Heimskringla - 02.05.1918, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 2. MAI 1918
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Maximilian Harden um
Lloyd George
Eins og getið hefir verið ura hér í
blaðinu, var útgáfa blaðsins “Die
Zunkunft” sem M. Hard'en stjórn-
ar, bönnuð í sumiar og ritstjórinn
kallaður í berinn; en 1. des. f. á.
fékk blaðið aftur leyfi til að koma
út. 1 2. 'bl. sem út kom eftir 1. des.,
ieysir Harden s»vo frá skjóðunni, að
ekki er útlit fyrir að ráðningin hafi
mjög ibreytt hugarfari hans. Fyrri
hluti greinarinnar endar á því, að
Harden ,krefst friðar, sem þjóðirnar
en ekki stjórnmáiamennirnir semji.
Friðar án skaðabáta. Friðar, som
tryggi réttindi alilra þjóða til að
ráða sjálfar framtíð isinni. Friðar,
sem tryggi vináttu Norðurálfu-þjóð-
anna án hervarnar, einvaidsherra,
höfðingjavalds og leyniiegra ríkja-
sainininga.
Nœsti hluti greinarinnar 'heitir:
“Morgunroði.” Hann byrjar á hinni
margumræddu svartsýnu ræðu
enska forsætisráðherrans Lloyd-
George, sem hann hélt í sainsæt-
inu hjá franska hermálaráðherran-
um. Mónn muna, að það var í þess-
ari ræðu, sem Lloyd George réðst
svo ákaft á bandamenn vegna
skorts á samvinnu ihingað til. Út-
drátturinn úr ræðunni fyllir 10 síð-
ur, en það eru skýringar Hardens,
sem eru eftirtektaverðastar.
Harden skrifar á þessa leið:
“Aldrei fyr hafa slík orð komið
yfir varir nokkurs ríkisstjórnara,
jafnvel í svartasta myrkri styrjalda-
tímanna. Aldrei fyr hefir sannleik-
urinn verið sagður svo grimdarlega
vægðarlaust. Hann rak sjálfstraust
landa sinna á flótta, liræddi banda-
þjóðimar og kom Ameríku til að
spyrja sjáifa sig. hvort vit væri í að
voga sér út í styrjöldina með slík-
um bandamönnum, en iskyldumeð-
vitundin sigraði allan efa. Með
samningum og leyniiegum umleit-
unum næst engin samvinna, heldur
eingöngu fyrir hróp, som getur vak-
ið almenning af svefni. Þetta hefir
L. G. vogað og átti hann þó á hættu
að missa bæði vald og lýðhylli með
orðum isínum. Þessi gáfaði Eng-
Lendinigur hefir séð það eins og
Ridheli'eu, að heiil ríkisins var und-
ir þvf komin, að brjóta á bak aftur
áhrif hirðsnákanna og háaðalsins.
Nú Ihefir þessi enski Maximalisti tal-
að til bandaþjóðanna með þrum-
andi röddu, er allir hljóta að heyra,
og það i eriendu landi. Enginn ann-
ar hefði vogað slíkt. Hann hefir ver-
ið foringi óvina Þýzkaiands síðan
1914, var áður ofstækisfuilur friðar-
vtour og isá bezti vinur, sem þýzka
þjóðin átti á Engiandi, sem annars
hefir verið mjög ilt að lynda við, sér-
staklega fyrir aðgerðir Lansdowne
Lávarðar, sem Htofnaði samlrandið
milli Frakka, Rússa og Englend-
inga, og sem nú, þó seint sé, heldur
að tími sé kominn til þess að koma
á aftur Ihagkvæmu ríkjafyrirkomu-
iagi og taka ]>á þýzkan vilja til
greina. Það er ekki hyggilegt, að
gera of lítið úr ihonum, sem er höf-
undur að þjóðlánunum og heriðn-
aðinum, honum, sem isamkvæmt
vitnisburði Frenoh hersihöfðingja
tókst að koma upp og búa út milj-
ónaher fyrii-varaiftið og nema þar
með burt ræturnar að Landvamar-
hugmynd ]>eira Spinoza, Danton og
Sehraohonst, um að fastur her væri
nauðsynlegur. Það er óþarfi fyrir
oss að segja fyndni um hann, eins
og nú virðist vera tízka i Landi voru.
Hvernig svo siem istríðið endar, get-
um vér sagt um þenna óvin vonn
það aama og Antoníus segir yfir líki
Brútusar: “öfundin hefir ekki náðt;
ið gerðum hans.”
Þvf næst talar Harden um tilboð
IJoyd Geonge, er hann gerði iblaða-
mannakónginum, Northcliffe lá-
varði, um að takast á ihendur að
verða loftihcrmála ráðherra, og segir
það verið hafa viturlegt bragð til
að losna við árásir blaða hans. For-
sætiisnáðherna, iheldur hann áfram,
sem trúir á hjálpræðisknaft hins
fullkomna sannleika, vex mjög i
augum þeirra manna, sem sjálfir
þekkja slfkt eigi í sinu eigin landi.
Hann er ekki alveg laus við að
hræsna fyrir lýðnum, en ættum vér
slikan mann, þá myndi ihagur borg-
ananna hækka, en verða hljóðara
um háaðalinn.
Harden gefur eininig útdnátt úr
stefnuskrárræðu Clemenceau. Vér
skulum hér að eins taka upp eítir-
fylgandi orð, sem sýna ágætlega hve
hvassorður Harden getur verið:
“Sjöundi rík iskamslari nn befir
haldið þvi frain, að Clemeneeau hafi
neitað allri tillhliðrun í ritskoðun-
inni og verið fljótur að kasta blaða-
mannshamnum, er hann var orðinn
forsætisráðherra. í andstyiggilegri
og falskri ræðu hefir kanzlarinn
kallað Clemenceau “alræðismann”,
sem hefði myndað gerræðisráðu-
neyti, án þess að hafa þingið með í
ráðum. En af 14 ráðherrum eru 12
þingmenn og fulltrúar sérstakra
flokka. Jafnaðarmenn neituðu að
vera með í myndun istjórnarinnar,
en það var ekki fyr en forsetar
beggja dcilda þingsiris höfðu heitið
stuðningi, að Clemeneoau tók aðsér
ráðherratignina. Á fyrsta fundi
þingsins lýsti ihann því yfir og sam-
stórnendur hans, að hann myndi
lúta vilja þingsinis í einu og öllu. —
En sjöundi ríkiiskanzlari Þýzka-
landis, Hertling greifi, hóf stefnu-
skrárræðu sína á þessa leið: “Hans
hátign, keisarinn, hefir sýnt mér
það traust, að fela mér þetta em-
bætti.”—Vísir.
------o-------
Hörmungar Finna
Það er sennilegt, að á dögum Bob
rikoffs, hins alræmda böðuls Finna,
hafi finska þjóðin ekki getað hugs-
að isér, að nein stjórn mundi geta
leitt slíkar hörmungar yfir landið
sem keisarastjórnin rúissneska. Þó
hafa þeii’ dagar verið sæludagar
samanbornir við þá liörmuRgatíma,
sem yfir landið liafa gengið slðan
l>að “fékk frelsið.”
í danska blaðlnu “Politiken” er
skýrt frá þessum hörmungatíma
Finnlands á Jiessa leið:
Frelsisdagur Finnlands rann upp
18, miarz 1917 Harðstjórunum gömlu
var hrundið frá vöidum í Rúss-
landi og inenn þeir, sem kolluðu sig
vinl Finnlands, tóku við sijórninni.
Gleðin sem það vakti á Finnlandi,
varð þó ekki langvinn, ])ví menn
þessir efndu okki loforð sín en
brugðu.st Ftnnum þegar á átti að
herða. Og saga Finnlands síðasta
árið mun vekja urndrun og skelf-
ingu heimsins yfir því sem fram
hefir farið í einu af menningarlönd-
um heimsins.
Það sem hér fer á eftir er skrifað
af nákunnugum inanni, er ®egir frá
því sem hann hefir sjálfur séð.
Þegar stjórnarbyltingin ihófst á
Rússlandi, voru 200 þúsiind rússv
neskir hermienn á víð og dreif um
alt Finnland. Þessir hermenn hafa
alt af verið Finnum þyrnar í aug-
um, en •eftir að stjórnarbyltingiin
hófst, iheraginn ihvarf og herdeild-
irnar leystust upp, urðu þeir hin
versta landplága, og eru þeir valdir
að öllum þeirn hörmungum, er sfð-
an bafa dunið yfir landið.
óöldin ihófst með því, að her-
mennirniir gerðu uppreist gegn yf
iiimönnum isínum, eltu þá um götui
borganna og drápu þá, stungu þá
með bysisustyngjunium eða rotuðu
með byssuskeftunum um hábjartan
daginn. Engum var hlilft. Aldraðir
bershöíðingjar voru drep'nir í ná-
vist fjölskyldu sinnar. Blóðið rann
bókistaflega í iækjuin um göturnar.
Manndrápararnir gengu í hópum
um götur og torg og báru lík hinna
rnyrtu á byssustingjunum sem sig-
uirmcrki. Hræjunum var síðan varp-
að í djúpa kjallara — og ]>ar gátu
skyldmenni hinna inyrtu síðan leit-
að að þeiin í blóðugri kös af manna
búkum.
Þegar gengið liaði verið af öllum
liðsforingjum dauðum og við sjálft
lá, að morðingjarnir réðust ihver á
annan, mynduðu þeir “hermanna-
og verkamanna-ráð” að dæmi Rússa
og tók það ráð f sínar hendur aila
æðstu vstjórn Finmlands, herstjórn
og borgaralega stjórn. Miaður, sem
unnið liafði í sykurverksmiðju, cn á
sínum tíma var dæmdur í fangelsi,
var gerður að forscta, en nítján
PENINGAR GBTA ZIEI KKT T
BETRA HVESTIXJÖL EN
PURITY FLOUR
(GOVERNMENT STANDARD)
“Striða-Tim ” Hveiti Oanede
Ábyrgst gott hvitt h'veitimjdl tll
allrar brúkunar.
PURITV
FCOUR
vetra gamall sjómaður varð vara-
forseiti.
Nú byrjaði ráðið að "stjórna”.
Stjórnin settiist að í ketearahöllimni,
en hafðist ekki síður við á veitinga-
stöðum, sem það orð lá á, að hcfðu
góðar víntcigundir á boðstólum.
Skríllinn damsaði og drakk nótt og
dag. Laun liermannann'a hrukku
ekki fyriir útgjöldunum, en þeir
veittu sér iaunaviðbót, scm 25-fald-
aði kaupið. En ]>að hrökk samt
ekki til, og ]iá byrjuðu rán og inn-
biot, san síðan voru daglegir ATið-
burðir. Það bætti ekki ástandið,
að glæpamenn, sem slept liafði ver-
ið úr fangelsunum, voiu gerðir að
lögregluþjónum.
Ivoks tóku hinir róttækustu “jafn-
aðarmenn” Finna höndum saman
við iþenna rússneska hermanna-
skríl, gcrðu bandalag við Masiinal
ista á Rússlandi og varð ávöxtur-
inn af því hin illræmda “rauða her-
sveit” og óöld sú, sem verið hafði i
landinu, var hreinn barnaleikur hjá
því, sem nú tók við. Markmiðið
var, að kæfa alia mótspyrnu og gera
öllum siðuðum mönnum ólift i
landinu. Fyrst var öllum búðum
lokað: sfðan öll saingöngutæki
stöðvuð: ]>á var öllum morðingjum
og ræningjum hleypt út úr hegning-
arhúsunum. Nú var ekki verið að
drepa herforingja í hefndarskyni;
það var ráðiist á hvern sem var; nú
voru inenn drepnir til fjár eða bara
morðingjunum til dægrasityttingar
og mönnum var misþyrmt, alt án
þess nokfcur skifti sér af því. Rauða
hensvcitin fór í ránsferðir uin borg-
irnar og út á landsbygðinia og tók
fjármuni manna og matvælaforða
með vaidi. Glæpamennirnir réðu
lögum og lofum í landinu og hin
voðalegasta hungursneyð, sem sög-
ur fara af á síðari öldum, svarf að
alþýðunni.
Allir hinir betri mcnn höfðu ver-
ið ‘sem lamaðir af þessum ófögnuði,
en loks risu þeir upp, tóku höndum
saman og mynduðu hina ‘hvítu
hersveit,” sein síðustu mánuðina
hefir átt í höggi við þá rauðu. En
enn er ekki óöldinni lokið, þó að
svo virtist um það leyti, sem lýst
var yfir sjálfstæði Finntends og leit-
að viðurkenningar annara ríkja.
Síðustu isimfregnir isegja, að “rauða
hei'sveitin” ihafi enn yfirhöndina í
Heisingfors. Og svo er isagt í síðustu
erlcndum blöðum, sem hingað hafa
borist, að á dánarskýrslum sé al-
gengasta dauðameinið ta-lið—sult-
ur.—Vísir.
o

+ - - - - ... ———f
Umboðsmenn
Heimskringlu
—-—-—■■
1 Canada:
Árborg og Framnes:
Guðm. Magnússon .. .. Tr&mnes
Magnús Tait______Antler
Páll Anderson _Cypress Rivei
Sigtryggur Sigvaldason ____ Baldur
Lárus F. Beck____________Beckville
Hjálmar O. I/optsson.... Bredenbury
Bifröst og Gcyielr:
Eirfkur Bárðarson..........Bifröst
Thorst. J. Gfslason________Brown
Jónas J. Hunfjörd_____Burnt Lake
Oskar Olson ........ Churchbridge
Guðm. Jónsson...........Dog Creek
J. T. Friðriksson __________ Dafoe
O. O. Johannson, Elfros, Sask
John Janusson B. Thordarson _ Foam Lake _... Gimli
G. J. Oleson Glenboro
Geyai:
F. Finnbogason.. ..
Jóhann K. Johneon .... Hecla
Jón Jóhannsson . Holar, Sask.
F. Finnbognscm Hnausa
Husawick:
Sig. Sigurðeon W pg. Beacb
Andrés J. J. Skagfeld Hove
S. ThorwaldsOTi, Riverton, Man.
Árni Jónsson ..__________ Isatold
Jónas J. Húnfjörð.......Innisfail
Jónas Samson............ Kristnes
J. T. Friðriksson ______ Kand&har
ó. Thorleifsson ...... Langruth
Bjarní Thordareon, LeSlie
Óskar Olson ............ Lögberg
P. Bjarnason ......... Lillesve
Guðm. Guðmundsson .„_.....Lundai
Pétur Bjarnason .......Markland
E. Guðmundason_________Mary Hlll
Jolm S. Laxdal_____________Mozart
Jónas J. Húnfjörð_____Markervllle
Paul Kernested____________Narrows
Gunnlaugur Helgason___________Nes
Andrés J. Skagfeld____Oak Polnt
St. O. Eiríksson.......Oak View
Pétur Bjarnason _____________Ott®
Jónas J. Húnfjörí.......Red Deer
Ingim. Erlendsson ..... Reykjavlk
Gunnl. Sölvason......„....Selkirk
Skálholt:
G. J. Oleson..............Glenbor®
Paul Kernested___________Siglnnes
Hallur Hallsson _______ Silver Bay
A. Johnson _____________ Slnclalr
Andrés J. Skagfeld .. .. Stony HQI
Halldór Egllson .... Swan RJver
Snorri Jónsson __________Tant&Uon
Jón Sigurðsson_________ _____Vidlr
Valgerður Josephson
1466 Argyle PHace
South Vaneouver, B. C.
Pétur Bjarnason__________Vesttold
August Johnson, Winnipegosis
ólafur Thorleifsson Wild Oak
Sig. Sigurðsson.Winnlpeg Beaeh
Paul Bjarnason...........Wynyard
I Bandaríkjnnom:
Jóhann Jóhannsson___________Akra
Tliorgils Ásmundsson_____Blaln®
Sigurður Johnson ...... B&ntry
Jóhann Jóhannsson _____ Cavalier
S. M. Breiðfjörð_______Edinburff
S. M. Breiðfjörð-....... Garðar
Elís Austmann___________GraXten
Arni Magnússon.......... HallMn
Jóhann Jóhannsson_______ Heasei
G. A. Dalmann __________ Ivanhæ
Gunnar Kristjánsson______Mflton
Col. Panl Johnson_______Mountain
G. A. Dalmann___________Minae*ta
G. Karvelsson------ Pt Roberto
Einar H. Johnson___Spanfsh fnk
Jón Jónsson, bóksali______Svold
Sigurður Johnson__________Upbam
HAFIÐ ÞÉR BORGAÐ
HEIMSKRINGLU ?
Skoðið litla miðann á blaðinu
yðar — hann segir til.
AFARMIKIÐ ER KOMÍÐ
DRENGJA
REYNDU að hugsa þér sjálfan þig í forugum,
köldum skotgröfum, eftir marga viðburða-
ríka daga í dauðans hættu og taugaveikl-
andi hávaða. Grenjandi kúlnahríðin dryn-
ur í sífellu og fer ekki í manngreinarálit hvern hún
hittir. Þú hefir orðið fyrir skoti! En þrátt fyrir
kveljandi sársaukann ertu samt fær um að komast
hálparlaust til baka langa þreytandi leið að næsta
sjúkraskýli. Þreyttur, yfirkominn og hryggur í huga
kvelst þú af kvíða yfir því sem bíður þín, þegar til
sáralæknisins kemur. Og þá eru líka svo margir
aðrir “gangandi særðir menn” og þú mátt til að bíða
bíða! — og þá—
Kemur glaðlegur Y.M.C.A. maður til þín, — þessi
trúi bróðir hermannanna, og hann talar til þín hug-
hreystandi orðum. Og rétt við sjúkraskýlið hefir
fólkið, sem heima situr, hjálpað honum til að koma
upp veitinga-skála. Hann réttir þér svo smákökur og
súkkulaði eða kaffi.
“í þúsundum af tilfellum,” skrifar einn herforing-
inn, “varð þessi fyrsti bolli af heitu, hressandi kaffi
til þess að hrífa hermennina úr hættu dauðans eða
vitfirringar.”
Hin stórkostlega hálpsemi Y.M.C.A. við her-
mennma fær hvarvetna hrós. Ekki er að undra þótt
Þjóðverjar reyni alt sem þeir geta til að eyðileggja
öll Y.M.C.A. veitinga og hjúkrunar skýli.
Y.AX.C.A.
Red Tr
e Fund
$2,250,000, May 7, 8, 9
Canada Vf&de Aj>j>eal
Y.M.C.A. er allsstaðar. Þú mætir fyrst hinum
hjálpfúsa og karlmannlega Y.M.C.A. starfsmanni í
herbúðunum, svo á lestinni og á skipinu, í herbúðun-
um á Englandi og Frakklandi, alveg upp að fremstu
skotgröfunum. Oft hættir hann lífi sínu til þess að
hlynna að þér í skotgröfunum. Hann hefir áunnið
sér verðugt lof frá hermálamönnum, stjórnfræðing-
um og konungunum sjálfum.
Átt þú hjartkæran son í stríðinu? Þú getur ekki
verið með honum “fyrir handan” til þess að verja
hann tálsnörum og freistingum herbúðanna og borg-
anna. Þú ert fjærri þá hann þarfnast þín allra mest.
Böglasendingar þínar eru tiltölulega strjálar. En
fyrir guðlega náð er Y.M.C.A. “fyrir handan”, fer
þangað sem þú getur ekki farið, gjörir það sem þú
þráir að gjöra—gjörir það fyrir þig og hann.
Vilt þú hjálpa? Þetta stórkostlega hjálparfé-
lag þarf að minsta kosti $2,250,000 frá Canada um
árið 1918. Vegna drengsins þíns þá vertu
ÖRLÁTUR ! !
Cheer Up, and Thank God for the Y.M.C.A.!
STUTT YFIRLIT YFIR STARF
Y. M. C. A. FYRIR HER-
MENNINA:
Deildir í 20 skógarhöggsmanna
herbúöum, stofnsettar í fyrra.
121 hermanna skrifstofu stjórar á
Frakklandi og 900 hálparmenn.
300,000 sendibréf á dag skrifu'ð í
TM.C.A. skýlum.
Herfylkingum lögð til líkams-
æfinga áhöld (sem eykur siðferð-
isþrek þeirra.)
Skemtanir, biblíu klassar, sam-
söngvar, kvöldbænir og persónu-
legir málfundir, öllu stórnað af
Y.M.C.A. starfsmönnum.
Y.M.C.A. Red Triangle klúbbar í
Toronto, St. John, Montreal og
öðrum borgum fyrir afturkomna
hermenn og nýinnritaða,
Y.M.C.A. þjónustan nær frá Van-
couver til skotgrafanna og svo til
baka aftur til sjúklinganna í
spítölunum og þar til menn eru
komnir úr hernum.
Y.M.C.A. starfsmenn eru á hverri
hermanna lest.
Milli 400 og 500 miljón sendibréf
og bréfaspjöld skrifuð og send
frá Y.M.C.A. tjöldum, skýlum og
moidargryfjum síðan stríðið byr-
jaði.
Sérstök umönnun með hermönn-
um í canadiskum spítölum við
herbúðirnar. Sífeldum skemtun-
um og ræðuhöldum haldið uppi,
og útbýtt tímaritum, aldinum,
súkkulaði, gum, bókum og tó-
baki.
National Council, Young Men’s Christian Association
Headquarters: 120 Bay Street, Toronto
JOHN W. ROSS (Montreal) G. A. WARBURTON (Toronto)
National Chairman of Red Triangle Fund Campaign. National Director of Red Triangle Fund Campaign.
» so