Heimskringla - 27.06.1918, Qupperneq 6

6. BLAÐSIÐA
•'"V*
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 27. JÚNI 1918
Skáldið Þorsteinn
Erlingsson.
----- 9
“Þú komst hér svo fríður, og kvadd-
ir avo snjalt,
Vér kendum þig sönginn og stáliö;
og fanst sem vér værurn í ætt við
það alt
0g eldgamla norræna miálið.
l>ér fylgdi þar sannieikans fr^ek-
leiki og traust,
Oss fanst að hann kæmi þar sjálfur,
í>ví hann getur einsamall haft þessa
raust,
Sem heyrist um gjörvallar álifur.”
----•--
Það eru eitthvað tuttugu og eitt
ár síðan að alþjóS Islendinga
fyrst kyntist skáldinu Þorsteini
Erlingssyni. Hefir hann þá Verið
þrjátíu og fimm ára gamall. Átti
hann þá heima í Kaupmanna-
höfn. Fyrstu kvæðin, sem vöktu
almenna eftirtekt, birtust í “Sunn-
anfara” og kváðu nokkuð við
annan tón en menn höfðu alment
átt að venjast. Bragarhættir, efni
og orðfæri, hvert öðru samvalið,
vöktu fólk af værð og veizlugleði
og gjörðu sumum fátt í geði.
Hvaða reiðiþrumur riðu að eyra?
hver vakti þenna gný? hver guð-
lastaði svo? hver reif fortjöld
musteranna og sýndi gintum og
glapviltum lýð inn í helgidóminft
auðan? hver velti allri veraldar-
tign að velli? hver hélt merki
sannleikans við loft og bauð að
tigna hann einan?
Þannig spurðu menn forviða,
og horfðu höggdofa, “því ótti og
ofboð var yfir þá komið”. Undr
unin og skelfingin settu þá hljóða
þannig hafði enginn fyr dirfst að
ávarpa lýðinn, að rökstyðja má
sitt, hvorki með kirkju eða kon
ungi, en vitna alt undir sannleik
ann.
Það var fátækur stúdent, is-
lenzkur bóndasonur úti í Höfn
Þorsteinn Erlingsson. Fram að
þessum tíma höfðu að eins fáir
þekt til hans.er honum voru hand
gengnastir og vandabundnastir og
svo nokkrir skólabræður hans.
Þessir vissu að hann var skálc
gott, eftir því sem þeir hafa síðar
sagt, en ekki hvílíkt stórskáld
hann var, né hvílíkur einurðar og
alvörumaður. Fram til þessa tíma
fundu þeir það að kvæðagjörð
hans, að hún væri efnislítil. En
listina fundu þeir og málfegurðina
á öllu, sem hann orti.
En eftir þetta þurfti ekki að
kvarta um, að efnið væri ekki
nóg.
Þessi umkvörtun kunningja
hans hefir sjálfsagt verið á góðum
og gildum rökum bygð. Fram að
þessúm tíma—að hann varð 35
ára—hefir Þorsteinn sjálfsagt ekki
verið búinn að átta sig til fulls
mannfélaginu eða finna þau máÞ
efni, er gagntekið gátu allan hans
huga. — En af innan-tómum huga
yrkir enginn efnismikið.
Hann iagði fyrir sig algengan
skólalærdóm, fornmálin og fyrir-
skipaða fræði í Reykjavíkur
skóla, síðan lögfræði fyrstu árin
í Khöfn. Ekkert af þessu gaf tilefni
til djúptækrar kvæðagjörðar. Al-
vara lífsins var enn hulinn heimur,
Enda gaf hann þá frá sér lögfræð-
ina og tók upp norrænu- og fag-
urfræðisnám. I>að lauk upp fyr-
ir honum nýjum heimi. Listin og
fegurðin gjörðu lýtin sýnileg
hugsunarhættinum og erfðakenn-
ingunum, en til glöggvari skilnings
á þeim hlutum munu hinar djörfu
og hreinlyndu kenningu Georg
Brandesar hafa hjálpað. Telur
hann sjálfur sig hafa hlotið frá
honum trúna á gildi og göfgi þess
sanna, og óbeitina á öllu, hverju
nafni sem nefnist, er hóf vana og
hleypidóma upp yfir sannlerkann.
Mannfélagið var í böndum
andlega og vitsmunalega. Það sat í
myrkrunum og sá ekki ljósið, ekki
sannleikann. Skylduverkið varð
þá það, að höggva af því fjötr-
ana, opna myrkvastofurnar og
hleypa inn Ijósi. Til þess hjálp-
aði sagan og tungan góða og
Ijóðin.
Það er með hann eins og
meistarann frá Nazaret, hann
hlaut fyrst að taka skírnina hjá
þeim, sem mótmæli hófu á hugs-
unarháttinn — og ójafnaðarlær-
dóma aldarandans,—hjá þeim, er
í fyrstu var hrópandi rödd í eyði- ómaði “Mig hryggir svo margt,,
mörkinni,—og að unnu skírnar-! sem í hug mínum felst.”!--
heitinu hóf hann kenninguna—þáj En nú fór að fjölga ljóðum. Og
þrjátíu og fimm ára gamall, eðaj nú var til þess efnis tekið, er ekki
um það bil. ---- Nú var yrkisefnið
fengið, og það svo stórt, en svo
fagurt, að æfin gat aldrei orðið
svo löng, kraftarnir aldrei svo
miklir, að hann fengi tæmt það
eða skilað verkinu loknu.
Hann fann til þess, að
armur-
leyfði svefn og sinnuleysi. Síðari
hluta ársins 1892 og fyrri hluta
ársins 1893 komu kvæðin: “Ör-
lög guðanna,” “Örbirgð og auð-
ur”, “Vetur,” "Hulda”, “Ef æsk-
an vill rétta þér örfandi hönd,"
“Huldufólkið,” “Myndin,” “Vest-
ínn var mjor , en huggaði sig við menn , Bæn Faríseans,” “Bókin
að “oft verður lítið til bóta.”jmín. Sólskríkjan. Öll í Sunn-
Hann sá, að “lítið var liðsmanna1 anfara . Er árið 1893 afkasta-
safnið”, en það varð svo drjúgast mesta árið.
að lagt væri fram það sem hann
hefði. Lét hann sig þá litlu skifta
hvert komist yrði “hálfa leið
heim.”
Hóf hann þá kenninguna og
byrjaði að kveða. Áður kunni
hann lag á ljóðahagleik, en nú var
inn í stuðlana bætt brýningaryrð-
um, að kasta af sér ófrelsi í allri
mynd og hylla sannleikann, og
sannleikann einan. Hver maður
ungur og gamall, er skyldur að
meta líf sitt til gildis, og gildið er
fegurð, drengskapur og sannleiki.
Ríkið batt mönnum þungar
byrðar og lítt bærar. Erfða kenn-
ingar bjuggu til sérréttindi fyrir
einstaka menn, sem lífsgildið mót-
mæslti og fann að var ósatt. Þær
skiftu fólki í flokka, í stéttir, og
efri stéttirnar bygðust á því, “að
einhver var inni, sem grætur.”
Konungstignin var ekki hálfsmíð-
uð fyrri en þrælsmyndinni var
þrýst á ásjónur þe^nanna, alls
fólksins. Inn í þetta mannfélag,
þenna ranglætis heim, voru börnin
borin, — saklaus, — og þau áttu
að gjalda fyrri alda heimsku. —
Vonir þeirra >roru slöktar, langan-
ir þeirra píndar, manndómur
þeirra krossfestur.
Kirkjan studdi konungdóminn.
Kenning hennar, eins og hún var
fram borin, þekti engan guð, held-
ur "Himnakonginn”, er eins og
hinir jarðnesku böðlar átti þúsund
svarthol, full pólitiskra sakamanna
—andlegra auðvitað á himnum-
þeirra, sem efuðust um sannleiks-
gildi trúarkenninganna, vitrustu
og beztu manna heimsins, — þús-
Kvaeþin “Örlög guðanna” og
“Örbirgð og auður” vöktu strax
óp andmæla og var jafnvel haft
í heitingum við Sunnanfara fyrir
að flytja kvæðin. En ekki batn-
aði, er hin öll komu á eftir. Varð
afarkostum fyrir. Og inn í alt er
ofin gleðinautnin að mega og
þora, kasta af sér böndunum,
finna til frelsisins, dýrka fegurð-
ina, knéfalla sannleikanum, og
með þessu öllu saman halda uppi
á göfugastan hátt virðingu þjóð-
arinnar, sem er fegursta og bezta
þjóðin í öllum heimi.
En nú risu ópin og mótmælin.
Var hann ekki bóndason, var
hann ekki fátækur, var hann ekki
bilaður á heilsu og haft blóðspýt-
ing, og var hann ekki Ijóslifandi
vottur Hafnarspillingarinnar and-
legu, sem mest orð var á gjört?
Kom nú margt til mála.
Margir guðsmennirnir héldu þeir
ættu svo mikið undir sér, að ef
þeir réttu upp minsta fingur væri
þessi oltinn úr sögu og fyrir varir
und svarthol full!
1 stað sannana, sannleiksgildis,
kom svipan og ólin, og þær ólu
upp óttann og hræðsluna.
Mannúðarstarfið gekk í öfuga
átt, gengur í öfuga átt. Þegar fall-
ið hafa björgin ofan á mennina,
þarf að velta steinunum af þeim
og reisa þá á fætur, en ekki að
senda til þeirra með ölmusugjafir
og afgangs-mola, en láta þá
liggja undir klettinum. Einstak-
lingurinn líður, en ekki af því að
vistaskortur sé í heiminum, heldur
vitskortur í sálum mannanna. Það
verk tekur aldrei enda og er ávalt
jafn-óunnið, hvernig sem látið er,
að ætla að ala þá sem undir
bjarginu liggja, og láta þeim líða
bærilega, en velta ekki af þeim
þunganum.
Mannúðarverkin eru öll í því
fólgin, að reisa þann, sem flatur
liggur, brjóta niður hefð yfirstétt-
anna og láta jöfnuðinn, réttlætið
og sannleikann ríkja.
Byrjið á konungunum og páf-
unum. Haldið'hjálparsamkomur
til þess að byggja þeim úr landi. j
Næst er að lækna óttann fyrir
guðum og mönnum. Hverfur þá
senn augna þjónustan og Faríse-
inn bíður ósigur og kutinn hans
‘.‘sljófgast dag frá degi.” Þjóð-
ræknin er í því fólgin, að elska
fólkið, en ekki sjálftignaða herra.
Tvö kvæði komu út 1891:
Trú, von og ást” og “1 Hlíðar-
endakoti.” Báru þau ekki boð
um það, sem á eftir átti að koma.
1892 koma “Mansöngvar.” Er
aar fegurð og ljúfleiki svo saman
tvinnað, að það" snart eins og
ábyrgðarmaður að gjöra lítils-
háttar afsökun sína, blaði sínu til
björgunar og þröngsýninu til
hugnunar; að Þorsteinn gæti bet-
ur varið pundi sínu en með því
að ráðast á "historiska helgi-
dóma.” Afsökunin var ekki
kröftug og fráleitt verið til þess
ætlast, en litlu verður Vöggur feg-
inn.
Um þetta leyti byrjaði “Eim-
reiðin” að koma út. Orti þor-
steinn inngangskvæðið, “Braut-
in”, eitt hið fegursta kvæði á ís-
lenzkri tungu. Var hann nú orð-
inn þjóðkunnur og enginn sá ls-
lendingur til vits og ára kominn,
er ekki hafði heyrt hans getið.
Nafninu fylgdi eitthvert töfra-
magn. En töframagnið var ljóð-
in snildarfögru og hreystin og
drenglyndið, sem í gegn um þau
skein, og, þó menn gjörðu sér síð-
ur grein fyrir því, fegurðarþráin
og lotningin fyrir sönnum og göf-
ugum málstað. Á hans máli voru
allir—allir hinir yngri, er þeir fóru
að skoða huga sinn um það, að
taka svari lítilmagnans, etja ofur-
kappi við ófrelsisvöld ný og
gömul.
Ástin til landsins og þjóðarinnar
er kom Þorsteini í trúarstað og
varð hans helgasta eign, og varð
einn dýpsti tilfinningastrengurinn
í ljóðum hans, dróg hina yngri
kynslóð enn nær honum, mynd-
aði persónusamband milli hennar
og hans og hún unni honum eins
og æðstum bróður.
Hún kastaði frá sér öðrum ljóð-
um til þess að lesa hans, hún fjöl-
menti að ströndinni til þess að
hlýða á kenningar hans, hún leit-
aði hans í útlöndum og heima og
henni brugðust aldrei orðin, alúð-
ar viðmótið og ljóðin. Hann hélt
engu til baka í kenningunni, harm
trúði henni fyrir öllu. Treysti
henni, skilningi hennar, innræti
hennar, sem henni hafði aldrei
töfrasproti sofandi sálir af dvala. j verið treyst áður.
Árið eftir birtist miðkvæðið í Þetta fann hann óbeinlínis
“Sunnanfara” aftur, þá með hinu j sjálf ur. Og engin Ijóða hans eru
gullfagra lagi eftir Gunnst. heit. | æskunni tál. þau tala til
vor-
Eyjólfsson. Bergmálið var vakið j drauma óspiltra sálna, til sjálf-
í tilfinningarríkum sálum hinna j stæðis og frelsislöngunin til þess
yngri manna fyrir fegurðinni og j heillandi, töfrí ndi ofurhugmóðs.er
alvörunni, alt frá uppkomu til þorir að ögra því sem unglingssál-
niðurgöngu sólar. Og vestan yfirj in finnur að er þrællyndið og
hafið frá ströndinni við vatnið rangsleitnin sjálf, þó sæta verði
honum tekið og hann þagnaður.
Viltust þeir mjög á því hver hann
var. Forkólfar kirkjufélagsins hér
héldu hann væri sitt meðfæri.
Lögðu þann dóm á ljgð hans, að
þau væru ekki skáldskapur, af því
þau gengi í berhögg við trúna.
Engin vantrúarljóð væri skáld-
skapur. “Sameiningin” lagði ljóð-
in í bann. Sumir tóku svari trú-
kreddanna, aðrir kóngsins. Það
sem þeim öllum til samans gramd-
ist við hann, var að hann gekk
frá dyrunum opnum. Það lagði
næðinginn inn á miðjan pall, inn
kirkjugólfið; það setti hroll að
prestunum og fólkinu í kórnum!
Hann svaraði með “Spítala-
kvæðinu,” “Skilmálunum.” Sáu
þá allir sitt ráð vænst, að fara
ekki af stað aftur—og þegja. Það
var ekki hægt að veiða hann í
svörum, snildin var ómótstæðileg,
frelsisdómarnir eiga 'bergmál i
allra hjörtum.
Nokkru áður en kvæðabók
hans kom út í fyrra sinn, fór að
gæta áhrifa hans á kveðskap
þjóðarinnar. Menn gátu eigi kveð-
ið á sama hátt og áður. Hend-
ingar frá ljóðum hans hljómuðu í
huganum, hugsanirnar vildu helzt
allar falla í hans háttu, orðsnild
hans var ógleymanleg og orðtækin
sem hann hafði yfir hugsanirnar,
vildu verða endurtekin yfir sams-
konar hugtök; jafnvel hans hugs-
anir, skoðanir, kenningar, trú,
urðu almanna hugsanir, skoðanir,
kenningar, trú. Var þannig byrj-
að svo að segja strax, vitandi og
óafvitandi, að kveða hann upp.
En mest kvað að þessu, eftir að
bókin kom út. Fóru þá flest
kvæði, er út komu, að verða ein-
hvers konar eftirhljómar af ljóð-
um hans.
Þar sem skáld áttu hlut að máli
varð þetta bókmentum vorum
stór gróði. Hugsanirnar þurftu
þau ekki að láni að taka, en bún-
inginn færðu þau til fegurðar og
skírleika, eins og Þorsteinn. En
ekki var frítt um. að það væri
saknaðarefni, er þeir, sem engar
hugsjónir áttu en voru að fást við
að yrkja samt, gengu í góðkvæð-
um hans, helguðu sér hugsanirnar,
skiluðu þeim svo aftur herfilega
leiknum og háðuleg-' til fara. En
hjá því varð ekki komist, og und-
an því kvartaði Þorsteinn aldrei.
Ef hann var ríkur af nokkru, þá
var það af hugsunum; þurfti hann
því ekki að geyma eina hugsun
eins og sjáaldur auga síns, vegna
þess, að ef hann misti hennar ætti
hann enga eftir.
Vopn hans voru fæstum bær.
Var það því afsakanlegt, að til al-
mennra nota væru þau slegin upp
í tálguhnífa. Almenningur varð
að hafa það sem honum var með-
færilegt.
Árið 1 896 fluttist Þorsteinn al-
farinn til Islands. Honum var
“mætust meyjan blárra fjalla.”
Ástin og trúin á land og þjóð var
orðin honum að hjartgróinni lífs-
skoðun; tungan íslenzka og nor-
ræna að fegurðar-ímynd. Hún var
tunga hinna hugumstóru og frjálsu
þjóða. Hún er hreinskilin og lát-
laus og óskemd af aðalsdýrkun.
Heilsan var enn tæp, "en lækn-
arnir gáfu honum von um frest.”
En skrifa mátti hann ekki nema
með því að hallast aftur á bak í
stól og hvíla skriffærin á kné sínu.
Komu nú samt út kvæði hans í
annað sinn "stórum bætt og auk-
in.“: "Jörundur” “Eden”, "Alda-
mótakVæði til Islands”, hvert
snildarverkið öðru betra, öll kveð-
in heima. Auk ótal fleiri smá-
kvaqða í bókinni. Er hvergi ram-
mara háð rist trúhræsni
og stjórnmála tvöfeldni en í Jör-
undi og Eden. En ekki hægt að
lýsa hreinni og göfugri ást til lands
og þjóðar en fram kemur í Alda-
mótakvæðinu. Vissi Þorsteinn
það ekki þá, að með Aldamóta-
kvæðinu kvæði hann eina sálm-
inn, er vinir hans gátu nær heilum
huga sungið yfir honum látnum.
þá fullkomnaði hann “Eiðinn”
og kveður þau tvö kvæðin, sem
bezt eru af þeim sem út eru kom-
in: “Nótt” og “1 Mannheimum."
Þá orti hann hinn mikla kvæða-
flokk “Jón Arason.” Það var
mynd úr íslands sögu er skyggja
þurfti á ný og flytja áfram til ó-
kominna alda, af mikilmenni, er
lúta vildi engu harðstjórnar og of-
urvaldi á jörð. Allmargar rit-
gjörðir komu þá út líka, um ýmis-
legt efni. Meðal þeirra eftirtekt-
arverðustu var ritgjörðin er kall-
ast mætti Upptaka Unnar Bene-
diktsdóttur í skálda tölu. Um
skáldsnafnið var henni synjað, en
hún átti gáfuna og það var í*or-
steini nóg; hann leiddi hana í
sörtgvasætið. . Þá safnaði hann
þjóðsögnum og fornum kvæðum.
Alt það, sem Island snerti að
fornu og nýju — heilagt alt. Eitt
lítið kver kom út, hitt mun geymt
á blöðum.
Þegar yfir kvæði hans er horft,
verður það fyrst sýjnilegt, hver
smekkmaður hann var. Þar finst
ekki einn einasti ljótur háttur,
hljómgrófur, eða kveðandi, er illa
fari með íslenzku máli. Mun það
einsdæmi í seinni tíðar ljóðagerð.
Engir þessir bjargvættir marg-
mælginnar efnislausu og enda-
lausu. Hann lætur tíðast tunguna
sjálfa skapa sér háttinn. Það er
leyndardómurinn í þíðleik allra
hans ljóða.
Líkingaríki á hann mikið, marg-
ar vísumar eru sjálfstæð málverk.
Sum eru málverkin háðmyndir
eins og í “Jörundi” og "Eden”,
aðrar dýrðar og helgimyndir, eins
og í “Brautinni”, þar sem sann-
leikurinn er kominn til valda.
Þjóðimar leystar undan ánauð,
jörðin orðin að friðarríki, þeir
hælislausu fundið skjól, fögnuð-
ur og réttlæti búa þar saman. Af
fjöllum og neðan úr dölum kveð-
ur við glaður lífskliður, sáttelsk-
andi og frjálsra manna. — Þetta
er daginn eftir dómsdaginn, eins
og Þorsteinn hugsar sér hann.
Sumar eru myndimar náttúru-
málverk. Hann málar þær í orð-
um, sem listamaðurinn fær ekki
lýst með litum. Hver getur mál-
að "Bjarta nótt”, “Friðinn” yfir
hauðri og hafi, “Þögnina”? alla
þá óáþreifanlegu hluti, sem auga
fær ei séð, en er þó huganum lif-
andi og virkilegt.
“Ekki er margt, sem foldar frið
fegur skarta lætur,
eða hjartað unir við,
eins og bjartar nætur.”
“Sléttu bæði og Horni hjá
heldur Græðir anda,
meðan hæðir allar á
aftanklæðum standa.”
Einfaldar, látlausar vísur, skýrari
en óbundið mál. “Hjá Sléttu og
Horni (nyrzt á Islandi) heldur
hafið niðri í sér andanum, meðan
allar hæðir standa á aftanklæð-
um. --- Eða hvar er fegurri mynd
að finna af æsku og öllum eigin-
leikum hennar, en þessa:
“Hún blíðkaði hinn kalda bisk-
upsstað
með barnsglöðu, hlýju lyndi,
Það sögðu þar allir sama um
það,
að sætara ekkert fyndi,
þau bros voru allra yndi.
Og þegar hún sat þeim hæglát
hjá
og hlustaði á kvæði og sögur:
Þeir fundu það aldrei eins og þá
hve æskan er ljúf og fögur.
Eða hvar er spaugilegri mynd til
af biskupinum, en þessi:
“í>á böggla, sem guð leggur bisk-
upinn á,
hann bæri ekki á flasgjörnum
dóna.”
En það þarf ekki að hafa upp
kvæði hans Að málfæri er ekk-
ert skráð á vorri tungu látlausara
né hreinna en ljóð hans. Var það
eitt af hans stóru áformum, að
vinna sitt dagsverk í þarfir feg-
urðar og listar. Eg hefi þegar
minst á, að hann lét af laganámi
og tók upp norrænunám,—til þess
að geta helgað fegurðinni alla
sína krafta. Hann vissi að hann
var veikur fæddur og átti skamt
að Iifa, og langaði til að sá fyndi
ekki eingöngu enga lýgi, heldur
engin lýti, “er lokaði að síðustu
bókinni sinni.”
Fátækt hans dró úr að listfengi
hans og gáfur fengi notið sín.
Fyrsta heildar-verkið, “Eiðurinn”,
er að eins hálft komið á prent, hitt
alt bíður. En úr fátæktinni bætti
vinfengi margra góðra manna. Sá
er ríkur, sem á samhug og kær-
leika göfugra manna og kvenna.
Islenzka mannfélagið var svo víð-
sýnt, að það gat ekki annað en
tekið honum alstaðar vel.
Þó lagði kirkja og landpólitík
fæð á hann. Hann stóð þvert í
götu og eins og engillinn varnaði
Bíleam brautarinnar, þangað til
asnan,—fékk málið. Hann var
ekki til stáz á þeim mótum þar
sem félagslífið var að tylla sér á
tá, þar sem frúrnar skörtuðu silki
og safala, þar sem fjörráð við lýð-
rétt og land sátu veizlubúin. Það
var ekkert lið að honum á sýnód-
us eða á pólitiskum mótum.
Hann orti kvæði til konungs;
það var ekki þegið, af því hann
hét á konung að sýna af sér rétt-
læti. Það átti ekki við! Það á
að leþja með sleikitungu upp mis-
kunsemina úr lófum þeirra háu
herra. Hann söng minningarljóð
um Jón Arason á 350 ára afmæli
hans, en þeim var líka hafnað, af
því hann hugsaði sér að Jón bæri
höfuðið eins hátt í paradís og
þeir, sem á honum unnu. “Þótt á
lotnum Iýðum væri Lúters þræl-
um sigur vís, hann gat reynt hver
hærra bæri höfuð sitt í paradís."
Hann hlaut að lifa utan við
stjórnmála og trúmála samfélagið.
En í þess stað sökti hann sér of-
an í líf smælingjanna fyrir utan
mannfélagið, fuglanna ekki sízt.
Þorsteinn skildi fuglamál og hann
túlkaði það manna bezt. Og hon-
um þótti gaman að hnýsast inn í
búskaparlag þeirra. Og alt um-
stangið við að búa til hreiður,
tína orma í ungana, fanst honum
vera svo líkt búskap mannanna,
sama amstrið og erviðið, sama
sorgin og gleðin.
Hann elskaði alt lffið og mat
það heilagt. Hann elskaði heim-
inn, segið þér. Það er satt. En
hann elskaði hann á sama hátt og
orðin fornu benda til: “svo elsk-
aði guð heiminn.” Sjálfselskan
var engin. Þess vegna elskaði
hann sannleikann, að hann var líf-
(Frh. á 7. bls.)