Heimskringla - 02.12.1909, Side 3

HEIMSKRINGLA
VVINNIPEC, 2. DES. 1900. Bls. »
2 Bækur
Gefins
FÁ NÝJIR KAUP-
ENDUR AÐ HEIMS-
KRINGLU SEM
BORGA $2.00 FYRIR-
FRAM, OG ÞESSUM
BÓKUM Ú R A Ð
VELJA : —
Mr. Potter fré Texas
Aðalheiður
Svipurinn Hennar
Hvammverjarnir
Konuhefnd
Robert Manton
og Leyndarmál Cor
dulu frænku —
Alt góðar sögur og sum-
ar égætar, efnistniklar,
frððlegar og speunaudi.
Nö er tfminn «ð gerast
kanpendur Hkr. Það
eru aðeitis f* eint k eft-
ir af sumtim b(5kunum.
H e i ni 8 k r i n i' 18
P.O. Box3083, Winuipeg
Cor. Portage Ave anH Po-t St
28. ^ Uí
FÉKK FYRSTU VEKÐI.AI N Á SUM
LOUIS sfNINGUs'NI
Dag og kveldkensla. Telefón 45.
Haustkons.a byrjar 1 He/jt.
Bæklingur með myndum ókeypis.
Sloití* t.-l: T.'e Se'ret.1 y •' <» . pe
Buxuie*» Colleue, tVtnuipei/ .)/ > ,
A H. ItAltDAL
8elnr ltkkistur ob snnast um áifarir.
Allnr útbánaftnr sA b- zti. Enfremur
selur hann al skouar minnisvar&a >*»
legst-'ina.
121 NeriaSt Pho-ie tfOH
Sendið Heimskringlu iil
vina yðar á Islai di
Miss SESBITT
—m——a—Kei
KVENHATTA SALI
112 ISABEL ST.
Býr til alskonar kvenhatta
1 nýjustu gcrð. Skreytir með
fjöðrutn, blómum og b-indum
og öðru nýtfzku stéssi. Etid-
urnýjar og skreytir brúkaða
hatta. Alt verk vandað og
verð sanngjarnt. Isl. konnm
boðið að skoða búðina. —
MISS NESBITT,
112 Isabel Street
lMl-fl
Prestarnir
og játningarrritin.
Aö stofninum til innganrjsorð til
umrteöu, flutt á presta-
stefnunni á t>ing-
vellli 1909.
Eftir JÓN HELGASON lektor.
(Niðurlag).
En hvað er nú vdð þettia að at-
huga< ?
Við þetta er það að athugia, að
hér er verið að eióbinda (eða eins
og nú er : hoitbiuda) kirkjunnar
þjóna við ófullkomin mannasmíða.
Hvað snertir postullegu trúar-
játninguna, þá stendur að vísu
nokkuð öðruvísi á lienni ©n hinum
játningarritunum, að því ley.ti
sem llestir ldðir hennar eru svo til
orðrétt teknir úr nýja testament-
inu ; en ednmitt þess vegtta ætti
ekki að vera þörf á sérstakri heit-
bindingtt vjð hana, þar sem prest-
arnir eru bundnir við guðs orð í
heiilagri ritningu. * )
Um hinar játningarnar allar er
það að segja, að þær bera á sér
tnargvísleg fingraíör hins ríkjandi
aldaranda þeirra tíma, sem þær
;ru íramkomnar á, eru mótaðar
af hugsunarhætti, sem er harla
fjarlægur htigsunarhætti vTorra
tima, og innihalda jafnvel kenning-
ar, sem óhætt mun að segja um,
að erfitt sé að samríma evangelii
J’esú Krists, að ekki sé meira sagt.
I.íti maðttr á Níkeu-játninguna,
svo ég haldi því nafni þó rangt sé,
þá blandast engttm hugur ttm, að
þar talar býzantínska guðfræðin í
alveldi síntt, mótnð íif hugsunar-
hætti þeirra tíma eins og hann
var, gagnsýrður af hinni grísku
hedmspeki, lítt skiljanlegur vorri
httgsun og jafn ósamrímanlegur
rökfræði vorra títna og sálarfraeði.
Níken-játningin er miklu fremur
háspekileg útlistun trúarinnar, en
eittiföld kirkjuleg játning hennar ;
en f.'tt er jafn-óviðunandi í tnVar-j
játningu, setn háspekilegar útlist-
anir þeirra hluta, setn "au.ga ckki
sá og eyra ekki heyrði og ekki
hefir komið ttpp í hnga nokkurs
manns”. Attk þessa hefir játningin
sífelt meðfram tillit til trúíræði-
iegra ágreiningsmála, sem allur
meginþorri nútíðarman.na krist-
inna hefir enga minstu hugmynd
um og botnar ekkert í.
Um Atanasíusar-játninguna er
að ílestu leyti hið sama að segja,
en hún hefir það þó fram yfir hin-
ar játningarnar, að hún hefir að
geyma atriði, sem beint verða að
teljast ókristileg. Hún hieimtar trú
á háspekiLegar útlistanár á sam-
*) Svo aðdáanleg, sem þessi
játning er fremttr öllum öðrum
trúarjátningum, verðttr þó ekki
sagt, að htin sé f tt 11 k o m i n
játning hdnnar kristnu tritar fnem-
ur en aðrar. þ v í verðttr nattm-
ast mótmælt, sem dr. A. Harnack
hiefir sagt, að fullkomin getd sú
játning ekki talist, þar sem ekki sé
‘‘hiaft neitt tillit til prédikunar
frelsarans, framkomu liatts allrar
gagnvart fátækum og sjúkum, toll-
beimttimönnum og biersynduvum,
til persónunnar eins og hún ljóm-
ar á móti oss í guðspjölhtnum”
(sbr. A. Harnack : Reden und
Aufsat/.e I. bls. 254).
bandi guðdómspersónanna í þrenn-
inp-ttnni, og á sambandi hinnar
guðlegu og mannlegu náttúru
fraiaarana sín ú xnilli, gjörir þeasa
trú bA bsrinu sáluhjálpÉtr-akilyTÖi
og rnisskaitir þannig xnÁð öllu hug>-
takið ‘‘sálubjálpleg" trú”. þrisvar
sinnum þykir ástæða tál að taka
það fram, að ómögulegt sé að
verða hólpinn nema maður trúi
hinttm lítt skiljanlegu útHstunum.
En slíkt cr algerlega gagnstætt
þeim anda krdstnu trúarinnar, sem
a:tti að vera ráðandá í slíktt játn-
ingarriti. Alt slíkt er talað af
öðrum anda cn hans, sem sagði :
‘‘Komið til mín allir þér, sem erf-
iðið og þunga eruð hlaðnir, ég
mun veita yður hvíld", án þess að
minna á nokkrar játningar, — en
hann fékk líka þann dóm hjá sam-
tíð sinni, að hann “talaði ekki
eins og hinir skriftlærðu".
Svo ég því nœst snúi mér að sér-
játningum vorrar eigin kirkju, þá
verður því ekki neitað, að Ágs-
borgar-játningin er ágætt rit og
merkilegt, þegar miðað er vtð
þann tíma, sem hún er framkomitt
á. En alt fyrir það ber hún á
hv.erri blaðsíðu meira og minna á-
takanleg merki sinna tíma, merki
þeirra kringumstæðna, sem leiða
-til þess, að hún er santin, og þess
tilgangs, sem hún er samin í. Og
jafn-áredðanlegt er liitt, að þar er
haldið fram kenningum, sem fæstir
— ef nokkurir — sem skyn bera á
þati el'ni, mundu fáanleigir til að
verja á vorum tímum. Enda hefir
jöldi hinna ágætustu manna kirkj-
annar á næstiiðinni öld í einlægni
;átað með kirkjusagit'fræðingnum
ágæta, Neander, að þótt þeir
jörðu það fylsta tilkall til að
.allast evangelisk-lúterskrar trúar,
væri sér þó ómögulegt að sam-
ínna öllu því, er stæ&i í játning-
anni frá Ágsborg, — og er þaö þvi
síður furða, sem sjálfttr höfundur-
nn, Melankton, gat það ekki er
frá leið, svo sem kunnugt er. Hitt
ltefði verið miklu meiri fttrða, ef
kristnir menn á vorum tímum,
sem þekkja játninguna, heíðu get-
ið samsint henni í ölhtm greinum.
fíg skal drepa á nokkur atriði. —
Hver vill á vorum dögum verja
14. gr., sem stranglcga fyrirbýður
alla leákmanna-prédikun í kirkj-
unni ? * ) Eða hver vill nú á dög-
um undirskrifa fyrirdæmiit'gardóm
9. gr. yfir Endurskírendum og öðr-
um, sem halda því fram, að börn
geti orðið hólpin án skírrtar, og
atyðja með því að þeirri lítt
kristilegu skoðun, að börnin, sem
óskírð deyja, glatist ? Jafnvel hinn
mikli trúíræðingur 17. aldarinnar
Jóh. Gerhard gat ékki fylgt játn-
ingunni hér fyrirvaralaust og
minti á orö Agústíns, að það væri
“ekki vöwtun sakramentanna lteld-
ur fyrirlitning fj'rir þedm, sem
leiddi dóm yfir manninn". Ég vil
eninfremur minna á 11. gr. um
skriCtirnar, þar sem kent er að
halda skuli í söfnuðunum heimul-
legri aflausn ; ég veit ekki botur,
en að þessi grein sé gjörsamlega
fallin úr gildi hvarvetna í hinni
evang. lútersku kirkju. Ég vil
einnig nefna 2. gr., þar setn kent
er, að upprunaspillingm eða erfða-
syndin dæmi seka og steypi í eilífa
t'lötun þeim, sem ekki endurfæðist
fj’rir skírn og heilagan anda. Og
loks mœtti ég minna á 17. gr. og
*) Jafnvel hinn tnikli játtiin'ga-
talsmaður, séra Jón Bjarnason í
Winnipeg, hefir neyðst til að loka
augum sínum fyrir þeirri grein.
Eins Sigurbjörn kand. hjá oss.
það, sem þar er kent um eálíía út-
skúfun og fyrirdæmingardóminn,
sem þar er uppkvaðinn vfir þeim,
setn baldi ítam þúsundáraríkis-
kenAÍngúími.
Ég veit það ^«1, að alt þotta
þótti-“góð latína” ú sínum tíma
Og hneykslaði fáa menn, ef nokk-
urir hafa verið, slíkur sem hugsun-
arháttur manna var. En skiln.in.g-
ur manna á guðsorðd hefir breyzt
svo mjög á þeim 400 árum, sem
liðin eru síðan I>úter hóf siðbót
sína, að það verðiir aö teljast
býsna viðurhlutamikið að skttld-
binda kennimenn vorra tíma við
jafn-vafasöm kenningaratriði og |
þessi.
Loks ber að minnast á fræði
Lúters hin minni. Vafalaust voru
þau ágœtt rit á sínum tírna ; en
mundi nokkur af alvöru vilja halda
því fram, að það rit samsvari
kröfum vorra tíma eða iumháldi
svo fullnægjandi skýringu þeirra
hluta sem skyldi, er þar er verið
að útskýra? Ég vil benda á út-
listunina, sem þar er gefin á
sakramentunum báðum — hverju
eru menn bættari ? Skírnin er lát-
in tákna, ‘‘að hinn gamli Adam í |
oss eigi daglega aö drekkjast og j
deyja-----og síðan daglega fram j
að koma og upp aftur að rísa nýr j
maður” — útskýring, sem ekkt J
stendur í neinu sambandi við at- '
höfnina, edns og hún er um hönd
höfð vor á meðal, og hefir auk j
þessa alls ekkert tiilit til ung- !
barnaskírnarinnar. Eða mttndi
nokkur þora að halda því fram,
að útskýring Lúters á kveldmál
tíöarsakramentinu væri þess eðlis,
að það yrði með réttu talið goð-
gá, aö víkja frá hetini ? Ií&t tnundi
[>að, sem sagt er utn töfra (ma-
gisk) -áhrif orðsins í báðum þess-
um úUistunum verða talin íyllilega
evangelisk kenning ? lvftirtekta-
vert er það, að engin af barnalær- ,
dómsbókum vorum heíir treyst sér i
til, að halda skýringu Lúters í
þessum efnum, en reynt að koma 1
með nýjar skýringar, setn ekki eru
Lúters. Og þó á það að vera regla j
og mælisnúra fyrir trú og ketin-
ingtt presta vorra, setn haldið er
frant í fræðunum !
En þar sem nú játningarritin
samkvæmt þessu, setn nú hefir ver-
ið tekið fratn, eru og verð-.i ófull-
komin mannaverk, liggnr í hlutar-
ins eðli, að óráð er að eigna þeim
lagagildi í kirkjuntti íyrir |
allan tíma. þau geta að vístt sýnt
oss, hvernig menn á ýmsutn thn-
tim hafa skilið og útlistað hin .
guðlegu sáluhjálparsanndnd'i,— þau !
geta vel staðið setn metrasteinar
meðfram vegi hinnar kirkjulegu
framsóknar, er sýna hve langt
menn voru komnir í skilningi hins
opinberaða orða á þeim og þetm
tímum, en með því að edgna þeim
það algildisvald, sem þau hafa
haft í kirkjunni — ef ekki á horöi,
þá í orði — síðan daga 17> aldar
trúfræðinganna, hafa menn gjört
þau að tjóðursteinum, sem í mörgu
tilliti hafa staðið eðlilegri íram-
þróutt í vegd. Menn gengu út frá
því, að játningarritin hefðu að
geyma hinn algjöra sannleika í öll-
um greinum, af því að kenning
þeirra kom heim við það, sem var
sannleiktir í þeirra attgum og rétt-
ur skilningur á gttðsorði. En hitt
hugkvæmdist þeim ekki, að öll
guðfræði og allar guðfræðilegar
útlistanir eru háðar takmörkunum
sinna tíma, að engin játningarrit
eða trúfræðikerfi hafa itokkru sinn-i
flutt sannleikann í fttllkomnari
tnynd en þeirra tíniar höfðu höndl-
að hatin, og að öll játningarrit og
trúarlærdómakerfi og kirkjufunda-
ályktataj: eru. aííelt mótað al hugs-
uaarhætti einhverxar ákvaðinrtfit
stsínu og með hliðsjón á alveg sér-
stökum sögulegum kringumstæð-
um. 1 fæstum orðum : þeir
gleymdu hinu gamla, góða postul-
legtt orði, sem aldrei fyrnist, orð-
inu um þekkinguna, sem er í mol-
um.
En þar sem vér verSum að játa
að þeKking vor sé öll í molum,
getur þiið aldrei réttlæzt til
lengdar, að heitbinda kennimeim
kirKjuunar við útlistanir longu lið-
uma. alda á sanuindum kristin-
dómsins, eins og þar væri um
hittn algjöra santileika að ræða.
4. En það sem að síðustu gjörir
kröíuna uut kenningarfrelsi presta
oilu oðru íremur rettmæba er þó
þaö, að þ e s s ; edðbiuding eða
heitbinding prestauna
við játningarritin ríð-
algjorlega í bága við
höfuðfrumreglu vorr-
ar evangelisk lútersku
k i r k j u, sem var undirrót allrar
siðbótariunar.
Hver var þessi höfuðírumregla ?
þessi höfuðfrumregla var sú, að
heilög ritning skyldi vera hin eina
óbrigðula regla og mælisnúra trú-
ar og kenniugar í kirkjunni á öll-
um tímum. Hvers vegna ? Af þvi
að heilög ritning og hún ein ltefði
að geyma hinn eilífa og óbreyti-
lega sannleika til sáluhjálpar. það
var ltfandi tilfinning Lúters fyrir
ví, að katólska kirkjan hefði hrak-
ist uf réttri braut inn á skaölegar
villubrautir, er hún setti erfikenn-
nguna (en til erfikenningarinnar
iier að telja játningarritin) yfir
ritninguna, er meðal annars hratt
honum út í baráttu við veraldar-
innar voldugasta félag — hina kat-
ilsku kirkju — og knúði hann til
að yfirgefa móðurskaut kirkjunn-
\r, er hann sá hve fjarri það var
henni, að þekkja sinn vitjunartíma.
)g þetta var enn ekki fallið í
'leymsku er Satnlyndisreglan varð
til — hið mikla trúfræðilega dedlu-
rit, sem viða í lúterskum löndutn
hefir verið lögfest játndngarrit,
þótt ekki sé það svo hjá oss né í
hinu danska ríki. í inngangi rits
'iessa, sent er santið á árunttm
1570—80, er gjörð grein fyrir af-
stöðu játningarritanna til ritning-
arinnar, með svoíeldum orðum :
“Játningarritin hafa ekki dómara-
vald, því að sá heiðttr ber ritning-
mini eintii saman, heldur eru þau
a ð e i n s vitnisburður um trú
vora og útskýring heitnar, er sýnir
hvernig hinar helgtt bækur (ritn-
ingarinnar) hafa verið útlagðar og
útlistaðar í kirkju guðs á ýmsum
tímum í þedm atriðum,
sem ágreiningi hafa valdið, af
þedm kennendum, sem þá lifðu, og
með hvaða röksemdum þedm lær-
dómutn hefir verið hrundið, sem
komu í bága við heilaga ritningu".
Og um ritninguna segir svo í
upphafi inngangsins : “Vér trúum,
kennum og játum, að hin eina
regla og tnælisnúra, sem allir lær-
dómíir og allir kennendur eiga að
dæmast eftir, sé einvörðungu hin
spámannlegu og postullegu rit
gamla og nýja testamentisdns.......
Öll önnur rit gamalla og nýrra
kenitenda, hverju nafni sem nef:iast
ber ekki að meta til jaiits við
h&ilaga ritningu ... og ekki að
veita þeim viðtöku sem öðru eða
(Frarnhald d 4. bls )
tCMMOOMW
ROailN HOTEL
ilð Adelaide St. Wumipen
Bezt.K $1.50 k dnabús I V'estnr
CaUadH. Key s'a ÓKeypia milli
vaniistöi'vii oi{ hússins s i.ótt i oe
deei. A h yiniiine hi is bes «. Við
smfti I<lei óstesst. W llinti!
Avf> sutetiskanð f»i hjá húsium
. O. ROY, eigandi. „
Ut»»MMM«»t» )M»MMmI
Giftingaleyfisbréf
selur: Kr. Áag. Benediktsson
540 Simcoe st. Wimiipeg.
Gimli Hótel
G. E. SÓLMUN Db60N
eigandi
Óskar viðskifta íslendinga sem
heimsækja Gimli bæ. — Þar er
beini beztur í mat og drykkjar-
fiingum, og aðbúð ges a bvo góB
Stíut fr< kast er hægtað gera haua.
Hotelið er við vagn8töðina.
Gistið að Gimli-Hótel.
JIMMY’S H0TEL
BEZTU VÍN OG VINDLAR.
VÍNVEITARI T.H.FRASER,
Í8LENDINGUR. : : : : :
James Thorpe, Elgandl
A. S.TORBERT’S
RAKARASTOPA
Kr 1 Jimmy’s Hótel Besta vork, Agnt
verkfæri; Rakstur I5c en Hárskur&ur
25c. — Oskur viöskifta íslendinga. —
MARKET H0TEL
I4fi PRINCESS ST
P. O’CONNELL, elgandt, WINNIPEG
i ./l u teKuiidii af vi. föuguui v.uil
1 aðhiynnine aóð húsi ’ end.. bætt
Woodbine Hotel
S'.wrpáa Rilliard Hall 1 Nor&vestnrlandiru
Tlu Pool-borö.—Alskonar vfnog vindlar
l.snnon A lieliii
Kieendnr.
Arena Rink
Undir nýrri stjórn
Opinn fyrir Hjól-
skauta skemtun
Hornaflokkur á kveldin
^IKmiiitioii ilaiik
XOTRE DAMEAve. BKAXCH Cor. Nena St
VÉR GEFUM SÉRSTAK
AN GAU.M AÐ SPARI-
SJÓÐS DEILDINNI. —
VEXTIR BOKGADIR AF INNLÖOUM.
HÖFUÐSTOLL ... »3,983,392.38
SPAKISJÓÐUR - - $5.300,000.00
H. A. BRtOHT, MANAQER.
66 SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
verðum að g»ra okkur ánægð með það, sem við get-
um fengið fyrir þá”.
“Fjóra dali fyrir tvenna bolla?" sagðd ráðskonan,
“það er mjög ósanngjarnt. Mamma þín er ekki með
sjálfri sér”.
“Mamma er fátæk og hefir ekkert að b^rða”,
sagði Mórits grát. ndi. “En hún er eins hyggin og
aðrir”.
“Hvað beitir þú, drengur minn?” spurðd ráðs-
konan.
“Mórits Sterner".
“ó, þú ert sonur fátæku saumakonutmar, sem á
heánta í þorpinu. Svo hún er orðin v.eik, Y'esalings
konan. Hún er annars ving arn eg og starfsöm og
saumar ágætlega, þann vitnisb rð verð ég að g.fu
gennd, því hún hefir saumaö m; rgt fyrir mig".
“Jæja, kona góS", sagði Mórits, “þá líklega leyf-
ið þér að ég fád að tala við barúninn".
“það er ómögttleg.t í dag, drengur minn, þvi það
verður mjög fjölment við dagVerðinn, og barút inn er
nú að fara í spariíötin. Auk þess hafa margtr gest
ir írá Stokkhólmi verið bér undanfarna daga. En
ég kenni í brjósti um mömmu þína, og því œtla ég
að geta þér ögn af maí. þegtr htnn cr báinn, þá
geturðu komið aftur og f.ett.gið mcira, unz rhamma
þín er svo frisk, að hún getur unnið".
“þér eruð mjiig góð", sagði drengurinn, “en
móðdr mín hefir fyrirboðið mér að þiggja ölmusn.
Hún segdst ekki vilja betla, heldtir vinna fyrir sér”.
“það er alveg rét.t g.ert af móðttr þinni meðan
hnn er heilbrigð", sagði ráðskona.n með dálitilli
þykkju. “En þar eð hún er YTeik nú og getttr ekki
unttið, þá verður hún að líkindum, eins og aðrir, að
þiggjit liðsinni aítnara. það er engin minkun. Segðu
mömmu þdnni það".
FORLAGALEIKURINN 67
“Ég get þá ekki fengið að selja bollana mína?"
sagðd drengurinn angurvær.
“l.f þeir væru ekki svona dýrir, kynni ég máske
að kattpa þá”.
“Um hvað eruð þdð að spjalla ?” spttrði kvenrödd
hak við [>au.
“ö, jómfrú Lovisa", sagði ráðskonan viö laglega
og l.einvaxna stúlku, sem komin var inní eldhusið,
' h rna er drengur, sem vill selja tvenna bolla. Má-
ske þú vij’r k'attpa þá?" ’
“Ilvað eiga þcdr að kosta?” sptirði jómfrúdn um
leið og hún gekk til þeirra.
‘‘Hann vill fá íjóra dali fyrir þá".
“1‘jóra d.ili ! það er býsna hátt verð. En
þeir eru s tmar'ega fal'e.ir líka. Kanske barúnsfrú-
in vilji kaupa þá, henni þykir ntákið til postulíns
kotr.a".
“Jæja, láttu dreit.ginn þá fvlgjast með þér upp á
loftið tl b.ennar”, sagði ráðskonan. “Ég kenni í
Irjóst um barndð, hann á fátæka og veika móður,
en viill ekki þ’ggja ofurlítið af mat, sem ég bauð
h num. Ég býst við, að móðir hans hafi mf mikið
sj'Tsálit tiil að vilja betla”.
“Komdu með mér, litli vinur", sagði fallega her-
bergisþernian. “Ég skal reyna að útv.ega þér kaup-
anda, cf þú selur ekki of dýrt, því annars er ég
hrædd um, að b rúnsfrúin vilji ekki skifta Y’ið þig.
Hún er edn af þeim, sem þykir Y-ænt um skildfttigania’’,
bœtti hún við hlæiandi, — “.en við skulum nú reyna
samt".
Mórits lét bollana sína ofan í körfuna, og fylgd-
ist m.cð þernun.ni upp breiðan steinstiga, sem lá upp
á eísba lof'tið. Síðan g-engu þatt eftir löngtim gangi
og að dyrum, sem voru YTið endann á honum.
“HinkraCu við hérna, drengur minn”, sagði þern-
68 SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
an, “ég ætla að fara inn og spyrja frúna, hvort hút
vilji tala við þig".
Fáttm aug.nafclikum síðar kom hún aftur og benti
honum að koma inu. Mórits hlýddi, en feiminn vai
hann, hcnum sýndist alt svo stórt og ríkmannlegt,
og um leið og hann sté á verðmiklu gólfábreiðuna,
skalf hann.
“H. rn.a er drengurinn, náðuga frú", sagði þernan.
Mórits leit upp og horfði í kring utn sig. Á
skrautk’gum lcgu" ekk sat kona, á að gizka þrítug,
andiitið var laglegt, en ekki gáfulegt. Krin.g utr
tnunitinn vottaði fyrir hæðnisdráttum, sem voru aða!
einkennd andlitsins. Hún vas býsna feát. og klædc!
fallegum fötum. A fót iskörinni, hjá fótum hennar,
sat lítáö stúlkubarn, á að gizka 4 ára. Hún YTar
framúrskarandi fögur og ljÓ9mórauðu augun hennar
voru mjög fjörleg og gáínaleg. í hægdndastóL rétt
hjá legufciekknum sat ungnr maður með gáhtlegan
andlitssvip. Annari hen/intii studdd hann á YTegg-
borð, en í hinni. hélt hann á bók. Lítill drengur
hér um bil 6 ára gamall, hljóp ttm gólfið.með skraut
legan barna-daggarö í hendi, og lék sér að því, að
hörgva rneð hon"tn út i loftið. Strax og Mórits sá
þessar manneskjur, datt honum í hug fólkið í Y'agn-
inttm, sem fór svo illa tneð hann, þegar hann kom
úr skóginum m-eð elddviðarbaggann smn.
“það hlýtur að vera sama fófkið", hugsaði hann
tneð hryllingi. “Ldtli drengttrinn, sem barði mig
með svipunnd, frúin með hartiið í kjöltu sinni, vin-
gjarnlegi maðurinn, sem sncypti drenginn, — þatt eru
hér öll. það van.tar að eins harðúðttga manninn,
sem skammaði mig og kallaðd mig þjóf, en hann
kemur máske bráðum".
Af þessum hugsttnum vnrð Mórits svo hræddur,
að hann gat naumast staðið.
"Hvað er það, drengur mánn?” sagði frúin kæru-
FORLAGALEIKURINN 69
Leysislega. ‘‘þú ert með eitthvað, sem þú vilt
.tlja ?”
“Já, náðuga frú”, sag&i Mórits og studdi sig
við dyrastafinn, “ég hefi tvenna fallega tebolla, sem
:g vil selja”.
“Lcfaðu mér að sjá þá”, sagði hún og stóð upp.
Láttu þá hérna a borðdð undir speglinum".
Móri-ts hrestist ögtt. “Guði sé lof, hún þekkir
mig ekki”, hugsaði hann. Hann gekk að borðinu
jg opnaði körfuna sína og lét tebollana á borðið.
“það er reglulegt Austur-Indía postulín", saigði
frúin Y-ið sjálfa sig um leið og hún horfði í gegn um
tnnan bollann, “ég YTerð aö eágnast þá”. Við dreng-
inn sagði hún : “Hvað eiga þeir að kosta?"
Mórits neíndi vcrðið.
“Fjóra dali?" sa.gði barúnsfrúin, eins og þernan
áður, “en það er ósanngjarnt Y’erð".
“En mamma sagði —"
“Mér stendur á sama, hvað mamma þín hefir
sag>t", sagði frúdn óþoldnmóð, “ef þú gerir þig á-
tœgðan með einn dal fyrir parið, þá skal ég kaupa
þau".
það var auðurinn, sem var að þoka niður yerBi
fyrir látæktinni, gegn hetri Y’itttnd, þui trúnni YTar
v.el kunnugt um, að bollarnir voru miklu meira virði
heldur en drengurinn bað um fvrir þá, en hún áleit
sig eigtt að njóta hagsmuna af íátækt hans og Y-and-
ræðum, “því hattn þiggur það sem ég bý’ð”, hugsaði
hún, '“eí ég slaka ekki til”.
‘‘Nú, jæja", sagöi hún, “gerirðu þig ánægðan
með tvo dali ÍY’rir bæði pörin ?”
Mórits hugsaði sig um litla stund og horfði nið-
’ir ívrir sig., en þegar hann leit upp aftur, sýndist
honitm un.gi maðurinn í hægindastólnum hrista höfuð
sitt. þetta jók honum du.g. Hann ákvað að taka
ekki tilboðinu.