Heimskringla - 02.06.1910, Side 2

Bla. 2 WINNIPEG, 2. JÚNÍ 1910.
EEIMSKRINGIA
JEOZSt
Heimskringla
Poblished every Thursday by The
Heimskringla News & Piihlisbiní Co. Ltd
VerO blaösins f Canada og Handar
12 .00 um Ariö (fyrir fram boraaö).
Sent fcil islands $2.14) (fyrir fram
borgaCaf kaupeudum blaðsins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor & Manager
Ofíice:
729 Sherbrooke Street. Winnipeg
P.O, BOX 3083. Talsími 3312,
Kornhlöðu-nefndin.
J>að var þýðina’armikil athöfn,
sem fór fram hér í bænum á mið-
vikudaginn 25. maí 1910. Athöfn
þessi var fólgin í því, að þann dají
gengu þrír menn fyrir yfirdómara
T. G. Mathers og; aflöjrðu embætt-
iseiða sína. þessir menn voru þeir
D. W. McCuaijj, W. C. Graliam og
F. B. McLennan, sem Roblinstjórn-
in rétt nýlega skipaði til að ráða
öllum málum í sambandi við korn-
hlöðukaup eða kornhlöðu bvgging-
ar á kostnað fylkisins, þar sem en með reynda kornyrkjumenn við
með fals eins og Scott, en sagði
hispurslaust, að hann sæi ekki á-
stæðu til þessa að svo stöddn.
Af þessum fjórum stjórnum er
Roblin-stjórnin sú eina, sem legg-
ur höndina á plóginn og fratn-
kvæmir. Ilún lofar að vinna á-
kveðið verk og hún gerir það.
Hún boðar forkólfa kornyrkjnfc-
lagsins á fund, og segir þeim að
semja eöa láta semja [rumvarp til
lava um þetta efni. þaö er g;ert.
Frutrvvarpið er lagt fyrir bingið,
rætt, samþykt og staðfest setn
lög, með þeim umbúnaði, er erind-
rekar bænda sjálfir kusu. Stjórninni
er heimilað að skipa framkvæmd-
arnefnd til að annast um öll þesst
mál og veitt fé til að launa nefnd-
armönnum. Og aftur £er stjórnin á
fund kornyrkjntélagsmanna or bið-
ur þá að nefna hóp manna, er þeir
álíti bezt vaxtta bessum störfum.
Úr þeim hópi velur svo stjórnin
þá þrjá menn, sem 25. maí þ. á.
öðluðust sína “júridisku” tilveru,
sem framkvæmdarnefnd kornhlöðu-
mála í Manitoba.
þetta er að ganga til verka
“með karlmannshug að ströngu
starfi”. Títninn og reynslan ein
geta sýnt, hvernig þetta reynist,
þurfa þykir, og til þess að stjórna
þeim, eftir að þær eru fengnar.
stjórnina og Hiindna þeitn einum
skilmálum, aö stofnunin beri sig,
þá er engin ástæða til að ætla
annað, en að þessi stofnun revnist
eins happasæl eins og telefón-stofn-
unin, sem þegar í upnhafi gerir
Verndari þjóðeignanna.
Me'ð þessu hefir stjórnin efnt
þau loforð, er hún gaf bændum i
fyrra, og tén t þau fljótt og vel.
Framkvæmdarnefud þessi er betur en borga allan kostnað
skipuð reyndum kornyrkjumönn-
um. ' Einn þeirra, — væntanlega
formaður hennar, Mr. McCuaig, er
einn af stofnendum Kornyrkju-
félagsins (Grain Growers Associa-
tion), hefir verið í stjórn bess fé-
lags síðan 1903, og forseti þess
síðan 1905. Hinir tveir, Mr. Gra-
feam og Mr. McLennan, eru báðir
í hópi þeirra manna, er kornyrkju-
félagið sjálét til nefndi., sem efni-
lega menn til að standa í þessari
ábyrgðarmiklu og vandasöma
stöðu.
1 þessu sambandi er fróðlegt að
athuga undirtektir annara stjórna
í Canada í þessu máli, máli, sem
í vetur er leiö kom sá kvittur
upp, að Rutherford stjórnin hefði
gert óheppilegan samning við járn-
brautarfélag, er tókst í fang að
byggja 300 mílur af járnbraut frá
Edmonton norður, gegn því, að
stjórndn ábvrgðist 5 prósent vöxtu
árlega af $20,000’.00 fyrir hverja
mílu í brautinni. Skuldabréf þessi
voru geíin út Og seld þeim félög-
um, J. Pierpont Morgan & Co. í
New York, upp á’ $7,400,000.00.
þessdr penhi'gar er sagt að liggi i
kistuhandraða stjórnarinnar í Ed-
tnonton. Út af þesstt reis rimma
mikil innan herbúða stj 'vnarintia r,
og lyktaði þannig, að 26. f.m.
lagði Ruterford stjórnin niður
völdin.
það var eðlilegast að ætla, að
sá maður, sem hóf sóknina á hend-
ttr Ruthvrford stjórninui, II. W.
Cushing frá Calgary, ráöherra op-
iniberra starf l í stjóminni, þangað
til hann í vetur er leið sagði al
sér, mundi kallaður til að taka
við stjórninni, að Ru'therford frá-
gengmtm, eða, ef ekki hann, þá
einhver fyrverandi ráðherra, og
sem sæti áttu á þingi. F,n það
varð ekki. Hinn “útvaldi” reynd-
ist að veira Arthur I,. Sifton, yfir-
dómari við yfirrétt fylkisins, og —
bróðir Cliffords Siftons. .
nipeg Beach, telja sig engin af- þar. Með hverju árinu vex þörfin
buröa mikilmenni. þeir eru “fáir, fyrir meira pláss, og ef ekki verð-
fátækir, smáir”, eins og máltækið ttr fljótlega bœtt úr hinttm vaxandi
sernr. En auð hafa þeir engu að þörfum, horfir til stórra vandræð t
síðtir, sem þeár. með þessari félags- hér í bænum, þegar um smtalarúm
myndun sinni eru að reyna að á- er aö ræða. þess vegna er stjórn-
vaxta, — þjóðernis-auðinn.
Vér teljum óliætt að fullvrða, að
þessi félagsskapur Islendinga á
Winnipeg Ðeach sé sá fyrsti sinnar
tegundar meðal þjóðílokks vors í
•Eessu landd. Markmið fúlagsins er
að glæða íslen z k t þ j 6- ð -
arnefnd spítalans umhttgað um, að
bæta úr þessu sem fyrst og
stækka spítalann, svo að bar verði
aukið pláss í öllum deildum ; að
það verðd ekki lengur óumflvjan-
legt, að neita um aöstoð nokkrum
beim, sem beiöist þess, hvort sem
hann er svo fátækur, að hann hrfi
erni og íslenzkar i-, ,, , „ , ,
þ r ó t t i r. Félagið veröskuldar h;u,n ervsv;° íaxta'knr' aö,hann hefir
þvt innilega hluttekning allra ís-
lenzkra þjóð- <>g föðurlands-vina,
karla og kvenna, og stefnan verð-
skuldar, að hún sé tekin upp í
öðrum íslenzkúm bygðarlögum, og
íélög séu mynduð þar í sama
augnamiöi, og það því fremur,
ekki ráð á, að veita sér læknis-
hjálp. annarstaðar, eða hann hefir
nægilegt til þess að borga að
fullu það, sem fyrir hann er p-ert.
Flestir muntt kannast við, að
það sé siðferöisleg skylda, sem
ekki má vanrækja, að veita beirn
sem hinar fjölmenuari bygðár landa sem sjúkir eru og læknisþurfar, þá
vorra standa ólíkt betur að vigi, hjálp. og umönnun, sem útheimtist
að geta komið sliku áformi í veru- til þess að þeir, ef mögulegt er,
lega framkvæmd, heldur en Winni- fái heilsu sína aftur. Til þess að
pep Beach búar, sem eru svo fá I svo megi vera þarf sjúkrahús, þar
mennir og háðir 'ýmsum erfiðleik- ; sem alt mögulegt er fram l.igt
um, sem gerir þeim ógreitt aö þeim veika til liðs, þó ekki sé útn
stöðu að halda svona félagsskdp
uppá.
Að því er snertir íþróttirnar,
má gera ráð fyrir, að bær verði,
aðalloga knatthikir, glímtir og' s l.nin^ nm
kornyrkjumenn allir telja
spursmál fyrir sína atvinnugrein,
aðal-atvinnugrein fylkisins, at-
vinnugrein, sem velmegun fvlkisins
hlýtur að byggjast á, að mikla
leyti.
það er “liberal” stjórn, sem ræð-
nr lögum og lofum fvlkjasam-
baotdsins,—í Ottawa. í vetur er leið
var þessi stjórn ítarlega beðin að
kasta þjóðeign á, — kaupa, eða
^áta byggja — “terminal eleva-
tors”, þ. e. kornhlöður á enda-
Clifford Sifton er iðjumaöur, ár-
vakur og séður. þaö eru hrósverð-
ir, ekki síðttr en gagnlegir hæfi-
leikar, sc þeim beitt í rétta, átt.
En það rýrir tilfinnanlega þessa
kosti hjá Sif’ton, að frá þv'í hamt
fyrst íékk tækifæri til, hefir hann
leynt og ljóst beá,tt öllum sínuin
líés og sálar kröftum til að gína
yfir sem mestu af eignum þjóðar-
inttar, sér og sínum venzla og viJd-
armönnum e i n u m til arðs og
lífs- ! afnota. 1 sögu Canada á hann
[engan jafningja í þessu efni. Ilvaö
mikil er upphæð þessa rangíengna
| auðs, er hann heíir rakað saman á
síðastl. 12 til 14 árum, það veit
c,nginn, að honum sjálfum undaii-
teknum, en miljónum dollars skift-
ir hann, eins víst og það, að
dimmir eftir sólsetur.
Clifford útvegaði bróður sínum j sundæfingar, enda er Beach vel
dómarastöðuna fyrir mörgum ár- | fallin til þess síðasttalda, þar sern
um og yfirdórnarý emhættið út- bærinn stendur viö Winnipeg vatn.
vegaði hann honum tim leið og i Glfmurnar og sundið er nú farið
Alberta fylki var stofnað 1905, í j ag æfa a.f kappi á íslandi á síðari
því skyni auðvitað, að honum j árttm, og hvorttveggja eru fagrar
væri borgið til æfiloka, hverntg j fþróttir. Ahugi er nú að vakna hér
sem byltist. Og yfirdomarastaðan , ves.tra meðal einstöku manna, að
er sannarlega svo tdgnuð staða og ryðja íþróttum þessum braut með
launin svo há, að það kasta henni löndum vorum hér vestra, þó enn-
þá séu framkvæmdir litlar í því
efni.
1 þessu samhandi má benda á,
að það var aðallega Jón þorláks-
son Kernested, frá ökriðu í Hörg-
árdal, sem fyrstur manna frá því
fáir, fvrir eintóma von ttm hverí-
uL-m sigur, og ætíð óvísan, í póli-
tiskri glímu.
Sigurfrægð er góð, en peninga
og gróðalaus er hún lítilsverð t
augum öiftons. það er ekkert
spurstnál, að það voru sjö miljón- fornölcl, er talinn að hafa l.-itt
sundíþróttma til íslands og greitt
henni veg þar, og gerðist ltann
með því frumkvöðull að þeirri út-
breiðslu, sem sú 'iþrótt hefir síðan
náð þar í látidi. Haiin kunni einn-
ig og kendi þar fieiri íþróttir, svo
sem handahlaup. Mun sonur hatis,
Kristján sál. frá Kjarna í Nýja
Eftir að hafa sýnt svona frá-
bæran dugnað við að svæla undir
sig eignir þjóðarinnar, var ekki
nema eðlilegt, að Laurier stjórnin
þjóðeignanna, — sem ci'tir voru.
Hann og hans nótar höfðu í svo
mörg ár æft öll þau brögð, setu
áður voru kunn, og upngötvað
önnur ný, til að draga saman auð
á kostnað hins opinbera, að hann
var bara sjálfsagður formaður
þoirrar nefndar, er á að ltafa eftir-
lit á fingralöngum náungum, er
framvegis kunna að reyna að
beita þjóðina sams konar brögð-
um.
og Sifton til
hann tók við
framkoma hans
Margir þedrra,
stoðvum járnbrauta, þar setn | skipaði honum sæti, sem verndara
korniö þarf að geymast í fleirt '
mánuði áður en hafskip taka \ið !
því til Norðurálfu fiutnings. Enda-
stöðvarnar, sem hér er um að
xæða, eru í Fort William og 1‘ort j
Arthur, Montreal og St. John, N.
B. M®ð tið o.g tíma verðd þær !
fieiri, en í upphafi hefði ekki'þurft|
meira til að fullnægja þörfum
’bautda. Og hverju svaraði þá “lib- j
eral” stjórnin í Ottavca? Htin j
svaraði því, að hún að svostöddu
gæti ekki áitt við svo umfar.gsmik- j
ið mál. Hún hólkaði það fram af ■ -
sér eins og fleiri alþýðleg múl. nross,
1 ná.granna-fylki yoru Saska t-
chrewan ríkir “Liberal”-stjórn, —
fyrír náð Lauriers og páfans.
Bændur í Saskatehewan heimtuðu
þjóðedgn á kornhlöðum, ekki síður
en bræður þeirra í Manitoba. Og
það vildi nú einhvernveginn þann-
ig til, að hin “fiberala” Scott-
stjórn í Saskatchewan varð einum
fiegi eða svo á undan Mauiloba-
stjórninni, með að lofa kornhlöð-
nm, sem fylkið sjálít skyldi eiga
og ráða. þetta Loforö Scott-
stjórnarinnar var alveg citis á-
kveðið og ótvírætit, eins og var
loforð Ro.blin-stjórnarinnar. Ilún
haáði eins langan tíma lil tmdir-
búnings, eins og Roblin-stjórnin,
og þing hefir verið háð í Saskat-
chewan síðan, — öldungis eins og
í Manitoba. Fyrir sex mánuðunt
síðan var ekki ástæða að ætla
annað, en granna-fylki þessi eign-
uðust kornhlöðurnar jafnsnemtnn,
En á þessum sex mánuðum hefir
Sagt skal það
að síðan
þessu starfi, hefir
verið óaðfinnanleg
er áður voru honum andvígtr,
voru óðum áð komast á þá skoð-
un, að hann ætlaði virkilega . að
fara að verða góöur mað'ur og
réttlátur, — að hann hefði “um-
snúist”, eins og J.ónas presbyteria
postuli einu siuni komst að orði,
og ætlaði síðan að lifa dvo-ðaríku
lííerni. Yoru þeir þá og að sjálf-
sögðu tilbúnir að gleyma því um-
liðna og fyrirgefa.
En nú rét-t nýlega hefir tvent
borið til, sem bendir á, að Mr.
Sifton sé nú strax farin að leiðast
þessi helgisteins seta.
það eru bráðum tvö ár liðin
síðan Laurier kunngerði með
mörgum fögrum og hjartnæmum
orðum, að mál væri að bvpgja
járnbraut norður að Hudsons-flóa,
— það mætti ekki dragast til
morguns, heldur þyrfti að gera
það þ á s t r a x. Síðan hefir
málinu ekki þokað meira áfram í ekkert gerst annað- en það, að
Saskatchewan en svo, að þar cr 1 nokkrir mælingamenn hafa með
nú nefnd munna aö fregna um það köflum verið á vakki í grend við
hjá bændum, hvort þeir virkilega ! tilvonandi bráutarstæði milli Sas-
irnar i handraðantim, sem ollu
i því, að yíirdómarinn sagði af sér
j og sökti sér í pólitisku hriagiðuna
í Edmonton. það var aðdráttar-
j aflið, miklu fremur en sæti Ruth-
j erfords, þó sjálfsaigt væri að taka
, það með, því án þess komu mil-
jcnirnar ekki að íullum notum.
það má ger.a mikið með 7,400,000,
' og þessi upphæð sýnir bó að eins
upphafa þeirra peninga, er Alberta
stjórnin hlýtur að hafa hönd í
bagga með að ráða vfir á næsta
áratug. það getur ekki dulist jafn-
séðum manni og Sifton er, að bai
er “mörg matarhola” nú þegar og
í að þær verða æ fleiri ok fleiri í
j næstu ]0—20 ár. IÖjusamur og
; gróðagjarn eins og hann og ætt
hans er, er varla von, að hann eir;
j þvi, að hugsa ein.göngu um vernd-
un þjóðeignanna, þar sem svo mik-
j dð af arðsömu verki lig.gur fyrir.
Laun verndarans eru létt í vasa” í
samanburði við afurðirnar vestra,
J ef vel er á haldið.
' Sikons-veldið í Manitoka er
hrunið til grunna, og lítið útlit
j fyrir, að það verði bygt þar upp
aftur. Er þá næst að endurreisa
það í nágranna fylkjunum, og
virkiLega sýnist grunnmúrinn
traustLega lagður í All;erta. Tak-
i ist nú ’ verndaranum lika að kló-
■festa Iludsonsflóa-brautina, þá
j verður veldi Siftons áður langt
líður litlu ef nokkru minua .en bað
j var á meðan hann var ráðherra
| innanríkismálanna, sællar minning-
í ar.
. Líklega hefir Rutherford ekki
verið edns vel vaxinn stöðunni og
æskilegt hefði verið, en ^ókstaflega
enginn hefir borið honum óráð-
vendni á brýn. Hvað sem utn hann
verður sagt, verður það líklega
aldrei það, að hann hafi brúkað
stöðu sína til að saína milíónum
fyrir Alexander C. Rutherford.
Hann gengur frá staríi sínu jafn-
ríkur og hann var, þegar hann tók
við því.
Verður það sama sagt um vernd-
arantt og bróðurinn, þegar þeirra
tími kemur að ganga frá verki?
neitt endurg'ald að ræða. En það
eru ekki að eins hinir snauðu, sem
á sjúkrahúsi þurfa að halda, held-
ur eru menn óðum að komast í
að undir mörgum
kringumstæðum er hægt að veita
i sjúklingi fieiri skilyrði, sem út-
j heimtast til þess hann ’ fái bót
meina sinn.a með því hann sá á
sjiitala, heldur en í heimahúsum,
hve gott heimili setn hann kann að
ciga.
Með hverju árinu fjölgar stöðugt
þeim mönnum, sem beiðast itin-
göngu í þær dedldir spítalans þar
sem sjiiklingar' borga fyrir sig.
I Eft’r því sem fólk kynnist spítal-
I anrnn hér betur og lærir að meta
starf hans, þá hverfur óðum sá
| ímugustur, sem sumt af íólki
voru hefir halft á honum. Að
, minsta kosti g.et ég sagt það, að
af öllum þeim sjúklingum, sem eg
hcfi stundað á spítalanum hér á
síðastliðnum fjórum árum/ veit ég
ekki af neinum, scm voru óánægð-
ir tneö hjúkrun og aðHlynningu þú,
j sem þeirn var i té látin, en aftur
á móti haía margir þeirra látið i
ánægiu sína og gefið það ótvíræði-
lega í skvn, að allttr útbúnaður
íslandi, hafa verið með þeim sfð- hafi verið betri en þeir áttu von á.
ustu af löndum vcrum, sem kunui
handahlaup.
það er vonandi, að Beach búum
v.erði vel ágengt m,eð þetta fyrir-
tæki sitt, og að aörar bvgfir
landa vorra myndi með sér slíkan
félagsskap. Vorir ttngu, uppvax.
andi Vestur-íslendingar eru full-
komið ígildi þess, sem bezt n.erist
með antiara þjóða mönnum hér
vestra, bæði andlega og líkamlega,
og geta verið jafnokar þe.irra í öll-
utn íþróttum, sem þeir vilja æfa.
Til ísl. kjósenda
I WINNIPEQ.
vilji, að fylkið eignist kornhlöð-
umar, og þegar þeir, einusinni *enn,
svara játandi, þá, hvort þcir hafi
þar von um
það sé bara
fyrir þeim, að mæla með þjóðetgn
á þessym tækjum. þannig stendur
þetta áhugamál bænda í Saskat-
chewan.
1 Alberta ríkir líka “liberal”-
stjórn, þó í augnablikinu hallist
þar svo á, að tvísýnt sé, hvor
ettdinn verður upp. Sú stjórn var
einnig beðin að útvega þjóðeign á
komhlöðum, en hún nedtaði. Ruth-
erford gamli er hreinskilinn og
drenglyndur, hvað annað, sem að
honum mætti finna. Hann fór ekkj
katchewan fljótsins og flóans. j
Hverniig stóð á þessum drætti,
vissi ekki alþýða fyrr en nú rétt
hagnað, eða hvort j nýlega, að uppvíst varð, að Clif- i
prinsíps”-spursmál ford Sifton vilcli útvega vissum
vinum sínum verkið við að bv>r,rja
brautina upp á kostnað þjóðarinn-
ar, á líkan hátt og Grand Trunk
er bygð frá Winnipeg austur, og
sem sýuilega kostar meir eu
hundrað miljónir dollara méira en
ráðgert var og þörf er á. þarna
er annað miðið, sem hann hefir
rent öngli í, hvernig sem kann að
fiskast.
Hitt miðið, sem hann hefir lagt
línu” á, ef teiknum má trúa, er
vestur í Alberta.
Þjóðernið.
þaö má virðast óþarft, að gera
það að sérstökti umtali í ritstjórn
argrein, þó eitt smáfélag myndist
meðal örfárra landa vorra í litlu
smáþorpi hér í fylkinu, o<r það þvi
fremur, sem hin aiiglýsta ntefnu-
skrá þess benclir ekki á, að verk-
efnið sé það, að koma á fót og
starfrækVi neina stórvægilega iðn-
aðar eða verzlunar stofiiun, eða
annað það, sem vænta m.egi að
gefi þjóðflokki vorum «kyndilega
aukin efni eða álit meðal hérlendtt
þjóðarinnar. En þó er félagið
“þjóöernið”, sem íslendingar i
lVinnipeg Beach hafa myndað þar,
þess virði, að þess sé að nokkru
getið og athygli landa vorra hver-
vetna dregið að stefnu þcss og til-
gangi.
þeir þarna, íslendingarnir í Win-
Annan dag júnímánaðai' næstk.
á að greiða atkvæði liér í bxnum
um það, hvort bærinn skuli veita
$400,000' til almenna spítalans hér
til nauðsynlegra umbóta ; einnig,
hvort veita skuli $100,000 til þess
að koma á fót spítala haitJa tær-
ingarveikum mönnum ; og í þriðja
lagi $100,000’ til þess að koma á
fót sérstökum spítala fyrir aðra
sóttnæma sjúkdóma.
Að veita jafnstórar uppliæðir til
þessara fyrirtækja eins og hér er uncjir stjórn
um ræða, mun sumum finnast all-
mikið í ráðist. Að leggja fram
meir en hálfa milíón dollara til
slíkrai fyrirtækja á stuttuia t'ínia
sýnist ef til vill vera stór upphæð,
jafnvel óþarflega stór. Satnt ber að
geta þess, að þau $4001000, sem
ætlast er til að gangi til almenna
spítalans, er ekki búist við að
nota alveg nú strax, heldur eftir
því sem nauðsyn krefur á næstu
árum.
því hefir verið haldið fram af
sumum, að ef Winnipegbær ætti að
f^g'gja iram eins stóra fjárur>nhþð
og hér er heCiö um, þá mætti al-
veg eins vel byggja annan spítala,
setn væri eign bæjarins. Ef hír
væri tim gróð ífyrirtæki að ræða,
þá vœri það öldungis rétt. En hér
er ekki um gróðafyrirtæki að ræða
hellur líknarstarfsemi. T,að ir
skýrt tel ið fram í grundvallarregl-
um stofnunarinnar, að hún skuli
aldrei geta. orðið til nokkttrs pen-
ingalegs haguaðar fyrir bá, sem
fyrir henni standa. Bbrgarstjórinu
er sjálfkjörinn m.eðlimur stjórnar-
nefndarinnar, og bæjarstjóruin
skipar sjö menn aðra í nefndina á
ári hverju, og ætti það að vera
nœgiLeg tryggin.g þess, að stjórn-
arnefndin réðist ekki í neitt það,
sein bæjarstjómin álítur óhvp-gi-
legt eða óhagkvæmt frá hennar
sjónarmiði.
Vegna þess að ég álít það öld-
ungis nauðsynLegt, að eitthvað til
muna verði giért sem fyrst til að
bæta það ásfand, sem nú á sér
stað hér í bænum, þegar um
sjúkrahús er að ræða, víl ég far.i
nokkrum orðum um þessar tillog,
og reyna að gera lítillega prein fyr-
ir því, hvernig á þeim stendur.
Almcnui spítalinn er nú stærsti
spitalinn í Canada. Árið sem leið
var 5,371 sjúklingi veitt þar við-
taka, og var meðaltimi sá, scr.i
þcir nutu þar hjúkrunar, 20 dagar
ifyrir hvern sjúkling. Fyrir utan
þetta var 3,113 sjúklinsuun veitt
læknishjálp (Outdoor Dcpartmeni)
spítalans. Alt þetta ár befir spít- i
aljnn verið svo fullur af sjúkling-
um, að margoft hefir orðið að
synja mönnum inntöku, og stund-
um mörgum á dag. Allar deildir
hafa verið jafnskipaðar, bæði þær,
sem eru fyrir fátækt fólk, sem ekki
hefir ráð á, að borga fyrir síp, og
þær deildir, sem eru ætlaðar þeim,
sem geta borgað fyrir veru sína
þjóðeign sjúkrahúsa er ekki nýtt
spursmál. í mörgum borpum bess-
arar h.eimsálfu hefir það verið
revnt, og jafnan illa gefist. I St.
Paul, Chicago, New York o- Phila-
delphta (til þess að taka að eins
nokkur dæmi) hafa þau sjúkrahús
verst orð á sér, sem eru beinlínis
hins opinbera. það
eru nægilega mörg spursmál þar,
sem flokkadráttur, klikkuskapur
og .pólitík komast að, þótt þetta
stóra spursmál nútímans, líknar
starfscmin, verði eins laus við all-
an þann ófögnuö eins og mögulegt
■er. Og þess ber að gæta, að um
leið og einn spítali er eign hins
ohinbera, þá er hann búinn að
missa alt verulegt tilkall til þess
að heita líknarstofnun, alveg eins
og til dæmis geðveikraspítalar
fvlkisins eru alment taldir liknar-
stofnanir, og um ledð tapast öll
sú stóra upphæð, sem fólk á ári
hverju gefur beinlínis til slikra
stofnana, því fá munu vera dæmi
til þess, að góðhjartaðir menn,
sem hafa vilja á, að gefa til góðra
fyrirtækja, geíi stórar upphæðir ul
Jx'irra fvrirtækja, sem eru beinlínis
eign liins opinbera og viðhaldið ef
með almennum skattálögum.
Vegna rcynslu þeirrar, sem menn
hafa alment fengið i slíknm sök-
um, er það stöðugt að verða al-
mennara bæði i Canada o- Banda-
rikjunum, að bæði bæir og fylki
veita stórar fjárupphæðir til aukn-
in.gs og viðhalds stofnana eins og
hér er um að ræða, án þess að
gera þær að verulegri þióðeign.
Reynslan sýnir stöðugt, betur og
betur, að sú aðferð er lfin happa-
sælasta.
Winnipeg er með réttu kölluð
höftt'ðborg .Vestur-Canada. Borgar-
ar þessa bæjar vilja með réttu
láta skoða hatia sem fyrirmynd,
ekki einungis þegar um verklegar
framkvæmdir og framfarir er að
ræða, heldur einnig þegar kemur
til kristilegrar mannúðar og mcnn-
ingar. Einn af þeim mælikvörðum,
sem menning og mannúð eiiutar
borgar er mæld með, er hvað liúu
lætur af mörkum við þá, se
hjálparþurfar eru á einhvern bátt.
íbúar þessarar borgar ættu að sja
sóma sinn í því, að geta bent á
sjúkrahús, þar sem öllum mónnum.
ríkum jafnt sem fátækum, væri
ætíð auðgert að leita sér allra
1 þeirra meðala, sem vísindaleg lækn
isfræði nútímans getur í té látið,
sjúkrahús, sem stæði að öllu jafn-
hliða þeim beztu, sem til eru og
I gæti v.erið sönn fyrirmynd fyrir
1 hinar smærri borgir þessa mikla
J Vesturlands. Ef menn að eius vilja,
i þá er þetta mögulegt, og einm'tt
nú er tækifœrið til að stíga stórt
spor þcsstt til framkvæmdar.
Upphæð sú, sem ætluð er til tær-
íngarveikra hælis, verður notuð til
að koma upp spítala fyrir þá, sem
álitið er að hafi litla von rtn
bata. Mörg hundruð slíkir sjúkling-
j aé eru hér í Manitoba, o" eiga
tnargir þeirra við mjög bácr ! jör
; að búa. það er deginum ljosara,
að það stafar mikið meiri hætta
af einum tæringarveikum manui,
sem er langt leiddur orðinn af
v'eikinni, heldur enn þeim, sem ný-
lega er orðinn veikur. Ef metm
kyffffja á, að útrýma berklaveik-
inni á annað borð, bá er envu síð-
ur nauösynlegt, að til séu hxli
fyrir þá, sem þegar eru aðfra'ti
komn.ir og hafa .ekki tækifæri til
að veita sér þá hjúkrun, sem nauð
synLeg er, en að koma á fót sjúkra
hælum handa þeim, sem álítast
læknandi. Nú er komin á fót ein
^ af þeim siðarnefndu stofnunum, og
nú er áformað að byrja á eiritii
: hinni fyrnefndu, og væri óskandi,
að það gæti orðlð að framkvæmd
sem fyrst.
Allir, sem þekkji nokktið til,
vita, að edns og nú stendur á, er
öldungis ónógt rúm á spítalanum
I Ivrir þá, sem þjást af sóttnœmum
| .sjúkdómum. . Áformað er þess
l vegna, að reisa sérstakan spítala
fyrir þ.á sjúklinga, sem þannig cr
| ástatt fyrir, sem verði undir aðal-
timsjón heilbrigðisstjórnar bæjar-
ins. Verður hann reistur á i>Örum
j stað en þeitn, setn sú cleild al-
tnenna spítalans nú stendur á. —
þetta er mjög æskilegt í alLa staði,
ekki sízt vegna þess, að eins og
i nú stendur er þessi deild helzt til
nærri öðrum doildum spítalans, og
! SÚ byiggiug, sem fyrir hana er nof-
uð, orðin gömul og hrörleg og
naumasr brúkleg sem sjúkrahús.
Ég vildi óska þess, að sem flest-
! ir Isl.enddngar í þessum bæ, sem
! atkvæðisbærir eru, létu ekki hjá
; líða að fara á kjörstaðinn annan
! júni og greiða ætkvæði m.eð þess-
. tim þremur tillögum. Ég er sann-
ifærðiir um það, að engan myndi
1 nokkurntíma iðra þess. þessi borg
á mikla framtíð fyrir höndum, og
vér, sem nú lifum, verðum að
hugsa ekki ednun.gis um hinn yfii'-
standandd tíma, heldur einnig til
ókomna tímans. þegar um almenn
velferðarmál er að ræða, má eng-
in þröngsýni komast að, heldur
ætti hver maður að reyna að
koma þannig fram, að áhrifum
hans sé beitt sjálfum honum til
sóma og öðrum til gagns. Ég
vona, að sem allra fiestir landar
mínir líti þannig á þetta mál, að
þeir séu að vinna sjálfum sér og
bænum, sem þeir búa íf þarft verk
með því, að styðja eftir megni að
því, að þessar umtöluðu tillögur
nái samþyktum.
B. J. Brandson.
Dægradvöl.
Móti dvlcjum Jóns frá Sleöbrjót í Lft«b. 26. maí
10 um ves^ur-lslenzka hagyröinga.
Hrymir leir er hranngrjðt
Hlunkar undir Sleðbrjót!
Streittist fram með staurfót
Stærðin sú íi þingmót,
Rembilfitra r . . . bót
Rimþuð yfir vinhót.
Tðnnluð nú er rSmm rót
Reynslu uppúr gr&hnjót.
27.-5.-’10
Vestur-íslendingur.
Ilerra Jón Hólm, gullsmiður að
770 Simcoe St., biður þess getið,
að hann selji löndum sínum gnll-
og silfur-muni og gigtarbelti. —
Belti þessi eru óbrigðul við gigE
ef þau eru notuð samkvæmt fyrir-
skipunum Jóns. Kosta að ei119
dollar og kvart.
JOHN DUFF
PLPMBER.GAS ANDSTEAM
FITTER
Alt T’O-k vel vandaö, og veröiö rétfc
664 Dame Ave. Phone 3815
Winnipeg