Heimskringla - 11.10.1917, Síða 3

WINNIPEG. II. OKT. 1917
HEIMSKRJNGLA
3. BLAÐ6XÐA
I stríði. Lokið þeim! Það var alt
sumt, sem gera þurfti.
l*etta er lundgóð þjóð, en búin
til örþrifráða. Ein af hinum miklu
framkvæmdum felst í því, að kæfa
alla uppreist. Legar cr eg kom
hingað fyrst, var það alment að sjá
hópa af fólki, fremur vandræða-
legu útlits, á gatnamótum, kring
wm mann, er fylgdi máli sínu með
áköfum handaburði, og stóð hann
á einhverju, er kallað mun vera
sápukassi.
Eg tóik eftir því, að tala þessarra
ræðumanna óx. Eg nam staðar
kveld eitt til að hlýða á einn þeirra
1 blökkumannahverfi borgarinnar.
Hann var að fara með heilmikið
sesingabull. 1 einum hluta ræðu
sinnar leitaðist hann við að sýna
óvænta samúð kúguðu írsku
bændunum. En þeir eru eins og
kunnugt er í hópi þeirra bænda,
«r lifa við einna bezt kjör.
Ameríski risinn nam staðar dag
einn í undirbúningi sínum til
hernaðar, birti eins konar lögroglu
lyrirskipan, er batt bráðan endða
alt friðartalið. Vopnaðir menn
bifreiðum, sem til þess voru
íerðar, bundu á það endahnút
inn.
Skynsamur brezkur viwur minn,
*em búið hafði lengi í Bandaríkj-
®m, hafði það við orð hér um dag-
Jnn, að það hefðl þurft langan
Hma til að fá Sám gamJa (Uncle
Sam) til að leggja út í stríðið, en
það geti þurft miklu lengri tíma
l'l að ná honum út úr því.
Eftir að eins fimm mánaða við-
búnað hafa Biandaríkin þegar nær
þvf háifa aðra miljón hermanna, er
kappsamlega taka þátt í heræf-
'nguin, til þess að geta leyst ætlun-
arverk sitt af hendi. Fyrst var her-
inn, sem til var í landinu, aukinn
eftir þvf sem lög leyfðu, svo hann
Tarð 300,000, með því að sjálfboðar
tonrituðust. Varnarlið þjóðarinn-
®r — National Guard—, sem er
landvarnarlið ríkjanna, var aukið
á sama hátt, unz það xarð 500,000
talsins. Svo komu herskyldulögin
bættu við milli 600,000 og
700,000.
Til æfinga og viðhalds þessum
herafla og til að sjá honum fyrir
•llum áhöidum á orustuvelli, hafa
ijárupphæðir verið veittar, sem
koma manni til að sundla. Til
loftskipagerðar hafa verið veittar
^040 miljónir. Til kaupskipasmíða
Á að verja $1,134,500,000. Til lier-
flotans hafa $340,000,000 verið veitt-
*r. til að koma upp herskipaflota
áafbátum til eyðingar, og er
þegar tekið til starfa. Eitt einasta
*hkt herskipa verkstæði í South
«oo™lest0n ®tfar að vinna fyrir
$22,000,000. í alt eru hernaðargjöld
andaríkja þegar ineira en $8,000,000
ag. Lán til samherjaþjóðanna
5?ra ráð fyrir $12,000,000 á hverjum
klukkustundum.
Hernaðarvélin fer harðara og
arðara eftir því sem hún heldur
•ngra áfram. Víðfeðmi hennar er
rúlegt. Naumast líður svo nokk-
**r dagur, að ekki komi nýjar og
®yjar sannanir fyrir mætti hennar.
Amerísku einkunnirnar í þessum
•rnaði virðast mér vera tvær.
•yrst og fremst eitthvað, sem nefna
•ætti óþarfa heilabrot. Þar næst
aæst, áður nokkurn grunar ein«
®g þrumufleygur f heiðríkju, voða
Við vitum svo lítið um
andaríkin í Norðurálfu, að naum-
er e'nn af tuttugu lesendum, er
• látið sér skiljast, að l>að eru
emókratar (gerbreytingamenn),
m nú eru við völdin, en repúblík-
J.^'a'úsmenri) eru stjórnarand-
* ingar. Að svo miklu leyti or
•rjórnmála skipulag býsna líkt
ar eigin. En í þjóðar öndvegi
L°rS<t’ °k virðast mér lyndis-
.n nnr*lr hans vera blendingur
skozkrar varúðar og fastheldni, og
merfskrar tilhneigingar til að
*«ma öllum á óvart.
s*óra sleggjan í Washington.
Tokum til dæmis svarið til páf-
Sfmskeytin frá Norðurálfu
u meðfreðis þvöglulegar bolla-
. nsar úr blöðum meginlands-
ms, sem bentu á alls konar bráða-
ofrgðar svör til páfans. Alt f einu
•yrðist öldungis óvænt liamars-
g Hvítahúsinu f Washing-
n. öll sóttkveikja friðarpostul-
anna og alt sápukassa-ruglið féll
■iður. Vinir mfnir í hópi repúb-
ka, sem eðiilega ala grunsemi til
««anna og málefna með demó-
krötum, tóku þátt f fögnuðinum
ynr svari forsetans, sem var al-
**nnur um land alt.
®n hið sama, sem átti sér stað f
saaibandi við vel meint friðarfram-
koð páfans, átti sér líka stað um
vðruflutningsbannið. Góðgjarnir
etjórnmálamenn f Norðurálfu hafa
•»engi látið þýzka herliðið fá efni
flkotfæra og púðurgerðar, og
iafnvel vistir, sem þeir hafa fengið
fyrir milligöngu gráðugra og gróða-
ffkinna hlutleysingja. Amerískur
■Bgsunaiháttur fekk eigi skilið
kvers vegna.
®g fór dag einn að taka eftir
amerísku flutningsskipi, sem var
að leggja af stað til Norðurálfu.
Hermennirnir voru þar f hrúgum
eins og býflugur á sveimi. í sömu
andránni sýndi leiðsögumaður
minn mér mikinn fjölda af hlut-
leysingjaskipum, sem voru að
ferma korni, sem fara átti til
Þýzkalands. Aftur var stórt högg
slegið roeð stóru sleggjunni í
Washington. Skipin eru hér enn
þá.
Mig skyldi ekki furða, þótt þau
á endanum mætti hjálpa til að
flytja vistir handa amerfska herlið-
inu í Belgíu. Eg er þess fullvfs, að
þau flytja ekki nokkurt hveitikorn
til Þýzkalands. Réttur hlutleys-
ingja til að framlengja strfðið, er
alls ekki viðurkendur af Banda-
ríkjum. Amerísku mæðurnar, sem
eru að senda drengina sína til
móts við kafnökkva í Atlanzhafi og
sprengikúlur í skotgröfum, hafa
enga heimsku - meðaumkan mcð
Svíþjóð eða Spáni. Þær kenna í
brjósti um Holland. En orðtæki
þeirra er: Bandaríkin fyrst.. Og þó
það ef til vill eigi ekki ávalt sem
bezt við hag samherja, er það vafa-
laust ágætt bardagavopn, þegar
því er skipað að höggva með því
hlífðarlausa skyndi, sem einkennir
amerískan hugsunarhátt á stríðs-
tíinum.
Hernaðaralvaran.
Bandaríkjamenn, sem eru að
verða nær því jafn-harðlr í dómum
um sjálfa sig og við Englendingar
höfum ávalt verið, spyrja oft hvort
ekki komi í ljós skortur á eldmóði
1 háttum þjóðarinnar, gagnvart
hermönnum á skrúðgöngu eða
brottför. Að þessu seinna hefir
hvað eftir annað verið fundið á
Bretlandi í sambandi við fólk vort
og herlið. Það er alveg satt að
vanalegur knattspyrnuleikur, eða
knattspyrnumót þar heima, kemur
af stað meiri fagnaðarópum og ails
konar gleðilátum en nokkur her-
manna skrúðganga.
Myndir, sem til eru af hermönn-
um á brottfarargöngu í styrjöldum
fyrri tfma, koma oss til að halda,
að umhverfis hafi verið mann
þyrpingar með fagnaðarlátum.
Þetta sýnist ekki að eiga sér stað
nú í neinu þeirra landa, er við
stríðið eru riðin, þar sem eg hefi
verið staddur síðan í ágúst 1914.
Jafnvel ftalir, sem oft eru æstir,
ganga út í þetta stríð með alvöru,
og algáðir.
Eina verulega liávært fagnaðar-
ópi fyrir hermönnum, sem eg hefi
verið sjónarvottur að, var f hlut-
lausu iandi, þar sem tilfinningar-
laust ineðlvald iricð hernaðarliátt-
um Þjóðverja hefir orðið að orð
taki með þjóðunum Ameríkumað
ur, sem var hálfgerður mannliat-
ari, horfði með mér á ríðandi her-
deild, sem lét hestana brokka fram
hjá og fylgt var með lófaklappi
fjöldans hlutlausa, sagði við mig:
“Það seinasta, sem þessum mönn-
um kemur til hugar, er að berj-
ast.”
Amerískir hermenn, sem að ytra
atgerfi bera af öllum í stríði þossu,
eru skoðaðir af sjónarvottum með
áhuga, kærleika og yfirlæti. Ætl-
unarverk þeirra er langt um of al-
varlegt til þess að viðhafa hávær
fagnaðaróp, eins og þau sem
heyrðust í Afríkustríðinu og stríð-
inu við Spán.
Til þess að fela alt í einu orði
finst inér að framkoma Banda-
ríkjamanna og hermanna þeirra
vera auðkend af alvöru. Ef nauð-
synlegt er að bæta þar við nokk-
uru orði, væri það helzt djúpfær
vandvirkni. Eg þarf ekki annað en
að benda á hinn íurðulega Rauða-
kross-félags-sjóð, og það mikla fé-
lagskerfi, sem þar stendur að baki,
til þess að gera hugsan mína full-
ljósa.
Loftvélagerð Bandaríkja.
Heimurinn hefir heyrt þessa síð-
ustu daga um Frelsis loftvélina
svo nefndu — The Liberty Air
Engine. Framþróunar saga þess-
arar handhægu hreyfivélar, sem nú
hefir verið þaulreynd, felur í sér
marga einkennilegustu drættina í
hernaðarlund Ameríkumanna. Eld-
móður, sem beint hefr verið í rétta
átt, hefir framleitt hana.
Líklega er engin grein iðnaðar f
heiminum til, sem nóð hefir ann-
arri eins fullkomnan og amerísku
motorvagnarnir. Sú harða sam-
kepni, sem komið hefir því til leið-
ar, að Bandaríkjamenn, jafnt auð-
ugir sem fátækir, hafa allir bifreið-
ar, hefir verið studd af samvinnu
með verksmiðjueigendum, er samt
hafa kept hver við annan; hvin hef-
ir gert alt svo einfalt og óbrotið og
komið í veg fyrir óþarfa eyðslu.
Það er af þessum orsökum, að
mér var unt að kaupa til eigin af-
nota hér ágæta Landaulette með
fjórum sætum fyrir 200 pund sterl-
ing eða $1,000, með rafljósum og
sjálfkrafa af-stað-hrinding. Eg get
valið um margar tegundir fyrir það
verð og jafnvel minna.
Aðferðunum við rootor-vagna
iðnaðinn, sem rekinn hefir verið
með svo frábærum árangri, er nú
fylgt í sarobandi við loftvélina.
Snemma í júlímánuði var mér boð-
ið að koma á skrifstafuna 1 Wash-
ington til þess að sjá vélina, rétt
eftir að hún var komin frá Detroit.
í herbergi rétt við bekkinn, sem
rootorinn hvílir á, var vél til að
margfalda uppdrætti af vélum, eða
blá-myndir, með einkar haglegri
prentunar aðferð ineð hraðsnún-
ingi.
Myndir þessar eru sendar þús-
undum bifreiðasmiða um öll
Bandaríki. Þeir ungu menn, er
■höfðu til leiðar komið vélargerð-
inni, voru helztu dráttlistarmenn
og vélaineistarar bifreiðargerðar og
flutningsvagnasmíða verkstæðanna
miklu, sem keppa hvert við annað.
öll iðnaðarsamkepni hafði orðið
að víkja og þeir höfðu beitt sam-
eiginlegum tilraunum sjnum að
því að verða allir samtaka um
þenna eina hlut. Og honum er
þannig farið, að með þessu tæki
geta Bandaríkin látið gera álíka
urmul af loftvélum með álíka hraða
og Mr. Ford hefir látið sér hepnast
að margfalda litlu bifreiðina sína.
landbOnaður
OG SVQTALIF
Sauðf járræktin.
Að draga athygli ifólks að tæki-
færum þeim, sem felast í sauðfjár-
ræktinni, ætti að vera fullnægjandi
að vokja áhuga hjá mörgum og
löngun til þess að taka þátt í þess-
ari arðvænlegu og þýðingarmiklu
atvinnugrein. Að efla sauðfjár-
ræktina, er stórt spor í þá átt að
auka bæði matvöru og álnavöru-
birgðir þjóðarinnar.
<Vér stöndum nú andspænis þeirri
alvarlegu ábyrgð, að framleiða sem
mest að hægt cr af livorutveggja.
Skorturinn á álnavöru er engu
minni en skorturinn á matvöru, og
ullarverðið er nú fimm sinnum
hærra en það var fyrir fimm árum
síðan og er einlægt að hækka
jafnfamt þvf að' þörfin eykst fyrir
meira fataefni. Skýrslur allra
þjóða sýna, að sauðfjárræktin yfir
heila tökið sé að ganga í sig og
ætti Jietta eitt að vera fullnægj-
andi til þess að hvetja hvern sann-
an borgara til þess að efla þessa at-
vinnugrein á allan Jiann liátt, sem
í lians valdi stendur. Skoðun
margra er og þeirra, sem byggja á
beztum lieimildum, að ullin eigi
eftir að stíga að miklum mun
í liærra verð en nú á sér stað.
í Manitobafylki eru margar þús-
undir ekra af nú ónotuðu landi,
þar sem sauðfé myndi þrífast ágæt-
lega og land það gæti því komið
að ágretum notum. Hin mikla
l»örf, sem nú er á aukinni fram-
leiðslu, gerir óumflýjanlegt að
þetta sé tekið til íhugunar og á-
kveðin spor stigin í áttina til fram-
kvæmda. Ekki eingöngu ætti þetta
að geta vakið áhuga ihjá bændum
í hinum ýmsu héruðuin vestur-
iandsins, heldur einnig hjá mönn-
um, sem í bæjum og borgum búa.
Þó inargir bændur séu þess megn-
ugir að kaupa stofn sinn án nokk-
urrar hjálpar, þá verður þetta
ekki sagt um þá alla. Hér getur
bæjarfólkið komið til sögunnar og
rétt þeim bændum hjálparhönd,
sem ekki liafa ástæður til þess að
kaupa sauðfjárstofn sinn sjálfir,
með því að lána þeim fé til þessa—
gegn hæfilegum vöxtum, scgjum
7%. Að lána fé þetta ætti borgar-
búum að vera alveg óliætt gegn
trygglngu bændanna.
Margir einstakiingar í borgum og
bæjum eiga meiri og minni fjár-
upphæðir í sparisjóðum. Með því
að lána bændunum fjárupphæðir
þessar fengju þeir hærri vexti og
væru um leið að efla framleiðsluna
í landinu. Einnig myndi þetta
stuðla til samhugs og samvinnu á
milli bænda og borgarmanna og
hafa vekjandi áhrlf í þjóðfélaginu.
Samvinna einstaklinganna er
undirstaða allrar velferðar þjóð-
heildarinnar. Með því að vera sam-
huga og samhentir geta menn gert
sér léttara fyrir hvað sauðfjárrækt-
ina snertir. Til dæmis geta bænd-
urnir lótið sauðfjárhjarðir sínar
ganga saman yfir sumarmánuðina,
eftir að að klipping og “dýfing” er
búin, og þannig margir þeirra haft
sama fjárhirði. Þetta myndi stuðla
til þess að draga stórum úr tjóni
þvf, sem árlega hlýzt af völdum
úlfs og hunda — þar sem hjarðir
bænda eru margar og þeirra eigi
gætt eins og skyidi. Fjárhirðarnir
fylgja hjörðum sínum einlægt eftir
og liafa á þeim nákvæma gát, og ef
nnargir bændur leggja saman
myndi kostnaðurinn við þetta
margfalt borga sig. Bændum yrði
þá hægra fyrir með að uppræta
illgresi f ökrum sínum, því sauðféð
mætti reka frá einni bújörð til
afinarar eftir þvf sem þörfin segði
til.
Þessi siður, að sauðfjárbændur
láti hjarðir slnar ganga saroan og
hafi roargir einn fjárhirði, er eins
gamall og fjöllin eru gömul. Á
Englandi er þetta algengt og eins
í mörgum öðrum löndum. Og
vissulega ætti þcssi aðfcrð að geta
komið að góðum notum í Canada.
—(Útdráttur—-lausl. þýtt).
ISLANDSFRÉHIR .
Síldarafli er lítill fyrir norðan og
saina sem enginn vestan lands.
Kenna menn um ógæftum nú síð-
asta kastið.
Við Seyðisfjörð hafa fundist kol
í Skálanesbjargi, sem er sunnan við
mynni fjarðarinis. Er sagt að þau
hafi reynst vel við rannsókn hér,
en iögin eru þunn og enn óvíst, hve
mikið er um að ræða af kolum þar.
Úr Rangárvallasýslu er skrifað
2. ág.: “....Rosar og hrakningstíð.
Töður orðnar mjög bleikar og raenn
áliyggjufullir um að fara muni um
þær líkt og í fyrra sumar. En stilt
og hlý eru veðrin og góð til vinnu.
En eigi hrekst hey minna fyrir það.
Enginn hér nærlendis hefir náð
einu f garð enn nema fáeinir, sem
gripið hafa til ‘isúrsunar”, og
skyldu fleiri svo hafa gert.”
Reykjavík, 29. ágúst 1917.
Alþingi er framlongt til 10. sept.
Stöðugir þurkar og norðanátt
nú, kuldi á nóttum. Heyskapur
kengur vel. Síldarafii lítil nyðra og
enginn vestra.
Danskt seglskip, “Niels”, er ný-
lega komið raeð salt til Hoepfners
verslunar. Sökt hefir verið rú*-
nesku seglskipi, 150 tonn, sem var
á leið frá Englandi með kol til hf.
“Kol og salt”. Thorc-félagið hefir
keypt gufuskip, sem “Geysir” heitir
og kemur það með vörur hingað til
lands frá Daninörku.
Þann 24. þ.m. andaðist á GiLs-
bakka prófastsfrú Sigríður Péturs-
dóttir, kona séra Magnúsar Andrés-
sonar, 57 ára gömul, fædd 15. júnf
1860. — 23. þ.m. andaðist Guðrún
Þorsteinsdóttir liúsfreyja í Fífils-
iiolti í Landeyjum. — 17. ág. andað-
ist úr slagi Arnfríður Sigurðar-
dóttir, ekkja Stefáns bónda á
Möðrudal á Fjöllum.
Alþýðufundur var haldinn hér í
bænum eftir miðja isfðastl. viku, til
umræðu um dýrtíðarráðstafanir.
Hann vildi að þingið heimilaði
landstjórninni að selja vörur undir
sannvirði vegna dýrtíðarinnar, og
að veita kaupstöðum og hreppsfé-
lögum fé til hjálpar þeim, sem ekki
geta framfleytt sér og sínum, án
þess að ætlast sé til endurgreiðslu.
Enn fremur vildi fundurinn að
stjórnin fengi heimild til fram-
kvæmda, er hún gæti veitt mönn-
um atviinnu við.
Njálu-leikrit Jóh. Sigurjónsonar,
sem hann las upp á norræna stú-
dentamótinu í sumar, á að leika 1
Stokkhólmi í liaust, f konunglega
leikhúsinu þar, og byrja imeð því
leikárið, segir í símskeyti til Morg-
unblaðsins.
Kirk verkfræðingur og ól. Benja-
mínsson íramkv.stj. eru nýlega
komnir vestan frá námunni í Stál-
fjalli. Kolin kvað batna mjög, eft-
ir því isem innan kemur f fjallið, og
ronna lögin þar saman, sem yzt eru
aðskilin. Um miðjan júlí hafði
verið búið að ná þarna upp 90
tonnum. Megnið af kolunum hefir
verið flutt til Patreksfjarðar, en
búist við að eitthvað verði flutt
hingað f haust. Fyrir verkinu þar
er Th. Rostgaard, sá er eitt sinn var
hér hjá Völundi, og lætur Guðm.
E. Guðmunidsson, sem mest hefir
við námuna átt að undanförnu, og
nú var liér í bænum fyrir skömmu,
illa yfir verkstjórn han.s.
-------o--------
Hjónavígslur, fæíingar og mann-
dauði á íslandi 1916.
^Hvaðer
Mulið Kaffi
1 fám orðum, þá er MulíS Kaffi
kaffi, sem er malað þannig að baun-í
irnar eru muldar á milli atálsívaln-
inga, með mátulegri pressu til þess
aÖ brjóta þær í smátt og alt hismið
er skilið frá með sogafli.
Afleiðingin er kaffi svo hreint, að
ekkert egg er nauðsynlegt til þess að
það setjist. Red Rose Kaffi er eins
hæglega tilbúið eins og Red Rose Te
—og bragð, ilmur og mjúkleiki yfir-
gnæfir alt vanalegt malað kaffi.
Selt einungis í loftheldum krukk-
um, til þess að gæði þess haldist.
Selt á sama verði og fyrír þremur
árum. 671
Red Rose
Coffee
Breyting á skýrslugjöfinni.
Frá ársbyrjun 1916 var gerð sú
breyting á skýrslum presta umj
hjónavígslur, fæðingar og mann-j
dauða, að í stað þess, að hver!
prestur samdi áður yfirlitsskýrslu j
fyrir sitt prestakall, prófastur síð-i
ani yfirlitsskýrsiu yfir prófastsdæm- ■
ið eftir presta skýrslunum, og
biskup loks yfilitsskýrslu iyrir alt
landið eftir prófastaskýrslunum, j
þá Titfylla prestar nú sérstakt
skýrslueyðublað um hverja hjóna-j
vígslu, fæðingu og manmslát (út-i
skrift úr kirkjubókunum með lít-j
ilsháttar viðaukum). Eru þærj
skýrslur sendar síðan beint til til
hagstofunnar eftir lok hvers árs-;
fjórðungs, og vinnur hún úr þeim j
að öllu leyti, en yfirlitsskýrslur
presta, prófasta og biskups falla
alveg niður. Auðvitað eykur þetta
töluvert störf hagstofunnar, en við
þetta á aftur á móti að vhvnast
það, að skýrslurnar geti orðið á-
reiðanllegri, þegar unnið er úr þeim
á einum stað, heldur en þegar það
er gert á 1—200 stöðum út um alt
land, því að það er hætt við, að
ýmsar villur slæðist þá inn sum-
staðar, sem ómögulegt er að leið-
rétta á eftir, þegar kirkjubækurn-
ar eru ekki við hendina. Enn
fremur er von til þcss, að með þessu
lagi rauni ef til vill mega fá niokk-
uru fyllri upplýsingar um sum at-
riði heidur en hingað til hefir ver-
ið unt, og loks ætti það líka að
geta orðið til þess, að unt verði
framvegis að birta nokkru fyr en
hingað til tölu hjónavígslna, fæð-
inga og mannsláta á ári hverju.
Eftirfarandi bráðabirgðayfirlit fyr-
ir árið 1916 birtist þannig rúmlega
háltu ári fyr heldur en samskonar
yfirlit fyrir næsta ár á undan.
Hjónavígslur.
Árið 1916 fóru fram 574 hjóna-
lijónavígslur. Er þetta nokkru
færra heldur en árið á undan, er
hjónavígsiur töldust 604, en tölu-
vert meira en árin l>ar á undan, er
giftingar voru nálægt 500 á ári.
Árið 1916 kom á hvert þúsund
landsmanna 6.4 hjónavígslur, en 6.8
árið 1915, 5.6 árið 1914, 5.7 árið 1913
og 1912, og 6.0 árið 1912. Síðastliðin
10 ár (1906—15) komu að meðaltali
á ári 5.9 hjónavígslur á þúsund
roanns, en 6.4 í næstu 10 árin á und-
an (1896—1905), 7.2 árin 1886—95, og
6.7 árin 1876—85. Hjónavígslum
ihefir þannig farið heldur fækkandi
á síðari árum, en 2 síðustu árin
hafa þær þó verið með raeira móti,
þrátt fyrir styrjöld og dýrtíð.
Fseðingar.
Árið 1916 fæddust hér á landi
2,329 lifandi börn, þar af 1,242 svein-
sveinar og 1,087 meyjar. Er það
tæpu 100 færra en árið á undan, en
sama tala að heita má eins og árið
1914. Þegar tekið er tillit til mann-
fjöldans, eru fæðingarnar 1916 til-
tölulega töluvert færri heldur en
bæði 1914 og 1915. Á hvert 1000
manns komu 25.8 lifandi fædd
börn árið 1916, en 27.4 árið 1915 og
26.5 árið 1914. Á árunum 1906—15
að meðaltaii 26.8 lifandi fædd börn
á hvert þúsund landsbúa, 28.9 á ár-
unum 1896—1905, 31.0 á árunum
1886—95 og 31.4 á árunum 1876—85.
Tölur þessar sýna, að fæðingum
hefir töluvert farið fækkandi á síð-
astliðnum 40 árum.
Andvana fædd börn voru 83 ári^
1916 og er það álíka og árin áður.
Manndauði.
Árið 1916 dóu hér á landi sam-
kvæmt skýrslum prosta 1,285 manns
(669 karlar og 616 konur). Er það
mimni manndauði heldur en næstu
2 árin á undan, en tiltölulega held-
ur meiri heldur en árin 1911—13.
Árið 1916 dóu 14.3 manns af hverju
þúsundi, en 15.4 árið 1915 og 16.2
árið 1914. Aftur á móti dóu að eins
12.1 af þúsundi árið 1913 og hefir.
manndauði verið mins+ur hér á
landi það ár, en árin 1911 og 1912
dóu 13.5 af þús. Amnars hefir!
manndauði yfirleitt minkað mjög
mikið á síðari árum. Árin 1906—15!
dóu að meðaltali á ári 15.2 af þús-j
undi hverju, en 17.1 árin 1896—1905,
19.5 árin 1886—95 og 24.5 árin 1876—
85. Minkun manndauðans hefir
fyililega vegið upp á móti fækkun
fæðinganna, svo að mismunurinn1
á tölu fæddra og dáinna hefir ekki i
minkað, og mannfjölgunin af þeiat
ástæðurn því ge að haldist í líku
horfi. Hin eðlilega inannfjöligua
(eða mismunurinn á tölu fæddna
og dáinna) var 11.5 af hverju þú«-
urndi manna árið 1916, og er þa*
líkt og meðaltal 10 áranna næstu á
undan (1906—15). Þá var hún ll.í,
en 11.9 árin 1896—1905, 11.5 ária
1886—95 og ekki nema 6.8 árin 187*
—85. Mest hefir hún verið 13.3 ári*
1913.—Hagtíðindi.
Are you
Bíiíous?
Don'tletit run
toolong, itwill
lead to chronic
Indigestion. In
the meanwhile
you suffer from
miserable, sick
headaches, ner-
vousneas, depres-
sion and s al 1 o w
DBIIU W
complexion.J ust try
CHAMBERLAINS
TABLETS. Theyre- ,
lieve fermentation,
indigestion — gently ___________
but lurtljr clesnae the eritem and keep the
ntomech and Ilrer in perfect runain* order.
At all drenbt», 2Sc„ er bf aail Irea 11
Chamberiain Medicine Co., Toronto
The Dominion
Bank
HOilM NOTRK D A M K AVK. OG
SHKKBROOKK ST.
HbfuSatðlI, uppb..........* 0.000,000
yarnajðhur ...............* 7.000,000
Allar elarutr ............«7»,000,000
Vér óskum eftir viSskiftum rerzl-
unarmanna og ábyrgjumst að gefa
þeim fullnsegju. Sparisjóðsdeild vor
er sú stœrsta sem nokkur banki
heflr í borginnl.
íbúendur þessa hluta borgarinnar
oska aí skifta vi$ stofnun. sem þeir
vita aS er algerlega trygg. Nafn
vort er full trygging fyrir sjálfa
ySur, konu og börn.
W. M. HAMILT0N, Ráðsmaður
PHOME GARRT S450
Ungir Gripir
TIL S0LU
MIKLA peninga má græða á
þvf að kaupa unga gripi og ala
þá upp. Ef þú ert að hugsa
um þennan gróðaveg, kauptu
þá gripina 1 stærsta gripamark-
aði Vestur-Canada, og kauptu
á réttu verði. Skrifð eftir upp-
lýsingum I dag—til
Colvin & Wodlinger
Dept. H, 310 Exchange Bldg.
Unlon Stock Yards,
St. Boniface, Man.
GISLI GOODMAN
TINSMIÐUR.
Verkstættl:—rHorni Toronto Bt. c*
Notre Dame Ave.
Phone Helmllfa
Garrr 2088 Garry 8M
Hafið þérborgað
Heimskringlu ?