Heimskringla - 17.02.1910, Síða 2

Bln. 2. WINNIPBG, 17. FEBR. 1910.
UB1M8KKINOBA
Heimskringla
Pablished every Thorsday by The
Heifflskringla Ne»s* PuhliMiiio? Go. Ltd
VerC blHÖBÍns f Canada ov hauaar
12.00 nm áriö (fyrir fram boraaö),
Sent til islands $2.(i) ifjrir fram
borgaöaf kaapendnm blaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON.
Editor A Manager
Office:
/29 Sherbrouke Street, Wiudi|h)«
P.O,BOX 3083. Talsíxnl 35 1 2,
Ég kom og sá
fiiua stóru nýlendu lslending>a í
Saskatchewan fylkinu.
paö eru liöin löng 5 ár siöan sú
- löngun lifnaði i huga minum, aö
líta yfir landsvaeöi )>aÖ hdö mikla
og í.i-gra, sem Bandaríkja Islend-
ingar og aörir framgjarmr og
“íjárglöggir” landar vorir hér úr
noröurbygðum voru um þær mund-
ir “að leggjast á”. Bg þóttist
ha£a nægilega þekkingu á hygni og
búviti Bandaríkja Iskndingianna,
aö minsta kosti, til þess aö renna
grun í þaö, að eitthvaö mundi
vera varið í þann skika af lendum
Játvaröar konungs, sem þedr legöu
svo mikið kapp á að le>ggja tuuiir
sig, að þerir vildu vinna þaö til,
aö riíta vistarráðum við þann
hluta Bandaríkjanna, sem þeir
höíöu bekið ástióstri viö þegar frá
barnæsku, og sem þeir alment
nefndu “God’s Cotmtry”. Mér duld
ist ekki, að það hlyti að vera líf-
vænlegur verustaður, sem þeir
diæmdu betri en “guðslandiö”. Og
þó að á þoim tíma sem frumherj-
arnir aö sunnan voru aö skoöa
landsvæði þetta, og þá strax í
kyrrþey að búa sig undir þangað
fluitning, þeir lykju ekki allir sama
lofsorði á landiö, — þá er mér nú
eftdr íerðina þangað oröið nokkurn
veginn ljóst, hvers vegna þeim var
'þaö ekkiert hugleikiö, að gylla svo
_gæðin þar, að þangaö flyktust taf-
arlaust stórir hópar latidsækjenda.
Með þessu er alls ekki sagt, að
það hafi komið til af því, að þeir
vildu “sitja að súpunni einir”, —
heldur má það hafa verið orsökin,
að þeir gætu gjarnan )>egið, að
þeim gæfist tími til að festa lönd-
in fyrir sig og nágranna sína þar
syðra, áðtir en alt það bez.ta úr
þeim yrði uppétið af öðrum. Að
minsta kosti er ég nú í huga mín-
•um viss um það, að enginn þeirra
er þá — fyrir 5 árum — þegar
landnám þetta hófst, £ór þangað
vestur í skoðunarferð, — ltefir lyft
penna til þess að lýsa landi þar
nokkuð nálægt því eins glæsilega
og mér virðist það verðskulda.
Og það ætla ég mér heldur ekki
0ð gera — af ótta fyrir því, að
það kunni að verða taldar öígar
einar og gyllingar. Enda þess eng-
ín þörf, þar sem nú eru nálega öll
heimilisréhtarlönd innan takmarka
hins íslenzka landnáms upptekin,
og lítið eða ekkert annað eítir cn
það, sem þeir ekki hafa viljað
taka, sem sestir eru að þar í
bygðinni,
En svo ég byrji á sö'gunni eins
og hú.n heíir gengið, þá var ég
lyrir 5 árum, þegar landnám þetta
hófst fyrir alvöru fátækur barna-
maður og einyrki. líðandi svona
milli húsgangs og bjargálna, og þó
heldur nær húsgangi. Ég brann í
skinninu af löngun til að geta
komist vestur að líta yfir landið,
en það var bæði að “Kringlan”
var þá í niðurníðslu og mátti
ekki missa þann stuðning, sem
ég gat af veikum mætti veitt
henni á tímum neyðarinnar, og
svo var ég þá fyrir löngu afdank-
aður í ríkisþjónustunni, og gat
því ekki ferðast á landsins kostn,
að, en um eigdn efnahag ekki að
ræða, — dalirnir höfðu gloprast
niður um bilaðan brókarvasa, og
úrræðaítök engdn til, er á mætti
treysta. J>ess vegna hefi ég orðið
að sitja vdð sultarpottinn jafnan
síðan, með hugann þrunginn löng-
unar, þar til í janúar sl. að Jó-
hannes Paulson í LeslLe bæ lét það
boð út ganga, að þorra.blót skyldi
haldið að Leslie á al-íslenzka vísu.
þá hljóp óróri í allan minn kropp.
Eg fór að hugsa um skyrið og
rjómann, um kjötmetið ýmislega
og laufabrauðið íslenzka, og maga-
vökvinn, eða það sem eftdr var af
honum, æddd eins og stórfióð fram
í munnvikin. þá. var það, að ég
þoldi ekki mátið lengur, en spratt
upp úr ritstjórnarstólnum, æddi
niður á landskrifstofu C.l’.R. fé-
lagsins, til herra Griffins Land-
Commissioner félagsins, tjáði hon-
um mitt eymdarástand og bað
um farseðil til Wynyard og tdl
baka, án endurgjalds, og fékk það
umyrðalaust. Við þetta upplukust
mín augu svo, að ég sá hvert mik-
ilmenni óg var orðinn, er ég fékk
frían fiutning milli sveita, eins og
ég hafði hevrt getið um að vedtt
væri stundum ýmsum mönnum ,
þar heima á ættjörðinni, sem ekki ,
hefðu afgangs lífsþörfum skotsilfur
í kdstuhandraðanum. Ég trúi að
slík gredðvikni netnist þar “að
þiggja sæmd”. — Ég þáði sæmd-
ina, o.g lagði af stað héðan þann
18. janúar, til þess að vera við
öllu búinn, er á blótdð kæmi í
Leslie, sem auglýst hafði verið að
fram skyldi £ara þann 20. Fyrsti
áfa'nginn endaði í Yorkton. Lestin,
sem héðan fór að morgni dags,
kom þangað um matmálstíma um
kveldið, og fór þaðan ckki aítur
áleriðis fyr en næsta morgun. Gist-
ing þar var því sjálfsögð.
Á lestinni vestur varð ég var
við herra Svein Kristjánsson, sem
fvrrum bjó í Gimlisveit sunnan-
verðri, en sem ágirndin hafði rekið
á gamalsaldri þangað vestur tyrir
4 eða 5 árum, og nú hýr þar á á-
gætu óðali sínu. Við gerðumst fé-
lagar og dvöldum báðir á sama
gistihúsinu, og leið okkur v.cl þar.
Iiezta hótolið þar er Yorkton Ho-
tel. Húsfreyjan þar er íslenzk.
þar starfar landi vor Bjöfn Hjör-
eifsson. Ilann keyptd f.yrstur
manna í ferð þessari Heimskringlu
og borgaði hana ($2.00) fyrirfram,
°R ^g bað gttð að blessa hann
meðan dalirnir entust.
Næsta dag um hádegi komum
við til Leslie. Á leiðinni þangað
vestur var ég 'rinatt að hugsa um
; blótið : Hvað matseðillinii mundi
kosta, hann yrði vist ekki gefinn.
; Hvernig ég ætbi að fara að því að
verða nógu svangur, svo ég gæti
fengið virði þeirra peminga, sem
ég þvrfti að borga fyrir “billett-
ið”. Ég var að vona, aið aðgöngu-
miðarnir yrðu seldir sanngjörntt
verði. Eg hafði reynslu fyrir því
frá {yrri árum, að þess hærra,
sem verið var á aðgön.gumiðum
að slíkttm hlutum þess rýrari varð
alt sem framreitt var þar. Á
vagnstöðinnj var fjöldi manna,
flest íslendingar, og þar var ég
tafarlaust handtekinn af dr. Sig-
urði Júl. Jóhannessyni, sem öllutn
er kunnur að glöggskygni og góð-
ttm mannspörtum. Hann hefir víst
lesið, hvað mér var í huga, hann
kipti í mig og slepti ekki takinu
fvr en ég var kominn lnedm í hús
hans. þar belti hann í mig sjóð-
andi sælgætiskaffi m.eð sykri og
svo góðum rjóma, að slíkan getur
ekki af þeirri mjó.lk, sem Winnipcg
búar eiga að venjast.
Eftfr að þetta alt var skeð, fór
ég aS li'tast um í bænum og finna
þá Islendánga, sem þar voru bú-
settir. Ég hafði tekið eftir því,
þegar lestin stansaði í Leslie, að
maður einn, stór og vígalegur,
hafðd þotið að henni o.g kipt út
úr henni 3 eða 4 tunnusekkjum,
úttroðnum með bréf og bJöð, og
hlaupið með þá alla í fanginu inn
i stórhýsi eitt þar í grend. Mér
varð hálf órótt við þessa sýn.
Eg mintdst þess er ég befi stund-
nm lesið um stdgamenn, sem ráð-
ist haía á járnbrautarlestar og
tekið þaðau alt fémætt úr flutn-
ingavögnumtm. Eg lét það vera
mitt fyrsta verk, eftir kaffidrykkj-
una hjá dr. Sig. Júl. Jóhannes-
syni, að læðast að þessu stórhýsi
og gægjtst inn umm skráargatið á
j útidyrahurðinni. Sá ég þá að það
var sölubúð mikil, og að sólin
skein á skallann á Hermannd Nor-
dal, sem áður var við bókaverzl- j
ttn herra II. S. Bardals hér í borg. j
Ég gekk því hvatlega inn og hedls- 1
aði manninum, sem var önnum
kafinn að aígreiða vdðskifitavini
verzlunarinnar. Búð þessd er stór
og svo voru vörubyrgðir þar mikl-
ar, að gangrúm var þar af skorn-
um skamti. Inst í búðinnri var af-
þiljuð skrifstofa, og þar sá ég á
efri hluta hins mikla manns, sem
tekið hafði póstpokana úr lestinni.
þekti ég þar herra Stephán D. B.
Stephánsson, kaupmann og eig-
anda þessarar verzlunar. Hann
var fyrrum umferðarsali fyrir De
Laval skilvindiufélagið, með aðal-
stöðvar sínar í Winnipeg, en yfir-
gaf þá stöðu og tók sér land í
Saskatchewan og setti uppverHun
að Leslie í féla/gi með herra C. A.
Clark, sem áður var meðeágandi í
I.akeview Hotel í Gimli bæ. Nú
hefir Clark selt Stefáni sinn hlut.a
í verzlaninni og gerst stórbóndi á
3 löndum, sem hann á þar í bygð-
Lnni. Stefán er því alvaldur eig-
andi þessarar miklu verzlunar, og
hefir þess utan póstafgredðslu þar
f bænum, og fyrir 3 eða 4 önnur
pósthús þar í bygð. Steíán hafði
sokkið upp undir hendur í bréfa
og blaðahaugana, sem voru þar á
gólfinu, og var nú ekkert ræningja-
legur, en rétti póstinn á báða
bóg.a til réttra viötakenda. Síðar
frétti óg, að hann sé talinn með
mikilsmetnustu borgurum bæjar-
ins. Hann er þar nú í bæjarstjórn,
og talið víst, að hann verði þar
bæjarstjóri við næstu kosningar.
Prívat heim.ili hans er í snotru,
nýbygðu húsi utarlega í bænum.
Næst heimsótti ég herra Lárus
Árnason söðlasmið, sem áður bjó
í Brandon borg í Manitoba, en hef-
ir nú bvgt sér allvænlegt hús í
Leslie, og hefir þar bæði privat í-
búð og verzlunar og vinnustofu.
Hann hefir aktýgja verzlun og hef-
ir nægar byrgðir af vönduðum
vörum, selur ódýrt og er talinn
lfpur og áreiðaulegur í öllum við-
skiftum. — það væri rétt gert af
liindum vorum þar vestra, að líta
inn til nafna míns, þegar þedr
þurfa að íá sér aktygi, eða aðrar
leðurvörur. Nafni minn hefir náð
því áliti þar vestra, að heildsölu-
aktýgjasalar í Vestur-Canada kepp-
ast nú um að byrgja hann upp
með úrvalsvörur, vilji hann að
edns sæta tilboðum þeirra.
Næst varð fyrir mér herra Guð-
mundur Johnson skrad-dari, sem
áður dvaldi í Winn‘peg og stund-
aði klæðasatim um daga e.n bjó til
gott kaffi í Ilárdalsbúð á kvelddn.
Guðmundur tók sér heimilisrétt
þar vestra í grend við Leslie, en
bygði sér verkstæði í bænum, og
stundar þar jöfnum höndum klæða-
saum og kaffisölu, og hefir rnedra
að gera en hann fer orkað. Guð-
mundur var fenginn til að búa
undir blótið, og varði hann til
þess fullum vikutíma með stóran
hóp kvenna sér til aðstoðar. Ilon-
um varð vel til kvenfanga, því að
hann er fríður sýnum og glæsi-
menni, gætinn, stiltur og hinn
prúðmannlegasti. Verk það, sem
hann með hjálparkonum síntim
hafSd unnið tdl undirbúning blóts-
ins, kom greiniloga í ljós á sam-
komunni. |
í Leslie mætti óg herra Tómasi
Pálssyni og Jóhannesi syni hans.
Tómas bjó fyrrum austast í land-
námi þessu, í grend við Foam
Lake, en býr nú á landi sínu ör-
skamt frá Lealfe bæ. Hann hefir
unnið manna mest að þvf, að
setja menn niðnr í þessa nýlendu
og valið löndin fyrir fjölda af
bygðarbúum og sett )>á niður á
þau eftir eigin geðþótta, og þó
jafnframt með tilliti til óska og
þarfa innflytjendanna sjálfra.. Og
það orð íer af honum, að hann
hafi leyst alt það vandasama verk
snildarlega af hendi, O'g er honum
hvervetna borinn hinn beztd orð-
stír. Jóhann sonur hans er nú íull-
tíða maður,_ nýkvongaður. Eg
þekti hann fyrst í þingvallaný-
lendu fyrir nær 20 árum. þ.á var
hann 4 ára drenghnokki og svo ó-
þægur við foreldra sína, að ég hefi
ekki þekt annan verri. Kn mi er
ltann í fremstu röð íslenzkra prúð-
tnenna þar vestra, ötull, hyggdnn
og hinn alþýðlegasti í viðfnóti.
Ég tel víst, að sá maður eigi
glæsilega framtíð, cS hann gætir
stn og grípur tækifærin, setn þar
fara vafalaust fjölgandd með hverju
líðandi ári. Jóhann hefir til skams
tíma átt hlut i lyfjabúð bæjarins
með dr. Sig. Júl. Jóhan.nessyni, en
kvað nýlega hafa selt hlut sinn og
gerst félagi föður síns í akuryrkju-
verkfæra verzlun, sem þedr feðgar
hafa þar í bænum.
Ilannes Líndal, sem á liðnum
árum hefir unnið að fastedgna-
verzlan í Winnipeg, en flutti fyrir
2 árum til Leslie og setti þar uj>p
tim.burverzlan, býr nú þar við
góðan kost. Hann hefir myndar-
lega skrifstofu og geymsluhús í
sambandi við tim.burstöð sína á
öörtt aðalstræti bæjarins. Líndal
er aðlaðandi verzltinarmaður og
nvtur tiltrúar og álits og það
sem bezt er, verzlutiar bygðar-
manna. Bn það grunar mig, að
hann langi aftur í sollinn hingað
til Winnipeg. Lóðaverzlun lét hon-
um vel hér, og henni fylgdi alt af
talsvert af skilddngum. Svo er
maðurinn ennþá ógiftur, en hér er
mesta úrval a£ skrautgjörnum
konum, sem hæglega gætu ey.tt
öllum eigum ástríks bónda, ef þær
ættu hann. Líndal heldur til hjá
herra Pctrí Andersvni, — þeim, er
mest bygði af húsum hér í Winni-
peg, °K mest græddi allra ungra
manna hér i borg fyrir fátim ár-
um. Hann eirði hér ekkj einlífinu,
tók sér því kvonfang og festi ráð
sitt. Lönd Péturs, 2 eða 3, lLggja
að Leslie bcejarstæðinu. Hús hans
þar er hið fegursta og svo vel bú-
ið að húsmunum, að vart mun
betra í auðmannahúsum hér í
Winnipeg. Jxtr gisti cg síðari hluta
þorrablótsnæturinnar og svaf vært
þegar ég fór þaðan ttm morguninn
flatig mér í hug, að lánsamar væru
þær konnr, sem gerast húsfreyjur
á slíkum heimiltim, og þar sern
önnur aðbúð er að sama skapd
unaðsrík og ánægjuleg. Ég frétti
þar vestra, að Pétur muni hafa í
hyggju, að láta rífa lönd sín sund-
ur með gufuafli og snúa þeim upp
í ahurlönd nú á næsta stimri. Pét-
ur langar tdl að grípa gttll upp úr
frjómolddnni þar, eins fljótt og
þess er kostur.
/FramhaldL
RAItT’IÐ af þoini otr verzlið við
þá sem auylýsH starfsemi s'na
f Heimskrintrlu og þá fáið þ<’r
hctri vörur með hetra verði
Ofi hetur útilátnar..............
Þorsteinn Þ. Þorsteinsson :
/cFKLIPPUF^.
(9-
^G)
/.
TIL SKÚLA OG JÓSEFS.
(íslenzku drontzjanna, som roru veitt verölaunin úr Rhodes-
styrktarsjóðnum, 1909 og 1910).
Þökk ! Ástarþökk ! Þið ungu börn hins unga lands !
Þið fslenzk börn á vegum framfaranna !
Þið brautryðjendur — blys á vegi hins unga manns,
þið börnin tvö frá iandi elds og fanna !
Þið skjólstæðingar vits og vegs og frama
f vorum smáa hóp, sem örlög lama ! —
Ó, látið sannleiks sólargeisla upp Ijóma
þá svörtu nótt, sem færði oss 1 dróma —
yfir þann myrkurs læðing lffs vors þuntru skapa,
sem lætur fiest það göfga og sanna hrapa
hjá frónskum börnum — fyrir ættarstapa !
Ö
II.
HRYLLINGUR.
Kaldari hatri og haffssins næðing,
er hluttekning dónans, sem alt af er fús
þitt göfgasta að helbinda f lastanna læðing,
og leikur sér að þér sem köttur að mús.
111.
VÉR FUNDUM SÁRT-
Vér fundum sárt, er yndis-atlot brást,
hve ástin horfna var oss mikils virði.
Samt varð oss mest hin ónotaða ást
að ætiharmi — lffsins þyngsta byrði.
IV
HUGSAÐU UM ÞAÐ.
Verfcu 1 tnngunni fcrúr,
tryjfKur og hrcinn i lund.
HugsaCu um þaö hýr svcinn
6 hverri sfcund.
Vikivaki.
Hvort þó, lesari, ungur ert eða orðinn skar,
er hamingja þfn þitt hjartalag og hugarfar.
V.
ELLEFTA BOÐORÐIÐ.
Mér hefir fundist alt af eitt
öllum hinum meira :
Það, að geyma hjartað heitt
hugsa ekki um tíeira.
VI.
SÖNGVÍSA.
Æ, sofðu ástin unga —
þú æskudrauma þrá,
þvf vöknuð veröld þnnga
þú verður strax að sjá.
En ljúft f draumsins dvala
býr dýrðarmyndin þfn,
sá engill unaðssala,
sem aldrei vöku skfn.
VII.
WINNIPEG-TÍZKA.
Hann bróður sinn svfkur sem business-maðxir,
en biður til guðs alveg rétt-trúaður.
VIII.
ÞAÐ SAKAR EI HÓT
Það sakar ei hót hvemig endirinn er :
hvemig atvik «ð sfðustu misbjóða þér;
þótt þau þyrmi ei því, sem skal deyja.
Hitt er meir : að það lifi, sem lffið er sjálft;
að það lifi og þroskist, en sé ekki hálft,
eða brot, sem að börnin þín fleyja.
IX.
LJÓTT EK EF SATT VÆRI!
(Kirkjuhiiglciðlng).
Ef það er satt að sundur kraminn andi,
sé sjálfnm guði bezta fórn og þægð,
þá verður heilbrygð hugsun íoks að Strandi
en heimsku og ógerð veitist dýrð og frægð.
X.
STÚLKAN, SEM ÉG KÝS MÉR.
(Mnrtialis,—43- 104 e.K.—)
Þú spyr, ef ég vildi um búsknpinn breyta
hvernig brúði ég veldi m< r þá.
Ekki þá, sem er annaðhvort fröm eða feimin,
þvf mér fellur það hvorugt að sjá.
Sú, sem játíir strax öllu. hún ofmettar þrárnar,
hin, sem of lengi neitar, er sál minni nótt.—
Mærin sú, sem á ást mfna að eignast, hún má ei
segjaof oft sitt “Nei”, eða “Já” sitt of fljótt.

ik^ >4
The Farmer’s
T radi ng: Co.
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér óskið ekki að fá
þvottinn yðar rifinn og slit-
inn, |>á sendið hann til þess-
arar fullkonmu stofnui ar.
Nýtfzku aðferðir, nýr véla-
útbúnaður, en gamalt og æft
verkafólk.
LITUN, HREINSUN
OG PRESSUN
SÉRLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
3t>7—H 1 5 Hi.rj.1 ve Sl.
WINNIPEQ, MANITOBA
Phones : 2300 og 2301
(KI.ACI4 & BOi.E)
HAFA EINUNGIS
BESTU VÖRUTEGUNDIR.
Einu umboðsmfenn fyrir :—
“SLATER” Skóna góðu.
“FIT-RITE” Fatnaðinn.
“H.B. K.” prjónafélagið.
“HELENA” pils og ‘waist’
kvenfatnaði.
Bestu matvörutegundir.
“ DEERING ” akuryrkju
verkt’æri o, s. frv.
Beztuvörur Lágtverð
Fljót og nákvæm afgreiðsla.
Farmers, Trading Co.,
TUB QUALITY STORE
Wynyard, Sask.
JOHN DUFF
PLPMBER, GAS AND STEAM
FITTER
Alfc vel VADdaö, og veröiö rétt
664 Niv Dame Ave. Phoue 3815
Wínnipesr
Æíiminning.
Eiiis og getiS var um hér í'
blaSinu fyrir skömmu, andaSist aÖ<
heimili móSur sinnar hér í baemitn
Ingibjiirg Björnsdóttir Oleson- —
Banamein hennar var vatnssýki-
Hún var langan tíma búin a-S
þjást af heilsuleysi, og var þv*-
hvíldin hentii blessun og líkn er
hún kom, þótt snemma vœri xi~
innar.
Ingibjörg sál. var fædd aS Dal'
landi í NorSurmúlasýslu 9. uiaí
1885. Foreldrar hennar vorti þau
Jóna Kristín Jónsdóttir og £yrr®
maSur hetinar Björn ólafsson, er
hjuRRu á DallandL. FöSur sint*
misti hún áriS 1889, en ólst upp
hjá móSur sinni og seinna mannt
bennar Sigtirjóni Björnssyni, unZ
þau fluttu hingaS til lands vori&
1903.
Eftir aS hingaS kom, var huo
aSallega til heimilfs hjá móÖur
sinni og stjúpa. þó var hún ár-
langt hjá frœndfólki sínu norSur í
ArdalsbygS, fyrst eftir aS hún
kotn vestur, herra Eríki JónssynI
og konu hans.
Framan af æfi var hún tnjö?
hraust og kendi einskis meins fyrr
en áriS áSur en hún flutti af rs'
landi, aS hún lagSist í taugagifú-
þann sjúkdóm bar hún eftir þa,s-
Á annan í Jólum lagSist hún batia-
leguna, og andaSist aSfaranótt
föstudagsins 28. jan. sl.
Ingiibjörg sál. á 4 svstkini a
er alsvstir hennar þorbjörg 1
heimilis á SeySisfirSi í Norfinr.
Múlasvslu, en hin 3 hálf-systk'nI
eru hér hjá foreldrum sínutn í h<ín
um.
Ingdbjörg sáluga var há
grönn, stilt og prúSmannleg,
Iát og fáskiftdn, er stafaSi af lanF
varandi heilsuleysi.
Hún var jarSsungin frá Únitara
kirkjunni hiér í bænum mánu<
inn ' 31. jan. sl., aS viSstödúum
fjölda ættingja og vina. K®
fluttu séra Rögnvaldur Péturss
og séra GuSmundur Árnason. .
GuS blessi hvíld hennar og vltl
o.g vandamenn um alla tíma.
Y i n u r-