Heimskringla - 14.04.1910, Blaðsíða 1

tfipa.
XXIV. ÁR
VVINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 14 APIllL 1910

K B OV30°
ja"
ío-
NR. 28
Fregnsafn.
Markverðustu viðbnrrtu
hvaðanæfa
— Kitchener lávarBur, brezki
herforiniginn mikli, kom í sl. viku
meS skipi til San Francisco, og
ferSast hann eins prívatlega og
honum er unt, til þess aS komast
hjá voizlnhöldum, og þeim lúa og
tímaeyöslu, sem af þeim leiöir. —
Blaöamenn reyndu aö fá hann til
aö segja fréttir, en hann varöist
allra frétta. Kvaðst aetla að £erð-
ast að edns í tíu daga um 'Banda-
ríkin, og sigla svo til Knglands frá
Xew York, og engan tíma kvaðst
hann hafa til að ferðast um Can-
ada í þetta sinn.
— þrettán ára gömul stúlka í
Quebec fylki, sem gekk í svefni,
kveikti í náttkjól sínum og vakn-
aði við að hún stóð í loga. Hún
skaðbrendist svo, að hún dó nokk-
urum stundum síðar.
— Kýr ein í Solville, nálægt Ut-
ica, N, Y., hefir í sjö daga gefið 80
pund af mjólk á dag, sem jafngild-
ir 29.27 pundum smjörs. Eíganda
hennar, Lamton bónda, voru boðn-
ir $2,500 fyrir kúna, en hann neit-
aði því tilboði. Kýrin er mjólkuð
íjórum sinnum á dag. Emhættis-
menn akuryrkjudeildar New York
ríkis hafa vottað um mjólkur-
magn kýrinnar og smjörframleiðsl-
unai.
— Vábrestur varð á brezku skipi
við strendur Englands þann 7. þ.
m. Eitt harn lét þar lifið, en 50
konur og börn meiddiíst meira og
mimtai. Karlmenn þeir, sem á skip-
inu voru, og ekki tilbeyrðu skips-
höfninni, ttrðu sem óðir. Hver
reyndi að bjarga sér, og í ofiboð-
inu tróðu þeir konur og börn und-
ir fótum. Skipshöfnin reyndi að
sefa þessa menn, og varð að bedta
mestu hörku til þess að mega
fyrst bjarga konum og börnum.
En með því 2 önnur gufuskip
voru þar í nánd, tókst að bjarga
öllum farþegttnum af hinu skemda
skipi. Alls voru nítt hundruð far-
þegar á skipinu, að mestu leyti
rússneskir emígrantar á leið frá
Londott til Portland í Bandaríkj-
unum.
— Tollþjónar Canada tóku í sl.
viku 4 járnbrautarvagna, sem áttu
að innihalda emígranta búslóð og
þanui'g h;ira heimild til að koma
tollfrítt inn í landið, — en í stað
þess voru vagnarnir hlaðnir með
12 þúsund dollara virði af nýjum
verzlunarvörttm, sem nú verður að
borgast tollur af.
— íbúarnir í Norður-Albanitt
hafa gert uppreist móti Tyrkja-
veldi. þeir éru andvígir hinum
nýju toll-lögum Tyrkja, sem þeir
se"■ >a að ofþvngi p-ialdþoli síntx, og
þeir neita þess vegna að borga
nokkra skatta, en hafa í stað þess
saínast saman í stórhópum hér og
hvar ttm landið, og æða ,yfir það
með ránum og manndrápttm, ráð-
ast á allar stjórnarskrifstofur og
eyðileggja þær algerlega með öll-
um skýrslum og reikningum, og
drepa stjómarþjóna. Tyrkir hafa
sent herdeildir til að bæla niður
uppreistina, en Albaniu-menn hala
fram að þessum tima unnið sigur
á þeim. Nú hafa Tyrkir á ný sent
14 herdeildir móti uppreistarmönn-
ym, en Albaniu-menn eru vel vopn-
aðir og við ölltt búnir, og því alls
óvist, hvern enda þetta hefir.
— Atkvæðagreiðsla fór fram. í
sl. viku í ríkinu Michigan um vín-
bann. í ríkinu eru 1610 vínsöluhús
og 15 ölgerðarhús. Atkvæðagreiðsl-
an fœkkaði vínsölukránum um 282
og ölgerðarhúsunum um 0.
— Frá þýzkalandi er sagt, að
vegna ágreinings, sem orðið hafi
mifli bygginga-verkveitenda og
verkþiggenda, séu líkur til að Vyí
milíón manna muni gera verkfall
nú mjög bráðlega. Verkveitendur,
22,600 talsins, héldtt nýlega þing
rnikið í Dresden borg, og gerðu
þar ákvæði um, hvað þeir vildtt
borga verkamönnum um klukku-
tímann, hve marga klukkutíma
skyldi vinna á dag, o.s.frv. Síðan
voru samþyktir þessar lagðar fyr-
ir foringja verkamanna, með orð-
sendingu þeirri, að ef ekkl yrði
gengið að skilmálunum, þá yrði
öllum verkstæðum lokað þann 14.
þ.m. Talið vist, að verkamenn
muni neiita að ganga að kjörum
þeim, sem verkvaitendur bjóða.
Ákni Áknason.
Einn hinna merkari íslenzku öld-
unga, sem látist hefir hér v.estra á
síðari árum, er maður sá, sem
Heimskringla flytur mynd af hér.
Árni Árnason er fæddur 16. des.
árið 1819, að Ríp í Hegranesi í
Skagafirði. Ilanti lézt að heimili
sonar síns, Ólafs Theobalds, að 537
Burnell st., Winnipeg, þann 26.
febrúar sl.
Foreldrar Árna voru þau hjón
Árni Árnason og Margrét á
Stokkhólmi í Skagafirði. Arni
ólst upp hjá Pálma Péturssyni,
móðurbróður síntim, og Herdísi
konu hans, á Starrastöðum í sömtt
sýsltt, þar til hann var fulltíða, bá
flutti hann austur til Vopnafjarð-
ar, til Halldórs prófasts á Holi,
og stundaði þar járnsmíði, sem
hann haíði áður numið. þaðan
sigldii hann til Kaupmannahafnar
árið 1852, til að fullnema> sig, og
dvaldi þar 3 ár, 1% ár við smíðar
og eitt ár við dráttlist, en síðasta
missirið vann hann sem fullnumi
við smíðar. Kennari hans var
Sveánn Sigurðsson, móðurbróðir
hans. Sveitisstykki hans var stál-
skrá, mjög vönduð, og ltið mesta
listasmíði, og uppdráttur af henni,
dags. 6. júlí 1855, og er hann enn-
þá verndaður sem menjagripur frá
þeim tímum. En skrána gaf hann
séra Halldóri á Ilofi, sem þá var
að láta smíða Hofskirkjtt, og mun
skráin ennþá vera í kirkjulmrð-
inni.
þá dvaldi Árni sál. með séra
Halldóri ttm tíma, en fýsti þó
fljótt til fornra átthaga, og flutti
að Hofstaðaseli i Skagafiröi og
bygði þar verkstæði. þar var hann
2 ár, og flutti þá að Hofsós, og
bygði þar annað V'erkstœði ; þar
dvaldi hann 4 ár. þá flutti hann
að Sauðárkrók, og bygði þar
fyrstur manna, eins og sést á vísu,
sem prentuð er í Heimskringlu 17.
tbl. í jan. þ.á.' Á Sauðárkrók bjó
hann í 35 ár og stundaði járn-
smíðar, og hélt jafnframt gest-
gjafahús um nokkur ár.
Árni sál. flutti til Canada árið
1965, með konu sína og tvö börn
þeirra hjóna, Ólaf og Eggert. Tvö
voru komin vestur á undan. Hann
dvaldi þá fyrst í West Selkirk bæ,
hjá dóttur sinni Birgittu Björns-
son, um tveggja ára tíma, og eftir
það hér í Winnipeg hjá börnttm
sínttm, Margréti og Ólafi Thco-
bold, en aðallega hjá svni sínttm.
Árið 1869 kvongaðist Árni sál.
ungfrú Sigríði Eggertsdóttur,
bónda á Skefilstöðum á Skaga. —
þau eignuöust 12 börn, 7 þeirra
dóu á ýinsum aldri, eti 5 lifa. Fjujf
ur þeirra eru nú í Canada : Mar-
grét, gift Halldóri Bjarnasyni,
kaupmanni hér í borg ; ólafur
Theobold trésmiður, einnig hér í
borg ; Birgiitta Ragnheiður Sigríö-
ur, gifit Guðtnundi trésmið i Sel-
kirk bæ, og Eggert Árni, fiskimað-
tir, til heimilis hér í borg. Og
Hjálmar Friðrik, fiskimaöttr, á
Sauðárkrók á Islandi.
Árni sál. var hinn mesti atgerf-
ismaður til sálar og líkama, þjóð-
hagnsmiður, gæddur ljósitm gáf-
um og starfsmaður hinn mesti.
Ilann var fríður sýnum og góð-
lyndur, uppáhjálpsamur og fljótur
til úrræða. Hann var heiisuhraust-
ur jalnan, en l.tgði þó liarðara að
sér við alla vinnu en títt er á Is-
landi.
Árni sál. var eins og áður er
sagt frumbygg'i á Sauðárkrók og
frumaðili þess bæjar, sem nú er
kominn í þriðju röð bæja á *s-
landi, og á góða framtíð í vættd-
um.
| þegar Árni og kona hans höfðu
I búið 25 ár á Sauðárkróki, héldu
bæjarbúar þeim hjónttm veglegt
heiðurssamsæti, og gáfu þeim
mjög vandaða stundaklukku, sem
nú er hér vestanhaifs. Margdr menn
úr Skagafjarðar og Húnavatns-
sýslum sóttu samsæti þetta, í
heiðursskynd við þau hjón, og má
af því rnarka, hve vinsæl þau voru
og vel metin. Enda var samsæti
þetta eitt hiö fjölmennasta, sem
þá tíðkaðist á íslandi.
Árni sál. var ástríkur eiginmað-
ur og hinn bezti faðir börnum sin-
um, sem nú syrgja ásamt háaldr-
aðri ekkju hans hinn valinkunna
öldung, með þakklátri endurminn-
ingu fvrir alt sem hann var þeirn,
sem ektamakí og faðir.
ísafold er vinsamlega beðin, að
geta ttm lát þessa merktsmanns.
— John Bums, foringi verka-
manna á Englandi og ráðgjafi í
stjórnarráðinu, á að fá full ráð-
gjafialaun, 25 þústind dollara á ári.
Allir brezkir ráðgjafar hafa 25
þús. dollara í árslaun, nema yfir-
fjármálaráðherrann, hann íær 50
þúsund dollara á ári. Samtals eru
laun brezka ráðaneytisins 375 þús.
dollarar á ári. Laun Bandarikja-
stjórnarinnar eru aðeins 140 þús
dollarar á ári.
— Atkvæðagreiðslan í ríkinn
Illinois, sýnir, að áfengisvinir hafa
ttnnið þar hvarvetna.
— Sýnt er í skýrslmn Frakka,
að stjórnin þar hefir skilað kat-
ólsku trúfélögunum þar í landi öll-
um eigntim þeirra, að ttpphæð
rúmlega 214 mil'íónir dollara, að
undanteknum litlttm hluta þeirra,
sem gekk í ráðstöfunar kostnað.
— Kjósendur í Milwankee bovg
Wis., kusti Sósíalista fvrir borgar-
stjóra í sl. viku með 8 þúsund at
kvœðum umfram.
— Loftskeytastöð er nú,í Port
Arthur. Fyrsta skeytið frá hentii
var sent til Tafts forseta í Wash-
ington þann 6. þ.m.
— Mútumála rannsókn sú sem
um nokkurn undanifarinn tíma hef-
fr staðið yfir í Pittsburg, c g settt
getið hefir verið um hér í l-laðimi,
stendur enn yfir. Að vísu hafa
margir af bæjarstjórna-. mönnum
reynst sekir um að Lafa þegið
mútur, en hverjir lögðr til mútu-
féð varö ekki ljóst fyrr tn rétt ný-
lega. Fjórir leiðandd bankastjórar
þar ’ borginni hafa nú verið kærð-
ir ttm meðsekt í mútuiaálunum' og
sömul.eiðis forseti strjetisbrautafé-
lagsins þar. Blakeley County At-
torney þar, sem nú sækir málin á
hendur þessum glæpamönnum, hef-
ir látið leiða sig seni vitni, og bor-
ið það fyrip rétti/mm, að hann
hafi verið beðinn fyrir nokkrum ár-
ttm, áður en hant varð embiættis-
maður hins opinbera, að annast
um útborganir á 52 þús. dollara
sjóði, sem ætlaðuc var til þess að
múta borgarráðsinönnum, til þess
aö greiða atkvæéi eftir vilja þcss-
ara bankastjóra og forstöðunefnd-
ar strætisbrautafélagsins. Blaklev
neitaði að takg þetta að sér, og
varaði bankastjórana við þeirri
hættu, sem þciz settu s.ig í með
þessum atkvæðakaupum, og sagði
þeim ennfremur, að ef hann yrði
nokkurntima County Attorney þar
þá skyldi h;.nn reyna sitt ítrasti
til að hafa hendttr í hári þeirra.
Og nú hefir Blakley komist í þessa
stöðu og er byrjaður að cína lof-
orð sitt. Ei. bankasfcjórarnir skeltu
skolleyruntim við þessari aðvörnn.
þeir fengu m«nn í New York til
þess að annast sjóðinn og senda
allar borganir þaðan, og hugðu að
þá væri loktt fyrir það skotið, að
hægt væri að komast fyrir khcki
þeirra. En Blakley lögmaður var
eldri en tvævetur og hafði nánar
gætur, í kyrþey, á gjörðum þess-
ara manna, og náði sönnunum um
alla starfsaðferð þeirra. Einn af
bankastjórunum hefir játað, aö
| hann hafi borgað einum bæjarráðs-
fulltrúa 20 þús. dollara til þess að
| tfyggja það, að borgin skiftd við
i s nn banka með alt sitt fé. — Alls
| er sagt að sex bankastjórar séu í
þessu miútufélagi, og að þedr verði
allir dœmdir í íangcisi.
— Heimilisréttarlönd fást nú tek
in norðttr hjá Fort Chttrchhill við
Httdsons flóann. Willia Beach er
fyrsti lamdnemi þar.
— James A. Patton í New York
tapaði í sl. viku nokkuð yfir j
milíón dollara við lækkun á mark- i
aðsverði baðmullar. Uppihalds-
lausar stórrigningar í Suðurríkjun-
um, ásamt samtökuin enskra og
amerískra kaupmanna móti Pat-
ton, orsakaði verðlækkunina.
— Mál mikið hefir staðið yfir
milli Windsor borgar í Ontario og
strætisbrautafélagsins þar. Árið
1873 vedtti bærinn félaginu. starfs- j
leyfi, en leyfi það týndist og hefir
ekki fundist Vim 30 ára tíma. Borg-
iu hél't fram því, að leyfið hefði
vefið takmarkað og að félagið yrði
að gera nýja samminga. Eti nú hef- |
ir félagið fundið ley-fisskyalið, og
sýnir það, að félagið hefir íengið
ótakmörkuð réttindi í bænum.
— Smijör hefir komist up.p í 36e
pundið á þýzkalandi. Jnetta þvkir
þjóðinni svo gífurlegt, að 3 milíón-
ir manna hafa undirritað samning
ttm, að neyta ekki smjörs. Smjör-
verzlunarmenn láta sér fátt um
fmmast, segja mógir séu til að
kaupa, þó að fáednar milíónir
mamna gan.gi úr skaftinu.
— Brezka þingiö samþykti fyrra
mánudagskveld, með 106 atkvæð-
um umfram, að lávarðadedldin
skyldi ekki hafa rétt til að nedta
fjárlaigaákvæðum þeim, sem neðri
dieildin samþykkir. Lengra er mál-
inu ekki komið ennþá. En auðsætt
er, að stjórndn muni vinna algerð-
an sigur yfir lávörðunum í öllum
ágredningsmálum deildanna.
— Rússar hafa nýlega aukið
landher sinn um 456,535 tnenn, alt
ungir og hraustir menn.
— II. F. Boley, prófessor á há-
skólanum í Norður Dakota, hefir
nýlega lýst yíir því, að hann hafi
fttndið þær 5 gerla-tegundir, sem
orsa,ki skemdir í hveiti og öðrum
korntegundum, og hafi einnig fund-
' ið ráð til að eyða gerlttm þessum
| og þar með koma í veg fyrir korn-
sjúkdóma. þessi sami maður fann
. fvrir nokkrttm árttm geril þann,
siem orsakar sjúkdóma í flax-teg-
undum og aðferðina 11 að útrýma
sýkinni, og hefir hvorttveggja
' reynst óbrigðtilt bæði á Rússlandi
] og í Bandaríkjunum, þar sem það
-/
Royal Household Flour
Til Brauð
og Köku
Gerðar
Gef ur
Æfinlega
Fullnœging
P&- EINA MYLLAN í WINNIPEG,—LlÍTlÐ HEIMA-
iðnað sitja fyrir viðskiftum yðar.
hefir verið reynt. Nú segist hann
hafa fundið orsakir þeirra 5 sjúk-
dóma, sem þjái korntegundir }>essa
lands og um leið ráðin til að
lækna þá. Tilraunir sínar hefir
hann gert á landspildu nokkurri í
greud við Fargo bæ. Hann segir,
að gerill sá, sem orsaki hvedtisjúk-
dómana, sé líkur gerli þeim, er or-
saki tiærinigu í mönnum, og að á-
hrif hans á jurtalífið séu lík áhrif-
um hins á menn. En að lækning
kornfcegunda séu miklu auðveldari
en lækning tæringarveikra manna ;
hún sé eingöngu innifalin í þvi, að
skifta eftir vissum regium ttm sáð-
tegundir í sama akurinn. Nákvæm-
ar reglur befir hann enn ekk gefið
ttm þetta, en svo er að sjá af frétt-
untim, að í þann akur, sem sýkt
hveiti hefir komið úr, skuli sá í
réttri röð fyrst Clover-heyi, þá
maís og síðast kartöflum, og mun
þá hveitsýkisgíerillinn vera þar út-
dattður, og má þá sá hveiti á ný
í þann sama akur. — Um upptök
þessa gerils segir hann menn viti
eins lítið og um orsakir tæringar-
gerilsins, en Jægar gerillinn sé eitt
sinn til orðinn, þá berist hann með
vatni og vindi og strái úr þreski-
vélum. — Sjálfsagt flyitja akur-
yrkjuskýrslur Bandaríkjain'na ná-
kvæmar skýrslur um þetta efni
mjög bráðlega.
— Allar inntektir Canada-ríkis á
sl. fjárhagSári hafa orðið Hundrað
Milíónir Dollara. þar af eru Sex-
tíu Milíónir í tollum, sem borgaðir
hafa verið af inníluttum vörttm og
vörum sem notaðar eru í landintt.
— Maiður að nafni Burns í Fort
Frances skaut konu sína til bana
af því hún hafði farið á danssam-
komu mó'ti vilja ltans. Konan var
tvítug og hafði verið eitt ár í
hjónabandi.
— Fylkisstjórinn í Manitoba hef-
ir skipa'ð mánudaginn 2. maí nk.
alm.ennan trjáplöntunardag hér í
fylkinu.
— Sa.meignar-samningur sá, sem
verkamenn Fttrness gufuskipalín-
unnar gerðu við eigendur hennar í
fyrra, er upphafinn. Verkamenn
segja, að svo lítil vinna hafi verið
við skipasmíðar á sl. ári, að allir
verkamenu hafi ekkd haft stöðuga
atvinnu. I/eiÖtogar verkamanna
segja, að slíkir sameignar eða
samvinnu-samningar séu á móti
þeirri grunvallar-hugsjón, sem sam-
tök verkamanna byggist á, meö
því, að þegar verkamenn gangi í
félagsskap við húsbændur sina um
að fá í sinn hluta ákveðinn part af
starfságóðanum, þá sé ekki hægt
að gera þar verkfall, né að skydda
þá menn tíl að leggja niður verk
til hjálpar öðrum deildum, sem I
gert hafi verkfall. J>ess vegna megi
brez.kir verkamenn framvegis ekki
gera neina þá samninga við verk-
veitendur, sem hindri þá frá því,
að geta á hverri stundu verdð við-
búnir að gera verkfail, hvenær
sem leiðtogar þeirra og félags-
bræður krefjist þess,
— Pennsylvania járnbrautarfé-
lagið opnaði jarðgöng þau, sem
það hefir gera látið undir New
York borg, til alþýðu-skoðunar
þann 2. Jj.m. Göngin eru 16J4 niíl-
ur á lengd. þau eru ennþá ekki
fullger, en þó svo langt komin, að
það var álitið rétt, að gefa borg-
arbúum tækifæri til að skoða ]»au.
Göng Jjessi, sem gerð eru fvrir
gano- flutningslesta félagsins, gogn
um borgina neðanjarðar, hafa kost-
að félagið $9,600,000 hver míla. Að
vísu hefir félagið ennþá ekki borg-
að út nema 102 mtliónir, en það
segir að göngin muni kosta sig
fullar 160 milíónir dollara, þegar
þau verði fullger í júlí næstkom-
andi, — en þá er líka búist við, að
þúsund járnbrautarlestir gangi eft-
ir göngum Jjessum daglega.
— Dr. C. F. Hodge, prófessor í
Clark University í Massachusetts,
formaður ameríkanska íuglafræði-
félagsins, hefir boðið hverjum Jjeim
3 þúsund doflara verðlaun, sem.
gebi fært sér hreiður af vilturn
dúfum. þessi fuglategund var um
eitt skeið í stórhópum í Massachu-
setts rikimt, en íbúarnir eyddu
þeim öllum eða flæmdu burt, svo
að þær eru nú orðnar ófáanlegar.
— Enskri konu, Mrs. Corrick,
var fyrra latigardag bönnuð land-
ganga í St. John og send til baka
til Englands, af því hún hafði ekki
$25.00 í penin.gum við lendingar-
staðinn, edns og lögin ákveða. —
Konan gat sannað, að hún var
ráðin til að vinna hjá áreiðanlegu
stórfélagi Austurfylkjunum.
— Gamli J. P. Morgan hefir ný-
lega keypt 80 gömul vasaúr, frá
16. og 17. öld, fyrir 375 þús. doll-
ara. Hann hafði fyrir nokkrum ár-
um keypt 40 af úrum Jjessum fyrir
150 þús., en þótti hin 40 of verð-
há, og riftaði kaupunum, en nú
gat hann ekki lengur á sér setið,
og neyddist til að borga 225 þús.
dollara fyrir þau í viðbót.
Yndislega fögur málverk af stöð-
ttm á íslandi (A kureyri, Önundar-
firði, Patreksfirði, Öxarárfossi og
Borg á Mýrum) eru til sýnis á
skrifstofu Heimskringlu. Friðrik
Sveinsson málari hefir málað Jwer.
— íslendingar, sem vildu eiga mál-
verk af æskustöðvum sínum á
föðurlandinu, ættu að sjá Jjessar
einkar fögru myndir og panta J>ær
hjá herra Swanson. Hann er nú
viðurkendur með listfengustu mál-
urum hér í borg, og gerir myndir
af íslenzkum stöðum svo ódýrt, að
undrum sætir.
JVall Piaster
”EMPIRE” VEGGJA
PLASTUR kostar ef til
vill ðgn meira en hinar
verri tegundir, —en ber-
ið saman afleiðingarnar.
Vér búum til:
“Empire” Wood Fibre Plaster
“Empire” Cement Wall “
“Empire” Finish “
“Gold Dust” Finish “
“Giit Edge” Plaster of Paris
og allar Gypsum vöruuteg-
undir. —
Eiqum vér að senda £
yður bœkling vorn *
BÚIÐ TIL EINUNGIS HJÁ
MANITOBA CYPSUM CO. LTD
SKRIFSTOFUR OO MILLUR I
Winnipeg, - Man.