Heimskringla - 24.09.1914, Síða 5

WINNIPEG, 24. SEPT. 1914.
HEIMSKRINGLA
Bls. 5
TIMBUR Vöruforði
Vér afgreiCum yBur fljótt og greiBilega
og gjörum yöur í fylsta máta ánægGa.
SpyrjiB þá sem verzla viB oss. '
THE EMPIRE SASH AND DOOR CO., LIMITED
Phone Main 2511 Henry Ave. East Winnipeg
eru bæði latínuskólar og presta-
skólar. Þess utan höfðu þeir undir-
búningsdeild. En hvert College var
andir stjórn einhverrar sérstakrar
kyrkjudeildar, og má því nefna
þessa skóla kyrkjuskóla. Með stofn-
un háskólans gengu þeir í löglegt fé-
lags-samband (affiliation) við hann
og það voru þeir, sem leystu af
hendi, fyrst framan af, alla kensl-
una og sendu svo námsmenn sina til
háskólans til að taka próf, og, að
enduðu náminu, að fá þær háskóla-
gráður, sem hann veitti. En svo var
gjört ráð fyrir i stofnlögum háskól-
ans, að hann mætti, hvenær sem
hann ákvæði, verða líka kenslu-
stofnun. Þetta varð að framkvæmd ,
eftir nokkur ár. Hann byrjaði á þvi, /
að kenna náttúruvísindi, en hefir!
svo bætt við sig, þangað til nú, að
hann nú er farinnn að kenna flest
af þvi, sem kyrkuskólarnir hafa
kent. Og það lítur jafnvel út fyrir,
að kyrkjuskólarnir, að undanskild-!
um skóla katólsku kyrkjunnar, hætti
að mestu eða öllu við latínuskóla- •
kenslu.
Þannig standa þá sakir í þessu
háskólamáli á þessu hausti 1-914. i
Þá er næst að athuga afstöðu há-j
skólans gagnvart islenzkunni. Eg
nota orðið háskóli í hinni þrengri
og eiginlegu merkingu. Hvað hefir
háskólinn gjört fyrir íslenzkuna?
Hann hefir sett hana á lestrarskrá
sína, leyft að stunda megi nám i ís-
lenzku, ekki aðeins í “fordyrinu”
(undirbúningsdeildinni), einsog þú,
hr. ritstjóri, kemst að orði, heldur
einnig í tveimur hinum lægri bekkj-
um (af fjórum alls) latinuskóladeild-
arinnar. Ennfremur hefir háskólinn
annast próf í íslenzku í þessum
bekkjum og i Coí/eae-bekkjunum
veitt þeim nemanda, i hvorum bekk,
sem bezt hefir staðið sig í þessari
námsgrein, $20.00 verðlaun á ári.
Þannig hefir þetta verið í 10 ár.
Hefir orðið nokkur breyting á
þessu?
Neil Ekki hin minsta. I.estrar-
skrá háskólans stendur i ársriti frá
þessu ári óhögguð, og eftir þvi sem
eg bezt veit hefir engum manni, sem
stendur að þeim málum, dottið i
hug, að kippa henni burt. Enda væri
minni ástæða til þess en nokkru
sinni áður; því nú er hún kend i
fleiri stöðum en áður. Hún er nú
kend í undirbúningsdeild í Selkirk
og á Gimli, fyrir utan það sem hún
er kend við Jóns Bjarnasonar skóla
hér í bænum. Það er þvi ekki rétt,
að islenzkan við háskólann sé “lát-
in detta úr sögunni”. Hún er við
háskólann þar sem hún hefir verið
í 10 ár. Það er mjög áríðandi, að
allur misskilningur út af þessu at-
riði sé leiðréttur.
Þá kemur hitt atriðið: kenslan.
Wesley College er hinn eini skóli í
sambandi við háskólann, sem hefir
leyst af hendi kenslu i íslenzku.
Athugið nú, landar góðir, hvernig
henni hefir verið haldið þar uppi.
lslendingar hafa kostað hana og
meiri hluta þess tíma hefir það ver-
ið lúterska kyrkjufélagið, sem hefir
borið ábyrgðina. Nú, þegar það
kyrkjufélag stofnaði sinn eigin
skóla, var ekki að búast við þvi, að
það héldi áfram að borga fyrir
kensluna á Wesley College, og út af
þvi er það, að sú stofnun hættir nú
að kenna íslenzku, og sjálfsagt er
það atriðið, sem þú harmar, hr. rit-
stjóri, og er eg ekkert að lá þér það;
en þá verður, að sjálfsögðu, sú fregn
þér gleðiefni, að þrátt fyrir þetta
eiga allir íslenzkir námsmenn í
Winnipeg kost á þvi að nema alla
þá íslenzku, sem tekin er fram i
lestrarskrá háskólans. Eg hefi gjört
samninga við formann Wesley skól-
ans, að Jóns Bjarnasonar skóli ann-
ist alla kenslu í islenzku, eftir því
sem námsmenn þar biðja um, og er
líklegt, að sú kensla fari að mestu
leyti fram í Wesley skóla bygging-
unni, til hægðarauka fyrir náms-
fólk þar, og eins fyrir þá, sem ganga
á háskólann.
Þess má geta líka, til að fyrir-
bygga misskilning, að latínuskóla-
nám fer fram á Wesley skólanum í
vetur líkt og verið hefir. Einnig
verða menn að vita það, að það var
ekki ætlun Wesley manna, að hætta
við kenslu i islenzku, nema til þess
að láta hana í hendur skóla vors.
íslenzkunni er því eins vel borgið
nú og verið hefir. Er þá út á nokk-
uð að setja? Eg get vel skilið það,
að mótstöðumenn kyrkjufélagsins
vilji, að þessi háskólakensla í is-
lenzku sé ekki undir umsjón vorri,
heldur háskólans. En með þessu,
sem sagt hefir verið, er ekki að
neinu leyti loku fyrir það skotið, að
það geti orðið. Háskólinn hefir alt
af verið að bæta við sig námsgrein-
um. Hann er samt ekki enn búinn
að taka að sér alla kenslu.
Það eru jafnvel fleiri tungumál en
íslenzkan af þeim, sem eru á lestrar-
skrá hans, sem hann ekki kennir.
Hann kennir enn enga hebresku.
Sú kensla er enn algjörlega í hönd-
um kyrkjuskólanna. Sjálfsagt kem-
ur að því, að háskólinn bjóði kenslu
í öllum þeim greinum, sem eru á
lestrarskrá hans, og þá islenzkunni
með; enda eru íslendingar svo stór
hluti af námsfólki við hina æðri
skóla hér og þeir hafa svo mikið á
sig lagt til að fá tungumál sitt viður-
kent, að þeir ættu það skilið.
Með þessu vona eg að misskiln-
ingi sé eytt og að öllum geti skilist,
að íslenzkunni hefir ekki verið vís-
að burt af háskólanum.
Svo vil eg beina máli mínu að
þér, hr. ritstjói, og spyrja þig, hvort
þér finnist ekki sanngjarnt, að all-
ir íslendingar, án tillits til flokka,
noti sér það tækifæri, sem Jóns
Bjarnasonar skóli býður einsog á
stendur nú.
Sá skóli byrjar annað starfsár
sitt í Skjaldborg á Burnell stræti
hér í bæ kl. 10 f. h. fimtudaginn 1.
október næstkomandi.
Winnipeg, 22. sept. 1914.
Rúnólfur Marteinsson.
HVAÐ HEITIR MAÐURINN Ntir.?
Hér í borginni Winnipeg er Is-
lenzkur maður sem kallaður er
Guðmundur Þórðarson, og bakar
hann brauð. Hann er þvi vana-
lega nefndur “Guðmundur bakari.”
Hvað maðurinn heitir að réttu
lagi er ekki gott að vita, því fyrstu
ár æfi sinnar hér í landi gekk hann
undir nafninu “Johnson”.
En einn góðan veðurdag var “Mr.
Johnson” orðin að G. P. Þórðarson
og nú er þessi Guðmundur bakari
orðinn að “G. P. T.”
Sumir eru að geta þess til T-ið
eigi að merkja Taddeus því svo hét
einn af postulum Krists hins kross-
festa, og er vel trúlegt að tilgátan
sé rétt, því bakarinn segist nýlega
endur fæddur og laugaður í blóði
Jesú. En eftir ritgerð hans til mín
í Heimskringlu af 17. þ.m. er ekki
annað hægt að sjá en maðurinn sé
hreinn og beinn mono maniac, og
þar af leiðandi tek eg ekkert tillit
til þess sem hann segir. Það væri
synd að skeiti skapi sínu á öðrum
eins vesaling sem gengur með lausa
skrúfu í höfðinu.
S. J. Austmann.
Hra. Jón Kernested lögregludóm-
ari við Winnipeg Beach var hér á
ferð í bænum á þriðjudaginn var.
Allt tíðindalaust að norðan en
líðan manna góð.
Where Does Tour úrain úo ?<
Uppske'a yðar er und»r ySar eigin umsjón, þar til aS
korniS er komiS í hlöSurnar.
ÆttuS þér ekki aS hafa meSgjörS meS sölu þess?
Hin sameiginlega viSskifta-aSferS ^“GrGrG&trygg-
ir ySur ráSvandlega sölu á hveiti ySar.
Komist strax í samband viS Félag Bændanna Sjálfra.
rtiNTON _____
nisT
(sxHMiií/e
.
Þessi búð er staðurinn
að kaupa vinnu skyrtur
Þykkar dukikyrtur, svartar, hver.$1.25
S?&rt og hvítröndóttar skyrtur. 90c.
Gráar flónel skyrtur, h\er..$1.25 til $1.50
Bláar flónel skyrtur, hver...$1.50
Svartar flonel skyrtur, hver $1.00 til $1.25
White & Manahan Ltd.
500 Main Street Winnipeg
Síma viðtal keisaranna
dagana fyrir stríðið.
Bæklingur kom út í Berlin nú
fyrir skömmu. 1 honum eru birt
síma viðtöl Vilhjálms keisara, Ge-
org’s Englakonungs, Hinriks keis-
ara bróðurs og hermála ráðgjafa og
sendiherra beggja rfkjanna. Bera
útgefendur sakir á Englendinga að
þeir hafi ekki viljað koma í veg
fyrir stríðið, til að styrkja þann
málstað eru símtölin birt. Annað
er ekki í ritinu. Ritið er prentað í
stjórnar prentsmiðjunni þýzku og
gefið út á ensku.
Eylgir hér þýðing af þvf einsog
það er prentað upp f ensku blöðun-
um.
FORMÁLSORÐ
“Eftirfylgjandi skjöl skýra skoð-
anir Englendinga og þjóðverja og
það sem ríkjunum fór á milli rétt
fyrir stríðið. Má sjá á skjölum þess
um að Þýzkaiand var fúst til að
vægja Frakklandi ef Englendingar
hefðu viljað standa hjá og ábyrgj-
ast hlutleysi Frakka um stríðið.”
* * *
Ritsíma skeyti til Hans Hátignar
Englakonungs frá Konunglega
Hávelbornum prins Henriki af
Prússlandi, 30. júlí, 1914.
Hefi dvalið hér síðan í gær; hefi
skýrt Vilhjálmi frá þvf, sem þér vin-
samlegast sögðuð við mig, í Buck-
ingham höllinni á Sunnudaginn
var, og tók hann þakksamlega orð-
sendingu yðar.
Vilhjálmur er önnum kafinn, er
að reyna sitt ftrasta til þess að
verða við beiðni Nicka til hans um
að vinna að því að halda við friði,
og er nú í stöðugu ritsímasambandi
við Nicka, er skýrði honum frá því
í dag að hann væri með stríðs við-
búnað, er þýðir það sama og kalla
saman herinn, sem hann fyrirskip-
aði nú fyrir fimm dögum síðan.
Oss er einnig skýrt frá því að
Frakkland, sé með her viðbúnað,
og sé í óða önn að hervæðast; en
með því að vér höfðum engan við-
búnað gjört í þá átt, eru líkur til
að vér verðum til þess neyddir á
hverri stundu, haldi nágrannar
vorir áfram, en það myndi þýða
Norðurálfu stríð.
Sé yður það alvöru og áhuga efni
að koma í veg fyrir slíka ógæfu,
mætti ég benda yður á að þér beitt-
uð nú áhrifum yðar við Frakkland
og Rússland og fenguð þau til þess
að vera afskiftalaus, um þetta efni
og væri það að mínu áliti það gagn-
legasta.
Álít ég það mjög heppilegt og ef
til vill það eina er verndað getur
friðinn í Norðurálfunni.
Eg skal bæta því við að fremur
iyi en nokkru sinni áður ætti Þýz-
kaland og England að leggja hvcrt
öðru lið til þess að afstýra ægilegri
eyðileggingu, er annars virðist muni
vera óhjákvæinileg.
Eg hefi skýrt Vilhjálmi frá þessu
ritsfmaskeyti mfnu, er hann þvf
fyllilega samþykkur, því hann er
einlægur í því að vilja halda við
friðinum, en þessi herútbúnaður
tveggja nágranna ríkjanna, geta að
lokum neytt hann til þess að fara
að þeirra dæmi, hans eigin ríki til
hlýfðar, er annars stæði uppi varn-
arlaust.
Eg hefi, sem sagt, skýrt Vilhjálmi
frá þessu skeyti til yðar og vona eg
að þér takið þessum skýringum
mínum á sama hátt, með sama vin-
skaparhuga og þær eru veittar.
HINRIK
* * *
Ritsíma skeyti frá Hans Hátij
Englakonungi til prins Hinri
af Prússlandi, 30. júlí, 1914.
Þakkir fyrir símskeyti yðar.
svo glaður yfir, að frétta af tilrau
um Vilhjálms að liafa samtök v
Nicka um að halda við friði. ]
Til kaupenda Heimskringlu.
Við mánaðarmótin næstu er yfirstandandi árgangi blaðsins lokið. Og er vér lörum að yfirlfta áskrifenda
skrána, vcrðum vér þess varir að fjölda margir áskrifenda skulda blaðinu, ekki einasta fyrir þenna árgang
heldur lengra til baka. En til þess blaðið fái staðið í skilum við viðskiftamenn sfna og kaupendur, þarf
það að fá það sem það á útistandandi hjá öðrum, og þá eðlilega hjá kaupendunum. Vonnmst vér því tll
að ekki þurfi nema að minna menn á skyldur sínar í þessu efni, til þess þeir standi skil á skuldum sínum
við blaðið. Heimskringla er ekki á hverri viku að min na menn á að þeir hafi ekki borgað áskriftargjald sitt.
Telur hún að virðingu kaupenda sinna sé misboðoð með því. En hún ætlast þi lfka til, að þegar hún kallar
eftir sínu, meti menn orð sín og eigin virðingu svo miki ls, að þeir láti ekki þurfa að gjöra það oft. Það era
þvf tilmæli vor, að sem allra flestir, fari nú að sýna lit á borgun úr þessu, á þvl sem þeir skulda. Blaðið þarf
peninganna, en þér þurfið blaðsins. Til leiðbeiningar setjum vér hér skrá innheimtumanna blaðsins, yflr
Canada og Bandaríkjin.
ICANADA.
F. Finnbogasoa.................Árborg
F. Fmnbogason..................Ames
Magnús Teit....................Antler
Pétur Bjamason.................St. Adelaird
Páll Anderson..................Brú
Sigtr. Sigvaldason.............Baldur
Jónas J. Hunfjord..............Burnt Lake
G. M. Thorlaksson..............Calgary
Óskar Olson...................Churchbridge
J. K. Jónasson.................Dog Creek
J. H. Goodmanson...............Elfros
F. Finnbogason.................Framnes
John Januson...................Foam Lake
Kristmundur Sæmundsson.........Gimli
G. J. Oleson...................Glenboro
F. Finnbogason. ...............Geysir
F. Finnbogason.................Hnausa
J. H. Lindal...................Holar
Andrés J. Skagfeld.............Hove
Jón Sigvaldason......'.........Icelandic River
Árni Jónsson...................ísafold
Andrés J. Skagfeld.............Ideal
Jónas J. Hunfjord..............Innisfail
Jónas Samson...................Kristnes
J. T. Friðriksson..............Kandahar
Oskar Olson....................Lögberg
Lárus Árnason..................Leslie
Eliríkur Guðmundsson...........Lundar
Pétur Bjarnason................Markland
Eiríkur Guðmundsson............Mary Hill
John S. Laxdal.................Mozart
Jónas J. Hunfjord..............MarkerviIIe
Paul Kernested.................Narrows
Gunnlaugur Helgason............Nes
Andrés J. Skagfeld.............Oak Point
Pétur Bjarnason .... Otto
Sigurður A. Andrrson
Jónas J. Hunfjord
Sumarliði Kristjánsson
Gunnl. Sölvason
Runólfur Sigurðsson
Andrés J. Skagfeld
Snorri Jónsson
J. A. J. Lfndal
}ón Sigurðsson
Pétur Bjarnason
Ben B. Bjarnason
Thorarinn Stefánsson
ólafur 1 horleifsson . . . . Wild Öak
Sigurður Sigurðsson
ihidrik Eyvindsson
Paul Bjarnason
I BANDARIKJUNUM.
Jóhann Jóhannsson
Tborgils Ásmundsson
Sigurður Johnson
jóhann Jóhannsson
jobn Th. Ardahl
S. M. Breiðfjörð
S. M. Breiðfjörð
Elís Austmann
Árni Magnússon
Jóhann Jóhannsson
G. A. Dalmann
Gunnar Kristjánsson
Col. Paul Johnson
G. A. Dalmann
Thorst. Gauti
Jón Jónsson, bóksali
Sigurður Johnson
óska þess hátfðlega að afstýrt verði
jafn óbætanlegu slyzi og Norður-
álfu stríði. Stjórn vor er að gjöra
sitt ítrasta til að fá Rússland og
Frakkland til þess að hætta við
frekari vopna viðbúnað, fáist Aust-
uiríki til þess að láta sér nægja
með að taka Belgrade og héraðið
þar umhverfis og halda þvf í gísling
þangað til samið verður um sættir,
þó með því skilyrði að aðrar þjóðir
hætti öllum herbúnaði. Vona að
Vilhjálmur vilji nú beita .sínum
miklu áhrifum til þess að fá Austur
ríki til að ganga að þessum tillög-
um og sýna á þann hátt að Þýzka-
land og England vilji vinna saman
að því að afstýra alþjóða óham-
ingju.
Eg bið yður að fullvissa Vilhjálm
um að eg gjöri og muni gjöra, allt
sem í mfnu valdi stendur til þess
að viðhalda friði í Norðurálfunni.
GEORGE
* * *
Ritsíma skeyti frá Hans Hátign
Keisaranum til Hans Hátignar
Englakonungs, 31. júlí, 1914.
Margfaldar þakkir fyrir yðar góð-
gjörnu orðsendingu. Tillögur yðar
eru alveg samhljóða mfnum skoð-
unum, og þeim yfirlýsingum sem
eg fékk í kvöld frá Vínaborg, er eg
hefi símað til Lundúna. Eg hefi á
þessari stundu fengið þá frétt frá
rfkiskanslaranum, að honum hafi
verið opinberlega tilkynt það í
kvöld, að Nicki hafi skipað út öll-
um sínum her á sjó og landi. Hann
hefir því ekki beðið eftir að sjá
hver árangur yrði af þeirri mála
miðlun sem eg hefi verið að reyna
að gjöra, og heldur ekki sent mér
nokkra frétt um ætlanir sínar. Eg
er á förum til Berlínar til þess að
ráðstafa því að austur jaður ríkis-
ins verði verndaður gegn áhlaupi,
en þar hafa Rússar sett óvfgan her.
VILLI.
Ritsíma skeyti frá Hans Hátign
Englakonungi til Hans Hátignar
Keisarans, 1. ágúst, 1914.
Margfaldar þakir fyrir símskeyti
yðar i gærkveldi. Eg sendi Nicha
brýnt skeyti um það, að eg væri að
gjöra alt, sem í mínu valdi stæði til
þess að koma á sáttaleitan að nýju
milli hlutaðeigandi ríkja.
GEORGIE.
* * *
Ritsíma skeyti frá Þýzka sendiherr-
anum í Lundúnum til ríkis kans-
larans 1. ágúst, 1914.
Sir Edward Grey spurði mig þess,
rétt á þessari stundu í símtali hvort
eg áliti, að eg gæti ábyrgst, að við
færum ekki með ófriði á hendur
Frökkum, ef í stríð færi milli Rúss-
lands og Þýzkalands, en Frakkland
fengist til að standa hjá. Eg svaraði
því, að eg áliti vér gætum veitt þá
ábyrgð.
LICHNOWSKY
* * *
Ritsíma skeyti frá Hans Hátign
Keisaranum til Hans Hátignar
Englakonungs, 1. ágúst, 1914.
Eg hefi samstundis meðtekið
skeyti frá stjórn yðar, er býður oss,
að Frakkar skuli sitja hjá á ábyrgð
Bretlands. Boði þessu fylgdi fyrir-
spurnin, hvort undir þeim kringum-
stæðum Þýzkaland mundi halda sig
frá því, að leita á Frakkland. Fyrir
formlegar ástæður hlýtur liðssafnað-
ur vor að halda áfram, er fyrirskip-
aður var í dag, og herinn að halda
á bæði landamærin að austan og
vestan. Sú skipan verður ekki aft-!
urkölluð og þykir mér leitt, að sím-
skeyti yðar kom of seint. En bjóði
Frakkland mér að það skuli sitja
hjá, og boð þess séu ábyrgst með
herstyrk Breta til lands og sjávar,
skal eg að sjálfsögðu ekki láta ráð-
ast á Frakkland og nota eg þá lið
mitt annarsstaðar. Eg vona aðeins
að Frakland hlaupi ekki upp. Her-
inn þar er í þann veginn að fá
skipan með ritsíma- og málþráða-
skeytum, að halda kyrru fyrir og
fará ekki inn á Frakkland.
WILLI.
* # *
Ritsíma skeyti frá Þýzka ríkiskans
laranum til Þýzka sendiherrans
í Lundúnum, 1. ágúst, 1914
Þýzkaland er við þvi búið, að
taka tilboði Breta, með því skilyrði,
að England ábyrgist með herafla
sinum hlutleysi Frakka i stríði milli
Rússa og Þjóðverja. Þýzka hernum
hefir verið skipað út í dag, áður en
tilboð Englendinga fréttist, vegna
ófriðar aðgjörða Rússa. Það verður
þess vegna ekki hægt að gjöra
breytingu á sendingu herliðsins að
landamærum Frakklands og niður-
skiftingu liðsins þar. En vér skul-
um ábyrgjast, að her vor skal ekki
inn á Frakkland fara upp til kl. 7
e. h. mánudaginn þess 3. þ.m. — vilji
England i millitið skuldbinda sig til
að veita oss þessa ábyrgð.
BETHMANN-HOLLWEG.
* * *
Ritsíma skeyti Hans Hátignar Eng-
lakonungs til Hans Hátignar
Keisarans 1. ágúst, 1914.
Til svars upp á simskeyti yðar,
samstundis meðtekið, verð eg að á-
líta, að einhver misskilningur eigi
sér stað i sambandi við fyrirspurn,
er fór á milli Sir Edward Grey og
Prins Lichnowsky eftir hádegi í
dag, i vinsamlegu samtali þeirra á
milli, er þeir voru að tala um,
hvernig orustu milli þýzka og
■ franska hersins yrði afstýrt, meðan
enn væru möguleikar á, að koma á
samningi milli Austurríkis og
Rússa. Sir Edward Grey mun finna
Prins Lichnowsky snemma i fyrra-
málið og komast eftir, hvort hann
er valdur að þessuni misskilningi.
GEORGIE.
* * *
Ritsíma skeyti frá Þýzka sendiherr-
anum í Lundúnum til Ríkis-
kanslarans, 2. ágúst, 1914.
Tilboð Sir Edward Grey var
gjört af löngun til þess, að halda
Englandi út úr ófriðnum að öllu
leyti; en með þvi, að enginn samn-
ingur var áður gjörður um þetta
við I'rakkland, og hann ekki vissi
þá um, að vér hefðum sent her vest-
ur, hefir tiiboðið verið dregið til
baka, sem vonlaust og óframkvæin-
anlegt.
LICIINOWSKY.
* * *
Skeytum þessum fylgir svo þessi
skýring yfir afstöðu rikjanna, frá
sjónarmiði Þjóðverja, er tæplega
verður sögð óhlutdræg að öllu
leyti:
“Aðalefni málsins frá Þýzkalands
hálfu er innifalið í ritsímaskeyti
Vilhjálms keisara til Englakonungs
1. ágúst 1914. Hafi einhver mis-
skilningar átt sér stað um eitt-
hvert tilboð frá hálfu Englendinga,
þá veitti tilboð keisarans Englandi
tækifæri til þess að sýna og sanna
friðar-tilhneigingu sína og koma
með því móti í veg fyrir strið milli
Frakka og Þjóðverja”.
* * »
Skeyti þessi verða söguleg þegar,
framlíða stundir, er skýra frá við-
skiftum þeirra Englakonungs og
Þýzkalandskeisara, og sýna hversu
samningstilraunir allar mishepnuð-
ust af þvi Þjóðverjar voru of bráðir
á sér. Hefði Vilhjálmur beðið með
að senda her inn á Frakkland, er
ekkcrt liklegra en að Rússum og
Þjóðverjum hefði verið lofað að
eigast við„ og hefði farið vel á því.
Enginn hefði harmað það, þó vígvél-
um og liermaskínum þeirra hefði
lent saman og þær orðið hvorri ann-
ari að grandi. Én láni þvi var ekki
að fagna. Og einsog frá byrjun hef-
ir verið staðháeft, vería skeyti þessi,
er leysa eiga Þjóðverja undan á-
byrgðinni á stríðinu, til þess að
styrkja það, að keisaranum er ein-
um um að kenna, að meginhluti
lieimsins lenti í stríð. Það var æði
hans og fljótfærni,, hroki og metn-
aður, er gjörði það að verkum, að
Englendingar urðu að gefa upp all-
ar sinar friðar-umleitanir og miðl-
un mála, og eftir að út í ófriðinn
var komið taka til vopna til þess
að halda uppi sæmd sinni og virð-
ingu, kenna heiminum að meta gildi
samninga og ganga ekki á gjörðar
sættir.
i