Heimskringla - 07.07.1910, Blaðsíða 5

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 7. jtlLl 1910. 5
Skólalögin.
Fyrir rúmlega 20 árum síöan
fóru "liiberalir’’ í Manitoba aö
kvedkja, elda um allar byg&ir í
Maiutoba.. í þeim eldi skyldi eyða
hinum kaþólsku skólam í fvlkinu,
er áSur voru til satnkvœmt lög- J
um. Upp af rústunum átti svo að I
nísa nýtt skólakerfi, — sttmeiginlcg |
heild fyrir kaþólska nienn og pró- |
testanta jafnt. Höfundur þessarar |
íkveikju var lögíræöingur einn j
nafntogaSur frá Ontario, Dalton |
McCarthy aS nafni og einn af for-
kólfum Orangei manna fiélagsins,
sem til er orðiS í þeim tilgangi að
hnekkja kaþólsku valdi í öllutn
utyndum á öllum stöSum.
Tdlraunin tókst. Lögin, se«n
heimiluSu kaþólska skóla, voru
numin úr gildi og púverandi sköla-
lög samin og staSfest 1890.
í hinum eldri lögum voru bau
ákvsöi, aS allir voru skyldugir til
uð senda börn sín á skóla.. þaS
þýSir, aS vteri f aS vanrækt, mátti
heit t lagavalli 'tdl aS færa börnin
4 skólana.
þegar núgiHdandi lög voru samin
tTar þetta valdboSs-ákvæSi FELT
ÚR. AS vísu var þetta ákvæSi i
írumvarpinu, þegar þaS var lagt
fytrr þinpiS í uppftiafi fnrentaS,
•eins og v^nja er). Kn þegar lögin
■voru staSfest, VANTd ÐI þESSI
A’KVÆIÐI. þessi breyting var gerS
®S vrrSist, hjá þedrri þingneind,
sem skipuð er til að rannsaka öll
l&gairumvörp. Clifford Sifton var
formttStrr þeirrar nefndar, og fmm-
varpíö, Sem breytt var hjá þessaTi
nefnd, her fangiBmarkiS “C.S-’’ á
spássíunni ú't fiá hverri fjrev'tdmgu,
sem gerS var. það er vatla að
efa, aS þetta fangamark jryðf :
Clifford Sifton. AS hann 'Og Jo-
seph Martin, sem þá var dðms-
máilastjóri fvSkisins, hafi strikaS
þessi ákvæSi út í ógáti eSa. aS
’gamni sínu, þaS dettur engum lif-
aiuli ma.nni i hug. þeir vorn memv
Wnir, sem mest börSust fyrÍT, aS
öanaa hina sérstöku ka.þól'sku
skctla. Nii var þaS stór bagtrr ka-
þölík.a, að fá þessi váldboðs-
ákveeSi nurrrin burtu, því á “guS-
lausu skóla'na’’ máttu þeir ekki
senda börn •sín, en eánmittt á þessa
skóla vildu þedr Sifton fá cill ka-
þólsk börn eins og börn prótest-
anta. Af hvaSa ástæStran slón þehr
þá striki yfir þessi mikílviæ'p-n á-
kv*öi ? Af vorkunnwmi viS kaþó-
lika ? Varla. þeir gerSu þaS
vegna þess, aS með valclboSs-
ákvæSunum í hefSu lögin ekki
staSist bálfa sveiflu fyrir dóm-
stóli. þau stóðust þæT svedflnr
full-iria meS ákvæSum þessum
nirmdum burt. því eins op kunn-
"gt .er veítti æSsti dómstóllinn í
Vieldí Breta þeim rétt tdl aS
hedmta réttarbótalög aS sam-
bandsstjórn þegar þeim sýnist.
Margir binua skörpustn lögfraeS-
mga í Canada hafa oft síSan full-
yvt, að verSi þessum áivæSum
bætt inn í skólalögin, þá sé kaþó-
líkum gredddur vegur til Ottawa
til þess aS heimta réttarbótalög.
En þ.rr réttarbætur vill enginn
maiSur í Manitoba aS kaþólikar
fád. AS þedm fengnum væru néi-
gildandi lög öll i molum og hinn |
forni skólamáls-eldur þá kviknaS-
ur um leiS.
Nii i mieir en ár hafa “liberalir”
b.eitt öllum brögSum, leynt og
ljóst, til aS æsa menn upp í, aS
beimta þessi ákvæöi. MeS allri til-
hlýöileigri viröingu fvrir lögspeki
þeirra manna, sem fylla flokk Nor-
ris, geturn vér ekki álitiS þá jaín-
oka Siftons eöa Martdns, og þó
eru þeir menn varla hálfdrætting-
ar í lögfræði viS svo ...arga aSra
lögfræ'Singa, sem hiklaust segja
n-úgildandi lög veöi, ef þessum
vald.boSs-ákvæSum er bætt ina í
þau.
jtiegar athugað er, aö Norris og
svo margir fledri af fylgismönaum
hans eru launaSir starfsmenn
Á 12 ára tíma hjá Greenway-
stjórn íékk fylkið 500 milur af
járnbrautum, og gaf fyrir setti til-
lag 1 tniljón dollars. Fékk satnt
eitga linun í flutningsgjaldi.
Á. 10 árum hjá Roblin-stjórndnni þessa slóS.
h-efir ifylkiS feugið’ talsvert á þriðja
þúsund mílur af járntorautum, þar
af meira en 1600 mílur aS stjórn-
ar-tilhlutun. Fyrir það hefir fylkiS
ekki goldiS eins eyris tillag, en
niSurfærslan á flutndngsgjaldi íyrir
komvöru eina nemur á 10 árun-
um meir en 10 milj. dollars.
byrgjast vöxtu af stofnfénu, — bréfum borgarinnar viS auSmenn á
vexti, sem aldréd þaxf aö borga. [ h.nglandi, *en síöan hefir fengist.
Bætti stórum hag verkamanna, og
reyndist í öllu hinn be/.td drengur
í kornhlöSu-málinu er Manitoba
nú að legg.ja slóSina. T.íminn sann-
ar, að aörar stjórnir þræða líka
K oblin-st jórndn er
hagsýn og stórvirk.
framgjörn,
“Dimmir enn á
tóveg<7“!

þeir “liberölu” börSust með öll-
sínum kröftum og (illtt sínu
á móti þvi, að þessi ásjákga
og umhvierít í
Lauri>ers, og Laurier sjálfur vitan
lega engitm vinur núgildandd sikóla um
laga í Manitoba, þá er afsakandi, vjti
þó menn imyndi sér, að kappgirni j eign væri keypt
þeiirra Norris i þessu máli sé' rttnn- ()pjn,bera eign.
in frá kaiþólsktun stofni. bví þaö j
er öliklegt i mesta máta, að þeir |
aiS ástæSulausn afmeiti 'SÍnum eig- j Manitoba-menn geta ltú stært
in flokksbræörum og dæmi ómerk- sig af akwryrkjuskóla, sem ekki er
ar allar þeirra gerðir fvrir 20 ár- eftirbátur nokkurs slíks skóla i
um síSan, Eí ástæöurnar væru aSjAmeriku. AuSvitaS er skóli þessi
einhverju levti brevttar, þá væri hvergi nærri fullgerður «m, en
þaS sök sér, oi þær eru ó.b.reyttar bvggangar þœr, sem komnar eru,
alv-eg og verSa Óbrevttar, bvað hafa meS landinu kostaö meir en
þetta snertir, á meSan kaþólskir hálfa miljón dollars. Nú er veriS
m«sn,n .trvja og hlýða þv'i einu, sem jaö toæta viS alveg nvrri náms-
grein. Framvegis veröur unguin
Á 2 árunum, sem 31. des. 1909
voru liðin frá því Roblin-stjórnin
kevpti teleíón-kerfi Bell-félagsins,
gaf t'elcfón-kerfi íylkisins af sér
yfir 780 þúsundir dollars, í ágóSa,
þ. e. eftir aS búið er aS draga frá
allan starfskostnað og vexti af
stofnfénu, þó var telefón-gjaldiS staöhæfi Logbergs,
lækkað svo nanj metr en 60 þus- ^ það hrú sama„ íerund-
tindum dollara alls. I ullarlausum Qg ofstækisfullum stað
fjrair latid og lýS.
Haun cr hærsti cmbættismaður
í mörgum félögum, sem elzt og
naínketiidust eru, þ. e.: Masous,
Woodman, I.O.F., Sons of Eng-
land, og fjölda stnærri félaga.
Hann sótti um' þingmensku á
móti yfirforingja,. nú fylkisstjóra,
Sir Dauiel McMillan í MiS-Winni-
peg 1899, sem enginn hafðd vogað
áSur, og varS unddr meS litlum
atkvæöamun.
Hann hefir verið og sótt þau
stærstu mál, sem á dagskrá hafa
skráS veriS bæðd í Manitoba og
Fyrir skömmu síöan stóö prent-
j að í Lögbeígi þanndg lög.uð orð :
Að Mr. Alfred J. Andrews, þing-
i tnannsefni Conservativa í Winnipeg j annarsstaSar, og OFTAST tooriS
| Wcst, væri sem “barn í þekkingu” j frægan sigur úr býtum.
| og íl. hjá T, H. Johnson. - Marg- Haan hefir lúna5 0g afgreitt
! «n liorskan dreng getur stanzaS a flciri {,lslt,jhrn,llún a nleðal íslend-
inga enn aörir jafn sanng.jarnir
lánveitendur í Winnipeg, og greitt
veg skjólstæðinga sinna göfugt og
mannúðlega, þá 4 hefir legdS, jafn-
vel á móti kröfutn ísl. lögm. í
gagnsóknum.
Flestir sjálfstœðir íslendin.gar í
skoSunum unua honum fyrir lip-
urS og drengskap, — þeir sem svo
djúpt líta.
Hann er hinn allra-drenglyndasti
maSur, lögfróöur, samvizkusamur,
höfSinglegur, IriSur svnum og
djúpvitur, læröur manna toezt og
hugljúfur og lítillátur viS almúg-
an:i, enn harSorSur og lítt sveigj-
anlegur viS stórbokka og. oddtoorg-
ara, þá um áníSslu réttar og, laga
er að ræöa viSvíkjandi alþýðu.
Fylstu líkur hugsandi o<c skyn-
bærra manna eru þær, aS hann
verSi innan lítils tíma leiðtogi
Conservativa í Manitoba. Enginn
er þar um færari, vinsælli né göf-
ugri drengur, a-S Hon. R. P. Rob-
jlin öllum.
AS ólöstuðum Mr. T. H. John-
son, er ósær samanburöur á hæfi-
leigleikum, lærdóm m. fl. milli A.
J. Andrews og T,. H. Tohnson. —
Skal ei fariS út í nokkurn lær-
dóms eSa almenningsálits saman-
burS um þessa tvo menn, aS svo
stöddu.
K. Ásg. Benediktsson.
j klerkar þefrra segja og skipa.
Séu þessir menn ekki vísvitandi
stúlkum veitt tilsögn i öllu, sem
oeu pe.>.>K ‘‘“.ýj u ' Ivttir aS bústjórn, matartilbúningi
að vrnna fvrir biS kaþolska klerka- J . ■’
, . - , , ,,, , • o.s.frv. A siöastliðmim vetri voru
vald, þa eru hvatir þeirra enda o-1 ____ , . ... -
göfngri, éf það er unt. þær ern n92 a Akuryrkptskolan-
]>á ekkert annað en svo hóflaus T,m> alls Tfir'
löngun eftir s'tjórnarváldi, að held- j Roblin-stjörnin ein á þökk fyrir,
ur en vera án þess, vildu þeir aS þessi þýSingármdkla stofnun er
v'inna tfl þess, aS kveikja haturs- til orSin. þ.eir “liberölu” beittu
éld, sem enginn sér Tyrir, hvem afli síntt til aS liefta framkvæmdir
enda; béfði, milli þjóðflokka ocr trú-
flokka um þvert og endflangt
fylkið.
Langar kjásettdtir fylkisins éfxir
slikn ás'tandii ?
Til minnis.
Á 12 ára titna hjá GreietBway-
-stjÓTninm JÓKST fylkis-skuldi.t
svo nam sem na*st 3 milj. dollars.
Á 10 'ára tíma bjá Roblin-stjórn-
inm MNKAÐI fylkisskuídin svo
að nam sem næst 2 milj. dollars.
Á 12 áxa tímabilinu hjá Green-
way-stjórninni borguSu hvorki
jámbrautafélög eða önnur gróSa-
félög einn eyri í skatt.
Á 10 árum hjá Roblin-stjóminni
hafa sötntt félög borgaS rúmlega
I 1 miljón dollars í skatt.
þessu mikdlvæga máli.
ÁSttr en snjór íelltir i haust,
verSur fylkiS búiS að eignast þó
æðitnargar kornhlöSur, víSsvegar.
Á rúmttm mánuði liafa toændur
beðið um meir en 100 kornhlöður.
AS svo er komiS, þaS er Rohlin-
stjómmni einverðnngu að ]>akka..
þeiir “liberölii” beittu öllum
brögSum til aS kæfa þaS mál í
fæSingunni.
Ro'blin-.stjór:iin hefir reynst veg-
váti fvrdr önnur fylki, ,enda sam-
bandsstjórn, í tveátnur mjög þýö-
ingarmiklum attriSum.
Alberta og Saskatchewan hafa
fetað í fótspor Manitoba og keypt
telefón-kerfin í þeim fylkjum, — en
gefiö mun meira fyrir.
Alberta og Saskatchewan og
enda sambanidsstjórn (Laurier-
stjórnin) hefir fetaS i fótsporMani-
toba i þvi, aS fá '• járnbrautir bygS-
ar kostnaöarlaust, með þvi að á-
hæfijigum framan í lesendur sína.
Fyrr má. nú flón vera enn ííflum
verri. — Óljúfast skal mér vera,
aö ljóðlýta Mr. T. II. Johnson, en
þaö ætla ég honum ekki, að hantt
telji Mr. A. J. Andrews, sem
vöggttbarn aö þekkingu gagnvart
sjálfum sér. þannig löguð orustu-
aðferS er engum dreng snotur né
snjöll, og aldeilis ósigursæl öllunt,
sem menn vdlja vera.
1 örfáum orSum skal hér skýrt
frá Mr. A. J. Andrews hlutdrægn-
islaust, og hver má segja sannar
frá, setn meiri þekking t .-r gædd-
ur : —
AI.iFRED JOSEPH ANDRB.WS
er fæddur tirið 1865 í bænum
Franklin Center í Q t"b .c fylk:
Ilaiin er sonur séra Aifleri prests
Andrews, Methodista prófasis. —
A. J. Andrews pSlaðisl mentnn
sína og lærdöm á ýmsum skólum
í Ontario ívlki, þar mæst á tveitn-
ttr háskólum. Arið 1085 er hann
liösforingi i hinni alkunnu Riels
uppreist í NorSve.sturlandinu. Lög-
fræðingapróf tekur hann áriö 1886
í Manitoba, o.g var þá sá yngsti
lögfræðingur í Vesturlanclinu, sem
undir próf til fullmtstu hafði geng-
ið. Sama ár tekinn í lögmanua-
félag í Vesturlandinu, og kosinn þá
í embættisstöðu i félaginu. 1 ann-
ari kjördeild í Winnipeg er hann
kosinn öldurmaður árið 1892 með
vfirdrifnum atkvæöamun. ÁriS
1896 cr hann kosin.n bæjarstjóri í
Winnipeg borg moS 800—900 at-
kvæöuin. Næsta ár á eftir er ltann
endurkosdnn borgarstjóri meS nær
3000 atkvæðum, eða sem næst
helmingi fledri atkv. en gagnsækj-
andi hrepti móti honum.
þegar hann var borgarstjóri
brevtti hann vatnsneyzlu bæjarins ’
og endurbótum á stnætum til
þeirra umbóta, sem Winnipeg hefir
nú fram aS 'ojóða, og er fullkomn-
ara flestum stórbiorgttm í heimi,
jgfnt gömlum sem nýjum. Hann
gerði þá hagkvæmarí ákvæði um
söluverð og veixti á skuldbindinga- !
Gufuskipiö Uller, sem all-kngi
hefir veriS í förttm milli Noregs
og íslands, sökk nýskeð undan
Stöövarfiröi á Austurlandi.
Skipshctfnin bjargaSist í bátana og
komst til lands.
Sunn'udagin.ni 5. júní sl. íermdi
séra FriSrik FriSriksson tvo mál-
leysingija í Dómkirkjunni í Reykja-
vík. þaS er sjaldgæft aS ferma á
fingramáli á íslandi.
STÖÐUG SEM BJARG.
Magnet rjómaskilvindan
meö sinn “SQUARE GEAR” aöskilnr fullkomnlega hvort heldur A jöröu eða gólfi.
SkAlin sem studd er A tvö vegu getur ekki hrists.
X okkar kostuaO getur þú rannsakaö bygging MAGNET skilviudurnar í þíriU
eigin mjólkur húi — þú munt íinna umgeröina sterka og vandaöa —
Hún rennur í “Squaro Gear"og þú
vest aö allar *óöar vélar eru þannig
bygöar,
StAl skAlin er studd A tvo vegu
(MAGNET PATENT).
Allar aörar skilvindur eru aöeins
studdar A einn veg.
Fleytirinn er í einum hlut, (auÖ
hreinsaö) tekur úr mjóik<nni alt
smjör og fitu og losar mjólkina viö
allan óhroöa. Magnet skilvindan
gefur góöan og þykkan rjóma A
hverjum degi,
Magnet hamlan, stöövar skilvind-
una A Atta sekuntum.-
SA sem A Magnet skilvindnna get-
ur aukiö rúmtak hcnnar fyrir fAa
dali, þegar hann eignast fleiri kýr
aöeins aö skifta um skAl og fieytir.
HvaÖa skilvinda sem reynd er cöa
keypt, kemst eigandin aö lokum aö
raunum aö MA(iNET er sú eina sem
dugar.
En þvi ekki aö kanpa MAGNET í
npphafi og fyrrast vaiulræöuni ?
Marnet er flmtiu Aruin frA sorp-
haugnum.
»\ < •• ý' I'. .' •. - .. .
THE SQUARE GEAR ANp DOUBLE
SUPPORTED BOWL DOES IT
STEADY ASAROCK
l
THE PETRIE MFG. CO., LIMITED
WlKNIi-Ea, MAN.
ÚTIBÚ : Calgary, Alta., St.John, N. B., Montreal, Que., Vati-
couver, B.C., Retrina, Sask., Victoria, B.C., Hamilton, Ont.

KJOSENDUR í VESTUR WINNIPEQ
Atkvpeða yðar og áhrifa er virðingarfylst óskað af
A. J, ANDREWS, K. C.
WNGMANNSEFNI ALÞÝÐUNNAR.
I
sem berst fyrir iðnskólamentmi og þjóðeign á starfsgögnum stræta verzlana og
heimílis Ijósa —
Sjálfviljugir hjálparmenn mcð hesta og mótarvagna verða þegnir með þökkum
NEFNDARSTOFUR
555 Sargent Ave., Talsímar Main 8396-8397 636 Logan Ave. Talsími Main 6985
• 543 Portage Ave., Talsími Sherb. 2794 1621 Logan Ave., Talsími Main 7232

♦