Heimskringla - 19.03.1914, Blaðsíða 3

HGIUSKKINGLA
WINNIPEG, 19. MARZ, 1914
Signý Pálsdóttir Olson.
Signý Pálsdóttir var fædd í DagveröargerBi í Hróarstungu
á AustfjörCum 31. Janúar 1848. Foreldrar hennar voru
Páll Ásmuudsson og Þóra Eiríksdóttir er bjuggu í Dag-
veröargeröi. Voru systkinin afarmörg, dóú 5 í æsku Eiríkar
þrír, Sigríður og GuBný, og bar Signý heitin nafn þessara
tveggja systra sinna. Meöan hún var enn á ungum aldri misti
hún föBur sinn. Var þá móöirin eftir skilin meö sex börn,
flest í ómegö og eini bróðirinn Ásmundur, er eftir liföi helzta
fyrirvinnan. Um þaö leyti fluttist þangaö ekkjumaöurinn aldni, þá
ungur aö aldri. Dó bróöirinn, Ásmundur, þá um þaö leyti. Tóku
þáEyjólfurog Signý heitin viö aöalumsjón meö heimilinu.
Giftu þau sig 4. nóv. 1868, Bjuggu þau í Dagveröargeröi í 8
ár unz þau fluttust híngaö vestur 1876 ásamt móöir og systkin-
1101 hinnar Iátnu. flöföu þau þá eignast 3 böip, en þá voru
tvö á lífi Páll og Ásmundur er alist hafa upp hjer. Settust þau
aö fyrst sunnanvert í Nýja íslandi. Dóu þar tvær uugar systur
Signýjar heit. erbóluveikin geysaði um Nýja ísland. Voru þá
eftir aöeins tvær systur hennar á lífi Björg og Sigurborg, er
nú syrgja missir þann sem þeim hefiraö höndum boriö. Voriö
1880 fluttu þau Eyjólfur og Signý heitin hingaö til bæjar og
hafa búiö hjer síöan.
Á þeim fyrstu árum átti margur oft erfitt, en hús þeirra
hjóna stóö jafnan opiö þeim sem hjálpar þurftu aö leita. Og
efum vjer aö tölu veröi á komiö alla þá er leituöu þar fyrst at-
hvarfs nýkomnir til þessa lands. Einkum voru þaö ungar stúlk-
ur er fáa áttu vini og lífiö athvarf er Signý heitin bauö jafnan
velkomnar índir sitt þak. Á þessum árum tóku þau fósturbörn
Hiörg. Einn pilt og 4 stúlkur hafa þær- systur aö mestu aliö
upp, eina frá þvi hún var 3 nátta, aöra frá því hún var 18 mán-
aða, en hin voru nokkuö eldri. Þrjú börn eignuðust þau hjón
hjer í bæ og mistu þau öll, og nú síðast fyrir 8 árum son sinn
Pál á 35. ári, er dó frá ungri konuog 3 ungum sonum Börn-
am þeim gekk Signý heitin og maöur hennar í móöur og
fööurstaö. Eins og góögjöröasemi hennar náöi til allra er
hágt áttu og þún náöi til var ást hennar og umhyggja til allra
sínna, frábær fram í dauöann. Og síöast, dagana sem hún
var sjálf aö kveöja vini og ættmenni, og þrautir þessa Iffs,
voru börnin, sona hennar beggja, efst f huga hennar.
Sjúkdóm sinn tók Signý heitin fyrir rúmum 2 árum, á aö-
fangadagskveld jóla, og var því strföi, löngu og þungbæru lokiö
á sunnudagsnóttina þann 21. des. 1913.
Frá því aö veikin greip hana, átti hún ekki von á aö kom-
ast til heilsu aftur, en nu í sföari tíö eftir þvf sem aö seinkaði
tegunni var hún farin aö þrá heitt aö mega hvílast, Dauöa
sínum kveiö hún ekki og hvíldina þráöi hún. Loks kom svo
stundin og hún fjekk aö leysast í hægum friö og værum svefni.
Signý heitin var meöal stofnenda íslenzku Únitarakyrkj-
nnnar hjer í bæ, íslenzku lífsábyrgöar stúkunnar Fjallkonan, og
tilheyröi hún báöum þessum fjelögum til dauöadags. Einnig
var hún góöur stuöningsmaöur bindindishreyfingarinnar hjer og
gekk mjög snemma f stúkuna Heklu.
Jaröarförin fór fram þann 23 des. Heima f húsinu töluöu
Dr. Jón Bjarnason og síra Rúnólfur Marteinsson, en yfir í
Únitarakyrkjunni síra Guöm. Árnason, síra Magnús J. Skapta-
son og síra Rögnv. Pétursson. Mikill fjöldi fólks fylgdi líkinu
yfir í kyrkjuna og þaöan út f grafreit.
Meö láti Signýjar Olson, konu Eyjólfs Eyjólfssonar Olson,
er ein vor merkasta og mætasta íslenzk kona hjer vestra horfin.
Hún var búin aö vera hjer lengi, var f hópi þeirra er meö þeim
fyrstu komu hingaö til lands og var vel þekt og öllum aö góöu kunn
Hjálpsemi hennar, rausn og skörungskapur eralkunnur, viö alla
þá sem aö einhverjuleyti þurftu aðstoöar meö. Þaö er ótítt
hjer f bæ aö íslenzk heimili sjeu aögreind meö nafni, en heimili
þeirra hjóna var ávalt kallaöir Eyjólfsstaöir, og gilti þaö í huga
íslendínga hjer sem Griðastaðir og Hjálparstaðir.
Frá eldri ogyngri árum vorra íslendinga veröa endurminning-
arnar margar, sem vakna í hugum þeirra nær og fjær er þeir
spyrja lát konunnar er var sannefndur heillavættur á land-
námstíö vorri hjer, Er fram til þess síöasta ljet sín aö
góöu getið.
Minningar þær og æfisaga veröur ekki sögö í fáum oröum.
Æfisaga hennar er löng væri hún öll sögö, því hún tók svo
mikinn og góðan þátt í öllu voru fjelagslífi. Æfisaga hennar
er saga, eins og svo margra er komu hjer á fyrri tíð, nýlendu-
stríösins og baráttunnar, saga þess hvern þátt, góöar og göfugar
íslenzkar konur áttu í því aö nýbygöin blessaöist, og fyrirtækið
er stofnaö var til meö útflutningunum frá íslandi, varö aö gæö-
um og láni komandi kynslóöa. Þaö er saga sem enginn þekkir
til hlítar, sagasem aldrei hefir veriö skráö og saga sem aldrei
veröur sögö. En seinni aldir munu ávalt bera óafmáanlegar
rnenjar, þeirrar sögu.
Dr. Jón Bjarnason, er öörum fremur var kunnugur þeim
hjónum bæöi á fyrri og síöari tíö, minnist Signýjar heitinnar
meö þessum oröum í Janúar blaöi ,,Sam.” 1914:
,,Signv Pálsdóttir, eiginkona Eyjólfs Eyjólfssonar, and-
aöist, hálfsjötug aö aldri, á heimili sínu í Winnipeg aöfaranótt
sunnudags næsta á undan jólum, 2 (. Des. síöastl., eftir tveggja
ára heilsubilan (hjartasjúkdóm). Þau hjón voru um eitt skeiö
meöal þeirra íslendinga hér í bæ, sem mest og bezt voru þektir
af fólki voru; en áöur höföu þau veriö meöal frumbyggja Nýja
ísiands (i Víöinesbyggö syöst). Á íslandi höföu þau búiö í
Dagveröargeröi í Hróarstungu á Fljótsdalshéraði, og þaöan
j komu þau vestur 1876. Samvalin voru þau aö höfðingskap og
hjálpsemi viö bágstatt fólk allt og fleiri mannkostum. Um
konu eina göfga í fornsögu íslands, á landnámstfð þjóðar vorrar
hinni fyrri, segir svo: ,,(Hún)'lét gjöra skála um þjóöbraut
þvera. Hún sat á stóli ok laöaði út gesti, en borö stóö inni,
og matur á“. Slíkt var Signý heitin hér vestra á landnámstíö
íslendinga hinni síöari — ásamt meö manni sínum. Þau
bjuggu hér lengi svo aö kalla um þjóöbraut þvera. Báru aö
því leyti af flestum eöa öllum íslendingum á hinni erviöu tíö
frumbýlingsáranna. Þessa var meöal annars í Jesú nafni minnst
viö útför hinnar framliönu heiörskonu, og því má komandi
kynslóö ekki gleyma, “
Rögnv. Pétursson.
Blaöiö “Austii” er vinsamlegast beöiö aö taka upp þessa
andlátsfregn.
Únítaratrúm og
gudshugmyndin.
Erindi flutt í Winnipeg 23. og 24.
febrúar 1914.
Eftir"
Friðrik J. Bergmann.
mannkynssöguna á þá leiÖ, a6
kenningin tiu þrenningnna, hafi
varðveitt hið mikla óðál trúariim-
ar fyrir kristinn heím — kennáng-
una um guðdóm frelsarans —
þrátt fvrir þær mótsagnir, sem i
þrenningar-hugtakinu kunna aö
felast. En að guðshug-
mjmd kristninnar hefði annars
kostar hrapað niður aftur í hiö
wjna þess, að þrenningar-menn-
irnir og neitendur guðdóins Jesú
Krists áttu þessa guðshugmynd
sameiginlegai, kom þeim ekki sam-
an um, hvernig gera skyldi grein
fyrir Jesú. Hvoru miegin afgrunns-
ins átti að skipa honum ? Var
hann mannanna megin (2), eða
var hunn vuðs megin ? Var hann
guð eða var hann maður ? Var
hann skapaður eða óskalpaður ?
Arius hélt því fram á 4. öld, að
Jesús væri skapaður, — heyrði
skepnunni til. Ilann var ekki
sömn tegundar o>g annað, s«m
skapaíð er. Ilann var fyrsta sköp-
un guðs — frumskapnaður hans.
Og guð lét hann skapa allar
skepnur aðrar. Jiess vegna var
hann yfir öllu. En eðli hans var
annað en guðseðlið. Ariás trúði
fortilveru hans og öllum krafta-
verkum. En afgrunnurinn var
þarna og Jesús var sköpunarinnar
tnegin, þó hann væri þar sá
æðsti.
Hvernig andmælti nú Athanasí-
us þessarri kenningu ? 1 huga bans
var sama djúpið milli skaparans
op- hins skapaða. En það var ein
brú, ef svo má að orði komast,
yfir þenna afgrunn. Sú brú var
fólgin í manneðli Jesú. þar og
hvergi annars staðar var guð-
dómurinn i sameiningu við mann-
eðlið. Sú guðlega persóna, sem
tekið hefir á sig mannlegt hold í
þeim líkama, var sömu veru og
faðirinn. Hann (þ.e. Jesús) var
sannur guð af sönnum guði, ljós
af ljósix getinn, ekki gerður. sömu
veru og faðiriim. Svona er nú niö-
urstaðan í Nikea-þinginu árið 325.
þrenningar-lærdómurinn vann sig-
ur yfir neitan Ariuss á guðdómi
frelsarans.
Menn hugsuðu sér guð fyrir ut-
an sköpunarverkið á sama hátt og
úrsmiðurinn er fyrir utan sigur-
verkið, sem hánn býr til. En
stundum dregur hann það upp,
stundnm gerir hann að því, ef
(2.) “Jafnvel ura þaS, hvati matSur-
inn er í raun og veru, höfum vér aö
líklndum eins og stendur ekkert meiri
þekkingu, heldur en þá sem eggiö
gefur um örninn eöa akarniö um
eikina. Og ef þetta á sér statS um
þekkingu vora á manninum, á þaö enn
miklu fremur h.eima um guösþekkingu
vora.” Omnlu exeunl in myNterlum.
(Öll Jjekking endar í leyndardómi.)
J. R. Illingworth. Dlvlne Immnnenee,
London, 1904, 4. kap. Divine Iinraun-
enee in man.
eitthvað fer tir lagi. í því ljósí
voru kraítaverkin skoðuð á
gamla t-es t a.m«itis-tíðintii. 1 því
Ijósi var biölían skoðuð. Orð
hvnnar voru orð, seín töluð voru
yfir djúpið., — af himtium ofan til
mannanna (3). Sending guðssonar
var sérstök ráðstöíun fjarlægs
gtiðs mönnunum til sáluhjálpar, —
eu það var sending yfir djúpiö,
sem gerð var í fyllingu tímans.
Ef guðseðlið og mannvðlið er al-
gerlega hvað öðru ólíkt, ef hiö
andlega eðli guðs er með öllu ó-
líkt andlegu eðli voru, þá er
vissulega von að spurt sé : Hyers
eðlis var þá Jesús?
En ef andlegt eðli guðs er í
raun og veru sömti tegundar og
andlegt eðli manusins, og ef við
mennirnir eigum allir eitthvað aif
eðKse-inkunn guðs, sem er siðferði-
leg og andleg, þá hlýtur deilan um
eðli Jesú að falla niður. Hún
verður þá tilgangslaus og ófyrir-
synju.
Kenningin um hin tvö gjör-ólíku
eðli Jesú er bygð á þessum mis-
skilningi. það var kirkjuþingið í
K al c e d o n (árið 451), sem
framsetti hana. Samkvæmt henni
vtíru tvö eðli, hvort öðru gjör-
ólík, sámeinuð í persónu Jesú ;
guðs eðlið annars vegar, mann-
eðlið hins vegar. Á þann hátt
varð Jesús óeðlileg persóna. Gegn
þessu óeðli gerði mannleg hugsan
smám saman uppreist. Kenningin
ttm hin tvö gagn-ólíku eðli Jesú
hefir átt afar-mikinn þátt í, að
svo mörgum liefir fundist kenning
kirkjunnar óvit og þess vegna sitú-
ið sér frá henni. 'Úiiítarar hafa þar
fundið neitan sinni á guðdómi
frelsarans dálitla fótfestu.
þá kemur guðfræði nútímans til
, sögu og segir : Alt þetta er mis-
skilningur. það er alls ekkert djúp
, á milli guðs og heimsins. Og ef
djúpið er ekkert, þarf enga brú að
leggja yfir. Guð er ekki utan við
heimintt á þann hátt, sem mönn-
(Framhald á 7. bls.).
(3.) Samkvæmt hinni eldri guöshug:-
mynd “þekti maöurinn guö einungis
vegna opinberunar, sem hann haföj
gefiti eitt skifti fyrir öll í löngu liöinjp
tíö,—opinþeran, sem samkvæmt eoli
sínu útilokaöi hugmyndlna um fram-
för”. Dr. J. Warschauer: l'rohlemn
of Immanenee. Stiidles Crltleal and
tTonatructlve. London, 1909, bls. 13.
(Framhald).
5.
Hafa eigi únítarar veri‘5 sviftir
þeim stuðningi, sem mál-
staður þeirra átti í guðs-
hugmyndinni ?
Nú verðum vér að kcpmast að
því atriðinu, sem af flestum er
skoðað mergurinn málsins. það er
kenningin um guðdómfrels-
a r a n s.
Övinir nýrrar guðfr.,—réttrúnað-
arsteínan gamla og únítarar, verða
samtaka um það, þó annars hafi
samkomulagið ekki verið sérlega
ástúðlegt hingað til, — halda því
fram, að skýring nútímia-guðfræð-
innar á guðdóimi írelsarans sé
sama neitandn og únitarar fara
með. þessu neitar nútíma-guðfræðr
in alveg einróma. Og þegar eg
tala um nýja guðfræði, get ég
skirskotað máli mínu til nokkurn-
veginn allra guðfræðilegra menta-
stofnana víðsvegar í mótmælenda
heiminum ; því það er þeirra guð-
fræði. Væri guðfræðideildirnar við
helztu háskólastofnanir heimsins
spurðar og ætti þær að svara) í
heild, myndi svarið verða eindreg-
ið nei. Og mig grunar, að sann-
leiksást lærðra únítara, sem nú
eru uppi, sé svo mikil, að þeir
myndi alls ekki láta sér til hugar
koma, að staðhæfa neitt slíkt.
J>eir myndi ekki ganga að þvi
grufláhdi, að heimtað yrði af þeim
að sanna mál sitt. En þeim er
fullkunnugt utn, að þær sannanir
liggja ekki á hraðbergi.
Við síra Jón Ilelgason höfum
báðir, hvor á sinn’hátt, hattn í
löngu, ep í stuttu máli, stutt þá
neitan okkar með rökum og þeim
rökum hefir enn ekki verið lirinid- j
ið.
Agreiningurinn út af þrenningar-
lærdóminum er nokkurn veginn
jafn-gam,all honum. þrenningarlær-
dómurinn er kennin'g, sem upp
kom eftir daga frelsarans og post-
ulanna \ þeir þektu alls ekki þá
kenningu. Mennirnir hafa dregið
hana af orðttm þeirra, eins og svo
margar kenningar aðrar. Htin hef-
ir reyn'st kristninni að snmu leyti
ófrjó, þar sem liún hefir vakið svo
margar deilur og efasemdir, og nú
er miklu minni áherzla lögð 4
hana en áður, En ætti eg að
segja, hverir liaft hafa réttara fyr-
ir sér, málsvarar þrenningar-
lærdómsins eða neitendur, myndi
ejj óhikuð segja, að eg skipaði mér
i flokk hinnai fvrr-nefndu. Ætti eg
ttm að velja þann dag i dag,
myndi eg svo sem ,að sjálfsögðu I
skipa mér i fylkingu þrenningar-
fánans. því eg hefi ávalt skilið I
þrönga og óvistlega dalverpi Mu-
hameðstrúar-manna og Gyðinga.
Enda var únítaranum Franz Dav-
idis, þefm, er eg áður gat um,
borið það á brýn af trúbræðrum
ltaus sjálfutn, þegar hann neitaði
rétti kristinna manna til að vcita
Kristi tilbefðslu, að hann væri' að
draga kristindóminn niðtir í dýki
gyðingdóítnsins. það hefir hvað eft-
ir annað verið sagt um Sozzini,
föður úní'tara-trúarinuar, og hvern
meiriháttar únítarann á fætur
öðrum.
En byltingin, sem fraim befir
komið í huga manna, stendur ekki
fyrst og fremst í sambandi við
framkomu frelsarans. það er öðru
nær. Hún er miklu freanur fólgin
í breyt'tri og fullkomn-
a r i g u ð s h u g m v n d. Deilan,
sem ntt á sér stað malK gamallar
og nýrrar guðfræði, er alls anuars
eðlis en sú, sem átti sér stað
milli gömltt þren-ningar-mannanna
og gömlu únítaranna. Deilan síð-
arnefnda var um samibandið milli
Jesú og gttðs. Deila nýrrar og
gamallar guðfræði er í insta eðli
deila um sambandið, sem guð
stendur í við heiminn. Sú hug-
mynd liggur allri trú og guðfræði
til grundvallat. Á þeim grtmdvelli
byggjum við allar skoðanir okkar
aðrar. ‘‘Trú vor á Jesúm, trú vor
á friðþæginguna, trú vor á mátt
bænarinnar er öll undir því komin,
hversu guðs-trú vorri er hátt-
aið (1). , Deilan milii gamallar og
nýrrar guðfræði, er í raun réttri
deila milli þeirra, sem bafa til-
einkað scr hugmyndir nútíma-
mannsins um tilorðning heimsins
og skilning hans á tilverunni allri
og samþýtt, guðs-trú sinni, — og
hirnta, sem sitja með gamla guðs-
hugmynd og gamlar httgmyndir
um heiminn og tilveruna.
1 deilum fyrri tíma var guðs-
hugmvndin sú sama hjá öllum
málsaðiljum. Hún vatr sú sama
með þrenningar-mö-nnum og hin-
uffl, sem neituðu guðdómi Krists.
Menn hugsuðu scr guðdóminn fjar-
lægan heiminum. Djúp var stað-
fest milli hans og heimsins. Ann-
ars vegair við djúpið var guð, hins
vegar mannkynið og öll sú til-
vera, sem vér þekkjum. Svo hugs-
aði Arius á 4. öld og sömuleiðis
Athanasius. Svo hugsaði Sozzini á
16. öld og svo httgsaði Kalvín.
Svo var guðshttgmynd allra
kristinna manna, að meira og
minna levti, fram á vora daga,
unz nv gttðfræði kom til sögtt og
dró hina nvjtt þekkingtt á tilver-
ttnni inn á sitt svæði og samlaig-
aði trúarvitundinni. Einmitt
(1.) Rhonda Williams: TheKvans:-
el, bls. 18.
OFCANADA
Islands Ávísanir
Vér erum nú undir
það búnir að selja ávís-
anir til íslands. Sann-
gjarnast verð hjá Union Bank of Canada.
Bezti vegurinn að senda þannig peninga heim.
Talið við ráðsmanninn.
Logan Ave. og Sargent Ave., útibú.
A. A. WALCOT, Bankastjórí
I
J. A. BANFIELD
Áreiðanlegur aö skreyta og búa hús
492 Main Street
Phone ' her. 1580
FULTwr.
Vindur, regn eöa sól getur ekki fariö í gegn um hinar út-
slegnu autóhettur á barnakerru Fulton’s, sem brjóta má saman
eöa slá í sundur eftir vild (collapsible). Aörar ástæður til þess,
aö hún ver svo vel vindi og regni eru þær, að skjótlega má festa
eöa leysa hliöartjöldin og hiö sérstaka vindskjól, sem fellur niöur
af toppi kerrunnar. Hún er stoppuö meö dúk, sem leöur væri
og svo lítur harnakerra þessi svo ákaflega snyrtilega út.
Stoppaðsæti, laust bak, sem hagræöa má, sterkar, öflugar
fjaörir gjöra kerruna hina þægilegustu og heilsusamlegustu
barnakerru. Þegar hún er ekki notuö, þá má svo hæglega
brjóta hana saman, allir geta gjört þaÖ. Hún er létt aö lyfta
henni og þægileg meöferöar.
i