karybdris” þú komst oss hjá»
hér kærleikurrirm biei'ttlii.
Oss hvergi bar á harðalt klafcfc
né hringiðttnimar voða.
þ'ú stýrðir lipurt, strilt og réifct
íini stórsjó lífs og boða.
H:ér oft var iþrömig og erfið k’ið
og örtnijó sfltmd aö þræða,
þú hélat þ.itt strifc og stýrfirir
skieið
og sfcefndir bierint tril hœðai.
þm léi/it tei heiims'iins h.róp né köll
neiitt haigga sfcefntt þiinnri ;
en stieifma þín: Og stjór.n þín öll
var stiiJfc í v©röldiitinrii.
H.éc leftrir stijörmum sfcýrðir þú
um stórsjó heims og þriautir ;
þær st jömiir voru vom og trú,
'þiú vissir þerirra 'brati'trir.
þú l'izt og vitiamn lýsa þér,
er “ljósið heims’ns” skæra
oss öllum' kveikti’ í hieimi hér :
guð s heilagt orðið kæra.
Nti áfram beldur enm vort skip,
em e.i vér framiar sjámm
við sfcýrið hér þrinm hrerima svip
tté heyrt þín hoð vér f.áum.
Haf vora þökk á feið triil lamds
sijá, ljós er fvrir staifni.
Guð feiði’ þiig, og henim til hams
skal haJda’ í Jesú mailinii.
V. B. <