Heimskringla - 15.06.1911, Blaðsíða 1

Talsími Heimskringlu
Garry 4110
Hetmilis talsími ritstjórafls :
Garry 2414
XXV. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 15. JÖNl 1911.
Nr. 37.
BJARNASON &
THÖRSTEINSON
Fasteignasalar
Kaupa og selja lönd, hös og
lóðir vfðsvegar um Vestur-
Canada. Selja lffs og elds-
ftbyrgðir.
LANA PENINGA
út á fasteingir
og innkalla skuldir.
Ollum tilskrifum svarað fljótt
og áreiðanlega.
Wynyard - - Sask.
Vöxtur Canada.
J>ess var stuttlega getiS í sí5-
asta blaði, að hart nær tvær milí-
ónir manna hefðu fluzt til þessa
lands á síðastliðnum tíu árum,
svo að segja frá öllum hlutum
veraldarinnar, en meginþorri fólks
þessa hefði þó komið frá Bret-
landseyjum og Bandaríkjunum. —
Frásögn þessi er rétt í öllum að-
alatriðunum, en tölum skjátlar
sumstaðar, sem sýna, livaðan inn-
flytjendurnir komu. þannig er tal-
ið, að á þessu tíu ára tímabili
hafi 1200 Is'.endingar komið til
Canada, í stað þess að 4,867
komu. Nákvæm skýrsla, eftir því
sem stjórnartiðindin flytja, skifta
innflytjendunum eftir þjóðflokkum
þannig :
flytjenda, koma nú margir með
auðfjár með sér, og margra ára
búskaparreynslu, sem ekki verður
til -^eninga metin. Mest eru það
þó þeir, sem frá Bandaríkjunum
koma, sem þannig búa um sig. —
En einnig hafa þó allmargir ensk-
ir og skozkir bændur velstæðir
fluzt hingað þessi seinustu árin. —
það eru slíkir menn, sem Canada
eru kærkomnastir, og mennirnir,
sem mestu má vænta af í fram-
faraáttina.
Einnig sýnir flutningur sjálf-
stæðra og reyndra manna betur
en nokkuð annað landskosti Can-
ada og framtíðarhorfUr þess. —
Menn þessir færu ekki að yfirgefa
óðul sín og flytja til framandi
lands, nema þeir væru þess full-
vissir, að betri landskostir og
bjartari framtíð biði þeirra í hinu
nýja landi, en heima á ættjörð-
inni.
Trúin á vöxt og framtíð Can-
ada mun engan svíkja. Canada er
land framtíðarinnar og býður að-
komumönnum móðurfaðm alls-
nægtar.
Bandarikjamenn 790,000
Englendingar 560,000
Skotar . 157,00
Irlendingar . 45,000
Norðmenn . 13.798
Svíar . 19,349
Rússar 38,958
Austurríkismenn og Ungverjar . 121,000
l'talir 63,817
Gyðingar . 45,675
þjóðverjar . 21,145
Frakkar 616,236
Sýrlendingar . 5,223
Hindúar 5,200
Islendingar 4,867
Meginþorri þessara innflj'tjenda
hefir tekið sér heimilisréttarlönd,
mest þó í Vesturíylkjunum. Hí.fa
Saskatchewan og Alberta ícitgið I
sameiningu rúma hálfa milíón eða
vel fjórða hluta allra innflytjend-
anna á þessu tíu ára tímabili. þá
kemur Ontario fylki með 403,898,
Manitoba með 309,623, Quebec
258,820, British Columbia og Yu-
"kon 188,599, og hin önnur fylkin
■fengu til samans að eins 73,902
innflytjendur.
Aætlað er, að á þessu ári muni
fast að hálfri milíón flytja til Can-
ada, og þeir mánuðir, sem liðnir
eru af árinu, virðast ótvíræðlega
"benda á, að svo muni verða, ef
fólksstraumurinn heldur áfram inn
í landið eins og undanfarna mán-
uði, og þrír beztu mánuðir ársins
eru eftir. Verði líkur innflutninga-
hraði næstu tvö árin, verður íbúa-
tala Canada komin upp i tíu milí-
ónir.
Sú mikla breyting er orðin á
þeim, er hingað til lands flytja, að
f stað þess að koma tómhentir,
sem að jafnaði var áður með inn-
Jón Sigurðsson
l8ll—IQII
Hátíðahaldið í Reykjavík
Nefndir þær, er bæjarsLjórn og
ýms félög bæjarins kusu til þess
að gangast fyrir hátíðahaldi
Reykjavíkur á aldarafmæli Jóns j
Sigurðssonar, hafa nýlega áttmeð
sér sameiginlegan fund, til að koma 1
sér niður á, hvernig deginum skuli
hagað.
Svong lítur hin fyrirhugaða dag-
skrá eða beinagrind hátíðahaldsins
út :
Um morguninn kl. nál. —9 :
Afhjúpað málverk af Jóni Sigurðs-
syni í mentaskólanum, meðiæðum
og söng.
Iðnsýningin opnuð í barnaskól-
anum kl. 10.
Háskólinn settur kl. 12, — lík-
lega í alþingishúsinu.
Að þeirri athöfn lokinni er til-
ætlunin, að allur bærinn, konur
jafnt sem karlar, börn og gamal-
menni — allir, sem vetling valda,
og fleiri þó — safnist saman á
Austurvelli eða þar í nánd og
gangi í skrúðgöngu með fánum og
annari prýði, hljóðfæraslætti, o. s.
frv. suður að kirkjugarði og verði
þá lagðir blómsveigar á leiði For-N
seta — en engin ræða haldin þar.
Að því loknu verður skruðgöng-
I unni beiht niður á Austurvoll, eða
ef til vill — verði vont \ cður —
suður í Barnaskólagarð. Á öðrum
| hvorum þesstim stað verða svö
■ aðal-minningarræðurnar haldnar
og minningarljóðin sttngin.
Síöari hluta dagsins flíklega um
4 levtið) heldur svo Bókmentafé-
lagið minningarsamkomu.
Jiar á eftir (kl. 5) verðttr iþrótta
mótið opnað suður á íþróttavell-
inum, og fara þar fram margskon- 1
ar íþróttasýningar.
T.oks verður um k-veldið eint til
fagnaðarsamkvæma í samkomu-
húsum bæjarins. Bærinn er svo
illa birgur af stórum samkvæmis- |
sölttm, að ókleift er að hafa sam-
kvæmið eitt og á sama stað. því
miður.
En aðalminningin verður, svo
sem áður er getið, um miðj tn dag-
inn — og þar geta allir verið með
— og skiftir það mestu máli.
(ísafold, 27. maí).
af myndastyttunni, og töldum vér
þessa bezta, og er hún því hér
sýnd. i
Að endingu leyfum vér oss, fyrir
hönd Vestur-lslendinga, að flétta
úr ljúfum minningum krans, og
leK?ja hann í anda á leiði ástmögs
Islanþs á hundrað ára afmæli hans
Lengi lifi minning
Jóns Sigurðssonar!
Fregnsafn.
Markverðuscu viðburðir
hvaðanæfa.
Hundrað alfatnaðir, gerðir úr fegursta Belwarp vað-
máli, trútt litaðir og handsaumaðir. Þeir komu of
seint frá verksmið.jum til vorsölu, svo verksmið.ju-
eigendur bera tapiðjaf niðursetningu verðsins, með-
an fatnaðirnir endast.
$13.50
væru ódýrir þó seldir væru á $20.00
PALACE CLOTHING STORE
Baker Block 470 riain St.
. G. C. LONG, eigandi,
Hundrað ára afmæli Jóns for-
seta er á laugardaginn kemur, 17.
júní, eins og flest öllum mun kunn-
ugt vera. þann dag mun Island
tjalda sínu bezta til að heiðra -
minning hins liðna ástmögs síns.
Viðbúnaður var mikill heima, eftir
síðustu fréttum, bæði í bygðum
og bæjum. — A Rafnseyri við
Arnarfjörð, fæðingarstað hans,
verður afhjúpaður vandaður bauta
steinn með andlitsmynd Tóns Sig-
urössonar, eftir Einar Jónsson,
greyptri í steininn. Á Rafnseyri
verður þá einnig haldinn þjóð-
minningardagur. — Isfirðingar
hafa mikinn útbúnað, en mest
verður þó um að vera í höfuðstað
íslands. Minnisvarðinn verður þó
ekki afhjúpaður fyrr en 2. ágúst ;
verður ekki tilbúinn og kominn til
landsins fyrri. En háskóli íslands
verður með viðhöfn mikilli settur
í Reykjavík 17. júní, og alment há-
tíðahald verður um allan bæinn.
Víðast hvar annarstaðar um land-
ið verður hundrað ára afmælisins
minst eftir því sem tök eru til.
Vestur-íslendingar hafa líka sýnt
að þeir kunna að meta minning
Jóns Sigurðssonar. Allmikill við-
búnaður er víða undir samkomur
og hátíðahöld um bygðir þeirra,
þó Kyrrahafstrandar Islendingar
sýni mesta röggsemd af sér, því
beir e;nir munu halda þjóðminn-
ingardag.
Hér í borg hefir Helgi magri
haft mikinn undirbúning undir
kveldsamkomu þá, sem haldin
verður í Goodtemplarahúsinu á
laugardagskveldið. Aðal ræðumað-
urinn fyrir minni Jóns Sigurðsson-
ar verður Dr. Jón Bjarnason. Hin-
ir ræöumennirnir verða prófessor
Rúnólfur Marteinsson og Baldur
Sveinsson, meðritstjóri Lögbergs.
Söngflokkur hefir verið æfður
undir umsjón herra Gísla Good-
manns, til að sýngja ýmist ætt-
jarðarkvæði og eins sum þeirra
frumsömdu kvæða, sem ort hafa
verið fvrir minni Jóns Sigurðsson
ar og íslands við þetta tækifæri
Einnig verða sungnir einsöngvar.
íms af beztu vestur-íslenzku skáld
ttnum hafa sent forstöðunefndinni
kvæði, sem verða lesin upp eða
stingin, þau sem lög eru við.
ITerr^ Th. Johnson fiðluleikari
hefir lofað að aðstoða samkomuna
með hljómleikum. Og Friðrik
Sveinsson málari hefir tekið að sér
að skreyta salinn, og vita það all-
ir, sem Friðrik þekkja, að betri
mann var ekki hægt að fá til þess.
Má því fyllilega búast við, að
minningar-samkoma þessi verði
Helga magra og Winnipeg-íslend-
ingum til sóma og til verðugs
heiðurs minningu Jóns Sigurðs-
sonar.
Samkoman byrjar kl. 8 á laug-
atdagskveldið, og eru allir Islend-
ingar boðnir og velkomnir.
það er minnisvarðamyndin, sem
sýnd er hér, tekin af gipsmynd
þeirri, sem myndastyttan verður
mótuð eftir. En hér gefst að eins
að líta mynd Jóns. 1 stallinum,
sem hún á að standa á, verður
greypt önnur mynd, en ókunnugt
er oss, hvernig hún verður. Lík-
tteskið á að vera 9 feta hátt, en
stallurinn 8 fet. — Hr. Einar Jóns-
son sendi Heimskringlu 3 myndir
— Jarðskjálítar geysuðu um
gjjörvalt Mexico síðari hluta fyrri
viku, og gerði stórtjón á mönnum
og eignum. 1 höfuðborginni Mexi-
co lirundi fjöldi húsa og fórust
margir undir húsveggjunum. Eftir
skýrslum, sem þaðan hafa borist,
hafa nær þrem hundruðum manna
látist í höfuðborginni og eignatjón
taliö nema fullri milíón dollars. —
Út um landið hefir skaðinn orðið
hvað meiri. Hafa þorp víða eyði-
ligst með öllu, og íbúarnir særst
cða dáið. Alls er talið, að nær 2
þúsundum manna hafi látið lífið í
þessum jarðskjálftum, og eigna- j
tjónið áætlaö að nema 10 milíón- |
um dollars. Samskot eru hafin um
Bandaríkin og víðar til hjálpar
hinu bágstadda fólki, sem mist
hefir allar eignir sínar, aðstand-
endur og vini. Eldsumbrot í ;jöll-
unum valda jarðsklálftunum.
— í Marocco eru sífeld uppþot
og skærur um þessar mundir. Á
föstudaginn var réðist óaldarfiokk-
ur á spænska hersveit nálægt Soul
Arba Deket, og stóð þar snörp or-
usta ; en Spánverjar urðu að lúta
í lægra haldi. Mistu þeir rúmt
hundrað manns, en óaldarseggirnir
60. Önnur orusta varð milli
franskrar hersveitar og uppreistar-
manna í norðanverðu Marocco á
laugardaginn, og unnu Frakkar
þar algerðan sigur, handtóku þá
af uppreistarmönnum, sem ekki
féllu. Fjörutíu Frakkar féllu í þess-
ari orustu en yfir hundrað af lands
mönnum.
-/
Royal Household Flour
Til Brauð /ÍR
og Köku
Ger ðar
Gef ur
3) Æfinlega
Fullnœging
EINA MYLLAN í WINNIPEG,—LÁTIÐ HEIMA-
IÐNAÐ SITJA FYRIR VIÐSKIFTUM YÐAR.
— Prinsinn af Wales var gerður
riddari af ‘sokkabandsorðunni'
(Garter) á laugardaginn var. Fór
sú athöfn mjög hátíðlega fram, og
var margt stórmenni samankomið
Sjálfur spenti Georg konungur
sokkabandsorðuna á vinstri fót-
legg sonar síns.
— Ræningjar handtóku þýzkan
vísindamann, prófessor Ritcher,
ska'mt frá borginni Salonica, núna
fvrir skömmu, og hafa heimtað 90
búsund dollars honum til lausnar.
Allar tilraunir hermannanna að
handsama ræningjana og bjarga
prófessornum hafa reynst árang-
urslausar. Er því búist við, að
ættingjar prófessorsins verði að
greiða lausnargjaldið, þó hátt sé,
ef þeir vilja ná fundi hans aftur í
þessu lífi.
— Svissneskum vísindamanni
hefir tekist að lífga fisk, sem fryst-
ur hafði verið i þrjá mánuði. þvk-
ir þetta mikilsverðasti viðburður
vísindanna nú á síðari tímum og
getur haft mikla þýðingtt fyrir ó-
komna tímann. Hvernig að þess-
ari uppfvnding er varið, er laun-
ung, en sanna segja blöðin hana.
— Maður einn, Alexander Tarzin
að nafni, var handtekinn nýverið í
borginni Kazan á Rússlandi, og
ákærður um að hafa mvrt 57
manns. Sum af morðunum hefir
náungi þessi þegar játað.
— Einkennilegt mál kom fyrir
rétt í Chicago fyrir skömmu. Var
það kona ein, Mrs. Steger, sem á-
kærði eiginmann sinn, John V.
Steger, píanokaupmann ivrir
nisku. Kvað hún hann eiga fullar
tvær milíónir dollars, en lét'i sig
að eins fá 20 dollars á viku til
ltússhalds og klæðnaðar. ITún yrði
sjálf að gera öll húsverkin, þvo
þvotta, skúra gólf og matbúa.
Auk þessá væri maður sinn svo
upptekinn af auragræðgi, að hann
vanrækti allar eiginmanns skyldur
Iljón þessi höfðu gift verið í 30 ár.
Dómsúrslitin eru ekki kunn, en
líkur eru taldar til, að maðurinn
verði skj’ldaður að forsorga heim-
ili sitt betur eftirleiðis, og láta
ekki konu sína standa við þvotta-
balann. Slíkt er naumast milíón-
era sæmandi.
— Demantar hafa fundist í Que-
bec fylki, um fjörutíu mílur frá
Sherbrooke, í gömlúm króm (chro-
mite) námum. Hvað mikið kann
að vera af þeim, er órannsakað,
ei\ R. A. Johnson, náma- og jarð-
fræðingur, sem fann demantana, er
á förum til þýzkalands með sýnis-
horn af þeim. Vandkvæðin eru, að
finna út hagkvæmlega aðferð til
gð aðskilja demantana frá króm-
inu, sem þeir eru í. Auðnist það,
verður vandalítið að fá markað
fyrir þá, — og má ráðgera, að
demanta iðnaðitr verði kominn
upp hér í landi innan skamms, því
demantar hafa fundist víðar en i
þessum eina stað, — á tveimur
stöðum í British Columbia, f Oli-
vine fjöllunum og Bonaparte River
héraðinu, og sömuleiðis í Ontario.
Aðalvankvæðin hafa verið, að fá
demantana aðskilda frá málmum
þeim eða steintegundum, sein þeir
hafa verið í. En búast má við, að
það muni takast vonum bráðar.—
Er hér þá fundinn einn viðbótalið-
ur í auðæfa-keðju Canada.
— 1 aprílmánuði fluttust til
Canada 51,680 manns, og er það
rúmum tveim þúsundum meira
en í sama mánuði í fyrra. Af inn-
flytjendum þessum komu 35.283 af
hafi, en 16,397 frá Bandaríkjunum.
— Bráðbyrgðarforseti Mexico
lýðveldisins, De la Barra, hefir lát-
ið það boð út ganga, að forseta-
kosning fari fram í næstkomandi
októbermánuði. Er þegar búið að
útnefna Francisco Madero sem for- (
setaefni, og eru líkur á þvi, að .
hann verði kosinn. Mótkandídat '
hans er talið að verði Reyes hers-
höfðingi, vinur og flokksbróðir
Diaz. Einnig er búist við, að
klerkastéttin katólska þar í landi,
sem er öflug og auðug, muni til-
nefna kandídat, sem henni er ráð
þægur, því hvorugur þeirra Mad
ero og Reyes mun vera það, og
gamli Diaz var klerkunum andvíg-
ur alla s:na löngu stjórnartið. —
De la Barra verður ekki í kjöri.
— Franskur Flugmaður, Bague
sjóliðsforingi, gerði tilraun til að
fljúga frá meginlandi ítalíu yfir á
eyna Corsicu, fyrra mánudag. —
Honum tókst vel að komast af
stað, en síðan hefir ekkert til hans
spurst, og er vafalaust talið, að
flugvél hans hafi fallið í sjóinn og
hann druknað. Má það kallast fífl-
dirfska, að ætla sér að fljúga jafn-
langa leið yfir sjó, án þess að hafa
skip og báta á þeirri leið til hjálp-
ar, ef illa tækist til. Enda tná á-
líta dauða Bague þvi einu að
kenna, að hann vanrækti þetta.
— Maurice Rouvier, þrívegis for-
sætisráðherra Frakklands og sjö
sinnum ráðherra í öðrum ráða-
neytum, andaðist í París 7. júní,
69 ára gamall. Hafði fengist við
stjórnmál um 40 ár, og talinn
einn af heiðarlegustu og samvizku-
sömustu stjórnmálamönnum, sem
Frakkar hafa átt.
— Bandaríkja senatið samþykti
á mánudaginn var, að senatorar
skyldu framvegis vera kosnir með
almennum kosningum, en ekki að
þing hvers ríkis kjósi þá, eins og
áður hefir verið. Atkvæði féllu
þannig : 64: 24.'
•— Sir Wilfrid Laurier er lasinn í
hálsi og hefir samkvæmt læknis-
ráði orðið að halda sig inni um
nokkra daga.
— þann 4. júní var mtkið um
dýrðir í Rómaborg, því þann dag
var afhjúpaður minnisvarði Victor
Emanuels, — hins mikla, sem
margir hafa kallað, — afa núver-
andi konungs. Minnisvarði þessi er
talinn að vera hinn stærsti og
skrautlegasti, sem til er í heimi.
Yar nær milíón manna, víðsvegar
aðkomið, viðstatt afhjúpunina. —
Meðal annara voru 8000 borgar-
stjórar viðstaddir, og fjöldi ann-
ara stórmenna. — það var Victor
Emanuel, sem fyrstur sameinaði
Ítalíu í eitt ríki, og kom henni til
vegs og valda úr niðurlægingu,
sem hún hafði áöur verið í til
mar.gra alda, og er því engin
furða, þó hin ítalska þjóð hafi
minningu hans í hávegum,
— Frakkar og Spánverjar eru nú
kdmnir í hár saman út af Mor-
occo. Sem kunnugt er, var stjórn-
um þessara ríkja með friðarsamn-
ingunum í Algeciras falið að hafa
eftirlit með stjórnarfarinu í Mar-
occo. Til þessa hafa Frakkar að
mestu haft hönd í bagga með
stjórninni þar í landi og reynt með
hervaldi að halda óaldarlýðnum í
skefjum, og tekist það. En nú hafa
Spánverjar gerst hugsjúkir yfir
sigrum Frakka og halda að þeir
ætli sér að leggja landið undir sig,
en það er meira en þeir vilja leyfa,
og hafa því sent hersveitir til Mar-
occo. Lentu þúsund Spánverjar
við Laracha á mánudaginn var. —
Frakkar eru æfir yfir þessu tiltæki
Spánverja, og telja frönsk blöð,
að Spánverjar hafi sent hersveit-
irnar að undirlagi þjóðverja, til
að spilla fyrir áhrifum og völdum
Frakka þar í Marocco. þau segja
ennfremur, að meðan að Frakkar
hafi átt í vök að verjast, hafi
Spánverjar hvergi látið á sér
bæra, en nú, þegar óöldin sé að
mestu bæld niður, þá sendi þeir
hersveitir til að troða illsakir við
sig (Frakka). Hafa ómjúkar kveðj-
ur farið á milli hinna frönsku og
spænsku stjórna, en naumast má
þó búast við ófriði.
— þær fréttir berast frá þorpinu
Uglich á Rússlandi, að ferja hafi
hvolt á Volga fljóti og 30 manns
drukknað. þetta skeði á sunnudág-
inn var.
VEGGLÍM
Vönduð bygginga efni:
The “Empire”
Wood Fiber
tegundir.
Cement Wall
og Finish Piast-
ers.
Sackett Plaster
Board.
Vér höfum ánægju af að senda
yður vora “Plaster Book”
Manitoba Gypsum
Co., Limited.
Winnipeg, Manitoba