Heimskringla - 26.12.1918, Side 1

VOLTAIC RAFMAGNS ILEPPAR
Opið á kveldin til kl. 8.30
Þsgar
Tennur
Þurla
Aígeríiar
Sjáið mig
DR. C. C. JEFFREY
“Hinn varkári tannlæknir”
Cor. Logan Ave. og Maln 8t.
Dipgileglr og holllr fleppar, er varna
köl«lu og kvet'l, llna gigtarverkl og
halUu fótiinuni jafn heitum mimar og
vetur, örva hlAðrAHÍna. Allir ættn aV
hrúka 1>A. Bezta tegnndin kontar M
eent. — Nefnl® ntærti.
Peoples Specialties Co.
Dept. 17. P.O. Box 183«. WINMPBO
XXXIII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, 26. DESEMBER 1918
NOMER 14
Almennar fréttir.
Sambandsstjórnin tilkynti ný-
lega, að borganir til hermanna,
eftir að þeir eru leystir úr hemum,
hafi verið tvöfaldaðar og borgun^
artíminn framlengdur um helm-
ing. Gildir þetta til allra her-
marina, sem verið hafa í hern-
upi þrjú ár eða lengur. Undir
þessari nýju tilhögun fá ókvæntir
óbreyttir hermenn $63 á mánuði
hverjum í sex mánuði eftir að þeir
fengu lausn úr hernum. Kvongað-
ir óbreyttir hermenn fá $93 á
mánuði í jafnlangan tíma. Allar
aðrar auknar borganir eru miðað-
ar við tímalengd herþjónust-
ynnar.
Frá því var skýrt í síðasta
blaði, að í ráði væri að land-
gæzlulið Norðvesturlandsins verði
aukið að stórum mun og gæzlu-
svæði þess fært yfir alt Vestur-
Canada, frá Port Arthur til Vict-
oria, B.C. Nú hefir einnig verið
tilkynt, að Manitoba fylki eigi að
fá öfluga deild af liði þessu, sem
samanstandi að minsta kosti af
200 mönnum. Aðal stöð sína á
deild þessi að hafa í Brandon og
starfa þaðan í allar áttir. AS Win-
nipegborg var ekki valin aðalstöS
þess er sagt orsakast af því, að
stórar hersveitir hafi hér að líkind-
um dvöl um langan tíma og eins
eigi borg þessi sjálf stórt og öflugt
lögreglulið.
Núverandi vínbannslög í Can-
ada verða, að tilkynt hefir verið,
rækilega tekin til umræðu eftir að
sambandsþingið er komiS saman
— sem sagt er að verSi í janúar.
Elino og lesendum er kunnugt voru
þau stríðsráðstöfunar (war mea-
sure) lög samþykt á þingi síðasta
janúar, er lögSu bann við öllum
vínflutningi fyl'kja á milli og til-
búningi allra vínfanga í Canada
og áttu lög þessi aS gilda á meðan
stríSiS stæði yfir og í eitt ár eftir
aS því væri IokiS. Nú virSist svo,
sem stjómin ekki ihafi haft vald
til aS ákveSa vínbcinnslögin gild
svo lengi, því öll stríSs ráðstöfun-
arlög séu útrunnin þegar stríSinu
sé lokiS og friSur formlega feng-
inn. Eigi vínbannið að haldast,
verSi sambandsþingiS því aS gera
nýjar ráSstafanir því viSkomandi.
Quebec fylkiS er nú eina fylkiS í
Canada. þar vínsala er leyfS.
S -----------
Fylkisstjómm hér í Manitoba
ráSgerir aS byggja 'hæli fyrir
heymar- og málleysingja, sem á-
ætlað er aS kosta muni um hálfa
miljón dollara. Hæli þetta á að
reisa hér í Winnipeg eSa skamt
fyrir utan borgina, aS sagt er.
VerSur byrjaS á verki þessu í ná-
lægri framtíð. Til byggingar þess-
arar á aS vanda eftir fylstu föng-
um og engan kostnað aS spara.
Laurier liberaíar hér í Manitoba
héldu ráðstefnu mikla hér í borg-
inni skömmu eftir miðja síðustu
viku. Mörg míkilsvarSandi mál-
efni vom tekin til umræSu á ráS-
stefnu þeirri og hjá ræSumönnum
öllum, aS blöðin segja, kom í ljós
sterkur áhugi—fyrir stefnu Lauri-
ers og “flokks” hans. Samþykt
var aS Laurier liberalar Kér í fylki
gaefu sig nú algerlega aS sam-
bandsmálum, en létu sig fylkismál
minna skifta. Lýst var yfir, aS
Norris-stjómin væri ágæt stjórn í
alla staði og verSskuldaSi því
engar árásir. — Ekki er ólíklegt,
að þessi stéfna Laurier flokksins
hér í Manitoba hafi komiS Vor-
aldar ritstjóranum töluvert á ó-
vart. Til þess aS vera í samræmi
viS flokk sinn neySist hann nú til
aS hætta öllum árásum á Norris-
stjómina og snúa
blaðinu. Eigi hann aS vera trúr
flokki sínum, verður hann aS vera
samstiga viS allar stefnubreyting-
ar, er eiga sér staS innan vébanda
hans. Næg ástæSa er því til aS
halda, aS hér eftir muni Voröld
syngja viS annan tón í garS Norr-
isar og stjómarmeSlima hér.
Lánveitingar Bandaríkjanna til
brezka ríkisins nema í alt $4,1 95,-
000,000 og nýlega var samþykt
ný lánveiting í viSbót þessari upp-
hæð, er nemur $250,000,000.
Hafa Bandaríkin þá lánaS banda-
þjóSunum í alt $8,446,542,720.
Stigamenn bmtust nýlega inn í
ríkisbankann í Summit, 111., og
rændu þar $7,000 í penngum og
$15,000 í ríkisskuldabréfum.
SkeSi þetta um hábjartan dag og
bámst því fréttir af þessu fljótt til
lögreglustjóra bæjarins. En er
hann reyndi aS elta spellvirkja
þessa meS því markmiSi aS draga
þá fyrir dóm og lög, gripu þeir
hann og höfSu á brott með sér.
Sleptu honum þó síSar og var
hann þá að sögn illa útleikinn.
Þjófar þessir hafa ekki náðst enn
sem komiS er.
------o------
Wilson heiðraður.
Þann 22. þ.m. eða á sunnudag-
inn var, skeSi sá atburður í hinum
mikla samkvæmissal ríkisháskól-
ans í París, aS Wilson Bandaríkja
forseti tók þar á móti doktors-
nafnbót, er honum hefir veriS
veitt af háskóla þessum í viSur-
kenningarskyni fyrir starf hans
sem lögfræSingur og sagnrit-
ari. Poincaré forseti og margir
aðrir háttstandandi stjómar em-
bættismenn Frakklands vom viS-
staddir athöfn þessa. Bandaríkja-
þjóðin má vissulega gleðjast yfir
þeim heiSri, sem forseta hennar
hefir nú verS sýndur og þessari
viðurkenningu, er hann hefir hlot-
iS frá einni af helztu mentastofn-
unum Evrópu.
------o------
Friðar ráðstefn-
um frestað.
Nýkomnar fréttir segja fyrstu
friðarráSstefnunni, er haldast átti
í Versailles á Frakkland, hafa ver-
iS frestaS þangaS til í byrjun feb-
rúar. Undirbúnings ráSstefnun-
um, er byrja áttu í París í lok síð-
ustu viku, hefir sömuleiSis veriS
frestaS. Breytingar á ferðaáætl-
unum Wilsons Bandaríkja forseta
og heimsókn hans til London,
hafa gert slíka frestun friðarráS-
stefnanna óumflýjanlega ásamt
öðrum orsökum. Lloyd George,
stjómar ráSherra Englands, hefir
nú í mörg hom að líta og eftir aS
kosninga úrslitin verSa kunn þann
28. þ.m. verður hann um tíma aS
gefa sig allan viS ýmsum heima-
málum, myndun hins nýja stjórn-
ráSuneytis og fleim.
------O--------
Lítill svefn.
Einkennileg saga er sögS af
kennara einum, er heima á í Col-
umbus bæ í ríkinu Ohio í Banda-
ríkjunum. Lætur hann sér nægja
aS eins tveggja nátta svefn á viku
og virSist viS þetta ekki bíða
nokkurn heilsuhnekkir. Vinnur
hann viS kenslustörf á daginn en
viS skrifstofustörf á nóttum —
miSvikudagsnóttina fær hann aS
sofa og hálfa laugardagsnóttina.
Bæði daga og nætur gengur hann
örugglega aS störfum sínum og
segist ekki kæra sig um meiri
svefn. Sannast hér hiS fom-
aS “einn kemur öSrum
meiri”, því þótt Edison hugvits-
manni hafi lengi veriS viSbrugS-
iS fyrir hve lítiS hann sofi, þá sef-
ur hann þó 3—4 klukkustundir á
hverri nóttu.
------o-----
Spanska veikin
Fregnri^j er skrifar í blaSiS
Times í London, segir aS eftir á-
ætlun hafi spanska veikin lagt aS
velli um 6,000,000 manns á næst-
liSnum tólf vikum. Áætlun þessi
er bygS á dauSsíalla skýrslum
þeirra landa, þar veikin hefir
geysaS. Af þejssu aS dæma hefir
landfarssótt þessi veriS fimmfalt
skæSari en styrjöldin nýafstaðna.
Lftir áætlun hefir styrjöldin í alt
orsakað dauða 20 milj. manns á
fjórum og hálfu ári — á þessum
sama tíma hefði spanska veikin
deytt 100,000,000 manns, ef
miSaS er viS dauðsföll hennar á
undangengnum 1 2 vikum.
------U-----
Kosningar á Englandi.
Almennar kosningar fóru fram
á Lnglandi þann 14. þ.m. eins og
til stóS. Úrslit þeirra verSa ekki
kunn fyr en þann 28. þ.m., þeg-
ar atkvæSagreiSslu brezkra her-
manna á Frakklandi og víSar er
lokið, og hægt verður aS telja
þau samtímis og heima atkvæðin
eru talin. SpáS er aS Lloyd
George hafi sigraS viS töluverS-
an meiri hluta- — en engin vissa
þó fengin fyrir því að svo komnu.
Einnig er haldiS, aS verkamanna-
flokknum hafi aukist mikiS fylgi
viS kosningar þessar. Fóru þær
mjög skipulega fram í öllum stöS-
um. KvenþjóS Lnglands tók nú
í fyrsta sinn þátt í almennum
kosningum, og er sagt, aS marg-
falt fleiri konur hafi nú greitt at-
kvæSi en karlmenn — í sumum
kjörstöSumum tíu konur á móti
einum karlmanni.
------o-----
Rússland í nauðum.
BlaðiS Ghronicle, sem er aSal-
málgagn Lloyde George, heldur
fram þeirri stefnu, aS bandaþjóS-
unum beri aS koma hinni rúss-
þjóS til aSstoSar unz henni hepn-
ist aS koma á ögn viðunanlegra
skipulagi í landi sínu.—Allur iðn-
aSur er nú í molum og þjóðin yf-
irleitt aS líSa verstu hörmungar.
Sáróista neyS og víStækt hallæri
er þar fyrirsjáanlegt, hlaupi aSrar
þjóSir ekki undir bagga. Sannar
lýSveldishugsjónir eiga víSa öfl-
ugar rætur á Rússlandi og hinum
réttnefndu lýSveldissinnum vill
blaSiS Chroncle aS bcindaþjóS-
irnar komi til aðstoðar. Núver-
andi stjóm þar er ekki lýSveldis-
stjóm heldur fárra manna stjóm
og öllu meiri harðstjóm en ein-
veldiS gamla.
Sundrungar ötl
Til eru fleiri en fleiri en Bolshe-
vistar á Rússlandi sem nú gera sitt
ítrasta aS útbreiða kenningar sín-
ar og sem stefna aS því markmiSi,
aS fá brotiS undir sig heiminn.
Margir aSrir flokkar, Bolshevist-
um þó líkir, eru einnig aS út-
breiSast eftir m^gni og viShafa
svipaðar aðferðir. Framarlega
má þar telja I.W.W. flokkinn (In-
dustrial' Workers of the World),
sem upptök sín á í Bandaríkjun-
um. Flokkur þessi, eða félag
réttara sagt, hefir nú breiðst til
flestra landa hinna siSuðu þjóða
og alls staðar er stefnan sú sama:
aS blása aS sundrung og óánægju
á meðal verkafólksins og hinna
lægri stétta meS því augnamiSi
aS kollvarpa þannig núverandi
skipulagi í hinum siSaSa heimi. j
Gefur uppreistarflokkur þessi Bol-
shevistum lítiS eftir, þó enn hafi
hann ekki komist til valda í neinu
landi. Á meðan stríSiS stóS yf-
ir lét hann mikiS til sín taka í Ást-
ralíu og sem hafði þær afleiSing-
ar, aS útlitið þar um tíma var alt
annað en glæsilegt. Stjórninni
hepnaðist þó aS lo'kum aS fá yfir-
höndina og hnekkja áhrifum æs-
ingaseggja þessara á meðal verka-
lýSsins. Nú er sagt aS I. W. W.
félagslimir liggi ekki á liSi sínu aS
koma öllu í sem mest uppnám á
lrlandi. Þar falla orS þeirra víSa
í frjóvan jarSveg og vafalaust
stafar þar af þeim hin mesta hætta.
Irar mega vart við meiri sundr-
unga eSa flokkaskiftingu en nú á
sér staS í landi þeirra.
| íslands fréttir. I
*...... ' " M ■■ ■''
Hcykjavík, 30. okt. 1918.
Trésmið'averkfall hefir verið hér f
bænum nú nokkra daga og stendur
enn. Trjsmiðir vilja fá kr. 1.05 fyrir
innivinnu um kl.tímann, en kr. 1.15
fyrir iitivinnu.
Níræðisafmæli átti frú Þorhjörg
Sighvatsdóttir, móðir Sighv. Bjarna-
sonar bankastjóra, 27. þ.m. Er hún
sögð næstelzta kona hér í hæ, cn elzt
er frú Thora Melstod, og verður hún
hAlftfræð 18. des. næstk.
Norski konsúUinn hér, hr. Th.
veltlngu fyrir konsúlsomíb. Norð-
Klingenberg. er sagður hafa efngið
manna í Havre á Frakklandi og
fara lmngað nú í vetur.
Dánir eru í Khöfn nýskeð tveir
fslendíijgar úr iniflúenzuveikinni, er
■þar gengur, Halldór Onnnlangsson
stórkaupmaðnr, sonur ,Tak. finnn-
laugssonar, og Þóríhallur Espólfn
stúdent.
Hæstaréttardómur í vínsölumál-
inu, er höfðað var gegn landsstjórn-
inni af þeim, sem sviftir voru vín-
söluleyfi með bannlögum, er nýlega
fallinn, og var stjórnin sýknuð, en
sækjendur dæmdir f 500 kr máls-
kostnað. •
Á ólafsvík vildi það slys til 17. þ.
m. að hvirfilbylur lyfti uppskipun-
arbáti, sem menn voru að setja, hátt
í loft upp, Og er hann féll niður aft-
ur, þá á hvolfi, urðu þrír menn und-
ir honum. Meiddust tveir af þeim
srvo að þeir biðu bana af.
t)r Skagafirði eT skritað 9. okt.:—
“Skagatfjörður hefir alis ekki farið
varhluta af kuldatíð og grasbresti
þetta sumár, fremur en önnur hér-
uð landsins. Það má svo heita, að
ekki hafi nema að eins einn mánuð-
ur verið hlýr á þessu sumTi, eða
seinni hluti júií og fram f ágústmán-
uð. Síðan stöðugir landnorðan-
stormar og frost sfðan um miðjan
sepbember. Um ágústlok gerði hér
áfelli mikið, snjóaði í bygð, svo að
það var til hin« mesta tjóns við hey-
skapinn, sem þó var svo rýr áður,
að ekki var á þá erfiðleika bætandi
er heyjaaflanum hafa fylgt þetta
sumar. Yfðast þar sem eg heíi
spurt, hafa þó hey náðst inn, þó að
stirt hafi viðrað, en víða með lakri
verkun það sfðasta sem hirt var. Nú
eru menn fyrst tarnir að sjá, hversu
brýn nauðsyn væri á þvf að eiga
súrheys-grytfjur, en þó eru þær mjög
óvíða enn, hér um slóðir.”
Rvík, 16. nóv. 1918
úr ellistyrkssjóði hefir verið út-
hlutað hér í bænum 11,010 kr. til 393
umsækjenda, en talað um að veita
til viðbótar jafnmikla upphæð úr
bæjarsjóði.
Dáinn er nýlega í Khöfn Karl
Maguússon bókh., sonur Magnúsar
Gunnarseonar, dyravraðar Aþingis,
ungur maður, efnilegur, sem fór til
Khafnar íðastl. vor.
Lausn frá emhætti hefir séra Jens
V. Hjaltalín á Sebhergi nýlega feng-
ið og er hann háaldraður maður.
Bæjarstjóm Reykjavíkur hefir nú
samþykt að leita til landsstjórnar-
innar um 100 þús. kT. lánveitingu
handa bænum til dýrtíðarvimnu.
Nýtt ættarnafn hafa böm Þor-
varðs Bergþórssonar hreppetjóra á
Leikekálum tekið sér, ættarnafnið
Skjaldberg.
þar alveg vicS
kvecSna
Brynjólfur Sigurðsson Johnson.
Sú hrygSarsaga spnurSist nú fyrir nokkru síSan, aS
hann væri dáinn. Þeim sem til hans þektu, kom sú
frétt jafn-óvænt, sem hún var þeim mikiS sorgarefni.
Hann var einn þeirra manna er allir, sem til hans þektu,
myndi kjósa sér fyrstan aS vin, en síðastan aíS missa.
Brynjólfur var fæddur í fyrstu íslenzku bygtSinni, er
stofnuS var hér í álfu, Marklandi í Nýja Skotlandi, 1.
september áritS 1875. Voru foreldrar bans SigpirtSur
Jónsson frá Torfufelli í EyjafjarSarsýslu og kona hans
SigríSur Brynjólfsdóttir frá SkeggstöSum í Húnaþipgi,
Brynjólfssonar frá Gilsbakka, Magnússonar. Var Sig-
rííSur systir Skapta B. Brynjólfssonar og þeirra syst-
kina. — I Nýja Skotlandi ólst Brynjólfur upp með for-
eldrum sínum þar til hann var sex ára, a<5 þau fluttust
alfari þaSan vestur til íslenzku bygðarinnar « Da-
kota, námu þar land og bjuggu þar til dautSadags.
Hefir Brynjólfur átt heima þar í bygS jafnan síðan.
Fram til fulltíSa aldurs dvaldi hann heimia hjá foreldr-
um sínum og síSustu árin hafSi mikiS til alla búsýslu á
hendi, því foreldrar hans voru þá bæSi mjög farin aS
'heilsu. Um veturinn 1901, 2. febr., kvongaSist hann
og gekk aS eiga ungfrú Karolínu Ragnhildi Ámadóttur
Jónssonar og Matthildar Pálsdóttur; er hún austfirsk
aS ætt, og tveim ámm síSar keypti hann land norSan
viS bústaS foreldra sinna, á suSurbakka Tungu-ár, suS-
ur og vestur af Hallson, og flutti sig þangaS og bió þar
til dauSadags. Þau eignuSust einn son barna, Wilfrid
Brynjólf, er nú er um seytján ára aS aldri.
NæstliSiS haust seldi Brynjólfur aS mestu leyti bú-
slóS sína. HöfSu þau hjón í huga aS flytja sig burtu og
helzt til Minneapolis-borgar, en um þaS leyti byrjaSi
umfararverkin skæSa aS stinga sér niSur þar í bygS-
inni. FrestuSu iþau því ferS sinni í þeirri von, aS drægi
úr sýkinni og einkum í stórbæjunum, og afréSu aS
flytja til Grand Forks og vera þar um tíma. Þann 29.
nóv. síSastl. fóru þau þangaS suSur, en eigi höfSu þau
veriS þar nema tvo daga, er hann tók veikina, er bráS-
lega snerist upp í lungnabólgu, og úr henni andaSist
hann þann 9. þ.m. JarSarför hans fór fram frá Hall-
son þann 1. s.m. og var hann jarSsettur viS hliS for-
eldra sinna, er hvíla skamt sunnan viS hiS foma heimili
sitt, undir fögrum skógarrunna, er skýlir hinum lágu
bústöSum þeirra fyrir norSanveSmnuip grimmu. ViS
útför hans var margt af sveitungum hans, og vmum, er
honum fylgdu hryggir til gp-afar, en þó hefSi þeir fleiri
veriS, elf eigi hofSi veikindi hamlaS. Yfir kistunni
flutti sá, er þetta ritar, fáein orS, 'kveSju og þökk aS
skilnaSi, eftir þrjátíu og fimm ára viSkynningu, vináttu
og samleiS. Kom honum eigi til hugar, aS svo fljótt
myndi leiSum skifta, rúmum mánuSi áSur, er þeir sá-
ust síSast.
Brynjólfur var meSalmaSur á hæS, en þrekvaxinn,
jarpur á hár, eins og frændur hans sumir, bláeygur og
snareygur, vingjamlegur og mannúSlegur á svip, viS-
mótsþýSur, og háttprúSur, orSvar og stiltur vel. Hann
var hagsýnismaSur mikill, en hjálpfús, tryggur og vin-
fastur og langrækinn á alt, er honum þótti betur.. Hann
var ágætum hæfileikum búinn og einkar vinsæll.
Hann mun hafa veriS meS þeim fyrstu Islendingum, er
fæddir eru í þessari álfu, og í nýbygSum, viS annir og
umhugsan, er nýlendulífinu fylgdi, var hann uppfóstr-
aSur, og mun sá þátturinn í uppeldi hans og mentun
hafa eigi veriS sá veigaminsti né sízti, til manndóme-
eflingar og drengslkapar. Hann var víSsýnn og frjáls í
skoSunum, sanngjarn í dómum jafnt um menn sem
málefni, yfirlætis- og öfgalaus. I öllu var hann mann-
kostamaSur og hinn bezti drengur.
Þrjá bræSur á hann á Hfi: Vilhjálm Þórarinn,
bankastjóra í Malta í Montana; Hafstein SigurS, bónda
hjá Lonsome Butte í Sask., og Skapta, er 'býr sySra á
himun fomu stöSvum; er ásamt ekkju hans og syni
harma fráfall hans svo snemma æfinnar. ViS burtför
hans hefir bygSin skarSast og mun þess langt aS bíSa,
aS sæti hans verSi skipaS sem var.
En þökk fyrir liSna daginn.
R. P.