Heimskringla - 17.08.1911, Blaðsíða 1

Talsími Heimskringlu
Garry 4110
Heimilis talsími ritstjórans
Garry 2414
XXV. ÁR.
WINNIPEG, MÁNITOBA, FIMTUDAGINN, 17. ÁCÚST 1911.
Nr. 46.
l
L A T I N
Mrs. Helga Baldwinson.
Þatin 13 þ. m. lt-zt & almenna sjOkraliúsinu bér f
borg Helga, eiginkona ritstjóra f>e?sa blaús. eftir nfu daga
legu að afsfiðnum ho's'iurði. tæpra 43 &ra g'Smul Hún
var fæ<M að Taðri í Qlaumbrojartúni í Skaguiiiði þann 13.
nóvember 186H, dóttir þeirra hjóna Sigurðar Qudmunds-
sonar og Guðrúnar Helgailóttur, nú að Geysir P.O., Man.
Helga s&l. flutti til Canada árið 1883, þi 16 ára
gömul. Hún giftist B. L. Baldvrinsou 24. september 1886,
og hafði pvf verið 1 hjónabandi harttiær 25 ‘r — Tnnýfla-
sjúkdóms f>ess, sem varð he tni að bitia, hafði hún kent
um nokkur sl. ftr. f maf & síðastliðnu ári varð hún að f>ola
holskurð við meinsemd þeirri. en bót fékst ekki á riðin.
Sfðasta lækningatilraun var gerð með öðrutn h >1 sknrði 4.
f>. m., en lffsaflið þá ekki ti'Sg fyrir til þess að |>ola afeiðing-
ar hans, og hafði hann þó tekist ákjósanlega vel.
Helgu sál. syrgja, auk aldurhniginna foreldra cg
einnar systur giftrar hér f borg, eiginmaður h*<nnar og
fjögur uppkomin b'irn : Kmily, gift Jónasi Pálssytr,'öng-
fræðing; Sigrún, söngfræðikennari; Sigurlfn, hraðritari, Og
Edwin Gestur, bankaritari.
Ástrfkari og trygglyndari eiginkona, skylduræknari
og umhyggjusamari móðir hefir aldrei verið.
Jarðarförin fer fram fr& heimili hinnar látnu, 727
Sherbrooke St., klukkan 2 í dag, — fitntudag 17. þ. m.
Fregnsafn.
Mdikverðustu viðburftir
hvaðanæfa.
— J>au stórtíðindi gerust i
brezka þinginu á fimtudagimi var,
aö frumvarpið um takmörkun
neitunarvalds lávarðadeildariunar
var samþykt af lávarðadetldinni
sjálfri — óbreytt eins og stjórnin
lagði það fyrir þingiÖ í fyrstu, og
án þess að Asquith stjóruat.for-
maður þyrfti að grípa til þeirra
þeirra örþrifsráða, að fá kjtmng
til að aðla fjölda manna, sem þó
lá við borð. En hitinn og gretnjan
í andstæðingunum var megu. 1
neðri málstofunni urðu eins dæma
heitar umræður, svo við sjálít lá,
að þingheimur lenti í uppnámi.
En svo fóru leikar, að brevtingar
þær, sem lávarðadeildin hafði gert
á frumvarpinu, voru feldar meÖ
miklum atkvæðamun. Frumvarp-
intt var því næst vísað til ]á-
varðadeildarinnar aftur ; ]>ar
höfðu menn álitið framgang j-ess
harla tvísýnan, þvi þó að Lans-
downe lávarður, foringi stjórnar-
andstæðinganna í lávarðadeildiuni,
hefði lýst því yfir, að hann jnði
með því að þessu sinni, þá vissu
menn ekki, hve mikinn liðstyrk
Halsbury jarl hefði, en hann vat
foringi þeirra lávarða, sem herjast
vildu fyrir réttindum sínum t,t í
rauðann dauðann. Eftir all-langar
og harðar umræður fóru svo leik-
ar, að frumvarpið var satn|>ykt
með 131 atkv. gegn 114. — Meöal
þeirra stórmenna, sem voru nuð
fsumvarpinu, voru erkibiskttptnn
af Canterbury og niu bisktipar,
Roselury jarl og Lansdowue lá-
varður. En aftur greiddu alhr
hertogarnir, sem viðstaddir voru,
atkvæði gegn frumvarpinu. þaiin-
ig endaði þessi langa barátta, sem
staðið hefir yfir síðan að lávarð-
j arnir feldu fjárlagafrumvarp Lloyd
George fyrir tveimur árum s-ðjn.
— Brezka þingið hefir satnþykt
frumvarp Lloyd George um laun
handa þingmönnum neðri mal-
stofunnar. Brezka þingið er l>ið
etna þinjr í heiminum, sem heúr að
fUgu lattnað þinjrmönnum,— ineð
[öðru en heiðrinum. Hið n*>sam-
þvkta frumvarp ákveðttr, að laun
hvers þingmanns skuli vera $2,000
á ári. Stjórnarandstæðingarnir
j voru á moti frumvarpinu,— inest
vegna þess, að þeir kváðu það ó-
sæmandi, að þingmentt ákv.eðu
sjálfum sér lattn með atkvæð'im
sínum. Atkvæði féllu þannig, nð
j 256 voru með en 159 á móti. Með
þessu ertt þingmenn allra þ.ióða
komnir á launalista. — Búist er
við, að brezkq þingintt verði slitið
innan fárra daga.
— Bandaríkjaþingið hefir sam-
l þykt lög um, að taka New M<'"-
ico og Arizona í ríkjatölu, og bæt-
; ast þar með tvær nýjar stjörnur í
Bandaríkjafánann. . Búist er við,
að kosningar fari fram í þessttm
nj'ju ríkjum að haustil til kon-
gressins og senatsins, og er á’itið,
að New Mexieo muni senda Kepú-
blíkana á þingiö, en Arizona &ft-
ttr á móti Demókrata.
— Franskt gufuskip fórst í Gi-
braltar stindi fyrra miðvikudag,
; otr druknuðu 95 manns, — si xtíu
og n’tt farþegar og 25 matt is af
soipshöfninní. Skipið hét Emir og
var 1,291 smálestir að stærð. —
Hafði annað gufuskip, enskt, Sil-
verton að nafni, rekist á það í
boku oe- næstum skift því i tvent.
Emir sökk á svipstundu, án þess
hægt væri að grípa til bátaima. en
einum 27 af áhöfninni tókst Sil-
verton að bjarga. Siálft hafði ] að
einnig laskast í árekstrinum, og
komst t l hafnar við illan leik.
— T°hn IV. Gates, ameríkatiskur
mil'ónamæringur, andaðist í I’arts
þann 9. þ.m., eftir langvaraitdi
veikindi. Hann var einn af íram-
takssömustu oe bezt kunntt atið-
mönnum Bandaríkjanna. Lík lians
var flutt til New York og jarðsett
þar með viðhöfn mikilli'
— Franski fluggarptirinn Jules
'Vedrine náði hámarki lengdarflugs
á miðvikudaginn var. er kappflug
var þreytt um Miehelin bikarinn,
í námunda við París. ITann flaug
800 kílómetra (samsvarar rúmnm
1496 mílum) á 7 klukkustundnm o<»
56 mínútum. Áður var hámarkið
436 mílur, unnið af fluettianiiitmm
Lornian, er einnig er frakkneskur.
Fvrir fáum dögum var Vedrine
stntrður að þvi, hvaða lið tnvndi
að flugvélum, ef til þess kæmi. að
farið vrði í strið, og svaraði liatm
á bessa leið : Kf Frakkar <>g T'jöð-
verjar færtt nú í stríð, gætu»n vér
h;nir frönsku flugmenn eyðitu^t
T'ióðverja á fáum dögttm, með ],ví
að láta detta á skip þeirra cg her-
búðir sprengivélar úr loftinu, — á
því er enginn efi.
— Taft forseti hefir nýverið gert
miklar brevtingar á sendiherrum
Bandar kjanna í hinum ýmsu lönd-
um, — og það sem niarkvcrðast
er. skipaði sendiherra til Can.ida,
setn aldrei áður hefir vrerið. Sá,
sem það embætti hefir hlotið, heit-
ir Arthur M. Besupre, nú vendi-
herra í Hollandi. Hinar aðrar
sendiherra-skinanir Tafts eru :
John C. A. Leishmann tekur við
embætti Dr. David Jaytic-Hi!l,
sem sendiherra til þýzkalnda .• en
hann var áðtxr sendiherra á Italitt.
bað embætti hlýtur aftur T. J.
G’Brien, áður sendiherra i Tapan.
Til Tapan færist C. P. P.rvan,
sendiherrann í Belgíu, og þaugaö
aftur Lars Anderson frá Columbia
('fvrrum sendiherra í Sv'ss). Tohn
Ridgeley Carter, sendiherra Banda
ríkjanna á Balkanskaganttm, flyzt
tfl Argentina, i stað Charics T.
j Shervilles, sem beðist hafði Inusn-
'ar. En eftirmaður Mr. Carters á
| Balkanskagannm verðttr J B.
Tackson, sendiherrann i Cttba. Sent
sendiherra á Hollandi er skipaðttr
IJovd Brvce, frá New York. Er
hann sá eini þessara manna, sem
1 aldrei áður hefir gégnt neinum
slikttm störftim. Margir höfðu hú-
(ist við, að Nicholas Longworth,
tengdasonur Roosevælts. vrði gtrð-
ur að sendiherra vflð þýzktt keis-
ara hirðina, og vrar Rooseve't
tjálfur þess hvetjandi, en Tatt lief-
ir litið öðruvísi á málin.
— Verkfallintt mikla i Lundúuum
létti á laugardaginn. TJrðu viniiu-
veitendurnir við kröfum verkfalls-
manna í flestum atriðtim ; veitt.u
þeim 10 klukkustunda vinnuttm.t
og 25 prósenta launahækkun. —
Vandræðin af verkfallinu vjru il 1-
þolandi orðin ; skip lágti h’aðin
vörttm, sem ekki var hægt að af-
ferma ; öll keyrslu-umferð l-.ætt og
htingttr voföi vfir höfðum tnanna.
.Fsingar voru miklar með lvðnum,
! og það svo, að kalla varð herliðið
|tii að halda fólkinu í skefjum. En
fvrir ötttla framgöngu Winst'm
Churchills, innanrikisráðherrans,
I tókst loksins að jafna málunmn
jþannig, að til samkomttlags leiddi
og verkamenn tókti aftur til vinrtt
sinnar, þar sem fvr var frá horfið.
— En þó nú að Lnndúna-verkfall-
intt sé lokið, þá stendur enn Srim-
kynja verkfall í Liverpool cg ýins-
ttm öðrum hafnarbæjum Bretl.itids
og er engan veginn enn séð fyrir
endann á þeim.
Fundir Bradbury’s.
Geo. H. Bradbury, þingmanns-
efni Conservatíva í Selkirk kjör-
dæminu, heldur fundi með kjósend-
um sínum sem hér segir :
21. ágúst, Whitemouth, að kveldi
22. ágúst, Lac du Bonnet, nð kv.
23. ágúst, Dugald, að kveldi.
24. ágúst, Tyndall, að kveldi.
25. ágúst, Gonor, síðdegis.
25. ágúst, St. Andrews, að kv.
26, ágúst, Beausejour, síðd:;>ls.
28. ágúst, Balmoral, að kvcldi.
29) ágúst Teulon, að kveldi.
30. ágúst, Gunton, að kveldi.
31, ágúst, Geysir, síðdegis.
31, ágúst, Arborg, að kveldi.
1. sept., Stonv Mountain.að kv.
2. sept., Oak Bank, að kveldi.
4. sept., Cooks Creek, að kvidt
5. sept., Melrose school, nð kv.
6. sept., W’peg Beach, að kvcldi
7. ' sept., Seven Oaks school, að
kveldi.
,8. sept., Birds Hill, að kvel li.
11. sept., Gimli, að kveldi.
12. sept., Gimli South, -að •>■■ cldi
13. sept., Gimli Northwest, að
kveldi.
! 14. sept., Stonewall að kvcldt.
15. sept., Rosser, að kveldi. •
18. sept., Selkirk, að kveldi.
191. sept., Elmwood, að kveldi.
íslenzkir kjósendur ættu að •jöl-
menna á fttndi þá, sem í þeirra
bvgðarlögum eru, því að auk l>r.
Bradburvs munu íslenzkir ræðu-
menn verða þar.
þingmannsefni Liberala er boðið
að mæta á fundunum.
þaðan heldur hann í bifreiðum og
í flugvélum unz hann nær P.irís,
sem á að verða 25. ágúst. — I'vr- ;
ir 10 árum síðan fór Frakkinn
Gaston Zeigler umhverfis jörðina
á 63 döjptm ; en i sutnar er vor
fór Chicago-maður hringferöina á j
41 degi. Jagerscmith verður ]>tem- !
ttr dögttm lægri, ef alt gengur að
óskum.
íslandsbréf.
— Kolanámaverkfallsmennintir í
British Columbia höfnuðu á fittttu-
daginn var, við levnilega atkvæða-
greiðslu, með miklum þorra at-
kvæða tillögum nefndar beirrar,
er semja átti milli málsaðila, og
þvi verkfallið áfram ettir
sem áður. Oddamaður sátt.mefnd-
arinnar er Rev. W. C. Cordou
(Ralph Connor) héðan úr Wtmi-
peg. Kolanámaverkfall þetta hefir
nú staðið vfir í rúma 4 mánuði og
ómögulegt að segja, hvenær það
mttni enda.
— Ritstjóri norska blaösius
Skandinaven í Chicago, ‘íicoiay
A. Grevstad, hefir af Taft forsetn
verið gerður að sendiherra Bj.tida-
ríkjanna í Uruguay og Paraguay
lýðveldum í Suður-Ameríku. Hr.
Grevstad hefir verið ritstjóri
Skandinavens í 19 ár, og er mikil-
hæfur tnaður. — Eftirmaður hatts
í ritstjórasessinum verðttr aðstoð-
arritstjórinn John Benzon. — 1
Skandinaven er stærsta blað Norð
tnatina í Vesturheimi ; kemur út
daglega, og einnig í útgáfu t • isvar
á viku og er sú útgáfa 12 stárar
8 dálkaðar síður í hvort skifti.
— Verkamanna verkfallið i Liv-
erpool, aðalhafnarborg Englands,
er tekið að gerast róstusamt, og
hafa blóðugir bardagar vertð háð-
ir á götum borgarinnar. Á sunntt-
daginn náðtt þó rósturnar há-
marki sínu, því þá voru hús bretid
til grunna og mannskæð orusta á
strætunum ; misti þar einn log-
regluþjónn lífið, en nær liundrað
tnanna særðust og sttmir hætiu-
lega. Lögreglan fékk við c-Vkert
ráðið, og landstjórnin sá sér ei
annað fært, en að senda herlið til
borgarinnar og halda verkfalls-
mönnttm í skefjttm með hervahli. t
, Glasgow hafa einnig róstur átt
sér stað, þó ekki slíkar sem i I.sv-
erpool. f ýmsttm öðrum stórborg-
ttm liefir og verið róstusamt. Sem
stendur ertt eitt httndrað og nítján
þúsund verkfallsmenn á Bretlatids-
eyjum.
— Járnbrautarslys varð á laug*
ardaginn nálægt Fort Wayne, Ittd.,
er hraðlest frá Chicago áleiðis íil
New York hljóp af sporinu ogkcll-
veltist. Mistu fjórir menn lilið og
þrjátfu særðust, sttmir haettulega.
— Kringttm jörðina á 38 dögum
! hvgst franski blaðamaðttrinn And-
ré Jagerscmidt að komast, og hef-
ir hantt þegar lokið mestu af för-
| inni, og ertt allar líkur til, að lion-
um takist fyrirætlun sin. Hann
lenti í Vancottver á lattgardag'nn,
] og hélt samstundis áleiðis til ^’ftv
York. Hann ltóf för sína frá París
til Berlínar, þaðan til Moskva ;
síðan yfir þvera Síberíu til Vladi-
vostock, og sté þar á skip, sem
flutti hann til Vancouver. Er ttl
New York kemur, bíður skip hans,
er flytur hann til I.iverpool, og
(Framhald frá 10. mai). •
Reykjavík, 15. júlí 1911.
Háttvirti ritstjóri Hkr.
þann 29. apríl síðdegis stigt<m
við á land hér í Reykjavík Na sta
dag, sem var sunnudagur, hélt ég
kyrru fyrir. En árla á tnánudag-
inn fór ég á símastöðina og tale.ði
við bróður minn, sem er til heim-
ilis norður í Húnavatnssýslu.
þarna fann ég stórkostlega fratn
för frá því sem áður var, er íg fór
af landi burt fvrir 24 árum t.iðan.
þarna var t æ k i, sem satnsvar-
aði menningu nútímans. Mér fanst
ég vera enn í heimi menningartnn-
ar. Enda fann ég það vel á lattds-
búum, að þeir möttu símas.im-
bandið mikils. það var eitthvað
lík tilfinning eins og þegar járn-
braut kemur inn á eitthvert s'. æði
í Canada, þar sem engin heflr að-
ur verið. Ög kostnaðurinn, sem
mörgum óx augum fyrst, svnist
vera hverfandi, því að tekjur cru
nú orðnar svo, að litlu munar að
mæta útglöldum, sem auðvitað
fara vaxandi.
Mikið hefir Reykjavík farið frem
ttm síðustu tvo tugi ára, tniðað
við íslenzka framþróun. Mér er
sagt, að íbúar séu á tólfta Juis-
ttnd matina. Húsin eru mjög lag-
leg og sjálfsagt vöndttð að girð,
en lítið er þar af stórhýsum. Meiri
hluti þeirra eru .úr' timbri og þak
og hliðar klædd með járnbymn.
Nokkur eru úr íslenzkttm grásteini
og ennfremur úr sement-'steypu
(concrete) þ.e. möl og sement. —
það bvggingaefni er óðtnn að
rvðja sér til rtims á Islandi, sér-
staklega þar, sem auðvelt er að
ttá í möl. Menn hér segja tnér, að
vegg'r úr steypu þessari sétt iítið
dvrari heldttr en þrefaldir úr
timbri, en mikið varanlegri. þeir
steypa hér riðin upp í húsin <;g
iafnvel suma stiga, t. d. ntður í
kjallara.
Er það alveg snild, hve þetla
lítur vel út hjá þeim. Segja ]>etr
steinsteypa sé eins haldgóð tins
og grjóthleðsla, en mikið ódýrari
Sementið er ódýrt á íslandi, 6—7
kr. ttmnan ; aftur er kalk Ivrt.
Stræti bæjarins eru breið og öll
mölborin, en óviðfeldið fanst mcr
það, að þar ertt eiginlega engar
gangstéttir fyrir fólkið. Að t ísu
ertt opin ræsi fvrir vatn utan tii i
strætunum og sléttir steinar lag'ð-
1 ir þar í röð fram með, en af því
alt ér jafnhátt og að eins mölbor-
ið, virðist fólkið ganga allstaðar
ttm strætin.
Að slys ertt hér ekki alltið, eins
og fvrir vestan haf mundi verða,
ef að fólkið gengi eftir miðjum
1 strætunum, mun vera tvennu sð
! þakka : Fyrst, að hrossin eru ekki
mörg að tiltölu, sem fara daglega
1 ttm strætin ; eitt hross, sem stund-
um er teymt, fetar áfram letðina
með herra sinum. Svo er annað :
að stór hópur hér af karlíólki
' gengur við krókastauta eða s1 afi,
j og munu þeir bera blak af og
styðja kvenfólk ■ og ungtneiini,
bæði þegar, bleyta er og eins ef
einhver skyldi fara of hratt með
hryssuna sina.
þegar ég lít hér á Reykjavíkuri
bæ með sínar tólf þúsundir íbúa,
finst mér að fólkinu hljóti að liða
vel ; mér finst það hljóti að s.ilr.a
nokkru, — skilyrðin sýnast liggja
svo vel fyrir hendi til þess. Hér er
stærsi hafnarbær íslands, þar af
leiðandi mikil verzlun. Hér eru
fiskiveiðar miklar, og það setn
mest er um vert, hafnarbætflnn
liggur' við hjartarætur 1 tndsius,
þar sem líf landbúnaðarins ,i:tti að
vera sterkast. þegar ég lit vestur-
yfir til Canada, sé ég hvergi öll
þau skilyrði á einum stað. scm
hér eru. Til dæmis haín.irbæintir
Halifax og St. John hafa hrjjifli-
ug og rýr búlönd í nkgvennt, og
sama mun vera í Vaucouvcr á
Kyrrahafsströndinni. Aftur Winni-<
peg' borg situr í hjarta l.ttidsins ;
þar er járnbrautnkcrfi mikið og
landbúnaður góður, cit svo vantar
þar fiskiveiðar, sem kviit hclir.
Yðar með vinscmd.
T. TT. LÍNDAL. ;
(Meira síðar).
BJARNASON &
TH0RSTE1NS0N
I
Fasteignasalar
Kaupa og selja lðnd, hús og
Iððir vfðsvegar nm Vestur-
Canada. Selja lífs og elds-
ábyrgðir.
LÁNA PENINGA ÚT Á
FASTEIGNIR OG INN-
KALLA SKI LDIR.
Öllum tilskrifum svarað fljótt
og áreiðanlega.
WYNYARD
SASK.
VEGGLÍM
Vönduð bygginga efni:
The “Empire”
W o o d F i b e r
tegundir.
Cement Wall
og Finish piast-
ers
Saekett Plaster
Board.
Vér höfum ánægju af að senda
yður vora “Plaster Book”
Manitoba Gypsum
Co., Limited.
Winnipeg, Manitoba