Heimskringla - 30.07.1914, Blaðsíða 4

fils. 4
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 30. JÚLÍ 1914.
Heimskringla
(Stofnaí 1886)
Kemur út á hverjum flmtuðegl.
Ctgefendur og eigendur
THE VIKING PRESS, LTD.
VerTS hlaSsins I C&nada og
Bandaríkjunum $2.00 um áriö
(fyrirfram borgati).
Sent til Islands $2.00 (fyrlrfram
bergab).
Allar borganir sendlst r&bs-
■aanni blabsins. Pðst eða banka
ávísanir stýlist til The Vlking
Press, Ltd.
Ritstjóri
RÖGNV. PÉTURSSON
RáBsma'Bur
H. B. SKAPTASON
Skrlfstofa
729 Sherbrooke Streei, Winnipeg
BOX 3171 Talsimi Qarry 4110
Eftir-ómar kosninganna
Þegar kosningar eru um garð,
ætli öllu því þrefi, sem þær vekja
að vera lokið. Margt annað nytsam-
ara ætti að vera til, en fólk vera orð-
ið full-satt á þeim deilum. Þannig
lita flestir sanngjarnir menn á, en
auðvitað ekki þeir á Lögbergi.
Sami úlfaþyturinn heldur þar á-
fram. Vér vorum hálfgjört hissa á
efni síðasta blalðs, — bæði tilgang-
inum og innrætinu, sem lýsti sér í
þvi. Hvorutveggja bar vott um
löngunarleysi, — þetta gamla og al-
kunna löngunarleysi, að sýna sann-
girni og segja satt.
. Fyrst er höggvið í hr. Stephen
Thorson út af bréfi því, sem hann
sendi oss, þar sem hann ber til
baka slúður það, sem eftir honum
var haft í Lögbergi, fyrir þrem vik-
um síðan (9. júlí). í stað þess, að
biðja velvirðingar á því, að hlaupa
með það — taka heimullegt samtal,
umsnúa þvi og rangfæra á allan
hátt —, réttir ritstjórinn honum
hnútu þessa, fyrir það, að vilja ekki
eiga þessi orð, sem ritstjórinn lagði
honum á tungu.
Þá eru rangfærð orð vor um
kosninga úrslitin. Er ritstjóranum
það velkomið, ef á þann hátt hann
getur betur notað þau til fóður-
nytja fyrir hjörðina.
Er þá fundið að hugleiðingum
vorum út af kosningu íslenzku þing-
mannanna tveggja, þar sem vér lét-
um þá ósk í ljósi, að þeim mætti
fremur auðnast að vera flytjendur
mála á þingi, en vera framgjörnum
mönnum og framsýnum til tafar.
Snýr ritstjórinn því þannig, að vér
segjum með þessu, að T. H. Johnson
^‘hafi aldrei flutt nein mál á,
þingi”. _ '
t Þéssu til mótmælinga tilfærir
hann svo þetta: “Mr. Johnson flutti
í 4 ár samfleytt frumvarp þess efn-
is, að heimila Winnipeg bæ að fram
leiða rafmagn og nota það. Þrátt
fyrir eindreyna mótstöðu stjórnar-
innar hafði Johnson það samt
fram”,
MikiII máttur er .Tohnson gefinn,
að þrátt fyrir eindreyna mótstöðu
stjórnarinnar hefir hann fram inál t
á j ingi, þar sem atkvæði standa svo,
að tvö eru á inóti hverju einu, sem
Liberalar hafa ráð á- Munu flestir
sjá, hve sennilega er frá skýrt. Eft-
ir stofnskrá sinni hafði bærinn haft
vald til að gjöra þessa samninga
við strætisbrautafélagið, er þingið
hafði ekki leyfi til að ónýta. Það
var um ]>að að ræða, hvort bærinn
hefði, með samningunum við félag-
ið, afsalað sér sjálfum þeim réttind-
um, að reisa rafvírastaura, leggja
þræði um götur bæjarins og selja
rafafl til ljósa og iðnaðar. Því urðu
dómstólarnir að skera úr. Kom j>ví
beiðni frá bæjarráðinu sjálfu til
þingsins, þess efnis, að láta frum-
varpið halda sér óbreytt, og ætlaði
bærinn að sækja rétt sinn að lögum.
Var beiðni sú tekin til greina og
breytingartillaga Johnsons feld, og
lauk með þvi hinni miklu baráttu
hans fyrir bæinn “móti eindreginni
mótstöðu stjórnarinnar”!
Þá er sagt, að Mr. Johnson hafi
barist fyrir “skyldu-uppfræðslu
unglinga”, i mörg ár. Það mál hefir
aldrei legið fyrir þingi, svo nokkur
viti til. “Skyldu-uppfræðsla” er
sjálfskipuð með stofnun og viðhaldi
alþýðuskólanna, og hefir aldrei ver-
ið um það þráttað f.yrr eða síðar.
En að lögbjóða skólagöngu ung-
linga í 8 ár hefir komið til tals, og
sætt mótmælum þeirra, sem nokk-
uð hugsa út í velferð og heilsu-
verndan barna. Að lögbjóða það, að
börnin séu hnept í 10 mánaða skóla-
fangelsi í 8 ár samfleytt, hrýs vist
flestum hugur við sem meira meta
heilsu og uppeldi barna en flokka-
pólitík. Samfara þessari skólasókn-
ar-skyldu, fylgdi það líka, að taka
átti fyrir, að börnunum yrði kent
sitt móðurmál, og að kennarar, er
mælt gátu á móðurmáli barnanna,
fengju Ieyfi til að kenna. Tillaga
þessi kom fram í þinginu sem væm-
in og viðbjóðsleg vinaleitun við
brezkar þjóðir hér í fylkinu, með
því eina augnamiði, að vinna at-
kvæði þeirra. Það var gamla graut-
arsaga Esaús sáluga Jacobssonar,
að selja frumburðar- og fæðingar-
rétt sinn fyrir gúl-fyllir af graut.
Skulum vér ekkert um það segja,
hver fyrstur flutti þetta mál í þing-
inu, eða barðist fyrir því, en engin
frægð skín hinum sama af því, hver
sem hann var.
Það er vel og gott, að verjast á-
gangi kaþólsku kyrkjunnar við upp-
fræðslumál fylkisins, ef hætta væri
búin af honum; en að verjast hon-
um þannig, með því að kasta frá
sér öllu, sem innfluttum þjóðum er
dýrmætt, leggja haft á tungu barn-
anna, svo j>au skuli úrættast og
gleyma sinni fyrri tilveru og feðra
sinna, — það má hver hrósa því sem
viIl.'Vér viljum þá einsvel kaþólsk-
una, — sem alls ekki er þó neinn
sjálfsagður kostur, þó því síðara sé
hafnað. Vér erum minna hræddir
við þá, sem bera munkhettuna á
bakinu, en þá, sem bera hana á sál-
unni. Fyrir utan það, að alt svo
leið sem oss eru öll svik, þá eru þó
þau svikin verst, sem ganga — í-
stolinni flik mannréttinda — út á
að svíkja kosninguna af Taylor —
sínum eigin flokksmanni — með
því að gefa Skúla fleiri atkvæði en
honum bar?
Það sýnir heldur hitt, sem oft
getur borið við, að atkvæði eru um-
sækjendum talin, sem virðast vera
ætluð þeim, þótt í einhverju smá-
atriði þau séu skakt merkt, — ann-
aðhvort krossinn settur á rangan
stað, eða kjósandi sett nafn sitt á
atkvæðaseðilinn líka, — einsog oft
ber við. Margur er svo fákunnandi,
þótt ólíklegt sé, að hann kann ekki
að merkja óbreyttan atkvæðaseðil.
En að hrópa yfir þvi: “svik, at-
kvæðafölsun, prettir!” láta sér fæst-
ir sæma. Eða sér ritstjóri Lögbergs
ekkert í neinum gjörðum manna
annað en prettvísi og svik? — Eitt-
hvað hlýtur að vera að þar norður-
frá og hugsunarhátturinn blandinn.
Skandinavar í Ameríku.
Eftir
EDWARD ALSWORTH ROSS
háskólakennara við Wisconsin há-
skólann.
(Úr júní-hefli Century tímaritsins).
það, að svíkja ætt og óðul, þjóð og
tungu! Vér getum unnað íslenzk-
um jjingmönnum betra málstaðar en
jiess, að verða þar fremstir í flokki.
Ummæli vor um kosninga-sigur
íslenzku þingmannanna voru með
ir þessu að dæma hljóta Liberalar fullri vinsemd gjörð. Og gjörðum
öllu að ráða í þinginu, svo lengi,
sem þeir hafa Johnsoji með sér.
Sannleíkurinn er nú samt sá, að
m: l þetta kom upp fyrir þinginu
árið 1906, löngu áður en Mr. John-
son varð til sem þingmaður! Fluttu
frumvarpið þingmenn Suður- og
Norður-Winnipeg, þeir Mr. Gordon
og Mr. Walker. Var máli þessu vel
tekið, og kom það alls ekki inn fyr-
ir þing sem flokksmál. Var þaðJagt
fyrir sem viðauki við hina upp-
runalegu löggildingarskrá (char-
ter) Winnipeg borgar.
Árið 1910—11 fer Mr. Johnson
fyrst aðallega að skifta sér af þessu
máli í þinginu, og er það þá með
tillögu (breytingartillögu), að feld
sé burtu aukagrein í frumvarpinu,
er snerti einkaleyfi það, sem bærinn
var búinn að veita strætissporvagna
félaginu. Vildi Johnson, að grein
þessi væri strykuð út, og ekkert til-
lit tekið til fyrverandi skuldbind-
ingar bæjarins við félagið. Framan
í almenningi, er ekkert þekti til, leit
þetta vel út. Það var engu líkara,
en verið væri að segja stræus-
brautafélaginu stríð á hendur, og|
það var vinsælt og vel þakkað. En
lögin litu öðruvísi á það mál. Und-
! vér ekki ráð fyrir, að þau gætu ver-
I ið nokkrum misskilningi undirorp-
in, eða verið deiluefni.
En svo eru þau ekki eina útúr-
snúnings-efnið. Upptalning atkvæða
seðlanna í St. Andrews og Kildonan
gefur tilefni líka til getsaka um
svik og pretti. Við upptalninguna
reyndist það, að gölluð atkvæði
höfðu verið talin báðum þingmanna
efnum. En lögin heimta, að ónýta
skuli þá seðla, sem á einhvern hátt
eru skakt merktir, þó auðsjáanlegt
sé, hver tilgangur kjósanda hafi
verið með atkvæðinu. Við atkvæða-
upptalninguna voru nokkrir slíkir
seðlar ónýttir. Tapaði Dr. Monta-
gue á upptalningunni tveimur fleiri
atkvæðum en gagnsækjandi hans.
Áttu þar því að hafa komið i ljós
svik af hendi þeirra, er töldu upp-
haflega, og þeir ætlað að gefa Dr.
Montague fleiri atkvæði en honum
báru.
Allir sjá sanngirnina og vitið í
öðru eins, ekki sízt þegar dæmin
sanna alveg hið gagnstæða við aðra
upptalningu, er fór fram í St. Ge-
orge kjördæminu. Við þá upptaln-
ing jukust Mr. Tsrylor rúm 60 at-
kvæði. Ætlaði þá stjórnin að reyna
(Niðurlag).
Það er sanngjörn spurning gagn-
vart Norðurlöndum, að spyrja,
hvort Skandinavar vorir hér séu
líka blómi þjóðainnar, einsog þeir
eru leggurinn og rótin. Engum vafa
er það bundið, að þeir taka fram
þeim, sem eftir sitja og líkt voru á
vegi staddir að áræði og framtaks-
semi. Engum vafa er það bundið
heldur, að með sér hafa þeir flutt
öll sérkenni þjóðflokksins. En það
er skjallmæli og sætyrðum vorum
að þakka, þegar vér látumst vera að
meta kosti innflytjenda vorra, að
vér spyrjum aldrei að því, hvort
þeir beri með sér vitsmunalega
hæfileika að sama skapi og vöðva.
Kúgun og ofsóknir hafa aldrei
verið valdandi að útflutningi frá
Skandinavíu. Innflytjendurnir komu
hingað með þeim eina tilgangi, að
bæta kjör sín, — efnalegu kjörin,
því upp til hópa voru þeir flestir
þjónar og verkamenn, eða smábænd-
ur og handverksmenn heima.
Sára fáir af þeim, sem notið hafa
æðri mentunar, stundað verzlun,
haft opinberar stöður — hafa kom-
ið til vor. Betri ættir og fjölskyld-
ur, er sæmilega framtíð höfðu
heima, hafa ekki sent inarga inn-
flytjendur hingað.
Háskólakennari af sænskum ætt-
um, er eg þekti, sagði mér, að hann
hefði tekið eftir þvi á ferðalögum
sínum hér í landi, að þeir Svíar,
sem komist hefðu hér vel áfram,
væru alt öðruvisi i sjón en hinir,
virtust hafa annað andlitsfall en
hinir vanalegu innflytjendur. Yfir
það heila tekið fyndust honum Svi-
ar daufari ásýndum, andlitin líflaus-
ari og skerpuminni, hér en heima.—
Aftur halda þvi fram aðrir sænsk-
ameriskir þjóðmegunarfræðingar,
að stéttaskiftingin heima hafi verið
svo einskorðuð, að lægri stéttar
menn hafi ekki notið sín, eða getað
komist áfram nema með þvi, að
flytja af landi burt; eigi því inn-
flytjenda hóparnir hér engu minni
gáfum og atgjörvi yfir að ráða en
þjóðin heima.
Norvegur, hrjóstrugur og ófrjór,
hafði minna að bjóða til þess að
halda aftur af innflutningi betra
hlutans; en þó er það skoðun fjölda
margra norsk-ameriskra manna, að
meðal millíónarinnar norsku hér i
landi, muni fremur gæta líkamlegra
burða en andlegs ágætis.
Líkams- og sálareinkcnni
þjóðarinnar.
Norrænu goðafræðinni svipar til
keltnesku goðsagnanna viðlíka mik-
ið einsog merkum Norðurlanda
svipar til suðrænna skóga. f íslenzku
sögunum leikur ímyndunaraflið ald-
rei lausum taumi einsog i Brittany
og Connemara sögunum. Þarf því
ekkert að undrast, þótt enn skari
Skandinavar ekki fram úr í hug-
sjóna auðlegð, ímyndunarríki ög
djúpsæi. Enda segja háskólakenn-
arar það, að norrænir piltar séu
seinni að gripa öll undirstöðu at-
riði, sem til grundvallar liggja fyrir
margbrotnum vélum. Þeir geta ekki
inyndað vélarnar í huga sinum, eft-
ir lýsingum; þeir verða að hafa
uppdrættina fyrir sér, og gengur
það tregt samt. Hefir þetta margoft
komið fram í búfræðisskólum, eða
þar sem vélfræði er kend. Upp-
drættir í byggingarfræðinni eru
þeim oft óskiljanlegir, nema sem
strik og línur. íþróttakennari nokk-
ur reyndi eitt sinn árangurslaust,
að koma skandinaviskri skólanefnd
i skilning um það, hversu iþrótta-
skóli myndi líta út eftir uppdrætti
að dæma. Þeir gátu ekki skilið það,
og ekki fyrr en búið var að taka
niður siðasta skaffalinn, voru þeir
ásáttir með, að húsið myndi geta
komið að fullum notum. Annar seg-
ir frá þvi, að hann var með drengja-
flokki, að velja tjaldstæði. Jörðin
var víðigróin, og ekki fyrr en búið
var að hreinsa svæðið og höggva
burtu allan víðirinn, fanst drengj-
unum vera nokkur möguleiki á að
koma þar fyrir tjaldi. lnnri sjónina
vantaði til þess að geta gjört sér
það ljóst.
“Það er ekki nóg”, segir einn,
sem gefið hefir sig við líknarstarfi,
“að sýna Nils ríka eða Lars það,
hvað ógæfusamari hluti mannfé-
lagsins hefir við að búa, heldur
hvernig hann skuli búa”.
Annar segir: “Eg mála fyrir Slov-
akanum húsið, sem hann skuli kepp-
ast við að eignast, — átta herbergja
hús með gufuhitun og öðrum þæg-
indum —, og hann keppir að því,
En fátækur Svíi fæst alls ekki til að
ímynda sér, að hann muni nokkurn-
tíma geta eignast þvílíkt hús; eg
verð því að hafa minni iburð í
máli, og segja honum, að hann skuli
keppa að þvi, að ná í fjögra her
bergja hús”.
Það er sagt, að sem kaupmaður
beri Skandinavinn lítið ímyndun-
ar-skrúð á auglýsingar sínar, og
seint gengur honum að sjá, að fram-
búðar hagnaður geti fengist með
samverki og samhagnaði seljanda
og kaupanda. 1 verzlunarsökum er
Skandinavinn rótgróinn í venjunni;
gður að halda öllu í sama horfi, en
síður ef breyta á til. Hann getur
ekki á sama hátt og Ameríkumaður-
inn fært út kviarnar, eða reist þar
upp blómlega verzlun, er engin var
fyrir.
Sem bóndi er hann ekki eins
framsýnn og Þjóðverjinn. Hann
brennir og brælir skóglöndin eftir
að hann hefir höggvið burtu skóg-
inn, þangað til allur jarðvegur er
orðinn að ösku; og hann tæmir
akrana að frjósemi með sáðtegund-
um, sem gefa mest af sér í svipinn,
en slita út jörðinni á skömmum
tíma. Kaup sín gjörir hann öðruvísi
en Ameríkumaðurinn, er lítur á
verðhækkun og fraintíðargróða; —
sá gróði, sem ekki er rétt í hendi,
er Skandinavanum einskis virði.
Af ræðupallinum talar Skand-
inavinn ekki til ímyndunaraflsins,
eða hugmyndalífsins, einsog írski
málagarpurinn. Sem málfærslumað-
ur eru allar málsvarnir hans sam-
anbarðar sannana viðleitanir, án
alls tilfinninga hlýleika; og í skemti-
ræðum er hann snauður af fyndni
og kýmni og fagur-hæðni.
Svo er hann ófélagslegur að eðl
isfari, að sá málsháttur hefir um
hann myndast — Skandinava hér
álfu — að isvatn streymi i æðum
þeirra. Jafnvel brennivín örvar
stundum ekki félagshvöt þeirra,
mannblendni eða bræðraþel. Þeir
meta mjög lítils þá hlið verka-
mannafélagsskaparins, sem lýtur að
samkynningu meðal félagsmanna,
enda sækja þeir dræmt alla venju-
lega fundi. Ekki vikna þeir fyrir
verkstjóranum, sem skiftir rétt við
þá, eða verða hlýrri til hans í við-
móti fyrir það.
Vegna þess, hve þeim er áfátt í fé-
lagslegu tilliti, ná synir Norður-
landa því ekki, að verða fyrir-
myndar veitingahússþjónar, varn-
ingssalar, umboðssalar, búðarþjón-
ar, lifsábyrgðar umboðsmenn. Sem
vagnstjórar í Minneapolis eru þeir
sagðir að standa írsku og amerík-
önsku vagnstjórunum í St. Paul að
baki, í lipurð og kurteisi. Skandin-
aviskir kennarar laða börn ekki að
sér að öllum jafnaði einsog írsku
kennararnir, heldur gjöra þau stöm
og tungutreg, öfugt við þau áhrif,
sem lrar hafa á þau. Heyrast líka
ekki ósjaldan þær kvartanir: “Eg
næ ekki neinu út úr börnunum”.
Þó ér mikið til af sætleik og
blíðu í eðli Skandinava, en þú verð-
ur að sækja það niður fyrir allar
hellur. John Johnson, hinn nýlátni
ríkisstjóri í Minnesota, dró að sér
fólk, vegna þess, hvað hann hafði
mikinn þýðleik til að bera og til-
ingaríki, — þá tvo eiginleika, sem
ekki eru of algengir meðal sam-
þjóðarmanna hans. Heima fyrir eru
þeir hátíðlegir, en með litil hátiða-
brigði og ekki orðmargir. Er þvl
ekki að furða, þótt yngra fólkið
finni.til angnrs og hjarta-hungurs
og lífsleiði, þar sem þá ekki er held-
ur um nokkrar skemtanir að ræða.
Auðvitað hafa Norðmenn fiðluna
sína, en þjóðdansarnir sænsku, sem
vér höfum oft heyrt mikið talað
um, fluttust ekki hingað með vest-
urförunum.
Þýzku karlakórana, skotgildin og
leikmótin eiga Skandinavar ekki.
Það er sjálfsagt of sjaldgæft, að
þeir myndi sér íþrótta eða leikfé-
lög. Félagslíf þeirra alt e r innan
kyrkjunnar, er heldur hefir letjandi
áhrif á huga hinna yngri. Þeir eru
gefnir fyrir gleði og skemtanir, en
kunna hvorki að skapa sér þær eða
veita. Innilokaðir i sjálfum sér, ó-
mannblendnir, seinir til, og undir-
okaðir blindri bókstafstrú, brenni-
steins trúfræði og vítisógnum og
píslum, — vcrða þeir ekki ósjaldan
að bráð kjarkleysi og þunglyndi og
nn i sálir þeirra drepur sér böl-
sýni og kvíði.
Einn, sem lagt hefir fyrir sig
líknarstarfsemi um all-langa hríð,
segir að sjálfselskan eða eigingirnin
sé aðalsynd Skandinava. Sé þeim
úthlutaður verustaður, eða blettur
úti á landsbygð, amast þeir við því,
að nokkrir hafi hans not aðrir en
þeir sjálfir. 1 öllum þeim fyrirtækj-
um, sem þeir eigi í, með öðrum
þjóðflokkum, reyni þeir að bera
það bezta úr býtum fyrir sig sjálfa.
Þeir gefi ekki til nauðþurfta eða fá-
tækra samskota annara þjóða fólks,
en þar, aftur á móti, séu Irar bæði
greiðugir og fljótir til. Verkamanna
leiðtogi hefir tekið eftir því, að
skandinaviskir verkamenn eru
bæði “naumir og nískir”.
Annar rithöfundur hefir kom-
ist svo að orði: “Handa fátæku og
nauðliðandi fólki leitið samskota
meðal íra; en fyrir gott málefni
meðal Skandinava”. Með öðrum
orðum: göfuglyndi þjóðarinnar virð
ist stafa fremur frá höfðinu en
hjartalaginu. “Geti eg látið honum
skiljast, að það sé skylda hans”,
segir einn, sem fengist hefir við
liknarstarfsemi, “gjörir Skandinav-
inn ekkert hálfverk af hjálp
sinni”.
Verzlunarmenn telja þá jafna
Þjóðverjum að ráðvendni og áreið-
anlegheitum. Þeir borga einsog þeir
lofa. Lífsábyrgðarsalar segja, að
engir séu stundvísari með að borga
iðgjöld sín en þeir. Brenni verzlun-
arbúð á ótryggilegan hátt, má ganga
út frá því sem vísu, í sem næst öll-
um tilfellum, að nafn eigandans
endar ekki á “son”. í skandinav-
isku bygðarlögunum eru fleiri sam-
eignar-verzlanir, smjörgjörðahús,,
kornhlöður, en í bygðarlögum Ame-
ríkumanna.
Norðmenn hafa mjög komið við
stjórnmál og hafa þau afskilti
þeirra oítast borið vott um nærna
réttar- og siðferðis-meðvitund. Þeir
lita ysvo á, að einbættið sé umboð,
tn eki alvinnugrein; trúnaðannál,
en ckki íjárdráttarspil. Þcgar
Bændaflokkurinn var í sem mestum
blóma, sýndu Norðmenn meiri víð-
sýni í landsmálum, en Ameríku-
menn sjálfir. f Wisconsin ríkinu
má þakka það traustu fylgi Norð-
manna, að þær umbætur og frarr:-
farastefnur í ríkismálum hafa þar
komist á, er vakið hafa alþjóðar at-
hygli og virðingu allra rétthugsandi
manna í Bandaríkjunum.
Samur við sig.
Herra ritstjóri!
Viljið þér Ijá eftirfarandi línum
rúm í Heimskringlu.
Ritstjóri Lögbergs segir i siðasta
blaði sínu, að eg hafi sem skjótast
haldið frá Islandi, er eg hafi frétt,
að Roblin stjórnin héngi við völdin
áfram.
Það vildi nú þannig til, að eg fór
frá Akureyri 6 dögum á undan
kosningunum hér, og fór frá Glas-
gow að morgni þess 11., daginn eftir
kosningarnar, og voru þá engar
fréttir komnar þangað um kosn-
inga-úrslitin. Fyrstu fréttir af þessu
fékk eg í Quebec.
Ritstjórinn hefir því hér haft
endaskifti á sannleikanum, og það
vísvitandi. Hann vissi fullvel, að 10
daga ferð milli lslands og Winni-
peg er ómöguleg; en svo hefði það
orðið að vera, hefði eg fengið frétt-
ir um úrslit kosninganna til Is-
lands og náð hingað þann 22. þ.m.,
einsog hann réttilega getur um.
Þessi frásögn ritstjórans er eftir
öðru, sem úr þeirri átt kemur. Eðli
sínu fær enginn breytt, — jafnvel
ckki læknar, þó í mörgu fúski.
Winnipeg, 24. júlí 1914.
Gunnl. Tr. Jónsson.
Lögfræðispróf á
ströndinni.
Blaðið Vancouver World frá 16.
júli sl. getur þess í fréttum, að við
nýafstaðið lagapróf í British Col-
umbia hafi hr. A. L. Jóhannsson
lokið fyrsta miðprófi (lst inter-
mediate) við lagaskóla fylkisins. —
Lawrence Jóhannsson, sem hér um
ræðir, er sonur Eggerts Jóhannsson-
ar ritstjóra, er nú bý vestur i Van-
couver. Lawrence er útskrifaður frá
háskólanum hér í Manitoba, og hef-
'ir síðan hann útskrifaðist lagt fyrir
sig laganám við háskólann hér. Hef-
ir hann því á þessum vetri eigin-
lega búið sig undir próf við báða
háskólana, þó 1500 milur vegar séu
á milli þeirra, og aflokið prófi við
þá báða, með fyrstu sæmdarein-
kunn. Er það vel gjört og betur en
enn eru dæmi til. Hann er ágætlega
vel gefinn, einsog hann á kyn til og
gjörvilegur álitum. Ritfær er hann
vel, og fyrir nokkrum árum síðan
kom út eftir hann í tímariti hér í
bænum verðlaunasaga á ensku. —
Hann er enn kornungur maður, og
á því mikla og langa framtíð fyrir
höndum.
Atvinnuleysið.
Hið stærsta spursmál hinnar can-
adisku þjóðar á þessu og næstkom-
andi ári, verður að sjá fyrir þeim,
sem vinnulausir eru. Öll önnur
spursmál hverfa fyrir þessu; þvi
sem stendur mun óefað hundrað
þúsund manna eða meira vera at-
vinnulausir, og við árslok verða.
þeir sjálfsagt orðnir 250,000, eða.
ineira en helmingi fleiri.
Og hvað ætlar nú olrikisstjórnin.
að gjöra til þess að hjálpa þessum
mönnuin til að bjarga sjálfum sér,.
án þess að verða öðrum að byrði,
eða gefa upp móðinn og leggja hend-
ur í skaut?
Og hvað ætlar nú alríkisstjórnin
að gjöra til þess að verja þá frosti
og sulti, sem eru innan takmarka
hvers fylkis fyrir sig, og sjá engan
veg til þess, að vinna fyrir mat sín-
um og sinna? — — ——sfs,
Þetta er hin mikilvægasta spurn-
ing, sem liggur fyrir allri þjóðinni,
— fyrir hverri einustu fylkisstjórn,
og það er brýnasta nauðsyn að sinna
því undir eins. Það má ekki dragast
einn einasta mánuð úr þessu. Eitt-
hvað þarf að gjöra.
Eftir því, hvernig tekið er í
þenna streng, verður orðspor og á-
lit manna á Canada í næstu tiu ár-
in. Sé vel farið með þetta og vitur-
lega greitt úr málum þessum, þá
heldur innflytjenda straumurinn á-
fram. En sé illa farið með málin,
heldur útstrauinurinn úr Canada til
annara landa áfram og fer vaxandi,
en landið tapar við það milíónum,
og má enn leggja til milíónir að
nýju- til þess að veita straum jiess-
um hingað til Canada aftur.
Beinasti vegurinn að leysa spurs-
málið er þessi:
1. Að fá fólkið til að reisa bú og
lijálpa því til þess.
2. Að láta verklausa menn vinna
að skógarhöggi fyrir stjórnina
á vetrum i búðum á skógum
úti.
Þetta verður hver fylkisstjórn að
gjöra í sinu fylki með tilhjálp al-
ríkisstjórnarinnar, ef hægt er að fá
hana.
Ef að fylkisstjórnirnar gjöra
þetta að alvörumáli sínu, þá geta
þær sannarlega sett fjölda af vinnu-
lausum mönnum og familiufeðrum
á land út. Fylkin verða að leggja til
landið, taka til bygðirnar, sem
byggjast skulu og leggja fram höf-
uðstólinn til J>ess að framfleyta ný-
lendumanninum fyrsta árið. Það
kostar nokkuð í fyrstu, en þeir pen-
ingar koma allir aftur og j>eir marg-
faldir.
Fyrir peningunum, sem út eru
lagðir, verður stjórnin að fá trygg-
ingu í hinu hreinsaða og ræktaða
landi,— veð i húsum og hlöðum og
gripum og verkfærum, sem hún
leggur nýlendumanninum til.
Þetta er ekki nýtt. Þetta hefir
komið fyrir í öðrum löndum hvað
eftir annað. Það kom fyrir Prúss-
land á döguin Friðriks mikla, og
þá réði hinn vitri konungur heppi-
lega fram úr því. Danmörk og Aust-
urríki hafa ráðið fram úr því á síð-
ari tímum. Ráðgjafarnir og stjórn-
málamennirnir hafa þvi nóg dæmi
að fara eftir.
Hið annað ráðið er skógarhögg á
vetrum. Og það ætti ekki að vera
svo ervitt að koma því við. Sum fylk
in eiga heila flákana af skóglandi,
j>ar sem fá má liinn bezta sögunar-
við, og væri hann höggvinn og sag-
aður, myndi það meira en borga
allan kostnaðinn, og um leið fæða
oð klæða alla liá, sem annars hefðu
verið hjálparþurfar og veita þeim
að auki nokkra peninga umfram,
sem þeir gætu haft til kolnandi
þarfa, eða til þess, að leggja grund-
völlinn undir komandi framtíð úti
á landinu.
Ekkert fylkið hefir enn sem kom-
ið er tekið þetta fyrir; en það hefir
líka aldrei verið jafnmikið um verk-
lausa menn, og svo liggur þetta fyr-
ir og einhverntíma þarf að byrja.
Þetta er tíminn að prófa Canada.
Hjálpum hinum veiku og óreyndu,
og hinum framandi útlending og
sjáum honum fyrir ráðum að bjarga
sér. Tækifærin eru nóg, vegirnir ó-
þrjótandi, e£ reynt er að finna þá
og benda á þá með viti og skyn-
semd. Landið hefir ótæmandi auðs-
uppsprettur fyrir milíónir manna,
ef menn að eins finna lagið að nota
þær.
SKEMTIFERÐ.
Hið mánaðarlega skemtimót sitt
heldur Ungmennafélag únitara
sunnudaginn 2. ágúst. 1 þetta skifti
verður farin skemtiferð til Búfræð-
isskólans og Riverside Park. Stund-
víslega kl. 1.00 e.h. leggur prívat-
sporvagn af stað frá horninu á Sher-
brooke og Sargent, og heldur beina
leið til búfræðisskólans. Félagið
býður söfnuðinum, söngflokknum,
sunnudagaskólanum og utanfélags-
vinum sinum, að taka þátt í förinni.
Búfræðisskólinn er eitt af stóru
mannvirkjum þessa fylkis; River-
side Park er frá nátturunnar hendi
einhver fegursti bletturinn í nánd
við Winnipeg.
Komið, fjölmennið og hjálpið til
uð gjöra daginn skemtilegan.
Stjórnarmefndin.