Heimskringla - 25.02.1909, Blaðsíða 4

bla 4 WINNIPEG, 25. FEBR. 1960.
ÖEIHSEÍINGt A
Sælir nú, ókunnugur.
I síðustu Hkr., sem út kom 18.
þ.m., birtist nafnlaus bréfkafli frá
einhverjum sérvitring vestur á
Kyrrahafsströnd. Og aetla ég aö
biðja þig, Heimskrinjrla mín, aö
bera honum þessar fáu línur til
dægrastyttingar í staöinn.
þaö er þessi gamla saga og vana
legi harmagrátur, sem bergmálar
í þessu umgetna bréfi, um blöðin
hérna vestra, eins og vant er : Aö
þau séu alt af full af allra handa
leirbulli og skáldskapargutli. Mér
finst, að blööin ættu miklu fremur
lof skilið fyrir frjálslyndi sitt, að
taka “gutlið”, sem þessi vitringur
kallar svo. — En það er sjaldnar
fundið að því, þó að það sé rifist
og skammast persónulega í blöð-
itm og aniiíS-staðar, at ýmsum
mönnum, ár eftir ár. þeir þora
það ekki. þeir haldá kannske,
að þeir fái ekki aðgang að þeim,
ef þeir gerðu það, þó þeir findu
hvöt hjá sér til að skammast við
einhvern.
En ef satt skal segja, þá eru
blöðin og hafa verið, svo heiðar-
lega frjálslynd, að gefa báðum
málspörtum tækifæri til að láta
sínar hugmyndir í ljós, án mann-
greinarálits, frá því fyrsta, og
ættu menn að virða það við þau.
En kveðskapurinn hérna, hann á
ekki upp á háborðið, af því það
eru bara einstakir menn, sem fást
við hann. Og sumir, eins og þessi
fimbulfambi, vilja hel/.t bola þeim
út úr blöðunum, svo þeir hafi
pláss fyrir skammirnar sínar, þeg-
ar á liggur. — En ég álít nú, að
því plássi, sem ég og Kristján Ás-
geir höfum tekið upp í Hkr. nú
nokkrum sinnum, og ýmsir aðrir
hagyrðingar, sé alt eins vel varið
undir ferhendurnar okkar, eins og
þó það væri fylt með persónuleg-
um hnifilyrðum og skammagrein-
um, á meðan þær (ferhendurnar)
eru meinlausar, og láta alla í
friði.
En ókunnugur minn, þarna vest-
urfrá, taktu ekki orð mín svo, að
ég álíti, að “Til goðanna”, eða
“Goðin hans Jónasar”, eáns og þú
kallar það, eða nokkuð annað eft-
ir mig, hafi nokkurt nútíðar skáld-
legt gildi. þar skal meira til. —
Enda líka hefi ég ekki verið að
fálma neitt eftir neinum skálda-
titli, þó ég hafi verið að yrkja
þetta að gamni mínu og mér til
dægrastyttingar, eins og hinn
heiðraði ritstjóri Hkr. veit, að ég
hefi sagt honum.
En að ólöstuðum öllum hagyrð-
ingunum íslenzktt hér vestra, þá
eru víst teljandi þau kvæðj, sem
hafa verulega nútíöar skáldlegt
gildi,, nema kvæði eftir Dr. S. J.
Jóhannesson. Og er það mjög eðltr
legt, að svo sé, þegar maður at-
hugar að hagyrðingarnir hérna eru
alt ómentaðir menn, að undan-
teknum Dr. S. J. Jóhannessyni og
Mr. Kr. Ásgeir Benediktssyni, —
eftir því, sem ég veit bezt. — Svo
það er í fylsta máta ranglátt, að
ætlast til mikils af okkur í þeirri
grein. Og ferhendurnar okkar Kr.
Ásgeirs, eru ekkert verri enn
margt annað af því tagi, sem þag-
að hefir veriö um. Við gertum þó
hælt þeim fyrir það, að þær eru
al-íslenzkur bragarháttur, og Eddu
kenningarnar okkar eru íslenzkar,
svo við stælum enga titlendinga.
Og meira, sérvitrtngur minn : —
það álit, sem við Islendingar höf-
um fengið bæði hér og heima, eig-
um við mest og bezt að þakka
Eddunum, Fornsögunum og rím-
unum okkar. Og eins það, að við
kunnum að tala íslenzka tungu
þann dag í dag, en vorum ekki
orðnir hádanskir áður en við kom-
um hingað, bæði að máli og öðru,
— eigum við lika þeim að þakka.
En ég gizka á, að þessum Stranda
vitring þyki ekki stórt varið í
það.
Jæja, skepnan min, þú mátt
hafa þínar skoðanir mín vegna. —
Og eins þar sem þú segir, að það
sé engu líkara, heldur enn að
Hannes stutti og Símon Dala-
skáld séu komnir að bulla hér. —
þú ættir að vita dálítið betur, en
nú lítur út fyrir, að þú vitir, áður
en þú slærð um þig. þvi ég ætla
nú að hughreysta þig með því, að
þó þú verðir tuttugu sinnum eldri
enn Adam varð, og þú sért alt af
að böglast við að yrkja, þá getur
þú aldrei orkt eins fallega vísu og
til er eftir gamla Símon Dala-
skáld. Eða heldur þú ekki, að
bæði ég og Kristján Ásgeir, sem
þú ert að reyna að sverta, a£ því
að þú hefir séð í blöðunum, að
það hafa sumir verið að hnýta i
hann, — þá vilt þú gera það líka
ekki vantar göfuglyndið, það er
síður en svo! — höfum ekkfc eins
mikið frjálsræði til að bulla i
blöðunum, nær sem við viljum, og
við fáum aðgang að þeim, eins og
þú og ýmsir aðrir ? — Eða heldur
þú, að við séum ekki orðnir nokk-
uð gamlir til að láta Kyrrahafs
marbendil knésetja okkur ? Við vilj
um sem minst hafa með mar-
bendla að gera, eða að minsta
kosti ég.
Eg hefi ætlað, að sneiða mig hjá
blaðadeilum og miklu rifrildi hér
vestra, og mér hefir tekist það tdl
þessa. En ég get varla þagað,
þegar reynt er að vaða ofan í mig
saklausan, af þeim manni, sem ég^
veit, að ég hefi aldrei neitt reynt
til að sverta í augum almennings,
og sem líklega þekkir mig að alt
öðru en ótuktarskap. Ef þú ætlar
þér, að vaða ofan í mig aftur, þá
er betra fyrir þig, að taka af þér
skóna, — því ég elska friðinn.
Jónas J. Daníelsson.
----•!«-----
Bréf til kunningja.
Góði vin! — Beztu þakkir fyrir
bréfið þitt, meðtekið 26- þ.m. —
Bréfið var ágætt ; vel hugsað
hvað vona-tímann snertir sérstak-
lega. Hann er og verður eina sæl-
an í lífinu, þegar alt er athugað
vandlega. Að vona er þarflegt,
sjálfsagt, og hver, sem hefir glat-
að voninni, hefir glatað lífinu með.
því held ég íram, eips og þú.
Menn, sem hugsa nokkuð ærlegt,
hafa heilbrigða skoðun um tilgang
alls, eru sammála oft og tíðum,
því verður ekki neitað.
Að heyra vel hugsað, er sann-
kölluð hjálp fyrir þá, sem kaldir
og kæringarlausir eru orðnir af
ýmstim mótgangi vilja ekki gera
góðverk, hafa deytt sínar góðu
skoðanir og hugsanir, — hugsa að
eins um hefnd. þeir menn eru kall-
aðir bölsýnismenn, og eiga tilfinn-
ingar næmar mjög og viðkvæmar.
Lifið er reynsluskóli sannkallaður.
Tilgangur lífsins er smásaman
lærður, en verður aldrei til fulls.
Margt, sem skapað hefir verið,
v*irðist koma í bága við afstöðu
mannsins í lifanda lífi á margvís-
legan og óskiljanlegan hátt. Kvart
anir kpma fram af tungunni í
hvert sinn, þegar lífið ex öðruvísi
en hugsanirnar um það höfðu ver-
ið. Guði sjálfum er kent um það,
en slíkt er rangt.
Eins og þú manst óefað, eru
þetta aðalþættirnir i góða og lær-
dómsríka bréfinu þínu, hinu síð-
asta til mín, sem ég hefi minst á.
Hvað ætti ég að skrifa þér í stað-
inn ? Máske minnast á það, sem
ljótt er hjá fólkinu, sumu af því.
Slíkt hefir samt ilt eitt í för með
sér, — þess hefir maður orðið var
og verður daglega, t*Lns og þú
sjálfur veizt, hefir það líka oft
orðið að tilætluðum notum. Eng-
inn veit fyrr en reynt hefir ....
Nú er öldin önnur,
öfugt flestu snúið.
Nú er öldin önnur,
alt hið góða flúið.
Nú er öldin önnur,
æðsta hnossið rviið.
Nú er öldin önnur,
ekkert drottins hjúið.
Er ei öldin önnur, —
almenningur glingur ?
Er ei öldin önnur,
æðsta þekking blekking?
o. s. frv.
í byrjun þessarar aldar finst
mér margt vera athugavert, og
ætla ég að minnast á það helzta,
sem ekkert leyfi hefir til að sitja
að völdum.
I. Málæðisþekking. Á hvers
manns vörum eru þessi orð : ég
á þekkinguna, ég skU þetta betur
en þú, þú þarft ekki að íræða mig,
ég skil þetta vel, ég veit meira en
þú. Og margt fleira heyrist þessu
líkt allajafna. þetta kalla ég mál-
æðisþekkingu, sem er grein af van-
ans villu, sem fest hefir djúpar
rætur.
II. Misskilningur. Menn lesa
bundið og óbundið mál. Hugsa
um það eftir á alt sem þeir geta.
En ef skilningur þeirra fær ei grip-
ið það, leyfa þeir sér að bannfæra
verkin, voga sér að kalla þau rugl
og vitleysu og fleira. En þeir ættu
áður en þeir færu af stað að með-
ganga fyrir sjálfum sér í huganum,
að .þeir ekki skildu það, sem þeir
hefðu lesið. Og íhuga þyrftu þeir
vel, hvort þeir treysta sér til að
gera betur, líka viðurkenna, að til
séu menn fyrir ofan þá. Og vita
ættu þeir, að orð fá þeir á sig,
ekkert minna en höfundarnir, fyrir
sinn kjaptagang.
III. Sjálfsálit. þegar vel unnið
verk sést, hverju nafni sem nefn-
ist, sem skilið ætti að fá lof undir
öllum kringumstæðum, þá berast
að eyrum margskonar frægðarsög-
ur, stundum eintómur flilbúning-
ur. Að kríta liðugt, er hægðar-
leikur fyrir hveru, sem vill. það
er sannkallað rugl, rugl af verstu
tegund, rugl til ills og bölvunar.
IV. ösiðirnjr. þá, sem skaðleg-
astir eru, ætla ég að eins að minn-
ast á : Að ganga hús úr húsi til
að upphefja sjálfan sig en niður-
lægja aðra, nefnilega, að ná sund-
tökunum sjálfir, hljóta lofið sjálf-
ir. Að ráðast á menn, sem ekkert
hafa til saka unnið, gera þá í viss-
um skilningi útlæga skógarmenn.
Að fara nokkurskonar handahlaup
eftir þvættingi annara til að fylla
andstæðinga flokkinn og stofna
sjálfum sér að vissu leyti í hættu.
— Og þeir allir, sem starfa að því
eru smáir og verða aldrei annað
en smáir. þeir allir eiga öfundina.
þeir allir hafa náungans kærleik-
ann engan til. — Satt,
V. Heimting. Heyxa má, hvar
sem maður er staddur, líkt þessu:
Ég á heimtingu á, að mér sé
gerður greiði. þó hinir sömu hafi
kannske aldrei til hans unnið. Og
þakklætið er vanalegá víðkvæðin
gömlu, þessi : Skyldi vera þakk-
andi fyrir það ? það var sjálfsagt,
og ég átti annað eins skilið.
VI. Sannleikurinn. Hann er
margoft kallaður lygi, tóm lygi.
Grátleg villa, sem með vananum
hefir þroskast. Argasta guðlast er
slíkt óefað, — á meðal kristinna
manna.
VII. Samkomulag. það er að
deyja út algerlega. Hver hendin er
uppi á móti annard. það virðist
vera sjálfsögð skylda hvers og
eins, að vera aldrei sammála. —
Heiðarleg undantekning hvað við-
víkur vorri fósturjörð.
VIII. Kækir. Á mannfundum sjást
einna bezt margskyns hlægilegir
kækir, sem mörgum þykir mikið
til koma og margir elska. Mestan
þátt taka í þeim þeir Islendingar,
sem fæðst hafa hér vestanhafs, —
eftir því hefi ég tekið vel. Líka
láta þeir, sem hingað flytjast, ekki
sitt eftir liggja, að fylla hópinn
þann. Engin lýgi- Hægt væri að
naíngreina marga, en það skal ei
gert verða. — Að laga þessi lýti,
er þarflegt og sjálfsagt. því við-
bjóðslegt hneyksli er framkoma
þeirra persónu, sem virðist ei vita
hvernig skuli ganga, standa, sitja
eða vera. Til hennar er tekið eftir
á, og verður hún þá að athlægi
ógleymanlegu. því er ekki hægt
að hjálpa, — orð er haft á öllu,
og alt gert fullkomið í meðferð-
inni.
Eina vísu lærði ég eftir mann,
sem auðsjáanlega hatar kæki, og
kallar þá “ljótu lýtin”. Vísan er
svona :
“Með þér fylgjast ljótu lýtin,
lítill svanni, töfra-fríður :
Taktur leiður, tilgerð skrítin,
tepruskapur velgjustríður”.
Ilöfundur vísunnar hefir veitt kæk-
unum athygli, ekkert minna en ég.
það ber vísan með sér.
IX. HugleysV Sumir menn þora
ei að birta nöfn sín undir ritgerð-
ir sínar, sem þeir þó láta prenta,
ef það snertir einhverja sérstaka
eða eitthvað sérstakt. það kemur
sér oít illa, og margir verða æstir
út af því, sem von er. Stundum
sjást líka nöfn út í bláinn, til d.:
“þinn einlægur Karl--------". þeir,
sem gera þetta og líkt þessu, sjá
auðvitað fyflir fram, að með því
eina móti verða þeir látnir af-
skiftalausir, og er það rétt hugs-
að, fyrst þeir geta ei haldið
munni.
X. Bæjarlýgin. Sár eins og
þyrnir. Hún drepur mann lifandi.
Hún er og verður sannur djöfull,
— lýgin á víð og dreif. Hjá mönn-
untim er engin spilling á við bæj-
arlýgina.
Margt, margt fleira líkt þessu,
sem á hefir verið minst, er óupp-
talið enn, og verður látið í friði,
svona fyrst um sinn.
Hefi ég tekið of djúpt í árina ?
Hefi ég krítað liðugt ?
þinn einl.,
A. St. Johnson.
DR.H.R.R0SS
C.P.R. meðala- og skurðlæknir.
ÍSjúkdómum kvebna og barna
veitt sérstök umönnun.
WYNYARD, -— SASK.
K-J-Ö-T.
“Ef það kemur
frá Johnson,
þá er það gott”
C. G. JOHNSON, Kjötsali,
301 Sherbrooke St. Tal3tmi 2631.
&-------------------55
Russeii A.
Thompson j
and Co.,
s Cor. Sargent & Maryland St. /
{ Selja allskonar MATVÖRU
< af beztu tegund með lægsta
| verði. Sérstakt. vöruúrval nú
5 þessa viku. Vér öskum að
! Islendingar vildu koma og
skoða vörurnar. Hvergi betri
! néódýrari.—
Munið staðinn:—
HORNI SARGENT AVE.
OO MARYLAND ST.
PHONE 3112.
mr m
Rfiðwí ^Eí 3od Lapr tra Portar
Styrkið
taugarnar með þvf að
drekka eitt staup af
öðrum hvorum þess-
um ðgæta heimilis
bjór, á undan hverri
máltfð. — Reynið !!
EDWARD L. DREWRY
Maunfactnrer & Tmpcrter
WiuDÍpeg, Canada.

Department of Agriculture and Immigration.
MANITOBA
þetta fylki hefir 41,169,089 ekrur lands, 6,0x9,200 ekrur eru
vötn, sem vteita landinu raka til akuryrkjuþarfa. þess vegna
höfum vér jafnan nœgan raka til uppskeru tr}7ggingax.
Knnþá eru 25 milíómr ekrur óbeknar. sem fá tná tnieð heim-
ilisrébti eða kaupum.
Ibúataja árið 1901 var 255,211, nu er nún orðin 400,000
manns, hefix nálega tvöfaldast á 7 árutn.
íbiúatala Winnipeg borgar árið 1901 var 42,240, en nú uro
115 þúsundir, hefir meir en tvöfaldast á 7 árum.
Flutningstæki eru nú sem næst fullkomin, 3516 milur járn-
brauta eru í fylkmu, sem allar liggja út frá Winmpeg. þrjár
þverlandsbX'a'Uta lestdr fara daglega frá Winnápeg, og innan
fárra mánaða verða þær 5 talsins, þegar Grand Trunk Pacific
og Canadian Northiern bætast við.
Framför fylkisins er sjáanlieg hvar sem litið er. þér ættuð
að taka þar bólfiestu. Ekkert annað land getur sýnt sama vöxt
á sama tíma'bdli.
TIIi FERDAJI 4 \ :
Faxið ekki framhjá Winnipeg, án þess að grienslast um stjórn
ar og járnbrautarlönd til sölu, og útvega yður fullkomnar upp-
lýsingar um heimilisréttarlönd og íjárgróða möguleika.
Stjórnarformaðxir og Akuryrkjumála RAðgjati.
Skrifiö eftir upplýsingura til
Jos^ph Hni'Uo ,b«* II h rtney
178 LOÖAN AVE., WlNNIPEö. 77 YOKK ST , TOHOKto.
leyndarmál CORDULU FRENKU 231
232
SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
verk sitt með álíka áhuga, eins og þegar barni er
trúað fyrir einhverju, sem það vill leysa skyldurækn-
islega af hendi. Enginn ókunnugur, er hefði séð
hana, hefði getað ítnyndað sér, að hún væri ekkja og
móðir.
Á meðan hún var f.ram í eldhúsAnu, höfðu þau
tekið tal með sér málafærslumaðurinn og frú Heil-
wig, — og snerist það að venju um erfðaskráCordulu.
frænku. Friðrika og Hinrik höfðu áður fullvissað
Felicitas um, að gamla frúin hvorki hugsaði eða tal-
aði um annað. Felicitas sá í svip andlit frúarinnar.
Henni sýndist það vera öskugrátt og hafa elzt mikið
nú í seinni tíð. Einnig talaði hún nú miklu hrað-
ara, en áður hafðt, verið vani hennar, og í rödd henn-
ar lýsti sér harmur og reiði, — þær tilfinningar, er
rikastar voru í brjósti hennar.
Prófessorinn tók engán þátt í samtalinu, meira
að segja, það leit helzt út fyrir, að hann veitti ' því
enga efiirtekt. Hann gekk um gólf, með hendurnar
krosslagðar fyrir aftan bak, í þungum hugsunum. —
Að eins þá er hann gekk fyrir dyrnar, leit hann upp,
og horfði vandlega á Felicitas, þar sem hún sat við
vinnu sína.
‘'TIvað lengi sem ég lifi, mun ég aldrei geta sætt
mig við það, Frank minn góður! ” mælti frú Heilwig.
— “Ef Heilwigsættin heföi ekki með sínum sveita
ínnunnið sér peningana, þá væri alt öðru máli að
gegna. En nú getur vel skeð, að einhver mannræfill,
sem ekki einu sinni á ætt sína að rekja til Hirsch-
sprung ættarinnar, komi og sói á stuttum tíma ó-
grynni fjár, er heiðarlegt fólk hefir dregið saman.
Ilversu mikla blessun hefði þó ekki getað af pening-
unum leitt, ef þeir hefðu verið í vorum höndum! ”
“En, elsku frænka”, sagði ríkisstjórafrúin smeðju-
lega, um leið og hún kom inn úr dyrunum með kaffi-
könnuna og tók að hella í bollana, “nú ertu aítur
búin að sökkva þér niðnr í óheillamál þetta, er auð-
sjáanlega spillir heilsu þinni. — Eg er viss um, að þú
veikist. Hugsa þú til barna þinna og einnig til mín
og reyndu okkar vegna að gleyma”.
“Að gleyma! ” hrópaði frú Heilwig fjúkandi reið
— “Aldrei! Sem betur fer, hefir maður þó stefnu-
festu og kjark, — sem yngri kynslóðina skortir nú
orííið svo tilfinnanlega”, — hún leit illilega til sonar
síns, er gekk um gól£. — “Hinn skammarlegi órétt-
ur, er við höfum orðið að líða, setur hvern einasta
blóðdropa minn í hreyfingu. — Og ég bíð þess aldrei
bætur. — Hvernig kemur þér til hugar, að láta mig
heyra aðra eins .vitleysu ? — þú ert oft svo fjarska-
lega grunnhyggin, Adela”.
Ríkísstjórafrúin brá litum. Drættirnir í kring
um munninn urðu hörkulegir, og bollinn, er hún í
þessu rétti að frænku sinni, skalf í hönd hennar. —
Samt stilti hún,sig og lét sem ekkert væri.
i',þessa ofanígjöf(á ég alls ekki skilið” mælti hún
mjög blíðlega eftir augnabliks þögn. — “Enginn hefir
tekið sér þetta svívirðilega athæfi nær en ég hefi gert.
það er ekki einasta, að mér gremjist tap það, er þú
og frændur mínir hafa orðið fyrir, — heldur er það
alt of hörmulegt fyrir kvenhjartað að vera vitni til
siðferðislegrar glötunar. — — þarna hefir nú þessi
gamla, fláráða kerling, sem helming æfi sinnar lifði
hér uppi á loftinu, íhugað nákvæmlega, hvernig hún
gæti bezt leikið á nánustu ættingja sína. — 'Hún yfir-
gaf þennan heim í ósátt.við guð og menn, og með
svo mikla syndabyrði, að himininn mun að eilífu lok-
ast fyrir henni. — það er hræðilegt. — Kæri Jóhann-
es, viltu ekki kaffi ?
“Nei, þakk”, mælti hann kuldalega, og hélt á-
íram að ganga um gólf.
Vinnan féll úr höndum FeKcitas. Hún hlustaði
cftir með athygli og náði tæpast andanum. — Hún
LEYNDARMÁiL CORDULU F'RENKU 233
hafði að vísu oft heyrt Hinrik segja, að heimurinn
dæmdi hart hina gömlu og einkennilegu einse,tukonu,
— en þetta var í fyrsta skifti, að hún sjálf heyrði
henni niðrað. — Blóðið streymdi henni til höfuðs, og
hvert orð skar hana í hjartað, sem hnífstunga. —
Kvalir þær, er hún nú leið vegna hinnar framliðnu,
voru rmklu sárari en sorgin yfir dauða hennar.
“Mér er ekki kunnugt um, hvort gamla konan
hefir haft syndabyrði að bera eða ekki”, sagði mála-
færslumaðuriinn. — “F,n eftir því, sem mér hefir verið
sagt, getur enginn með sönnu borið henni neitt ilt. —
Heimurinn tekur nú oft til þakka með, þó slúður sé
ekki á rökum bygt. — Aftur á móti ber alt það, sem
hún lætur eftir sig vott um, að hún hafi verið gædd
óvanalega miklum hæfilegleikum”.
Frú Ileilwig hló hæðnislega, og sneri sér með
mepta fyrirHtningarsvip frá málafærslumanninum.
“Kæri herra málafærslumaður, — það er nú einu
sinni hlutverk yðar, að taka málstað annara og
breyta verstu óbótamönnum í ljóssins engla, — einn-
ig, að álíta þann saklausan, sem heimurinn með réttu
áfellir. — Frá þessari hlið getur maður að eins skilið
dóm yðar", mælti ríkisstjórafrúin illhryssfingslega. —
“Eg þekki samt mann, sem þekti hana, og þér verð-
iö aö fyrirgefa, að ég tek meira mark á orðum hans
en yðar.------Pabbi þekti hana. — Hún var óvenju-
lega þrálynd, og bókstaflega lagði föður sinn iÍErröfina
með þrákelkni sinni. — — Og hversu hún hefir látið
sér ant um mannorð sitt, sýnir bezt hin svívirðilega
vera hennar í Leipzig. — þrátt fyrir hina ágætu hæfi-
legleika hennar, eins og þér álítið, að hún hafi haft,
— hefir hún komist á glapstigu, hræðilega glapstigu.
Hún var frjálshyggjandt, og guðníðingur”.
í þessari s.vipan spratt Felicitas upp og gekk að
dyrunum. Hún var eldrauð í framan, og lyfti hægri
hönd sinni ógnandi út í loftið. — í þessum stellingum
234 SÖGUSAFN HEIMSKRINGJ/U
líktist hún mest refsigyðju. — Rósrauðu varirnar er
höfðu umhugsunar og óttalaust mælt fram hina
hræðilegu ákæru, þögnuðu alt í einu við þessa sjón.
“Guðníðingur heíir hún aldrei verið”, mælti hin
unga stúlka, og kvað fast að oröum sínum. Ilún
horfði með leiftrandi augnaráði á ríkisstjórafrúna. —
“Já, hún var frjálshyggjandi, — hún atliugaði verk
guðs, án þess að óttast frelsi sálar sinnar, — án
hræsnistrúar, — því hún vissi, að vegurinn til hans,
er nátengdur hans dásemdarverkum. — Ósamræmið
á miJli biblíunnar og náttúruvísindanna varð henni
aldrei að fótakefli. þekking hennar átti ekki rót
sína að rekja til bókstafstrúar, heldur til sköpunar-
verka guðs, — til hjarta sjálfrar hennár, og til hinnar
himnesku gjafar, er gerir manninn ódauðlegan og
s.jálfstæðan í hugsunum sínum. — Hún gekk ekki í
kirkju, eins og þúsundir annara manna, er í skraut-
klæðvim ákalla guð. — En þá er kirkjuklukkurnar
hringdu, þá stóð hún auðmjúk og beygði sig með
lotningu fyrir hinum hæðsta. — Og ég efast um, að
bænir yðar séu guði kærkomnari, er ákallið hann
með sömu vörum og þér áfellið náunga yöar”.
Málfærslumaðurinn hafði ósjálfrátt staðið upp.
Hann greip hendinni um stólbríkina og horfði á hina
hugrökku, ungu stúlku, eins og liann vildi ekki trúa
sínum eigin augtim og eyrum.
“þektuð þér þessa einkennilegu konu?” spurði
hann og hélt niðri í sér andanum, þegar Felicitas
þagnaði.
“Eg hefi daglega umgengist hana”.
‘‘þetta eru ágætar fréttir", mælti ríkisstjórafrúin
háðslega, — eða það átti að vera háð, en unga ekkj-
an var nii ekki í því skapi, að hún gæti gefiö oröum
sínum eiginlegan hæðnisblæ. — Hún var föl og óró-
leg. — “þér getið þá án efa sagt okkur margar fa.ll-
egar sögur af fortið þessarar heiðarlegu vinkonu yð-