Heimskringla - 09.12.1915, Blaðsíða 1

Kaupið Heimskringlu.
Borgið Heimskringlu áður cn
skuldin hækkar! Heimskringla
er fólksins blað.
Snœbjörn Olson
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORXSTS
Phoues Main 194. Night and Sun-
day Sher. 2667
DONAI.D STREET, WINNIPEÖ
jan. 16 “ “
XXX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 9. DES. 1915.
Nr. 11
$
; Fregnir af Stríðinu.
*
*
Á laugardaginn var alt í óvissu á
Balkanskaganum. Þjó&verjar og Búl-
garar voru loksins búnir að reka
Serba út úr föðurlandi þeirra. Norð-
urher Serba og mikið- af alþýðu,
sem flúði með hernum, var komið til
Montenegro og gengu serbnesku her-
mennirnir þar í lið með Svartfell-
ingum, frændum •'sínum, að verjast
Austurríkismjjgiíum, .pra einlægt
hafa sótt á Svartfellinga að norðan,
þó að litið' eða efctéert hafi þeim á-
gengt orðið. Það hefir aldrei reynst
fýsilegt að sækja Svartfellinga
heim. En miðher Serbanna er kom-
inn inn í Albaníu. Suðurher þeirra
hefir komist til Frakka og Breta
syðst í Serbiu, eða Makedóníu hinni
fornu, í Vardar dalnum. Serbarnir
urðu loksins að hörfa frá Monastir,
helzlu borginni í Suður-Serbiu og
fyrrum höfuðborg í Makedóníu,
meðan Tyrkir héldu landinu. Frá.
Monastir hrukku sumir Serbarnir
vestur í Albaníu, en sumir, einkum
landsfólkið, suður yfir landamærin
til Grikklands. En liðið Serbanna,'
sem var við Prilep og ofan til i
Czerna-dölunum, komst til Frakka
við Gievgeli og Czerna og með Var-
dar-ánni. Mikið þóttust Þýzkir liafa
tekið af serbneskum föngum; en
aftur segja aðrir', að þcir hafi talið
landsfólkið, sem þeir náðu með
föngunum, ganda karla, konur og
börn. Að minsta kosti munu þeir
hafa drýgt fangatöiuna með þeim;
]>ví að eiginlega biðu Serbarnir ald-
rei neinn ósigur; þeir urðu að halda
undan, en þeir fóru einlægt í fylk-
ingu og börðust einlægt og taka all-
ir tit hreysti þeirra. Sjálfir Þjóðverj-
ar segjast aldrei hafa mætt hraustari
mönnum. Og manntjónið, sem Þýzk-
ir og Búlgarar fengu, er þeir héklu á
eftir þeim, var svo mikið, að menn
hefðu aldrei trúað því.
Hvar sem Serbar héldu undan, þá
fór landsfólkið fyrst, eins og vér höf-
um lýst áður; fólkið, sem ekki vildi
biða Þjóðverjanna og voru þær lest-
ir oft margar mílur á lengd. Svo
koniu herflokkarnir, hinir særðu og
Jireyttu og stórskotaliðið. En hvar
sem vigi var, þá nam stórskotaliðið
staðar og kom fyrir fallbyssunum;
því að hvað sem Þýzkir segja, töp-
uðu Serbar mjög litlu af falíbyssum
sínum. Þeir þektu þar allar vega-
lengdir upp á faðm og fet, og svo
biðu þeir þangað til að Þjóðverjar
eða Búlgarar voru komnir á ein-
hvern vissan stað, segjum í þriggja
til 10 milna fjarlægð. Það gjörði ekk-
ert, hvort þeir sáu mennina, sem
þeir skutu á eða ekki, — alt var út-
reiknað. En þegar þeir, sem á verði
voru, sögðu þeiin að þarna væru
þeir nú komnir, þá byrjuðu Serbar
cg létu sprengikúlnahríðina dynja á
þessum stað. Ef að flokkurinn eða
fylkingin óvinanna var þar fyrir,
þá hrundu mennirnir niður hundr-
uðum saman. En væru þeir ekki svo
langt komnir, þá urðu þeir að fara
þarna gegnum eldhaf og tapa fjölda
manna, hvernig sem þeir fóru að.
En þegar þeir voru komnir i gegn-
um þetta eldhaf, þá breyttu Serbar
til og Iétu nú sprengikúlurnar
koma niður nokkru nær sér að fram
an við fylkingarbrjóst óvinanna.
Þar kom annað eldhafið, sem óvinir
þeirra þurftu að fara i gegnum, og
kallast þetta “Curtain of fire’’ (eld-
liaf).
Þetta vann bezt í þröngum dölum,
eða þar sem klif voru, sem víða er
þarna i fjöllunum. En þó mátti all-
staðar koma þvi við. Því að einlægt
urðu óvinirnir að fylgja veginum;
það var hvergi hægt að komast á-
fram með vagna og fallbyssur ann-
ársstaðar en eftir vegunum, þó að lé-
legir væru.
Á meðan þetta gjörðist hélt lestin
Serbanna einlægt áfrain, og gekk
seint, því að alt var dregið á uxum,
og voru mörg uxatímin fyrir hinum
stærri fallbyssum. Þegar óvinirnir
fóru að nálgast, urðu Serbarnir að
færa sig með öftustu fallbyssurnar.
En þá var önnur fallbyssudeild kom-
in einar 4—5 mílur lengra áleiðis,
og nú urðu þeir að fara að skjóta.—
En einlægt lágu hermennirnir Serba
á hæðum og hryggjum að skjóta af
handbyssum og magazin-byssum á
óvinina til að láta þá aldrei koma
svo nærri, að þeir næðu fallbyssun-
um, þvi að þá var alt í veði og heili
hópurinn kominn á vald óvinanna,
hvort heldur það vorú 5 eða 10 eða
20 þúsundir.
Þarna björguðu Serbar vopnum
sínum öllum; en einlægt fækkuðu
þeir, og er sagt, að það hafi verið
rúmar liundrað þúsundir hermanna,
sem þarna komust undan. Og var
það kanske mest að þakka fallbyss-
unum eða mönnunum, sem þeim
stýrðu; en það voru oft annaðhvort
Bretar eða Frakkar. Því að ]>eir
voru sendir þeim til hjálpar, jafnvel
nokkru áður en þessi seinasta árás
á Jand Serbanna byrjaði.
Þýzkir hafa þvi rekið Serba af
löndum sínum og eignum; en í raun-
inni eru Serbar ósigraðir ennþá. Og
fái þeir nokkra hvíld, segjast þeirj
geta lagt á móti óvinum sinum með !
200,tKU) þú&undir manna. Og aldrei
ætla þeir að gefast upp, heldur berj-
ast m^iðan nokkur stendur uppi.
Þó að herflokkar Serba séu nú
fapnii; úFlandinu, þá eru þó um alt
Iaudið#jpáflokkar Serba uppi í fjöll-
'unum, ffkógunum og skörðunum.
Þeir kpma fram þar sem engan var-
ir, og þegar Þýzkir eða Búlgarar
eru á ferðinni, þá vita þeir ekki
fyrri til en kúlnahríðin stendur á
þeim. Serbar eru þar komnir, kan-
ske ekki nema 20—30, og senda
þeim kveðjur sínar, og hverfa svo,
því að þeir rata götur allar og
þekkja fylgsni öll í landinu. Þetta er
kallað “Guerilla”-stríð.
Dag eftir dag var ]>að sagt að
Bússar væru komnir með her sinn
inn í Búlgaríu; en lengi var það jafn
harðan borið til baka. En nú hafa
Búmenar tekið öll skip á Dóná með-
fram landi sínu og hafa bannað
Þjóðverjum að flytja vopn og vistir
eftir ánni. Búlgarar og Þjóðverjar
eru líka farnir að búast við Rússum
og hafa sent lierlið austur í Búlgariu,
cwikum meðfram l)óijá að sunnan.j
og er ætlað að kastalaborgin Rust-
cliuk á suðurbakka Dónár, næst fyr-
ir ofan Silistriu, verði miðstöð
hersins.
— Aftur senda Tyrkir herlið norð
ur með öllum ströndum Svartahafs-
ins, alt norður til Varna. Þeir eiga
að Verja Rússum landgönguna.
— Um daginn var sagt að Vil-
hjálmur væri kominn til Belgrad og
hefði ætlað að komast til Mikla-
garðs og sjá vin sinn og fóstbróður,
Tyrkjasoldán. En ekki hefir orðið
af því, og kom Enver Bey, Tyrkja-
höfðingi, núna nýlega norður til
Orsova til að tala við Vilhjálm, sem
beið hans þar. Sýnir það, að Vil-
hjálmi hefir ekki þótt fylltrygt að
fara með brautunum, og ekki hefir
heyrst að neinar stórar hersveitir
liafi farið um þær. Enda hefir það
aldrei verið tilgangur Vilhjálms, að
senda nú hermenn þangað suður.
Hann hefir fulla þörf fyrir þá, bæði
að austan á móti Rússum og að vest-
an á móti Frökkum og Bretum.
— Þó að lítið muni, þá veitir
Rússum einlægt betur að austan,
bæði i Galizíu og Búkóvinu og norð-
ur við Riga. En á mánudagsmorgun
voru engar áreiðanlegar fregnir
komnar, að þeir væru komnir nieð
lier til Búlgariu.
Vilhjálmur blóð vill nú frióinn.
Hér og hvar um heiminn eru
Þjóðverjar nú að hleypa friðarpost-
ulum af stokkunumi f New York
Tribune kemur einh fram og segir
i blaðinu á þessa leið: —
“Þjóðverjar eru nú fáanlegir til
at seinja frið og gjöra nú minni
kröfur en nokkru sinni áður, og
höfum vér fyrir því mann, sem er
nákunnugur stjórnmálum Þjóðverja,
og hefir hann lengi verið í Banda-
ríkjunum.
“En friðarkostirnir, sem Vilhjálm
ur keisari kynni að taka, eru þessir:
Þjóðverjar verða að ráða öllu á
Balkanskaganum, svo að þeir hafi
greiða göngu til Miklagarðs og Litlu-
Asíu, — svo að þeir geti fengið að
njóta sólarinnar i suðrænum lönd-
um, óháðir valdi Breta.
Sjálfstæð riki myndist milli Þjóð-
verja og Rússa, gg yrði eitt þeirra
hið nýja pólska riki. Einnig vill
hann láta auka við Rúmeníu. Þessi
ríki eiga að vera eins konar garður
(Buffer States) milli Þjóðverja og
Rússa, svo að þau riki nái ekki sam-
an að berjast.
Á vesturkantinum skulu vera hin
sömu landamæri og áður, og alfrjáls
skal Belgía vera. Og einhvern litinn
hluta vill liann láta Frakka hafa af
E’sas.”
En um skaðabætur talar Þjóðverji
þessi ekki eitt orð. Og óljóst er það,
sem þó allir vita, að Vilhjálmur ætl-
ar sér alla Litlu-Asiu. Og eru Þjóð-
verjar búnir að búa það undir í
mörg ár. En þar fengju þeir riki
eins stórt og öll löild Vilhjálms i Ev-
rópu, og ágætisland, sem fleytt gæti
fram mörgum milliónum ibúa, og á
eftir Litl-Asíu kæmi öll spildan suð-
ur að Persaflóa, og þá væri hinn
gairtli heimur klofinn í sundur og
Þjó^verjar hin voldugasta lijóð i
tieUBi.
Þuð má búast við, að ]icssir frið-
nrkostir komi fram aftur og aftur i
ótal Myndum. En fyrst og fremst
keinur engum Bandamanna til liug-
ar, að iemja nokkurn frið — fyrri
en Vilhjálmur keisari er rekinn frá
völdum og öll hans ætt, og svo trúir
enginn þjóðinni, sem hefir rofið i
eiða sína eins hroðalega og Þjóð-
verjar hafa gjört undanfarið. En þvi
meira, sem harðnar fyrir Vilhjálmi,
og þvi meiri, sem óánægjan verður
innanrikis, bæði á Þýzkalandi, í
Austurríki og í Ungarn, — því meira
munu menn heyra af þessu. En af
Bandamönnum sinnir enginn þessu.
Menn sjá það einlægt Ijósara og ljós-
ara, að slagurinn er upp á líf og
dauða!
Sósíaiistar í Austurríki.
Fréttagrein frá Genf i Svisslandi.
Þann f>. desember cr sagt þaðan.
að Sósíalistar i Austurríki og Ung-
arn segja, að síðan stríðið byrjaði
liafi verið farið iheð þjóðina sem
aumustu þræla, og eru Sósíalistar nú
á laun að senda út umburðarbréf að
lieimta frið, og í Sósíalista blaðinu
Soltbrecht stendur svolátandi grein:
“í Austurriki hefir aldrei verið
neitt verulegt frelsi, og meðferðin,
sem vér höfum orðið að þola síðan
striðið byrjaði, er voðaleg. Réttlæti
og lög eru ekki til í landinu. Og
þegar hinn mentaði heimur fær að
vita um það, sem fram hefir farið í
Austurríki, þá munu menn fyliast
viðbjóðs og skelfingar. Vér viljum
ekki minnast á hinn langa lista
czechneskra borgara, scm til dauða
hafa verið dæmdir; ekki á hina
þungu dóma, sem feldir liafa verið
yfir Sósíalistum, þó að þeir hafi
ekki annað til saka unnið, en að láta
skoðanir sínar í ljósi. Vér ætlum nú
að berjast fyrir lýðveldisstjórn.
Stjórnin ]>orir ekki að skjóta þvi til
þjóðarinnar, hvað hún ætli um strið-
ið. Vér viljum ekkert stríð hafa.
En vér viljum stjórnarbgltingu.
Bretar halda undan frá Bagdad.
Seinast gátum vér þess, að Bretar
hefðu tekið Ctesiphón, skamt frá
Bagdad, og væru komnir eitthvað 10
til 15 mílur frá Bagdad. En þá söfn-
uðu Tyrkir svo miklu liði, að 4 eða
5 Tyrkir urðu um einn Breta-liða, og
voru þeir vel vopnum búnir. Rret-
ar urðu ]>vi að halda undan í bráð,
ofan með Tigris-fljótinu, til Kut-el-
Amara, 105 mílur frá Bagdad. Þar
námu þeir staðar til að bíða eftir
meira liði. Tefur ]ietta mikið fyrir
því, að ]>eir nái Bagdad, og þurfa
þeir að skipa þar á rnikið meira liði
en þeir hafa haft áður. Þarútir liðs-
mannanna eru ]>ar engu minni en
annarsstaðar, ef ekki meiri og veld-
ur þvi liitinn. Alt ætlar þar alt að
stikna og soðna, og vatnið oft svo
salt, einkum á eyðimörkunum, að
menn geta ekki drukkið það, verða
veikir af þvi, ef þeir gjöra það. —
Allur málmur verður svo lieitur, að
I. d. gleraugna-spangir brenna hör-
undið.
En í Egyptalandi er alt kyrt, og
telja allir, að svo góðar varnir séu
við Suez-skurðinn, að engin von sé
að Tyrkir komist þar áfram, þó að
þeir reyni.
Canada á kortum Vilhjálms
Á nýjurii stjórnarkortum Þjóð-
verja er Canada markað með sama
lit og aðrar cignir Þjóðverja í heim-
inum. Þetta er likt og Afríku-kort-
ið, sem fanst á’mörgum Þjóðverjuni
í uppreistinni, sem Þjóðverjar
gjörðu móti Búum, og sem Botha
bældi niður fyrir nokkru. Þar var
(ill Suður-Afríka mörkuð með einum
lit og stóð á: “Greater Germany”.
Enda hafa menn vitað það, að enga
nýlendu Breta myndu Þjóðverjar
fremur kjósa en Canada. Hiin kæmi
þeim vel, og þeir væru ekki lengi að
gjöra hana al-þýzka, ef að ]>eir
fengju vald yfir henni.
Rúmenar banna Austurríki feríS
um Dóná.
Austurríkismenn og Þjóðverjar
hafa notað Dónár-fljótið til þess að
flytja hermenn, vopn og vistir handa
Búlgörum alla leið frá Orsova og
niður til Rustchuk. Liggur Búlgaria
að sunnanverðu en Rúmenía að
norðan. En þegar kemur nokkuð nið
ur lyrir Rustchuk kastalann, ]>á eiga
Rúmenar land báðu megin við fljót-
ið. En i króknum, þegar Dóná beyg-
ir seinast austúr i Svartahaf, er
borgin Reni í Bessarabiu norðan við
fljótið og eiga Rússar landið og borg
ina. Þar voru Rússar fyrir nokkru
húnir að safna 80,000 hermanna og
nokkruiu skipastól og var einlægt að
aukast.
I n nú voru Þýzkir komnir til
Ru.stchuk og höfðu þar afla mikinn
og latbáta stóra með fallbyssuin.
Þeim var illa við Rússa þarna í ná-
grenninu, og voru að búa sig til að
sen la “monitora” niður fljótið tii
]x ss að eyða öllum skipum Rússa í
Rei i og borginni lika. En þegar
Rúínenar fréttu það, |>á fvrirbáðu
þei • Þýzkuin að fara um fljótið, og
tók i undir sig alla báta og öll för,
seni voru á þessari leið. Virðist
]>etta benda til ]>ess, að þeir séu nú
heldur með Rússum. Enda liggur
]>a? orð á, að þcir inuni fara með
1 ússum, hvenær sem þeir treysta
sér eða sjá að þeir og Bandamenn
hali nógan afla þar á skaganum.
Bretar í Marmarahafinu.
Bretar eru farnir að verða Tyrkj-
uin óþarfir gestir i Marmarahafinu,
er því að sjá, seiu þeir fari hindr-
unarlitið um Hellusundið. Núna um
helgina söktu neðansjávarbátarnir
hrezku þar tyrknesku herskipi (tor-
pedo boat destroyer), gufuskipi
öðcu með vopnum og vistuin og 4
seglskipum, dagana 3. og 4. des.
Hermálaráð Bandamanna
Það liélt fund í Parísarborg þann
6. desember.
Þing þetta eða ráð er tii þess
stofnað, að koma á meira samræini
og samvinnu á milli herflokkanna,
sem Bandamenn hafa i striðinu.
Á fundi þessum mættu fulltrúar
frá Frakklandi, Bretlandi, Rússlandi,
ítaliu, Belgíu og Serbiu. Herforingi
Joffre var forsetinn.
Náttúrlega veit enginn utanað-
komandi, hvað þar fram fer, fyrri
en atburðirnir leiða það í ljós.
Sakaður um morí.
Frá New York berast þær fregnir
þann 6. des., að þeir Robert Fay og
(> aðrir hafi verið sakaðir uni sam-
særi til að fremja morð og sökkva
skipum og fleira. Alt eru það þýzkir
Bandaríkjamenn í New York. Þeir
eru sem mývargar um alt landið
]>essir snáðar; en Jónathan gamli er
nú farinn að fara á eftir þeim.
Ahlaup í janúar.
Dylgjur iniklar eru um það, að
Vilhjálmur ætli að gjöra liarða hrið
á Frakka og Breta á Frakklandi og
i Flandern í janúarmánuði, hvað
sem hæft er i því. En vera má, að
það sé til að sefa hugi þýzku þjóðar-
innar og hressa upp þýzku hermcnn-
ina. Þjóðin er orðin óró og verða
upphlaup um alt Þýzkaland. svona
hér og hvar, út af sulti. En liermenn-
irnir eru orðnir leiðir að bíða eftir
sigrinum á vcsturkantinum og líður
illa i skotgröfunum. Eru þeir orðn-
ir hræddir um, að þeir geti aldrei
sigrað Frakka og Breta þarna.
Áritanir til hermanna.
No. 106320, Mr. IV. Johnson, lst C.
M. R„ lst C. M. R. Brigade.
France.
II. R. Richards, 3rd Troop, A. Sqd.,
2nd Canadian Division,
France.
Pte. Christian G. Sigurdsson, No.
13799, 5th Battalion, Risborough
Barraeks, Shorncliffe, England.
Pte. Allan Sigurdson, 44th Battalion,
D. Co„ Shorncliffe, England.
C.liris. Mitford, 37th Fort Garry
Horse, Merrie Quarters, Shorn-
cliffe, England.
Corp. Alex Jonsson (7078), Cana-
dian Div. , Sig. Co„ Training
Depot C. E. F„ Shorncliffe, Eng.
Tyrkinn
Dœmdur
Islenzki Conservative Klúbbur-
inn hefir annan spilafund sinn á
FimtudagskvöldiÓ í þessari viku,
9. þ.m. í Good Templara Húsinu.
Fallegum Tyrkja hefir verið
slátrað. Hver vinnur? Komið
í tíma, drengir góðir og komið all-
ir og ‘látum sjá hver skjöldinn ber’.
Sambandsþingið.
Blöðin eru að segja, að um eða
fyrir miðjan janúar komi sambands-
þingið saman, — þann 12. ætla
margir, og verði ]>á útkljáð, hvort
almennar sambandskosningar skuii
fara fram fyrri en striðið er búið og
friður kominn á.
Friðar-leiðangurinn.
Henry Ford eg, nú kominn á stað
með friðarpostula sina á skipinu
Oscar II., og heldur til Christiania
í Noregi. Með honuni cru 83 friðar-
postular úr Bandaríkjunum, 54 tíð-
indamenn stórblaða og timarita og
3 hreyfimyndamenn.
Ekki var það Mr. Ford, sem fyrst-
ur kom upp með þetta, heldur frú
ein frá Austurríki, Maddame Rosika
Schwimmer, ung kona og frið, og
er hún með honum í förinni.
Ekki vildu þeir Taft og Roosevelt
vera með honuin og jafnvel Bryan
komst ekki til þess.
Misjafnt er látið yfir ferð þessari
i Evrópu og fremur lítill gaumur
gefinn. Teljn margir þetta bragð af
Henry Ford til að auglýsa autóin
sin; en eins og margir vita, hefir
hann á fáni áruin orðið UiiUíónaeig-
andi á autó-smiði, og mokar stöðugt
saman peningunum.
Segja menn, að tvisýnt sé, hvernig
honum reiði af, þegar hann kemur á
vígvellina og ætlar að fara að kalla
hermennina úr skotgröfunum. Og
óvíst, hvort herstjórnir landanna
leyfi honum að fara óhindruðum.
En eftir lögum allni landa i Norður-
álfunni, eru það landráð, að hvetja
hermennina til að yfirgefa stöðu
sina, eða kasta vopnum, eða sniia
baki við óvinunum. En margir ætla,
að sveit þcssi hin fríða koniist ekki
svo langt.
Áætlunin er, að Ford friðarskipið
komi til Christiania i Noregi 14. des.
Búast nú margir við, að Bretar verði
að hafa auga á honum og fylgiliði
hans og vernda hann, svo að hann
fari sér ekki að voða. Er þetta talin
glæfraför i Norðurálfu og meira
gjörð af kappi en fyrirhyggju. Er
mjög óvist, hvernig hermennirnir
taka honum, ef hann kemst á vigvell-
ina, og engin hætta á, að þeir bl.uipi
úr gröfunum og sláist i fylgd hans.
Millíón á klukkutíma.
Fréttagrein frá Ottaum.
Þann 5. dess. er þess getið í frétt-
um þaðan, að Hon. R. II. Brand, full-
trúi Hon. David Lloyd George, hafi
sagt i samsæti kaupmanna hinn 4.
des. að helmingur af ibúum Eng-
lands væri nú önnum kafinn að búa
til skotfæri og vopn handa þessum
3,000,00(1 hermanna Breta, sem nú
nú eru á vigvöllunum, og kostaði
það Bretland 91,00,000 á hverjum
klukkutima. Kvað hann striðið
mundi langt verða og enginn gæti
seð fyrir, hvað Bretar og Bretaveldi
yrði að leggja fram áður en yfir
lyki. Sigurinn væri vis, ]>ó að fyrir-
sjáanlcgt væri að hann yrði dýr.
BrúÖkaup í Hvítahúsinu.
Wilson forseti Bandarikjanna ætl-
ar að giftast Mrs. Norman Galt á
laugnrdaginn 18. des. Hann er ekkju-
maður og hún er ung ekkja. Er sagt
að ekki sé ætlast til að fleiri verði
við veizluna, en nánustu skyldmenni
]>cirra: Móðir brúðarinnar, bræður
hennar og systur, og svo bróðir og
systir forsetans og dætur hans.
Búist er við, að nýju hjónin
bregði sér til Suðurríkjanna til að
njóta þar fyrstu daga hjónabandsins,
sem við hunang eru kendir i landi
]>essu, en hveiti i sumum Norður-
löndum.
Hveitiverðið hækkað.
Hveitið, sem stjórnin fastsetti i
kornhlöðunum í Port Arthur og Fort
William, þessar 15 til 16 mill. bush-
ela, borgar hún með þessu verði:
No. 1 Northern $1.04% ; No. 2 North-
ern $1.03% og No. 3 Northern
$0.98%.
Siðan hefir hveitið stígið upp;
desember-hveiti fór á laugardaginn
upp í $1.07% í Winnipeg.
En desember-hveiti i Minneapolis
fór upp i $1.08%; en féll svo áður
markaðinum var lokað ofan í
$1.08%.
Desember-hveiti í Chicago komst
upp í $1.16%; en lækkaði svo áður
markaðinum var lokað ofan í
$1.11%.
Ef nokkrir hafa tapað á þessuin
stórkaupum stjórnarinnar, þá hafa
það verið hveiti-hákarlarnir, sem
töpuðu tækifærinu til að stinga í
vasa sinn nokkrum hundruðuin þús-
unda dollara eða kanske millíónum.
Þess má og geta, að þar sem svo
stóð á, að hveiti það, sem stjórnin
keypti, var ætlað til mölunar, þá
lánaði stjórnin hveitið móti hveiti
aftur. En svo er nú hveiti-viðkoman
mikil þar eystra, að ekki sér högg á
vatni. — Margar millíónir bushela
streyma inn á degi hverjum, og er
þó kepst við, að hlaða hveitiskipin
slóru bæði nótt og dag, og þegar eitt
er að fara af stað, þá keniur annað
eða tvö i staðinn til að taka hveitið
úr kornhlöðunum.
Wilson sendir heim
sveina Vilhjálms
Nú er Jónatan gamla runnið svo í
skap, að Wilson Bandaríkja forseti
hefir rekið burtu úr Bandarikjunum
eða sagt Vilhjáhní til tveggja vina
hans i sendisveit Þjóðverja i Banda-
rikjunum og eru það þeir kapteinn
Boy-ed og kapteinn von Papen. f
hinum miklu málum, sem nú hafa
staðið yfir í Bandaríkjunum um
lagabrot Þjóðverja, bárust sakirnar
að þeim, að frá þeim hefðu komið
inútur miklar, svo að hundruðuin
þúsunda eða millíónum dollara nam
— og alt gekk til þess að útbúa ræn-
ingja-skip Vilhjálms til rána og
manndrápa og að brjóta lög þau, er
þeir bjuggu undir. En lögin eru
]>annig hjá öllum hinum mentuðu
]>jóðum, að ekki er hægt að hegna
nokkrum þeim manni, sem er i,
sendiherrasveit annars rikis, hvað
sem hann gjörir. Eina ráðið er að
gjöra þá landræka og það gjörði
Wilson forseti. ,
Sannir að sök.
Sakirnar og málin, sem staðið
hafa nú yfir í New York móti yfir-
mönnum Hamburg-American lín-
unnar, fyrir það að hafa brotið lög
Bandarikjanna með því að senda kol
og vistir til reifara-skipa Þjóðverja.
— eru nú á enda kljáð. Dóninefndin
kvað þessa fjóra seka: Dr. Karl Bu-
enz yfirmann linunnar (Managing
Director) og fyrr.um konsúl Þjóð-
verja; Georg Kotter, aðahnnsjónar-
mann línunnar: Adolph Ilachmeis-
ter, aðalverzlunar-agent linunnar, og
Joseph Poppinghaus, fyrrverandi
foringja i sjóliði Þjóðverja. Hinn 5.
slapp með þvi. að hann er nú fangi
i Canada.
.Málin sönnuðust á ]>essa alla; en
upptökin urðu rakin til sendiherr
anna i sendisveit Þjóðverja. Hinum
fyrnefndu var liægt að hegna, en
þeim síðarnefndu ekki öðruvisi en
að reka þá. Þegar þetta var skrifað,
var dómarinn ekki búinn að á-
kveða hegninguna. En það varðar
bæði stórum sektum <>g fangelsi.
En ]>essi brot þeirra cru að eins
sem dropi í sjónum móti öllum þeim
prakkaraskap, sem þýzkir menn og
vinir Vilhjálms hafa haft i frammi i
Bandaríkjunum, og valdið hafa afar
miklu eiguatjóni, svo að skiftir mil-
íónum dollara og liftjóni margara
< klausra manan. Og það sem átak-
anlegast er og sýnir þrjósku hinna
þýzksinnuðu manna og borgara í
Bandarikjunum, er það, að þetta
heldur einlægt áfram. Einlægt eru
verksmiðjurnar að brenna og púður-
húsin að springa i loft upp og hót-
unarbréfin dynja yfir hina merk-
ustu menn og borgaar Bandarikja-
I anna. Vér sjáum varla svo Banda-
rikjablað, að ekki séu greinar um
eitt eða annað af þessu. — Og það
er ofur þýðingarlitið, að saka Hkr.
una það, þó að hún flytji fregnir úr
meikustu blöðum Bandaríkjanna,