Heimskringla - 17.01.1918, Blaðsíða 1

Heimskringla - 17.01.1918, Blaðsíða 1
Royal Optical Co. Elztu Opticians i Winnipeg. Við höfum reynst vinum þinum vel, — gefðu okkur tœkifæri til að reyn ast þér vel. Stofnsed 1905. W. /?. l'owler, Opt. - XXXII. AR. WINNIPEG, MANITOBA, 17. JANOAR 1918 NOMER 17 Styrjöldin Frá vestor-vígitöíSvum. Snjósboranar og kuldar koma í A’eg fyrir það, að fótgönguliðis her- d.eildimar á vígvöllum Frakklands fái notókuð til muna -tekið l>átt 1 orustum. Loftbáta flotamir liggja þó ekki f liði sínu og hvem dag, sem fær er, eru þeir á eífeldu sveimi' yfir herbúðum óvinanna. Stórbyss- umar láta líka til sín heyra með stuttu millibili, hvernig sem viðrar. —En þó lltið sé nú um stórorustur á ihersvæðum Frakklands, hljóta slagir þó að vera þar aU-tfðir með köflum, að dæma af mannfallinu 1 lfði Breta. Síðustu viku mistu þeir 24,985 menn, en 18340 vitóuna á undan. 1 lok vikunnar gerðu Bretar á hlaup fyrir austan Loos og tóku þar nokkra fanga af þeim þýzku. Mun þetta vera stærsta óhlaup brezku hersveitanna síðustu viku. Frakkar börðu af sér mörg áhlaup þjóðverja á Yerdun svæðinu og víðar. Á mánudaginn 1 þessari viku gerðu Bretar loftbáta árás á borg- ina Karlsrulhe á Þýzkalandi, og þó árás þessi væri í 'þetta sinn gerð um hábjartan dag, komst floti ]>eirra heim aftur að heita mátti ó- skaddur. Markmiðið með árás ]>essari var að reyna að granda vömgeymsluthúsum og skotfæra- verksmiðjum Þjóðverja i þessum stað. Nærri tveimur tonnum af sprengikúlum var steypt niður í borgina og orsakaði þetta stórar sprengingar, nálægt aðal járn- brautarstöð borgarinnar og víðar. Er sagt að bandamenn muni hafa margar slíkar árásir í hyggju og þannig eigi að launa Þjóðverjum lambið gráa, og muna þeim þeirra tnlðingslegu loftherferðir gegn Eng- landi og Erakklandi. Canadamenn sækja borgina Lens og af fréttum að dæma, ,sem bárust nýlega, varð þeim töiuvert ágengt síðustu viku. -------o------ Frá Rússum. Friðarráðstefnan í Brest-Litovsk stendur enn yfir og virðkst ganga treglega með að semja frið- inn. Rússnesku fulltrúarnir toomu á ráðstefnuna eftir alt saman, þó þeir um tfma færðust undan að sækja hana og væru þar ekki til staðar, ]>ogar hún var sett í annað sinn. Leon Trotzky, utanríkisráð- herra Bolsheviki stjórnarinnar, hef- ir staðið þar rösklega fyrir máli stjórnar sinnar og hafa þýzku full- trúarnir litlu tauti við hann kom- ið. Landaskiftin ganga verst og hefir Trotzky þverneitað að ganga að þeim skilmálum, sean Miðveldin hafa boðið f þessum sökum. Og af orðum hans að dæma, þegar hann hótar Þjóðverjum nýju strfði, virð- ist það vera markmið hans, að sporna á móti því af öllum kröft- um, að Miðveldin fái satt græðgi sína á löndum Rússanna. Enginn er þvf furða, þó friðarsamningamir gangi treglega, þegar Þjóðverjum *>ru þannig allar bjargir bannaðar að koma tilgangi sínum í fram- kvæmd. Vart mun annað fyrir þeim vaka, en að auðgast að löndum og lausum aurum á kostnað hinna að- þrengdu Rússa. Yopnahlé það sem Rússar og Miðveldin sömdu um, hefir verið framlengt til 18. febrúar næstkom- andi. Virðist þetta eina þrekvirk- ið, er ráðsbefnan i BresHitovsk hafi afrekað að svo komnu. Sagt er þó, að Tyrkir séu þegar búnir að brjóta í bága við vopnaihlés- samningana, með því að lenda um 20,000 henmönnum við Trebizond og Lize og með því að sökkva ný- lega rússnesku flutningsskipi. — Innbyrðls óeirðir haldast stöðugt vlð á Rússlandi, en hingað til virð- as-t hersveitir Bolsheviki stjórnar- innar 'hafa borið sigur úr býtum f öllum stærstu orustunum. Kós- akkar fara nú sýnilega halloka og virðist loku fyrir það skotið, að Iíaledines fái leitt þá til sigurs í þessum uppreistum þeirra. Stjórn Austurríkis hefir formlega viðurkent sjálfstæði Finnlands, af fregnum að dæma, sem nýlega bár- ust frá Vínarborg. -------o-------- Frá ítalíu. Engar stórorustur áttu sér stað á hersvæðum ftala síðustu viku. Veðrátrba hofir þar verið köld og er sagt, að hersveitir óvinainna beri sig illa ]>ar í fjöllunum og skoði kjör sfn hin verstu. Eru þær lítt vanar að verða að etja við stríðustu fjalla- bylji í ofanálag við aðrar ógnir or- usrtuvallarins. Nú um tfma hafa It- alir látið sér nægja að halda þeim f xkefjum og varna þeim frekara á- framhalds. Ekki er þó talið lík- legt, að þeir muni láta við svo búið sitja lengi. Nýlega gerðu þeir all- snörp áhlaup á óvinina í grend við Asolone og Spinoneia fjöllin og báru hærri hlut í þeim viðskiftum. Her- sveitunum brezku, sem nú berjaist á ítalíu, vlrðist hafa gengið mjög vel í seinni tíð. Eru þær komnar yfir Piave fljótið á mörgum sböðum og einn daginn fengu þær skotið niður sex af loftvélum óvinanna. Brezku Iíknarskipi sökt. Brezka líknarskipinu Rewa var sökt nýlega af iþýzkum kafbát. Skip þetta var á heimleið frá Giib- raltar og var roerkt með Rauða- kross merkjunum og öllum öðrum merkjum, er lög ákveða slíkum skipum. Samt hikuðu Þjóðverjar ekki við að sökkva því og það án nokkurrar viðvörunar. Sjúkum mönnum og særðum, er voru um borð á skipi þessu, var með naum- indum bjargað, og er'þess ekki get- ið í fréttunum, að neinir hafi farist. Kafbátar nærgöngulir. Þýzk herskip eða kafbátar gerðu árás á hafnarbæinn Yarmoubh á Englandi nóttina milli þess 14. og 15. þ.m. Skutu skip þessi um tubt- ngu ísprengikúlum á borgina og fengu laiSkað fáein hús, banað þremur mönnum og sært aðra tíu. Stóð vxkothríð þessi yfir í átta mfnútur og ihöfðu þýzku skipin sig þá á brott — og hafa skipverjar þeirar að líkindum verið skeifdir mjög við aðgang þenna. Níða- myrkur var svo skip þessi sáust okki, en flestar líkur benda til þess, að þebta ihafi verið kafbábar. FUNDARB0Ð. Ársfundur íle vfwií Press, Limited,verðurhald- inn á skrifstofu félagsins, 729 Sherbrooke St., Winni- peg, mánudaginn þann 21. Janúar 1918; kl. 12:30 e.h. PAUL REYKDAL, Winnipeg, 9. janúar 1918. SeCretCLty ---------------------------------------- FRÁ VILHJÁLMI STEFÁNSSYNI. _______________________________________/ Eftirfylgjandi bréf var sent af Vilhjálmi Sbefánssyni, norðuiheim- skautafara, til blaðsins New Tork Times og svo eent þaðan til J .J. Stefánssonar í Wynyard bróður Vilhjálms. Lesendum Heimskringlu til fróðloiks og gamans birtum vér nú bróf þetta í íslenzkri þýðingu: “Hersdhell Island, 10. nóv. (via Yukon, Alaska, 26. des.). Eg hefi frétt, að loðskinna verziunarmaður einn leggi af stað yfir fjöllin til Yukon, og sendi yður þebta stutba skeyti með honum. Lengra skeyti sendi eg ásamt skýrslum með Daw- son landgæzluliðinu. Vorið 1917 fór eg frá landi nærri 78% breiddargráðu norður og 110. lengdargráðu vestur. Við komumxt áleiðis um 140 mílur norð-norð- vesbur. Hafsbotninn á þessu svæði sýndi engan haila frá landinu. Dýpt var frá 444 til 570 metra. Sberkrar ís- þrýstingar var vart, en lítil hreyí- ing á fsnum í samanburði við það, sem á sér stað fyrir vestan “Banks- land” eða norðan Grænland. | Við vorum á leið út, og vörpuð- 1 um akkeri við höfnina á Barter- • eyju kvöldið 13. sept og hugðurost | að dvelja þar næturlangt, því veð- | ur var ískyggilegt og ísinn alt í kring. En um nóttina gekk vindur f vesturátt og það all-skyndilega, akkeri okkar sleit upp og áður en varðmann okkar varði, rak skipið upp á sker. Stormur þessi varnaði okkur að komast á ílot aftur og áður vind- inn lægði var vatnið sígið um þrjú fet. Við komumst ekki á flot fyr en 27. sept. Þá hélt eg orðið um seinan að gera tilraun til að komast fyrir Barrow-höfðann. Kapt. Bernard og Thomsen af sarna skipi biðu bana við að reyna að 'bera póst fiá "Oape Kellet” til Melville eyjar haustið 1916. Lík Thomsens fanst af mönnum, sem gerðlr voru út til þess að leita, en lík kapt. Bernards fanst ekki og ekki pósturinn. heldur, er þeir höifðu meðferðis. Ekki var þessi tilraun þeirra fyr- irskipuð af mér og hafði eg enga vltnoskju um þetta, en samt sem áður var þetta gert i drengilegum tilgangi að vinna f þarfir okkar allra. Annað manntjón hefir ekki átt sér isbað. * Allir eru nú frískir og engin stór ihætta sýnileg fram und- an.--New Törk Times, 28. des. 1917. Annað bréf frá Vilhjálmi birtir New Tork Times einnig í þetta sama sinn, og er það eldra, — dagsett 17. febr., en hefir borist til Yukon samia dag og bréfið, sem birt er hér á undan. Bróf þetta skýrir í fám orðum frá löndum þeim, sem Vil- hjálmur hefir fundið þarna norð- ur frá og segir frá ferðum þeirra félaga í byrjun ársins. En þetta eru að eins örfáir drættir, því nákvæma ferðalýsingu er ekki hægt að gefa í stuttu bréfi. En þegar skýrslur Vil'hjálms koma, sem getið er að ofan, verður sagt frá öllu ítar- légar. Bændaþingið í Brandon Ársþing Manitoba Grain Growers bændafélagsins var sett í Brandon þann 9. þ.m. og stóð yfir í þrjá daga. öllum, sem þing þetta sóttu, kemur saman um að það hafi verið eitthvert þýðingarmesta þing, er Grain Growers félagið nokkurntfma hafi haldið. Mátti Iþað heita fjöl- sóbt og um 600 fulltrúar víðsvegar að mættu á því, er það var sett. Ýms áríðandi mál voru tekin til umræðu og aldrei hefir meiri áhugi komið í Ijós á neinu bændaþingi hér áður. Fyrsta daginn voru sam- þyktar þrj'ár þýðimgarmiklar tillög- ur, sem leggja á fram á samibands- þingi núverandi Unionstjórnar og eru þær sem fylgir: (1) Sameining allra járnbrauba í Canada í eitt járnbrautarkerfi, sem sé undir sameiginlegri stjórn. Can- ada fari hér að dæmi Englands og Bandaríkjanna og undir þvf fyrir- komulagi verði hægra fyrir sam- bandsstjórnina að batóa járnbraut- irnar að sér, ef til þess komi að það sé óumflýjanlegt. Þó G.T.P. og C. N.R. ibrautirnar séu nú í fjárhags- legum kröggum, þá sé C.P.R. braut- Tn í stórgróða og sé þetta sönnun þess, að undir góðri stjórn Iþunfi járnbrautirnar ekki að vera í tapi hér í Canada. (2) Tollur sé numinn af akur- yrkju verkfærum og öllum land- búnaðar verkfærum bænda. Þar sem aukinnar framleiðslu sé krafist af bændunum og þeir beðnir að leggja fram sína fylstu krafta með þetba markmið fyrir augum, sé ekki nema rébtlátt að Unionstjómin stígi þotta spor þeim til aðstoðar. (3) Sfðasta tillagan var, að þar sem fæðu-framleiðslan væri jafn- nauðsynlegt skilyrði í þessu strfði og mannaflinn, og þar sem Bretland og aðrar bandaþjóðir vorar í Ev- rópu treysti nú einna roest á Oan- ada með alla matvöru, þá beri Unionstjórninni að gera sitt ítrasta til þe«s að vernda vinnukraftinn í landinu; til þess verði að stíga öll spor. Starfsýsla í borgunum, sem ekki sé bráðnauðsynleg, verði að hætba og verkamenn þeirra settir að landbúnaðarvinnu. Allir bændur og verkamenn bænda, sem beknir hafa verið í herþjónustu undir herskyldulögunum, séu end- ursendir til búa sinna og undan- þegnir frá frekari þjónustu í hern- um svo lengi sem þeir eru að stunda land'búnaðarvinnu með kappsemi. Óviðeigandi sé þó, að stórar fjölskyldur, sem cngan mann hafa lagt fram sjálfvlljuglega, skor- ist undan því að frá heimiluim þeirra séu teknir hæfilega margir ípenn undir hei'skyldulögunum. Alla vinnufæra menn í landinu eigi að skrásetja með þvf mark- miði að koma þeim í þær stöður, þar scm starfskraftar þeirra geta komið að sem beztum nobum. Sanngjörn verkalaun séu ákveðin fyrir verkamenn af öllu tagi, og alt anmað gert, sem nauðsynlegt sé til þess að efla fæðu framleiðslu f landinu og glæða vilja fólksins til þess að leggja fram kafta sfna af fremsta megni. Margir háttsbandandi menn héldu ræður á þingi þossu, og þar ó með- al ,1. D. MeGregor, fæðustjóri fyrir vesturfylkin. Fjallaði ræða hans urn öll helztu vandamál bænda og var hann alhþungorður í garð þeirra, sem leltast við að sprengja upp verðið ó nauðsynjavörum þjóð- arinnar — sérstakiega tók hann þó liveitimölunar verkstæðin til íhug- unar í þessu sambandi. Kvað hann féiög þessi verða að lækka seglin eða hann skyldi hvetja yfir-vistq- stjórann að taka að sér æðstu stjórn á öllum hveitimyllum í land- inu. Seinasta daginn, sem þingið stóð yfir, flutti Major Rev. C. W. Gordon (Ralph Connor) langa og skörulega ræðu. Skýrði hann ftarlega frá afótöðu bandaþjóðanna f stríðinu og dróg ljósa mynd af öllu, sem honum er jafnan lagið. 1 lok ræðu sinnar kvaðst hann ekki trúa því, að Frakkland, brezka ríkið og Bandaríkin myndu bfða ósigur í strfði þessu. Slíkt væri óhugsan- legt. — Á eftir ræðu hans voru tek- in samskot og komu inn rúmir fjög- ur hundruð dalir; gerði þefta rúma þúsund dollaa, sem meðlimir Grain Growers félagsins gáfu f her- mannasjóðinn á meðan þingið stóð yfir. ------o------ Hríðarveður eystra. Hríðarstormar miklir gengu yfir Austur-Canada síðustu viku og hlauzt af þeosu tjón og óhagræði f Quebec, Ontario og öðrum austur-j fylkjum. Strætisvagnar í Ottawa| gátu ekki gengið uim og í Montreal j var fannfergi svo mikil, að annað I eins hefir ekki átt sér stað f mörg ár. Lestagangur með öllum járn-l 'brautum teptist meira og minna; og hafði þetta margvíslegan vskaða f för með sér. — Samkyns storma- veður geisuðu einnig í Bandaríkj- unuin eins iangt suður og í Georgia og Aiabama ríkjum og or- sökuðu mikinn skaða. Viðvörun til Þjóðverja ' Verzlunar og viðskiftadeild Bandaríkjaþingsins bar undir at- kvæði verzlunanuanna þar f landi þann 13. þm., hvort iðnaðar- og verzlunarmanna stéttum Þýzka- lands ætti að senda viðvörun ó þá leið, að verzlunarsambandi þeirra við Bandaríkin sé nú fyrir fult og alt slitið, nema stjórn Þýzkalands taki breytingum og verði ábyggileg stjórn, sein berandi sé traust til og ábyrgðarfull sé fyrir gerðir sínar gagnvart þjóðinni Núverandi her- stjórn sé ekki hægt að treysba og á meðan hún sitji að völdum, sé ó- hugsandi að verzlunarviðskifti verði hafin að nýju ó mllli Þýzka- iands og Bandarfkjanna. — Þegar þebta er ritað, eru úrslit þessarar atkvæðagreiðslu syðra hér ekki kunn. En sigri sú hliðin, er styður þetba, verður aðvörun þessi tafar- laust send til Þýzkalands í gegn um blöð hlutlausra landa. Og ætti lietta að vera stórt spor f áttina til iþess, að sannfæra þýzka þjóð um að stofnun lýðveldis sé nú hennar bezta úrræði. Ávarp til Rússa. Venkamannaflokkurinn á Eng- landi hefir sent ó/varp til rússneisku þjóðarinnar, og ifrá pólitlsku sjón- armiði skoðað er ávarp þetba stór- merkiiegt og þýðingarmikið. Rúss- neska þjóðin er fulivissuð um það, að Bretar iséu 'samþykkir þeirri stefnu ’hennar, að friður sé saminn með þeim aðalskilmálum, að engin landainnlimun eigi sér stað og gengið sé út frá því, að allar þjóðir hafi fullnaðar úrskurð í slnum eig- in ínólum. 1 lok ávarpsins er lögð áherzla á það, að þessl hræðiilegi hildarleikur geti ekki endað með öðru móti en því, að ihervaldið sé sigrað lá báðar hliðar. Á þessu einu gundvallist varanlegur friður. -----o----- Caillaux í varðhaldi. Jos. Caillaux, fyrverandi fonsætiis- ráðherra á Frakklandi, var hnept- ur í varðhald þann 14. þ.m., og virð- ist þetta benda til þess, að rann- sókntani í máli hanis hafi lyktað þannig, að hann hafi verið fundinn sekur. Eins og lesendur Heims- kringlu minnast, voru bornar ó hann þær kssrur, að hafa verið riðinn við samsæri með Þjóðverj- um á meðan hann var við völdin á Fnakklandi. Hann er vellauðugur maður og eiinn þeirra manna, sem meba skildingana meira en alt annað. ----o----- Vistaskorturá Englandi. Blaðið Free Press flutti þá frétt a iiaugardaginn, að tilfinnanlegur matarskortur æbti sér nú stað ó Englandi. Smjör er þar víðast hvar alveg úr sögunni og engar verzlanir selja það lengur. Flest heimdli eru þvf alveg ón ]>ess. 1 lok síðustu viku var Lundúnaborg alveg kjötlaus, en ekki var vonlaust að fást myndi bót á þessu. Er þetta í fyrsta sinmi síðan strfðið hófst, að Englendimg- a líða til muna sökum mabarskorbs. Nóg er þar þó til af niðunsoðnum rnait (canned foods) og yfir höfuð að tada er mabarskorturinn þar f landi ekki baltan aivarlegri en það, að full bót fáist á innan fárra vikna. ------o------ Stórtjón af eldi í Winnipeg. Eldur kom upp f Enderton bygg- ingunni ó Portage ave. hér í bæn- um á föstudagsmorguninn þann 11. þjm. Varð eldsins fyrst vart í kjallaranum og brauzt hann út á skömmum tíma með svo miklu magni, að hann varð atveg óvið- ráðanlegur. Slökkviliðinu hér kem- ur saman um, að eldurinn hafl verið sá versti eldur viðureignar, sem átt hafi sér stað í Winnipeg í mörg ár. Veður var afar-kalt þenna dag og bætti það ekki úr /skák. Gæzlumaður byggingar þessarar og kona hans forðuðu sér upp á þak- ið undan eldinum, og þaðan var þeim bjargað, með því móti, að 80 fe a langir stigar voru reistir upp að byggingunni. Sumir af slökkvi- liðsmönnum urðu fyrir meiðslum við slökkvi tilraunirnar, en engir þeirra þó hættulega meiddir. Alt eldfimt í stórliýsi þessu brann og Valdimar Erlendsson Pte. Valdimar Erlendsson. Hinn ungi og afnilegi hermaður, sem hér birtis; mynd af, Pbe. VaJdb- mar Erlendsson, er fæddur 17. apríl 1895 í Winnipeg. Þá áttu foreldrar hans þar heiroa. Foreldrar hans eru: Erlendur Guðmundur Erlends- son, frá Melnum í Reykjavfk, og kona hans Margrét Finnibogadóttir, ættuð af Rangárvöllum. Þau ihjón 'hafa búið yfir 20 ár sæmdarbúi f Big Point bygð, Wlld Oak P.O., Mian. Er sú bygð á sunn- anverðri strönd Manitobavatns. Þau Erl'endur og Margrét eiga sjö börn á Mfi, 4 syni og 3 dæ ur, öll efnileg og vel gefin. Tveir synir ]>eirra, Erlendur og Finnbogi, (Er- lendson’s Bros.) eru kaupmenn að Langruth, Man . Valdiinar ólst upp hjá foreldrum sínum; frá þvd að hann hafði aldur til vann hann að land'búnaði og fiskiveiðum, ]>ar til hann fór í her- inn. Þar innritaðist hann 26. febr. 1916 og fór þá í 184. herdeildina. 1 marzmánuði sama ár fluttist hann í 223. iherdeiidina og fór með henni af stað til Engiands 23. apríl 1917. Til Frakktends fór hann snemma f septemþermónuði 1917. Utnaáskrift hans er: Pte. Valdi- mar Eriendsson, Reg. No. 874694 B- Co'y, 107th Batt., Oanadian Pion- eers, France. 4. janúar 1918. H. D. standa bara grjótveggirnir uppi — það eina, sem eftir er. Verzlunarfé- lög og aðrir, sem leigðu í bygging- unni, töpuðu öliu, þvf engu var komið undan. Töluverð eldsábyrgð mun iþó hafa verið á mörgu og dreg- ur þetba að mun úr skaðanum. -------o----— Frétt frá íslandi. Afdrif fánamálsins í ríkisráðinu virðast þau, af seinustu fréttum að dæma, að konungur hati neitað að staðfesta úrskurð þann um sérstak- an íslenzkan fána, sem forsætisráð- herrann bar fram. ------o------ Starf Sáluhjálparhersins Fró sbarfi Sóluhjálparhersins f sambandi við stríðið var sagt vel og ítarlega hér í Winnipeg sfðusrtu viku, er Chas. Jeffries, einn af leið- bogum hersins á Englandi, var ihér staddur. Var hann á lelð til Kfna og á meðan hann dvaldi hér flutti hann marga skemtilega og fróðlega fyrirlestra. Gg það, sem gaf orðum hans sérsbaikt glldi, er, að hann á sjálfur fimm sonu f herþjónustu; tvo í Palestínu, tvo ó Frakklandi og einn, sem liggur særður á sjúkra- húsi á Englandi. Enda báru lýs- tagar fyrirlesarans þess vott, að hann væri stríðsmólum öllum per- sónulega kunnugur. Sérstaklega skýrði hann þó frá staríi Sáluhjálp- arhersins í etríðsþarfir. Hann sagði þá hermenn, sem vinalausir væru í Lundúnaborg, ætíð eiga sönnu vinarþeli að mæta af hálfu Sálu- hjálparhersins. Fyrlrliðar Sóluhjálp- ar hersins kappkosbuðu ætíð að fylgja hermönnum þessum á jám- brautarstöðvarnar, er þeir væru sendir til Frakklands, og væru þar ætíð til staðar að bjóða þá vel- komna, þegar þeir kæmu til baka aftur. — Líknarstörf Sáluhjálpar- hersins f sarabandi við stríðið eru margvísleg og hafa komið að ómet- anlegu gagni.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.