Heimskringla - 29.08.1918, Side 3

WINNIPEG, 29. ÁGÚST 1918
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSíÐA
Kvenfélagið
“Fjallkonan”
Herra ritstjóri Hkr.
Úr ýmsum bygðum hafa smám-
saman komið fréttir viðvfkjandi
hjálparfélögum, en þó að bréf hafi
komið úr okkar bygð þá (hafa höf-
undarnir algjörlega gleymt að minn-
ast á hvað komurnar reyna til að
hjálpa áfram góðum fyrirtækjum, og
sérstaklega hvað vel flestar hafa
unnið til að hjálpa áfram að ná því
miði, 'sem stefnir að fullkomnum
sigri fyrir bandamenn; og þegar
sigurinn er unninn, hvað þær munu
ætíð vinna að alheims friði og
bræðralagi iþjóðanna í heild sinni.
Kvenfélagið “Pjallkonan” var
stofnað 1 ILangruth, Man., 18. nóv-
ember 1916, og er því enn ekki
tveggja ára, eni á þeim tíma hafa
meðlimir þ'ess unnið með dygð og á-
nægju. — í félaginu eru 41 meðlim-
ur og þó að allar þessar geti ekki
vegna ýmsra kringumstæða sótt
fundi stöðugt, þá eru fjölmennir og
skemtilegir fundir haldnir í heima-
húsum fyrsta laugardag í hverjum
mánuði.
Áður en ifélag þetta var stofnað,
var og unnið í þarfir stríðsins, með
peningalegum samskotum og ýms-
um fyrirtækjum. Gekk þetta stuind-
um vel og stundum skrykkjótt, eins
og gerist. Leiddu því þessar til-
raunir til þess að konur töluðu sig
saman um að vinna að stríðsþörfum
sem félag. Yildu þó konur ekki ein-
ungis binda sig að einni þör.f—nefni-
lega stríðsþörfum: umhugsun um
drenigina okkar á vígvöllunum,
drengina okkar 'heimkomnu, hjúkr-
unarhjálp og svo leiðis—, heldur að
vinna í þarfir hermanna og nauð-
staddra í bygðinni, eða að vinna til
að hjálpa áfram góðum og göfugum
fyrirtækjum. Með þessari stefnu
hafa því meðlimir uniniið og komið
í verk því sem eftirfylgjandi skrá
sýnir:
Inntektir fyrir samkomur, bazara
og svo leiðis hafa verið $667.85
Útgjöldin eru $403.87, sem geíin
hafa verið til styrktar ýmsum fyrir-
tækjum. Peningar til Rauða kross-
ins, $75.00. Saumur og prjón til sáma
félags $50.00. Gjöf til Betels $25.00.
Og það sem ótalið er af útgjöldun-
um, hefir verið brúkað til styrktar
og glaðningar bygðinni, og til þess
að gleðja hermennina úr bygðunum
í kring með böglasendingum þrisv-
ar á ári. 1 hýert skifti hafa verið
yfir 30 k.assar sendir með ýmsum
þægindum til matar og klæðnaðar.
Hafa heima prjónaðir sokkar verið
sendir fjórum sinnum (og verða
sendir í haust í kössunum), em einu
sinni slept vegna þess, að gjöfin átti
að iheita sumargjöf, og var því sum-
arlegt í kössunum, að eins sælgæti
fyrir hetjurnar obkar.
Háfa allir þessir sokkar og meira
til verið gefnir af félagskonum, utan
allskonar annairs til ýmsra þarfa.
Á fleiri gjafir má minnast, svo sem
57 vel fyltir fiðurkoddar voru serid-
ir í fyrra til Rauða kross sjúkra-
hússins, 4 eggjakassar til frakkneska
hjálparfélagsins í Winnipeg, og tvo
þunga kassa, jóla-kassa, með smjöri
og fuglurn til sjúkrahússins fyrir
heimkomna hermenn í Winnipeg.
Hefir þetta félag eins og öll önriur
ekki einu sinni orðið til gagnis frá
fjárhagslegu hliðinni, heldur orðið
valdandi margrar ánægjustundar og
stuðlað að ’samvinnu 1 bygðinni. Og
er það ósik ailra félaigssystra, að fé-
lagið haldi áfram sínu 'góð^starfi,
að ihlynna að góðu drengjunum
okkar, sem hafa fórnað öllu fyrir
fósturlandið, heimilið og frelsið. —
Guð blessi þá og ástvini þeirral
Skrifarinn.
------o-------
Minni íslands
1 samsæti því, sem Reykjavík-
urdeild Norræna stúdentasam-
bandsins hélt kvöldið 18. júlí til
að kveðja Sigfús Blöndal bóka-
vörð, flutti Holger Wiehe docent
eftirfarandi raeðu fyrir minni Is-
lands:
Magasj úkdómar
orsakast af sýru
Hvernig hægt er að bæta sýrða
meltingu.
Svo kallatSir magakvlllar, eina . og
meltingarleysi, vindur, sýra, magaverk-
ir og uppsölugirni, orsakast venjulega
af of mikilli framleiöslu af súr í mag-
anum. og sem myndar vind og sýröa
meltingu.
Vindurinn þenur út magann, og or-
sakar hina óþægilegu, brennadi til-
finningu, sem kallast brjóstsviöi, og
sýran kitlar og særir hinar vlSkvæmu
magahimnur. Orsök alls þessa er í
ofaukinni framleiöslu af sýru.
Til þess aö koma í veg fyrir þessa
framleiöslu sýrunnar í fætíunni, og
gjöra magann heilnæman, skaltu taka
teskeitS af Bisurated Magnesíu” í kyart
glasi af vatni, heitu etia köldu, — eftir
máltitS, etSa hve nær sem vindsins etSa
sýrunnar vertSur vart. —Þetta hreinsar
magann og eytSir verkun sýrunnar á
fáum augnablikum,— og er á sama
tíma algerlega skatSIaust og ódýrt
metSal.
Mót-sýru efni, eins og Bisurated
Magnesia, og sem fæst hjá öllum lyf-
sölum i duft etSa plötu formi, gjörir
maganum mögulegt atS vinna verk sitt
án atSstotSar meltingarflýtandi metSalfi.
Magnesia er seld 1 ýmsum myndum,
svo veritS vissir um atS þér fáitS Bisur-
ated Magnesia, sem er eina tegundir er
dugar vitS ofannefndum kvillum.
Háttvirta samkoma! — Bjarni
Thorarensen * nefndi ísland “eld-
gapila Isafold”; en það er naum-
ast réttnefni. Það er miklu nær
sanni að s^gja eins og Hannes
Hafstein kemst að orði:# Þú álfu
vorrar yngsta land — því í raun-
inni er Island tiltölulega ungt land.
Það er ungt séð frá jarðfræðilegu
sjónarmiði, orðið til síðast á nýju
öldinni eða jafnvel seinna.
Sem bygt land er það líka ungt,
og þjóðin er ung, yngst allra Norð-
urlandaþjóða. Þe|;ar fyrir 800
urðu Danir ein þjóð, og á sama
tíma runnu einnig Gautar og Sví-
ar saman í eina þjóð. Norska
þjóðin aftur á móti er yngri, var
ekki til, er Egðir, Hörðar og Rýg-
ar flýðu undan ofríki Haralds
Hálfdanarsonar og fluttu sig til Is-
lands; en hún fór að verða til eft-
ir þann tíma.
Islendingar, sem urðu til aðal-
lega úr norskum kynþáttum, bæði
austan hafs og vestan, hafa því
aldrei heyrt til norsku þjóðinni, þó
þeir væru upphaflega Norðmenn.
Og ekki mjög löngu eftir stofnun
allsherjar ríkisins íslenzka . fóru
þeir að finna til sín sem einnar og
sérstakrar þjóðar. En þó að ís-
lenzka þjóðin sé það gömul, varð
hún þó síðust allra Norðurlanda-
þjóða — en ekki sízt.
Og einnig að öðru leyti eru Is-
lendingar ung þjóð, einhvern veg-
inn ný þjóð, yngd upp, endurnýj-
uð — eftir margra alda svefn.
Tunga hennar hefir verið endur-
reist, nýtt andlegt líf hefir færst í
hana og orðið fjölskrúðugra en
nokkum tíma áður, og jafnvel
verklegar framfarir hafa verið til-
tölulega miklar, þegar miðað er
við undanfarna tíma. Og hún hef-
ir náð aftur hinu forna frelsi sínu
að miklu leyti, og nú stendur til að
hún öðlist fullveldi. Alt hefir þetta
orðið á seinustu 40—50 árurrt. Er
hún því réttnefnd yngsta ríkið á
Norðurlöndum.
Eg hefi alt af óskað þessa full-
veldis til handa Islendingum, en
jafnframt hefi eg einatt haldið
fram, að það mætti e k k i slíta
hinu stjórnarfarslega sambandi Is-
lands og Danmerkur alveg; það
gæti að minni kosti orðið til þess
að slíta Island út úr menningar-
sambandi þess við Norðurlönd.
Nú eru horfurnar að því er til
þessa máls kemur mjög góðar.
Vegurinn verður nú ruddur. Og
vonandi verður þá tekið til ó-
spiltra mála að því er kemur til
andlegrar samvinnu Norðurlanda,
bæði yfirleitt og ekki sízt í þessu
félagi. Vankunnátta og skilnings-
skortur hafa hingað til verið á
báðar hliðar. Einkum hafa Dan-
ir, Norðmenn og Svíar þekt alt of
lítið til Iands og lýðs hér; hafa þeir
helzt haldið, að Island væri ein-
göngu nokkurs konar forngripa-
safn. Eg verð að játa, að það var
einmitt “forngripasafnið”, sem
fyrst heillaði mig. En eg fann hið
nýja Island. Það var 1891, eð eg
las í einhverju dönsku blaði um
nýútkomna íslenzka bók, “Sýnis-
bók" Boga Melsteðs. Keypti eg
mér hana undir eins og fór að lesa
hana, en skildi lítið í henni. Þá
var eg enn í skóla. Sá, sem fyrst-
ur manna fraeddi mig um hið nýja
Island, var heiðursgestur okkar,
fornvinur minn, Sigfús Blöndal.
Og þegar eg kyntist nýja landinu,
þá fyrst fór eg að skilja réttilega
Island fornaldarinnar.
Þessar þjóðir, er eg nefndi, eru
nú fyrst að verða þess áskynja, að
Island er ungt land, og þó að for-
tíð Islendinga hafi verið glæsileg,
þá eiga þeir ef til vill enn þá glæsi-
legri framtíð fram undan sér.
En lslendingar sjálfir eiga líka
eftir að kynnast frændþjóðum sín-
um betur. Þeir eiga mikið eftir að
læra af þeim. Á mörgum sviðum
— einkum í verklegum efnum —
eru Islendingar enn eftirbátar
hinna frændþjóðanna, því Island
er ungt land og enn óreynt að
mörgu leyti. En það er líka fram-
tíðarinnar land, ef börn þess
kunna að koma vel ár sinni fyrir
borð. Gáfur vantar ekki og held-
ur ekki þorið og dirfskuna. Hætt-
an er einangrunin'; varist þið hana.
Feður ykkail kunnu þetta. En
þið Islendingar nútímans eruð að
því leyti margfalt betur að vígi
staddir, þið sem eigið stór eim-
skip, síma og margt annað, sem
bindur saman.
Ef réttilega er á haldið, er Is-
Iand einmitt bezti sjónarhóllinn,
sem kosinn verður. Víðsýnið héð-
an er nógu mikið, en maður verð-
ur að fara upp á efstu tindana.
Eg vona nú það, að einmitt nú
liggi fram undan ykkur glæsileg
framtíð, að land og lýður muni
blómgast, að hið göfuga móður-
mál ykkar, hið mjúka og ríka,
muni lengi hljóma í þessu landi,
og að ný frægð muni ljóma suður
um höf frá hinni síungu fjallkonu,
er sendir aftur dáðríka syni út um
öll heimsins höf á eigin skipum og
undir hinum unga íslenzka fána.
Lengi lifi framtíðarinnar Island,
hið fullvalda Island. Lengp lifi hið
unga Island.—Lögrétta.
Nokkur orð um tóbaks-
uautuina
Eftir Jónu Kristjánsdóttur Fjalldal
á Melgraseyri.
Þess er getið í 7. blaði Skóla-
blaðsins 1915, að tóbaks bindind-
isfélöginhafi snúið sér til alþingis
1913, og viljað með lögum stífla
þenna óheillastraum. Þrátt fyrir
áhuga ýmissa manna fyr og nú
með að útrýma nautn þessari, þá
virðist nú, jafnvel í dýrtíðinni,
vera einna mestur skortur á tóbak-
inu. Að mikið sé um tóbaks-
nautn hér á landi, mun enginn
neita. Að tóbaksnautnin hafi slæm
áhrif, andlega og líkamlega, mun
heldur enginn neita í fullri alvöru-
Og það eru þessi slæmu áhrif, er
nautn þessi hefir á neytendur sína,
auk aukinna útgjalda, er hefir
komið mönnum að reyna að
stemma stigu fyrir henni. Margir
tóbaksneytendur munu verða þess
varir, að tóbaksnautnin hefir það
sameiginlegt með öðrum óhollum
nautnum, að hún leggur á marga
neytendur sjína andlega fjötra, er
töluverða áreynslu og sjálfsafneit-
un þarf til að losa sig úr.
Hvernig stendur á því, að menn
byrja á tóbaksnautn? Stund-
um kemur það fyrir, að tóbaks-
neytendur venja aðra á tóbaks-
nautn með því sífelt að vera að
bjóða tóbak, en vanalega mun tó-
baksnautnin byrja af einhverjum
spjátrungshætti eða rælni, er
smám salnan verður að vana, van-
inn að ílöngun, ílöngunin að á-
stríðu, og ástríðan oft að ánauð.
—Þetta mun nú þykja nokkuð
djúpt tekið í árinni og út í öfgar
farið, en slíkt er þó ekki tilfellið.
Eg hefi margsinnis heyrt tóbaks-
neytendur skýra frá því, að þeim
fyndist ekki mögulegt að vera án
tóbaks og færu þeir að reyna það,
þá gætu þeir ekki á heilum sér tek-
ið, væru önugir og óánægðir með
alt og alla, enda sýna hin mörgu
atvik hins daglega lífs, að þessu er
þannig varið. Vitað hefi eg mann,
er neytti tóbaks, hætta störfum, af
því að hann gat ekki veitt sér tó-
bakið í nokkra daga og ekki byrj-
aði hann störf sín aftur, fyr en bú-
ið var að útvega honum tóbak.
Svona var ílöngunin orðin sterk
hjá manninum í nautn þessa, þrátt
fyrir ítrekað bann lækna, því að
maðurinn var brj óstveikur. Að
tóbaksgræðgin alment er ekki á
jafnháu stigi, og hjá manni þess-
um, gefur að skilja, en þetta getur
sýnt hve nautn þessi getur komist
á hátt stig. En svona getur van-
inn helgað alla skapaða hluti; eftir
þessu er naumast tekið. Þetta,
sem hér að framan hefir verið
sagt, um tóbaksneytendur, er ekki
sagt í því skyni að kasta að þeim
Æfinlega .
áreiðanlegt
“Eg get óhikað fullyrt, að heilsa
mín sé betri síðan eg byrjaði að
brúka Triner’s American Elixir of
Bitter Wine. Eg fékk vart úr rúmi
komist og matarlyst mín var horf-
in og stöðugt þjáðist eg af svefn-
leysi. Eg var taugaveikluð og
hafði langvarandi harðlífi. Þannig
hafði eg verið veikluð í 20 ár og
get sagt að Triner’s American Elix-
ir of Bitter Wine hafi framlengt líf
mitt um tíu ár.” Svo skrifaði okk-
ur Mrs. Th. Bjarnason, frá Spring-
ville, Utah, þann 12. ágústmánað-
ar 1918. Og afstaða hennar er sú
sama og margra þúsunda annara
viðskiftavina Triner’s félagsins.
Enda er það sannleikur, að Triner’s
American Elixir of Bitter Wine er
hið áreiðanlegasta meðal við öllum
magasjúkdómum, harðlífi, melting-
arleysi, höfuðverk, taugaveiklun
og öllu slíku. Fæst í öllum lyfja-
búðum, $1.50 flaskan. >— Triner’s
Liniment er annað meðal, sem ætíð
reynist vel. Reynið það við gigt-
veiki, taugaverk, bakverk, tognun,
bólgu, ó.s.frv. f öllum lyfjabúð-
um, 70 cent flaskan. — Joseph
Triner Company, 1333—1343 S.
Ashland Ave., Chicago, III.

%
%
S,
%
%
Si
%
%
%
%
%
%
5.
%
%
%
%
%
%
%
\
%
\
%
%
%
Vorkvöld
l
Hér sólrotSi’ ér fagur, en sunna til vitSar er hnigin;
eg sit undir lauftrjám, og horfi á blóm-fagra stiginn;
hér breitSa sig greinar sem glitrandi perlur á meitSi,
metS glóandi rósir, sem nema viö dýrtSlega heitSi.
VoriS metS unaðinn sætlega syngjandi ómar,
frá sutSrinu berast mér fuglanna dýrtSlegu hljómar;
silfurtært vatnitS í ljósroóans litum sig speglar,
í loftinu breiða sig geislandi regnbogans dreglar.
Sat eg um stundu og starði’ út í geiminn hinn víða,
stunu eg heyrði mjög sára, en hreimfagra’ og blíða;
hvað var á ferðinni kringum mig? Líta eg náði,
en kvikt ekkert sá eg á blómfögru rósanna láði.
Frá sorgmæddu hjarta oft sárlega stunurnar óma,
þá svört glottir nornin með ilskunnar ferlegu dóma;
Niflheimsins bitvargur náungann saurinn í dregur,
Níðhöggur brosir þá farinn er grýttasti vegur.
Enn guð á sér marga, er göturnar skrýða með {ósum
og gangstéttir prýða með dýrðlegum kærleikans ljósum,
himininn blíðast þá brosir þeim móti í raunum,
blessunar ávexti sælunnar fá þeir að launum.
Náttúran iðar af almættis fjöri og blíðu,
ekkert fær lirakið þá miskunar spekina blíðu :
í himneskum ljóma er hulinn oss guðdómsins andi,
honum vér tengjumst með eilífu friðarins bandi.
I
Margrét Sigurðsson.
%
%
%
S,
%
%
%
%
%
\
%
%
%
%
%
\
%
%
\
%
%
%
%
%
%

þungum steini, eSa fella dóm yfir i
atferli þeirra, þeim er vorkunn, er!
svona langt eru leiddir út á þessa |
braut, og eiturverkanir þær, sem 1
tóbakiS hefir á þá, gera manni I
skiljanlega framkomu þeirra í í
þessu efni. Hitt er annað mál, að
það er í fylsta máta ósamboðið
mannlegri veru, aS komast svo
langt út á brautir óhollra nautna,
aS hæpiS standi, aS til baka verSi
snúiS. Annars virSist oft verSa
vart andlegs ístöSuIeysis og sljórr-
ar dómgreindar, þegar velja á um
heilnæmar nautnir yfirleitt, og er
þar komiS aS viSkvæmum punkti
óg dularfullu atriSi í sálarlífi okk-
ar mannanna, og skal eigi lengra
út í þá sálma fariS.
Á hvern hátt er bezt aS útrýma
tóbaksnautninni? Lagaleg á-
kvæSi í þessu efni, eins og tóbaks-
bindindisfélögin hafa fariS fram á,
munu miSur heppieg; bezt aS þess
háttar komi af fúsum vilja án
þvingandi laga ákvæSa. AS
byrja á börnunum. Já, þaS er nú
stundum gott. — En hart er þaS;
gagnvart hinum ungu, þegar afj
þeim er krafist aS þau geri ekki
þaS sem þau sjá daglega fyrir sér
af fullorSna fólkinu og þeim er;
sagt aS sé ljótt. VitaS hefi eg
föSur reykja vindil í makindum, |
en þegar, lítill drenghnokki aS
dæmi föSur síns vildi gera hiS
sama fékk hann ávítun hjá föSrur
sínum og löSrung í þokkabót.
Annar drengur 6 ára gamalll
horfSi oft á þaS meS sýnilegri eft-1
irtekt, þegar vinnumaSur föSuri
hans var aS tyggja munntóbak. |
Einu sinni var tekiS eftir því, aS
drengurinn var smátt og smátt aS
taka eitthvaS upp úr vasa sínum
°g tyggja. Þegar fariS var aSj
grenslast eftir því, hvaS þetta var,
kom þaS í ljós, aS þetta var sam-
anvafiS steikt roS. Þegar hann;
var spurSur aS hví hann gerSi
þetta, kvaS hann þetta vera
munntóbakiS sitt. Drengurinn
tugSi þetta, spýtti og bar sig aS
öllu hiS mannalegasta. AS þessu
var hlegiS dátt, en hin alvarlega
hliS þessa máls var ekki athuguS.
Fyrir Sjúkleik Kvenna.
Dr. Martel’s Female Pllls hafa ver-
ltl gefnar af læknum og seldar hj&
flestum lyfsölum I fjóröung aldar.
Taklö engar eftlrlíkingar.
— Þegar kenna á börnum, þykir
mikils um vert, aS hafa góSa og
rétta uppdrætti af því, er barniS á
aS læra um, svo aS þaS í sem
skýrustum og virkilegustum mynd-
um geti séS þaS sem veriS er aS
segja því frá. ViS fullorSna fólk-
iS, meS eftirdaömum okkar, erum
þær virkilegu myndirnar, er börn-
in horfa daglega á, og hvaS stoSar
boS okkar og bann, ef aS mynd-
irnar þær líta alt öSru vísi út en
kenningar okkar. Betur færi, aS
viS ættum aldrei eftir aS heyra
hljóma fyrir eyrum okkar orSin
alvöruþrungnu: “Vei þeim er
hneykslunum veldur.” ViS kom-
umst þá aS þeirri gömlu, en þó á-
valt nýju niSurstöSu. AS eigi aS
innræta einhvern sannleik, þá
verSur um leiS aS sýna hann, sé
hann þess eSlis, aS hann sé sýni-
legur. — Eigi tóbaksnautnin aS
hverfa úr landinu, verSur full-
orSna fólkiS fyrst aS hætta aS
neyta tóbaks. Sú fómfýsi og
sjálfsafneitun ætti aS vera því ljúf
vegna hinnar ungu kynslóSar.
Bezta meSaliS til þessa, er aukin
sj ál fstæS isþekkin g einstaklingsins.
— Lögrétta.
Hafið þér
pantað nýjn
söguna
“Viltur vegar”
9
Stöður fyrir Stúlkur og Drengi
Það er nú mikil vöntun á skrifstofufólki í Winni-
peg, vegna hinna mörgu ungu manna er í herinn hafa
farið. Útskrifaðir stúdentar af Success Business College
ganga fyrir um veitingu verks. Success skólinn mentar
og setur í stöður fleiri útskrifaða Hraðritara, Bókhald-
ara og Verzlun&rfræði-kennara heldur en allir aðrir
verzlunarskólar Manitoba til samans. Vér höfum í
þjónustu vorri 30 reynda kennara, vér eigum og brúk-
um 150 ritvélar og höfum hinar stærstu og bezt útbúnu
skólastofur hér. Success skólinn er sá eini, sem hefir
“Chartered Accountant” á meðal dagkennara sinna,
einnig er hann á undan öllum öðrum skólum með tölu
útskrifaðra nemenda og medalíu vinnenda. Skólinn
útvegar stöður. Stundið nám í Winnipeg, þar sem
nóg er af stöðum og fæði ódýrara. Skrifið eftir full-
komnum upplýsingum.
PHONE MAIN 1664-1666.
The Success Business Coilege,
WINNIPEG LIMITED MANITQBA

Gleymið ekld íslenzku drengj-
unum á
Sendið þeim Heimskringhi; það hjáipar til að gere lífið léttara
KOSTAR Aö EDÍS 75 ŒNTS 1 S MANUÐI
eSa $1.50 ! 12 MAMJÐL
Þehr, sem viUu gieðja vini sína eða vandamenn í sfeot-
gröfunum á FrakklancS, eða í herbúðunum á Englandí,
með því að acada þeán Heimskringlu í hverri viku, oettu
aS nota séx þetta kaatabeð. sem aS etns stendur um stutt-
an tíma. Met því að ciá emum fjórSa af vanalegu verði
blaðsins, vifi HeámsLriogJa hjálpa til að bera kostnaðinn.
Sencfið ew nöfain sg skiIrEngana, og skrifið vandlega
utanáskrift þess, mxa blaðið á að fá.
The Vfking Press, Lfmited.
P.O. B«x 3171. 729 Sherbrooke Su Winnipeg