Heimskringla - 28.03.1912, Blaðsíða 7

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 28. MARZ 1912. 7. LLb
Gamanvísur til O. P.
Skylt ég tel, á meðan mér
Mftls ei vélin stirðnar,
Fíngrahélu-f>öllin þér
Þakka velgjörð irnar.
Eins ög bliðust eygló skín —
Undrast lfður vlða —
Sannleiks-iðil-ástin þín,
Og siðpr/ðin frfða.
Við það kannast verð ög nú
Vitni s a g a n gefur
Langt um o f að lannað þú
Litla velgjörð hefur.
Þinn ei lesa láttu vin
Ljóðin, brátt sem þrjóta;
Þvf að árans afbrýðin
í hanu kann að þjóta.
Óttast ég, að hraustur, hann
Hiklarleik þá opni,
Skygðan m >ð og skaðbeittan •
•■Screwdriver” að vopni.
Gizka má að að gömlum beim
Geti stýrt 1 vanda,
Fyrir bitrum brandi J>eim
Berskjaldaður standa.
G. SKÚLASON.
Sigtr. Ágústsson,
þessi Illagils alturganga, veSur
xiurinn upp í nef í Hieimskringlu
14. þ. m. — marz —, og kastar
þar að mér skarni og skömmum
«ins og vitfirringur, svo óstjórn-
lega, aS trauSla mun nokkur blaS-
síSa finnast undir íslenzkri rit-
stjórn, sem getur sýnt jafn svart-
an blett, mannvonskulegan og
bjánalegan og þrælslegan, alt í
senn.
Hver er orsökin ? Hún er þessi :
Hann, þessi illgjarni alfviti, Sig-
tr., skrifaSi ritdóm um Illagil,
sögu þ. þ. þorsteinssonar, sem
út hefir komiS í I. og II. hefti
Syrpu, tímariti Ó. S. Thorgeirs-
sonar, og sem út kom í Hkr. 28.
febr. sl., og kallar þann dóm “Ný
fyrirbrigöi í bókmentum”(! ! ) —
Viku síSar eSa 7. marz birtist í
sama blaSi álit mitt um þessa
sömu sögu, og vissi ég ekkert um
ritdóm Sigtr., þegar ég sendi grein
blaSinu. Óg þar sem nú mitt álit
um söguna fer aS sumu leyti í
alt aSra átt en hans, þá gengur
hann bókstaílega af göflunum ; í-
myndar sér, aS ég held, aS nú
hljóti minn ritdómur aS gera sín
■(fyrirmyndar) ‘‘fyrirbrigSi” aS
•«ngu, svo þarna fari nú sitt
fyrsta og mesta meistarastykki í
hundana, eins og alt annaS, sem
hann hefir klaufaS á pappír.
Önnur ástæSan er sú, aS þessi
Illagils afturganga er einn úr hópi
H’agyrðingafélagsins. Ekki svo aS
skilja, aS hann sé skáld frekar en
*ég eSa mínir líkar. En hann er
þar ómissandi gersemi samt sem
áSur, því liann er hrokafullur og
sígeltandi ; reiSubúinn aS rífa í
hæl, hvern sem ekki hefir kunnaS
aS beygja kné sín fyrir dýrmæti
þeirrar stofnunar. Og öllum er
kunnugt um þaS, að ég hefi átt
þar í harSri deilu, og þeir herrar,
sem fremstir standa þar, hata
engan mann meir en mig, og
sleppa engu tækifæri sem næst til
þess að svívirSa mig.
því til sönnunar með öðru fl.
skal þess getiS, aS i fyrra vor rit-
aSi Hjálmar Gíslason afar langa
skammagrein til min, sem ég liefi
aS engu virt svars ; hún var ger-
samlega í sama anda stiluS og
þessi Sigtr. grein : gengiS framhjá
öllu, sem til grundvallar lá, ekk-
ert um annaS hugsaS en níSa og
sverta. Hrottaskapur á hæsta
stigi, og ekki gefandi skörnug skó-
bót á milli þessara ritsmíSa. Og
ég veit meS vissu, aS þar, hjá H.
'G. réSi gamla hatrið mestu, því
Hjálmar er hvorki illmenni eða ó-
þokki, nema hann sé leiddur á
glapstigu af sér verri mönnum.
Nú vil ég aS eins segja þessi fáu
•OrS til lesenda Hkr.:
Ef heiSvirðan mann hefSi hent
Sú vanvirða og gáleysi, aS rita
annaS eins níð og það, sem Sigtr.
hnoðaSi saman, þá hefSi ég svar-
a-S á þessa leið : Hamingjan góSa
hjálpi þér, maSur! Hvað gengur
aS þér ? Ertu genginn af vitinu,
vinur minn? BáSir ritum viS dóm
nm sömu söguna ; hvorugur veit
utn athafnir annars, frekar en við
vitum, hvenær dauðann ber að.
Bkoðanir okkar verSa gagnstæSar
á málinu, sem um er aS ræða.
Getur þú nú ekki séS þaS sjálfur,
þegar af þér rennur þessi óstjórn,
ssem hefir leitt þig út í þessa
villu, aS slíkt yrSi svo grátlega
lilægilegt og engum skynsömum
inanni samboðiS, aS viS færum aS
hnakkrífast með óbóta skömmum
í blöðunum iit úr okkar eigin
dómum, sem við höfum gefiS út
til lesenda blaðsins. það eru þeir
(lesendurnir), sem hafa vald til aS
láta skoðun sína í ljósi um það,
hver okkar fari nær því sanna, en
við megum alls ekki dæma þar í
okkar eigin sök.
Eg þykist hafa rakiS þráS sög-
unnar skýrt og óhlutdrægt, og ég
kalla hana sjálfa þar til vitnis. —
ESa hvernig í ósköpunum á maS-
ur að át.ta sig á því, að þú segist
ætla aS gera athugasemdir viS
‘‘ritdóms-háðung”, en þegar til
kastanna kemur, þá bregðurðu á
leik með mi'g suður um öll Banda-
ríki og síðan í fyrirlestra-ferðalög,
og svo til þess að kóróna alla vit-
ievsuna, snýrð þú mér og hringlar
í kringum gamla Sölfa Helgason,
þar til ltver einasti æru og sið-
prýðismaður er búinn aS fá and-
stygð og skömm á öllum þessum
ólátum. Nei, minn góði, þetta eru
engar athugasemdir, sem að nokk-
uru leyti snerta ritdóminn.
þannig mundi ég hafa svarað
lieiðvirðum manni, eins og ég áS-
ur sagöi. En ég tek það hér skýrt
fram, að þessi orS eru ekki töluS
til Sigtr. Ágústssonar. þau
inundu að eins framleiða illmann-
legt glott á geSslega(! ) andlitinu
á honum, og orSin hans mundu
veröa á þá leið, að hirtingin hefði
orðið mér svo sár, að nú þyrði
ég ekki annaö en biSjast vægSar.
Langt frá því. Sigtr. verður lík-
lega aldrei þess virði, aö vera
svaraS sem heiSvirSum dreng.
Hans nafn hefir ekki, enn sem
komiS er, veriS bundiÖ við neitt,
sem er'nýtilegt og fagurt. Og alt,
sem eftir hann liggur, eru skamm-
ir, annaðhvort um einstaklinga
eða félög.
Og að endingu segi ég það : AS
illa er málstað þeirra manna kom-
ið, sem enga eiga betri og réttlát-
ari menn til að verja sig én þá,
illgirnislega fíflið hann Sigtrygg,
og Iljálmar Gíslason.
Svo á ég enga einlægari ósk til
en þá, að þeir megi hér eftir vera
‘‘alfrjálsir fyrir öllu eftirliti guðs
og manna”, eins og hjónaleysin í
sögunni hjá þorsteini. Hvorugan
þeirra skal ég framvegis virða svo
mikils, að ég hræki í áttina til
þeirra.
Lárus Guðmundsson.
Leiðrétting.
Ilerra ritstjóri.
Viltu gera svo vel, aS ljá eftir-
fylgjandi linum rúm í blaöi þínu
Heimskringlu.
þegar ég las landnámsþætti
Grunnavatns bygöar manna í
almanaki ölafs Thorgeirssonar,
kom bæði mér og fleiri bygSar-
mönnum mjög á óvart, aS sjá að
eins getiÖ láts Kristjáns Vigfússon
ar, og það á mjög óviðfeldinn
hátt. þar segir að eins þetta :
“Kristján Vigfússon er nú dáinn ;
rotaðist úr vagni af því að öku-
hestur hans fældist með hann”.
þáð er ekki hægt aS segja, aS
þessi frásögn í almanakinu sé eig-
inlega liugSnæm fyrir vini og
vandamenn Kristjáns sál.; meS
því lika, áð frásögn þessi er ekki
rétt, og er ég hissa á höfundi
þátta þessara, jafn pennafærum
manni og hann er, að oröa ekki
þessa frásögu dálítið á annan veg.
það eru nú þegar liðin 7 ár síö-
an Kristján Vigfússon dó, og or-
sakaðist það þannig, að hann var
á ferð við noröurenda Grunna-
vatns. Hann keyrði einn hest fyrir
léttivagni (buggy) og hafði plóg í
vagninum, sem hann var aS láta
gera við. Mun eitt hjóliö hafa bil-
að í vagninum og hesturinn þá
orðið hræddur,og farið aS slá ; cn
Kristján sál. var mikill kjarkmað-
ur og ekki viljað sleppa taumhald-
inu fyr en í fulla hnefana, og í
þeirri viðureign fékk hann högg
fvrir brjóstið, sem leiddi hann til
bana. Hann hafði meðvitund fyrst
þegar til hans var komiö, og sýn-
ir það Ijóslega, að ummælin í
altrmnakinu eru ekki rétt.
það hefir enn ekki verið birt op-
inberlega æfiágrip Kristjáns sál.,
og mun ástæða til þess vera sú,
að strax viS jarSarförina komu
nokkrir vinir þess látna sér sam-
an um, aS leita samskota, sem
verja skyldi fyrir legstein yfir leiSi
lians, og munu þá hafa ætlaS sér,
að gera almenningi kunnugt æfi-
starf Kristjáns sál., sem var
meira og göfugra en alment gerist.
Eins og áður er tekið fram, eru
nú i næstkomandi maímánuSi lið-
in 7 ár síðan byrjaS var á sam-
skotum fyrir legsteininn, og væri
því ekki ósanngjarnt gagnvert gef-
] endtinum, aS menn þeir, er höfðu
j mál þetta með höndum, vildu nú
] vinda bráSan bug að því, aS
] koma því í framkvæmd ; en ef það
er einhverra hluta vegna ekki
I 'læRt, þá aS gefa ástæöyr fyrir
því.
A. J. Skagfeld.
Til Borgfirðinga
og Mýramanna.
Herra ritstj. Hkr.
flisfeðúr, sem verið höfum í Mýra-
manna sveit og Borgarfirði, létum
af mörkum í samskotasjóSinn $1,
og ungir piltar og stúlkur, sem
viidu styrkja þetta góSa málefni,
létu 50c, og einhver einn eSa þá
fleiri vildu gera svo vel og safna
þessum samskotum hver í sinni
sveit fyrir — ég segi — næsta
haust ; auðvitað bezt sem fyrst.
Kæmi þá bráðlega í ljós, hvort
þessi samskot yrðu fullnægjandi.
En mér finst líka mjög nauðsyn-
legt, að biðja herra þorskabit, aS
gera svo vel og gefa okkur (í
gegnum blöðin) hugmynd um,
hvaö ofannefnd kvæðabók mundi
kosta, innbundin eSa óinnbundin.
Eg efast ekki um, eftir kvæSum
þeim aS dæma, sem komiS hafa í
íslenzku blöðunum hér vestan gafs,
að slik kvæSabók yrði kærkominn
gestur á sem næst hverju heimili
hér vestan hafs, og meira aS segja,
að bókin yrði keypt viða á okkar
gömlu stöðvum heima ; og það
er einmitt tilgangur minn með
þessum einföldu línum, að góð-
skáldið þorskabítur hefSi svolítiS
framyfir kostnaðlnn. þá fyrst yröi
ósk míti og von uppfylt.
Kæru Borgfirðingar og Mýra-
menn ; ég vona nú aS þessi tillaga
mín fái góðan byr, svo aS þessu
verði komiS sem allra fyrst í
framkvæmd, og að sem flestir líti
á j>etta eins Og.ég ; ifrá mannúðar-
innar sjónarmiði skoSa ég það
skyldu vora, að hjálpa þeim, sem
hafa orðið fyrir einhverri mæSu og
stríði í lífinu, eins og þessi maöur,
þorskabítur, hefir orðiö fyrir af
drottins hendi : legið stórlegur og
mætt heilsuleysi, sem við hefðum
viljað gefa meira en einn dollar til
að þurfa ekki aS reyna. Svo ann-
að : frá kristilegu sjónarmiði
skoða ég það skyldu vora, að
hjálpa (hvort sem hann heitir Pét-
ur eða Páll) hverjum til að ái
vaxta pund -sitt, sem drottinn
setti hann til að ávaxta, en ekki
hjálpa til aS grafa þaS. HefSi nú
þessi margnefndi þorskabítur ekki
oröiö fyrir því ofantalda heilsu-
leysi, þá væri þessi bók —> ég segi
kærkomna kvæðabók — komin
máske inn á hvert íslenzkt heimili
hér vestan hafs. Og væri það á-
gætt, ef vinur vor Lárus vildi
gera svo vel og hafa fjársöfnun i
Winnipeg með aðstoð blaðamann-
anna íslenzku. Ef þeir vildu nú
gerast móttakendur og auglýsa
samskotin frá hverjum einum í
blaðinu, nema móttakandi, þorska
bítur, vilji brej-ta því öðruvísi.
Viltu gera svo vel, að ljá eftir-
farandi línum rúm í þinu heiðraða
blaði.
Eg las i 22. nr. Hkr. (29. febr.
þ.á.) vel orðaða grein eftir gamal-
kunningja mihn Lárus Guðmunds-
son, um Borgfirðingamótið 15. f.
j m., þar sem nefndur L.G. lýsir all-
j ítarlega skemtiskrá saimkomunnar
og lætur vel yfir öllu. En aðalmál-
j snildina og listaverkiö, sem Borg-
liröingamótiS hafi framleitt, telur
Lárus kvæðið eftir þorskabít fyrir
ininni Borgarfjarðar. Eg hefi ekki
ínikið vit á skáldskap, en fyrir
i minum tilfinningum skoöa ég það
listaverk og er á sömu skoðuu og
j L. G., að annaS verði ekki ort
betra framvegis fyrir ‘‘mótiö”i
Ég er því mjög þakklátur L. G.
fyrir tillögur hans, bæði aS
þorskabítur sé boöinn og velkom-
inn lteiSursgestur á hverju Borg-
firðingamóti framvegis, og einnig,
að Borgfirðingar í Winnipeg leggi
saman og kaupi handa honum
gullbúinn göngustaf að kvæSalaun-
um.

Jietta er nú gott og blessað, svo
langt sem það nær. það ergóS
minniug. Svo getur þorskabitur
stutt sig viS stafinn. En mér þykir
þaS engan veginn nóg. Ég hugsa,
að v.ið BorgfirSingar og Mýramenn
(og fleiri) skoðum kvæði þetta
listaverk (sem og öll kvæSi eftir
sama höfund). En listaverk eru
dýrkeypt. þau kosta annaS
tveggja ærna fé eSa þá mikla guSs
gjöf, og helzt hvorutveggja. Dett-
ur mér því í hug, að ekki væri of
launaS, þótt við allir Borgfirðing-
ar og Mýramenn hér vestan hafs
legðum saman (því margar hendur
viima létt v.erk), og annaðtveggja
kostuðum útgáfu kvæöabókar,
sem nefndur þorskabítur hefir ekki
efni til aö gefa út á eigin reikning,
eða þá við mynduðum samskota-
sjóð, sem þorskabít yrði afhentur
fyrir næsta BorgfirSingamót; svo
höfundurinn gæti þá sjálfur staSiS
fyrir útgáfu bókarinnar ; meS því
augnamiði, að allir þeir, sem
legðu í sjóðinn, væru um leið að
gerast kaupendur bókarinnar og
borga fyrir sig frarn. Ég er því
miður ekki fróSur um tölu Borg-
firSinga og Mýramanna (heimilis-
feður), sem ég til vísa með sam-
skotin ; og jafnvel ungu piltarnir
borgfirzku yrðu með líka, þó það
væri minna. Ekki veit ég heldur,
hvað það myndi kosta, aS gefa út
nefnda bók. En mér hefir lauslega
dottið í hug, aS ef við állir heim-
Ég segi og skrifa það, aS sam-
skota hefir veriö leitað meðal Is-
lendinga hér vestan liafs, sem ekki
liefir verið meiri þörf, og ég kalla
þetta skyldu vora, því guð hefir
skapað fátækan og ríkan, og hann
liefir sagt: fátæka hafið þér jafnan
lijá yður, og fyrir þá fátæku borg-
ar haun með guðsblessan. En hér
við þessi samskot fáum við meira
en guðsblessan, við fáum gull líka.
Að eins þaS, aS við leggjum hönd
j á plóginn, aS grafa eftir því, sem
j ekki er langt að grafa. Forðabúr
bókmenta vorra hér vestanhafs er
ekki svo troöfult, að ekki megi
bæta i það einu gullkorni.
Svo enda ég þessar línur með
því, að byrja á samskotunum, og
lofa ég hér með í þenna sjóS þrem-
ur dollars ($3.00), og vona aS
fleiri komi á eftir.
Svo að endingu óska ég öllum
Borgfirðingum og Mýramönnum
og öllum íslendingum góSs gengis
í framtíðinni.
Churchbridge, 12. marz 1912.
Björn Jónsson.
—————
JÓN HÖLM, gullsmiður á Gimli
gerir við allskyns gullstáss og býr
til samkvæmt pöntunum. — Selur
einnig ágæt gigtarbelti fyrir $1.25.
X----------------X
ÍSLENZKIR
KAUPMENN
í Manitoba og Saskatchewan
fylkjum, — munið eftir, aS nú
getið þiS fengið frá mér upp-
áhalds kaffibrauSið íslenzka
— tvíbökurnar og haglda-
brauðiS. þaS gefur ykkur
aukna verzlun, að hafa þess-
ar brauðtegundir í verzlun
vSar. Ég ábyrgist þær eins
góðar og unt er að búa þær
tif.
Allar pantanir afgreiddar
fljótt Og vel.
G.P.TH0RDARS0N
1156 INGERSOLL ST.
WINNIPEO
________________X
e

+
PRENTUN
VÉR NJÓTUM, sem stendur, viðskipta margra
Winnipeg starfs- og “Business”-manna.—
En þó erum vér enþá ekki ánægðir. —
Vér viljum fá alþýðumenn sem einatt notast við illa
prentun að reyna vora tegund. — Vér ábyrgjumst
að gera yður ánægða. — Öfmið yðar næstu prent.
pöntun til —
FHONE GFÆR,:R"5r 334
THE ANDERSON CO.
PROMPT PRINTBRS
555 Sargent Ave. Winnipeg, Man.
M.eö þvl að biöja æfinlega nm
‘T.L. CIGAR,” þ& ertn viss aö
fá áffætan vindil.
T.L.
(UNION MAPE)
Wentern Cigar Factory
Thonias Lee, eigandi WinnnipeK
M1I
Hafið þér íslenzk frímerki ?
E
G vil kaupa brékuð ÍÖLENSK frfmerki í safn mitt.
borga gott verð fyrir þau, og borga liærra ef þau
eru á heilum umslðgunum. Kaupi alt sem býðst
(þektur af Conrad F. Dalman Winnipeg).
Sendið eða skrifið til
E. R. KRIPPNER
MUSICAL DIRECTOR GRAND OPERA HOUSE.
P. 0. BOX 996 WINNIPEG, CANADA
ilMmnniannmuiimmtimMMMeetMMn

Remington Standard
Typewriter
Enska og íslenzka geta verið ritaðar jöfnum hönd-
um með ritvél þessari. Skrifið eftir mynda-verðlista.
REMINGTON TYPEWRITER CO., LTD.
253 Notre Dame Ave.
Winnlpeg, Manitoba
AAA*^^*A^AAAA*AAAAAA t
II-------------------
The Winnipeg Safe Works,
LIMITE ID
50 Princess SL, Wiunipeg
VERZLA MEÐ
Nýja og brúkaða öryggis skápa [safes],
Ný og brúkuð “Cash Registers”
Verðið lágt, Vægir söluskilmálar,
J
m
L
VÉR BJÓÐUM YÐUR AÐ 8KOÐA VÖRURNAR.
-f-f-H-f-f-eFFF-eF-f-e-f-f-f-t-f-f-fF-f-f-fFF-f-f-f-f-fý-f-e-f-f-f-f-e-fFF-t